Kontent qismiga oʻtish

Milliy Olimpiya qoʻmitasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Milliy Olimpiya qoʻmitasi (MOQ) – butunjahon olimpiya harakatining milliy tarkibiy qismi. Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi nazorati ostida mamlakat sportchilarining Olimpiada oʻyinlaridagi ishtirokini tashkil etish uchun javobgar. Shuningdek, Milliy olimpiya qoʻmitalari oʻz mamlakatlaridagi shaharlarni boʻlajak Olimpiada oʻyinlariga nomzod shahar sifatida koʻrsatishlari mumkin. Bundan tashqari, oʻz geografik hududlari doirasida sportchilar faoliyatini rivojlantirish hamda milliy darajada murabbiylar va rasmiy vakillarni tayyorlash uchun ham yordam beradi.

Milliy Olimpiya qoʻmitalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2023-yil holatiga koʻra, jami 206 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari mavjud[1]. Bularga Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo 193 davlatning har biri, 1 ta BMT Bosh Assambleyasi kuzatuvchi davlati (Falastin[2]), BMT tomonidan tan olinmagan 2 ta davlat (Kosovo[3] va Tayvan[4]) va Yangi Zelandiya kiradi (Kuk orollari[5]).

Shuningdek, Milliy Olimpiya qoʻmitalari tan olingan 9 ta qaram hududlar ham bor. Ular Amerika Qoʻshma Shtatlarning 4 ta hududi (Amerika Samoasi[6], Guam[7], Puerto-Riko[8] va Amerikaning Virgin orollari[9], 3 ta Britaniyaning xorijdagi hudulari (Bermuda[10], Britaniyaning Virgin orollari[11] va Kayman orollari[12]), Niderlandiya Qirolligining (Aruba[13]) va Xitoyning 1 ta maxsus maʼmuriy hududi (Hong Kong[14]).

1996-yilga qadar qaram hududlarni yoki taʼsischi mamlakatlarni XOQ tarkibidagi alohida davlatlar sifatida tan olish qoidalari Birlashgan Millatlar Tashkilotidagi kabi qatʼiy emas edi. Bu esa ushbu hududlarga oʻzlarining suveren davlatlaridan alohida jamoalarni maydonga tushirishga imkon berdi. 1996-yilda Olimpiya xartiyasiga kiritilgan tuzatishdan soʻng, MOQ faqatgina o'zi tegishli bo'lgan davlat xalqaro hamjamiyat tomonidan mustaqil davlat sifatida tan olinganidan keyingina XOQ tarkibiga kiritilishi belgilab qoʻyildi[15]. Yangi qabul qilingan ushbu qoidaning bundan oldingi qoidaga taʼsiri boʻlmagani uchun oʻzgarishdan oldin tan olingan qaram hududlar va taʼsis mamlakatlar Olimpiada oʻyinlariga alohida jamoalarni joʻnatishda davom etishlari mumkin[15]. Farer orollari[16] va Makao[17] esa Olimpiadaga oʻz Paralimpiya terma jamoalarini yuborishadi.

Kelajakda Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etish huquqiga ega boʻlgan yagona davlat Vatikan boʻlib, ushbu davlat BMTning kuzatuvchi davlatlaridan biridir. Garchi ushbu maʼlumot aniq boʻlmasa-da[18], Yangi Zelandiya bilan erkin assotsiatsiyalashgan Niue davlati ham oʻz tashqi aloqalarini olib boradi hamda BMTning ixtisoslashgan agentliklari va shartnomalarida mustaqil ravishda ishtirok etishi huquqiga ega deb hisoblaniladi[19]. Hozirgi vaqtda qolgan barcha tan olinmagan va qisman tan olingan davlatlar XOQga aʼzo boʻlish huquqiga ega emas, chunki ular Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo mamlakatlarning aksariyati tomonidan tan olinmaydi[20]. Kyurasao, Farer orollari, Gibraltar, Grenlandiya, Makao, Yangi Kaledoniya va Taiti kabi tarkibiy davlatlar va qaram hududlar ham endilikda BMT davlatlari tomonidan tan olinmaydi, shuning uchun ushbu hududlardan kelgan sportchilar Olimpiadada faqatgina oʻzlari tarkibiga kiritilgan davlat milliy terma jamoalari hisobidan o'yinlarda ishtirok etishlari mumkin. Bu qoida maqomi oʻzgargan hududlarga ham taalluqlidir. Niderlandiyaning Antil orollari Olimpiya qoʻmitasi 2011-yil iyul oyida boʻlib oʻtgan XOQning 123-sessiyasida 2010-yilda oʻz faoliyatini toʻxtatganligi sababli tarqatib yuborildi[21][22].

Millatlar hamdoʻstligiga kiruvchi mamlakatlar va hududlar uchun ularning Milliy Olimpiya qoʻmitalari, odatda, Hamdoʻstlik oʻyinlari assotsiatsiyasining aʼzolari boʻlib xizmat qiladi, ammo bu qoida Buyuk Britaniyaning taʼsis mamlakatlariga (Angliya, Shotlandiya, Uels va Shimoliy Irlandiya), shuningdek, hamdoʻstlik va Olimpiya sporti uchun alohida tashkilotlarni yuritadigan Kanada yoki Avstraliya uchun ham taalluqli emas. Millatlar hamdoʻstligining boshqa aʼzolari uchun ularning MOQlari Hamdoʻstlik oʻyinlarida oʻz milliy jamoalarini tashkil etish va nazorat qilish uchun javobgardir[23][24].

Roʻyxatga olingan Milliy Olimpiya qoʻmitalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyida joriy MOQlar roʻyxati keltirilgan:

  • Xalqaro olimpiya qoʻmitasi tomonidan tan olingan 206 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari va Milliy Olimpiya qoʻmitalari assotsiatsiyasi (ANOC) aʼzolari.
  • 7 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari oʻzlarining qitʼa olimpiya assotsiatsiyalari tomonidan tan olingan, ammo Xalqaro Olimpiya qoʻmitasi tomonidan tan olinmagan.

ANOC aʼzolari Olimpiada oʻyinlariga kirish huquqiga ega. Qitʼa Olimpiya assotsiatsiyasiga aʼzo boʻlgan, ammo ANOC aʼzosi boʻlmagan baʼzi Milliy Olimpiya qoʻmitalari qitʼa miqyosidagi va submintaqaviy darajadagi turnirlarda qatnashadi. Biroq bu qoʻmitalar Olimpiya oʻyinlarida ishtirok etishlari mumkin emas.

Jami 5 ta qitʼa olimpiya assotsiatsiyalari mavjud:

Yozgi va Qishki Olimpiada oʻyinlarini XOQ tomonidan tan olingan barcha MOQlar ishtirok etishi mumkin boʻlgan musobaqalar sifatida aynan XOQning oʻzi tomonidan boshqariladi. Har bir qitʼa oʻz aʼzolari uchun chempionatlar oʻtkazadi:

Garchi oʻz-oʻzlari bilan kontinetal ittifoq boʻlmasa-da, Arab Milliy Olimpiya qoʻmitalari ittifoqi (UANOC) va Oʻrta yer dengizi oʻyinlari xalqaro qoʻmitalari (CIJM) qitʼa ittifoqlari boʻlmasa-da, arab tilida soʻzlashuvchi davlatlar va Oʻrta yer dengizi mamlakatlari oʻrtasida koʻplab sport musobaqalarini tashkil qiladi. UANOCni tashkil etuvchi 22 ta Milliy Olimpiya qoʻmitalari, CIJMga kiruvchi 26 ta qoʻmitalarning barchasi ANOCA, EOC yoki OCA aʼzolari boʻlib, ular oʻz sportchilarini Afrika, Yevropa yoki Osiyo oʻyinlariga yuborish huquqiga ega. UANOC va CIJM Milliy Olimpiya qoʻmitalari quyidagi roʻyxatda qayd etilgan.

Afrika (ANOCA)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi UANOC aʼzosi.

2: Milliy Olimpiya qoʻmitasi CIJM aʼzosi.

3: Milliy Olimpiya qooʻmitasi, shuningdek, Milliy Hamdoʻstlik oʻyinlari assotsiatsiyasidir.

Amerika (Pan-Amerika sport tashkilotlari)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Hamdoʻstlik oʻyinlari federatsiyasi aʼzosi

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi UANOC aʼzosi.

2: Milliy Olimpiya qoʻmitasi OCA aʼzosi, ammo ANOC aʼzosi emas.

3: XOQ, ANOC va OCA tomonidan qoʻllaniladigan rasmiy nom Xitoy Respublikasi (Tayvan bayrogʻi Tayvan).

4: Milliy Olimpiya qoʻmitasi CIJM aʼzosi.

5: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Hamdoʻstlik oʻyinlari milliy assotsiatsiyasi.

Yevropa (EOC)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1: Isroil OCA aʼzosi boʻlgan, ammo 1952-yildan 1981-yilgacha tashkilotdan chiqarib yuborilgan. 1994-yilda EOKga qoʻshilgan.

2: Milliy Olimpiya qoʻmitasi CIJM aʼzosi.

3: Milliy Olimpiya qoʻmitasi, shuningdek, Hamdoʻstlik oʻyinlari milliy assotsiatsiyasi.

4: Milliy olimpiya qoʻmitasi XOQ tomonidan toʻxtatilgan[27].

Okeaniya (ONOC)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vanuatu Vanuatu

1: Milliy Olimpiya qoʻmitasi ONOCning assotsiatsiyalangan aʼzosi, ammo ANOC aʼzosi emas.

MOQ barcha beshta qitʼa assotsiatsiyasiga boʻlingan Milliy Olimpiya qoʻmitalari assotsiatsiyasining (ANOC) aʼzolaridir:

Qitʼa Assotsiatsiya MOQlar Eng qadimgi MOQ Eng yangi MOQ
Afrika Milliy Olimpiya qoʻmitalari assotsiatsiyasi 54 MisrMisr (1910) Janubiy SudanJanubiy Sudan (2015)
Pan-Amerika sport tashkiloti 41 Qoʻshma ShtatlarAmerika Qoʻshma Shtatlari (1894) Dominika Dominika (1993)

Saint Kitts va NevisSent-Kitts va Nevis (1993)

Sent LusiyaSent-Lyusiya (1993)

Osiyo Olimpiya Kengashi 44[28] YaponiyaYaponiya (1912) Sharqiy Timor Sharqiy Timor (2003)
Yevropa Olimpiya qoʻmitalari 50 FransiyaFransiya (1894) KosovoKosovo (2014)
Okeaniya Milliy Olimpiya qoʻmitalari 17 AvstraliyaAvstraliya (1895) TuvaluTuvalu (2007)

Barcha MOQlarning toʻliq roʻyxati uchun har bir kontinental assotsiatsiya uchun maqolaga qarang.

Tan olinmagan Milliy olimpiya qoʻmitalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Farer orollari va Makao Milliy Paralimpiya qoʻmitalari sifatida tan olingan va Paralimpiya oʻyinlarida ishtirok etish huquqiga ega. Biroq hech bir hududning Milliy Olimpiya qoʻmitasi XOQ tomonidan tan olinmagan, shuning uchun ular Olimpiadada qatnasha olmaydi[29]. Makao Osiyo Olimpiya Kengashi tomonidan tan olingan va Osiyo oʻyinlarida ishtirok etadi.

Olimpiya qoʻmitalari tan olinmagan boshqa mavjud mamlakatlar va mintaqalarga Kataloniya[30], Gibraltar[31], Fransiya Polineziyasi, Niue[32], Yangi Kaledoniya[33], Kyurasao[34][35][36], Gvadelupa[34][36], Fransuz Gvianasi[34][36], Martinika[34][36], Sint Marten[34], Shimoliy Mariana orollari, Anguilla[36], Montserrat[36], Terks va Kaykos orollari[36][34], Dnestrboʻyi Moldova Respublikasi, Kurdiston[37][38], Shimoliy Kipr[39], Somaliland[40], Abxaziya[41] va tubjoy amerikaliklar[42][43] kiradi.

2014-yilda Janubiy Osetiya Milliy Olimpiya qoʻmitasini tashkil etish niyatida ekani maʼlum qilingan[44].

Olimpiya sporti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tashkilot nomi Sport Non-IOC member is member in world level Non-IOC member is only member in continental level Case of Great Britain
FIFA Association football AngilyaAnguilla, MontserratMontserrat, Terks va Kaykos orollariTurks and Caicos Islands, Kyurasao Curaçao,Makao Macau, China,Farer orollari Faroe Islands, Gibraltar Gibraltar, Fransuz PolineziyasiTahiti, Yangi KaledoniyaNew Caledonia Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Sint Maarten Sint Maarten, Andoza:Country data Saint-Martin Saint-Martin, GvadelupaGuadeloupe,  Martinika, Fransiya GvianasiFrench Guiana, BonayreBonaire, Reyunion bayrogʻi Reyunon Reunion (club competitions only), Zanjibar Zanzibar (club and CECAFA competitions only)[45][46][47]) Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales,  Shimoliy Irlandiya
FINA Swimming AngilyaAnguilla, Kyurasao Curaçao, Sint Maarten Sint Maarten,Makao Macau, China,Farer orollari Faroe Islands,Gibraltar Gibraltar,Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands As Great Britain
World Athletics Athletics Fransuz Polineziyasi Tahiti, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Island, Gibraltar Gibraltar,Makao Macau, China, AngilyaAnguilla, MontserratMontserrat, Terks va Kaykos orollariTurks and Caicos Islands, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Uollis va Futuna Wallis and Futuna, Niue Niue, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe, Fransiya Gvianasi French Guiana, Sint Maarten Sint Maarten, Kyurasao Curaçao As Great Britain
World Archery Federation Archery Fransuz Polineziyasi Tahiti, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Island, Folklend orollari Falkland Islands,Makao Macau, China,Farer orollari Faroe Islands As Great Britain
Badminton World Federation Badminton Kyurasao Curaçao, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Gibraltar Gibraltar, Grenlandiya Greenland, Folklend orollari Falkland Islands,Makao Macau, China,Farer orollari Faroe Islands, Muqaddas Yelena oroli Saint Helena, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Island, Men oroli Isle of Man, Reyunion bayrogʻi Reyunon Reunion, Fransiya GvianasiFrench Guiana, GvadelupaGuadeloupe, MartinikaMartinique, Yangi KaledoniyaNew Caledonia, MartinikaMartinique, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Uollis va FutunaWallis and Futuna Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
FIBA Basketball MontserratMontserrat, Terks va Kaykos orollariTurks and Caicos Islands, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Island, Makao Macau, China, Gibraltar Gibraltar As Great Britain
International Boxing Association (amateur) Amateur boxing AngilyaAnguilla, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Sint Maarten Sint Maarten, KyurasaoCuraçao, Makao Macau, China, Gibraltar Gibraltar Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Canoe Federation Canoeing Sint MaartenSint Maarten, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Makao Macau, China As Great Britain
International Cycling Union Cycling Sint MaartenSint Maarten, Kyurasao Curaçao, Makao Macau, China

Andoza:Country data Vatican Vatican

As Great Britain
World DanceSport Federation DanceSport Makao Macau, China Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Federation for Equestrian Sports Equestrian Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Federation of Sport Climbing Sport Climbing Makao Macau, China Yangi Kaledoniya New Caledonia As Great Britain
International Fencing Federation Fencing Makao Macau, China As Great Britain
International Golf Federation Golf Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Gymnastics Federation Gymnastics Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Handball Federation Handball Farer orollari Faroe Islands, Grenlandiya Greenland, Fransiya Gvianasi French Guiana, Fransuz PolineziyasiTahiti, Yangi KaledoniyaNew CaledoniaShimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, GvadelupaGuadeloupe, MartinikaMartinique, Makao Macau, China As Great Britain, but Angliya England and Shotlandiya Scotland are association members
International Hockey Federation Field hockey Makao Macau, China, Gibraltar Gibraltar Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales; but Great Britain is adherent member
International Judo Federation Judo Makao Macau, China, Niue Niue, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Island, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe, Reyunion bayrogʻi Reyunon Reunion, Farer orollari Faroe Islands, KyurasaoCuraçao As Great Britain
International Modern Pentathlon Union Modern pentathlon As Great Britain
World Rowing Federation Rowing Gibraltar Gibraltar As Great Britain
World Rugby Rugby union Niue Niue Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz PolineziyasiTahiti, Uollis va FutunaWallis and Futuna, Makao Macau, China, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe, Fransiya Gvianasi French Guiana, Kyurasao Curaçao, Reyunion bayrogʻi Reyunon Reunion, Mayotte Mayotte Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
World Sailing Sailing Fransuz Polineziyasi Tahiti, Niderlandiya Antill orollari Netherlands Antilles As Great Britain
International Shooting Sport Federation Shooting sports Farer orollari Faroe Islands, Makao Macau, China As Great Britain
International Surfing Association Surfing Andoza:Country data Hawaii Hawaii, Fransuz Polineziyasi Tahiti Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
ITTF Table tennis Jersey Jersey, Guernsey Guernsey, Gibraltar Gibraltar, Grenlandiya Greenland,Farer orollari Faroe Islands, Makao Macau, China, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Folklend orollari Falkland Islands, Sint Maarten Sint Maarten, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Niue Niue, Tokelau Tokelau, Uollis va Futuna Wallis and Futuna Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
World Taekwondo Taekwondo Men oroli Isle of Man, Makao Macau, China, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe,

Andoza:Country data Vatican Vatican

As Great Britain
ITF Tennis Fransuz Polineziyasi Tahiti, Kyurasao Curaçao, Makao Macau, China, Angilya Anguilla,Bonayre Bonaire, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Islands, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands Sint Maarten Sint Maarten, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe, Fransiya Gvianasi French Guiana As Great Britain
World Triathlon Triathlon Gibraltar Gibraltar, Makao Macau, China, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands As Great Britain
Fédération Internationale de Volleyball Volleyball Makao Macau, China, Gibraltar Gibraltar, Grenlandiya Greenland, Farer orollari Faroe Islands, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe, Fransiya Gvianasi French Guiana, Bonayre Bonaire, Andoza:Country data Saba Saba, Andoza:Country data Sint Eustatius Sint Eustatius, Sint Maarten Sint Maarten, Andoza:Country data Saint-Martin Saint-Martin, Kyurasao Curaçao Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Weightlifting Federation Olympic weightlifting Zanjibar Zanzibar, Niue Niue, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Uollis va Futuna Wallis and Futuna, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Terks va Kaykos orollari Turks and Caicos Islands, Kyurasao Curaçao Birlashgan Qirollik Great Britain, Shimoliy Irlandiya Northern Ireland, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
United World Wrestling Amateur wrestling Tokelau Tokelau, Niue Niue, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Terks va Kaykos orollari Turks and Caicos Islands, Kyurasao Curaçao As Great Britain
International Bobsleigh and Skeleton Federation Bobsleigh and Skeleton As Great Britain
International Biathlon Union Biathlon Grenlandiya Greenland As Great Britain

XOQ tan olgan xalqaro sport federatsiyalari assotsiatsiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Name of organization Sport Non-IOC member is member in world level Non-IOC member is only member in continental level Case of Great Britain
World Pool-Billiard Association Pool (cue sports) Northern Cyprus North Cyprus, Bonayre Bonaire, Kyurasao Curaçao, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Makao Macau, China As Great Britain
International Billiards and Snooker Federation Snooker and English billiards (amateur) Men oroli Isle of Man None
Union Mondiale de Billard Carom billiards Northern Cyprus North Cyprus, Men oroli Isle of Man, Kyurasao Curaçao None
Tug of War International Federation Tug of War Guernsey Channel Islands, Basklar mamlakati Basque Country, Makao Macau, China Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales, Shimoliy Irlandiya Northern Ireland
International Wushu Federation Wushu Yangi Kaledoniya New Caledonia, Makao Macau, China As Great Britain
Confédération Mondiale des Activités Subaquatiques Underwater sport Fransuz Polineziyasi Tahiti, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands As Great Britain
World Squash Federation Squash Guernsey Guernsey, Jersey Jersey, Men oroli Isle of Man, Gibraltar Gibraltar, Makao Macau, China, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Andoza:Country data Norfolk Island Norfolk Island Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
Union Internationale Motonautique Powerboating Makao Macau, China As Great Britain
Federation of International Polo Polo Angliya England
International Orienteering Federation Orienteering Makao Macau, China As Great Britain
International Life Saving Federation Lifesaving Makao Macau, China, Farer orollari Faroe Islands As Great Britain
World Skate Roller sports Makao Macau, China As Great Britain
International Federation of Muaythai Associations Muay Thai Makao Macau, China, Fransuz Polineziyasi Tahiti As Great Britain
World Lacrosse Lacrosse Kataloniya Catalonia, Kyurasao Curaçao, Andoza:Country data Iroquois Haudenosaunee, Makao Macau, China, Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Floorball Federation Floorball Makao Macau, China As Great Britain
World Flying Disc Federation Flying Disc Makao Macau, China As Great Britain
International Bowling Federation Bowling Kataloniya Catalonia, Makao Macau, China, Jersey Jersey, Gibraltar Gibraltar, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Northern Mariana Islands, Kyurasao Curaçao Andoza:Country data Great Britain Great Britain, Shotlandiya Scotland, Uels Wales, Shimoliy Irlandiya Northern Ireland
World Karate Federation Karate Makao Macau, China, Martinika Martinique, Yangi Kaledoniya New Caledonia, Fransuz Polineziyasi Tahiti, Uollis va Futuna Wallis and Futuna, Kyurasao Curaçao Great Britain is full member, but Home Nations participate separately as Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales, Shimoliy Irlandiya Northern Ireland
World Bridge Federation Contract bridge Farer orollari Faroe Islands, Makao Macau, China, Reyunion bayrogʻi Reyunon Reunion, Martinika Martinique, Gvadelupa Guadeloupe Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Federation Icestocksport ice stock sport As Great Britain
International Waterski & Wakeboard Federation (3-Event Waterskiing), Wakeboard, Barefoot, Show Skiing, Cable Wakeboard, Cableski, Ski Racing, and Disabled Skiing As Great Britain
World Association of Kickboxing Organizations Kickboxing Makao Macau, China As Great Britain
Fédération Internationale de Motocyclisme Motorcycle racing Makao Macau, China As Great Britain
FIDE Chess Farer orollari Faroe Islands, Makao Macau, China, Kyurasao Netherlands Antilles, Guernsey Guernsey, Jersey Jersey, Men oroli Isle of Man, Angliya England, Shotlandiya Scotland, Uels Wales
International Racquetball Federation Racquetball Kataloniya Catalonia, Shimoliy Mariana Orollari bayrogʻi Shimoliy Mariana Orollari Saipan Angliya England
Fédération Internationale de Sambo Sambo As Great Britain
International Ski Mountaineering Federation Ski Mountaineering As Great Britain
International Climbing and Mountaineering Federation Climbing and Mountaineering As Great Britain
International Sumo Federation Sumo As Great Britain
International Cricket Council Cricket

Andoza:Country data WIN, Men oroli Isle of Man, Jersey Jersey, Guernsey Guernsey, Gibraltar Gibraltar, Muqaddas Yelena oroli Saint Helena,Farer orollari Faroe Islands, Terks va Kaykos orollari Turks and Caicos Islands, Folklend orollari Falkland Islands

Andoza:Country data Nevis Nevis,Angilya Anguilla,Montserrat Montserrat, Sint Maarten Sint Maarten Angliya England, Shotlandiya Scotland
  1. „National Olympic Committees“. International Olympic Committee.
  2. „Palestine“. International Olympic Committee.
  3. „Kosovo“. International Olympic Committee.
  4. „Chinese Taipei“. International Olympic Committee.
  5. „Cook Islands“. International Olympic Committee.
  6. „American Samoa“. International Olympic Committee.
  7. „Guam“.
  8. „Puerto Rico“. International Olympic Committee.
  9. „Virgin Islands, US“. International Olympic Committee.
  10. „Bermuda“. International Olympic Committee.
  11. „Virgin Islands, British“. International Olympic Committee.
  12. „Cayman Islands“. International Olympic Committee.
  13. „Aruba“. International Olympic Committee.
  14. „Hong Kong, China“. International Olympic Committee.
  15. 15,0 15,1 „Overseas Territories (3rd February 2012)“. Publications.parliament.uk. Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  16. „Faroe Islands“ (en). International Paralympic Committee. Qaraldi: 2023-yil 12-fevral.
  17. „Macao, China“ (en). International Paralympic Committee. Qaraldi: 2023-yil 12-fevral.
  18. „Niue“. insidethegames.biz (2012-yil 30-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 17-oktyabr.
  19. „Status of Treaties – Niue“. United Nations Treaty Collection (1975-yil 2-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 17-oktyabr.
  20. „127th IOC Session comes to close in Monaco“. International Olympic Committee (2014-yil 9-dekabr). — „The NOC of Kosovo met the requirements for recognition as outlined in the Olympic Charter. These include the sport and technical requirements as well as the definition of "country" as defined in Rule 30.1 – "an independent State recognised by the international community". Kosovo is recognised as a country by 108 of the 193 UN Member States.“. Qaraldi: 2016-yil 6-avgust.
  21. „Executive Board concludes first meeting of the new year“. olympic.org ("Official website of the Olympic movement") (2011-yil 13-yanvar). Qaraldi: 2011-yil 13-yanvar.
  22. „Curtain comes down on 123rd IOC Session“. Olympic.org.
  23. „Belize - National Olympic Committee (NOC)“ (2021-yil 27-iyul).
  24. „Seychelles Olympic and Commonwealth Games Association: ANOC“.
  25. Czechia Olympics.com
  26. Türkiye Olympics.com
  27. IOC Executive Board suspends Russian Olympic Committee with immediate effect
  28. The OCA includes 45 NOCs; the Macau Sports and Olympic Committee is not recognized by the IOC and Macau does not compete at the Olympic Games.
  29. „For the Faroe Islands, Paralympics offer rare chance to wave the flag on global stage“. The Japan Times (2021-yil 25-avgust). Qaraldi: 2021-yil 27-noyabr.
  30. Hargreaves, John. Freedom for Catalonia? : Catalan nationalism, Spanish identity and the Barcelona Olympic Games, [Online-Ausg.]., Cambridge: Cambridge University Press, 2000. ISBN 9780521586153. 
  31. „andalucia.com“. andalucia.com. Qaraldi: 2012-yil 20-iyun.
  32. „Full Page - Niue Island Sports Association and National Olympic Committee - FOX SPORTS PULSE“. Sportingpulse.com. Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  33. „New Caledonia National Olympic Committee“. SportingPulse. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  34. 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 34,5 „Centro Caribe Sports Members“. Centro Caribe Sports. Qaraldi: 2023-yil 21-avgust.
  35. „ODESUR CON's“. ODESUR. Qaraldi: 2023-yil 21-avgust.
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 36,5 36,6 „CANOC Members“. canoc.net. Qaraldi: 2023-yil 26-oktyabr.
  37. „Display Article“. Kurdishglobe.net (2010-yil 16-yanvar). 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  38. „Archived copy“. 2020-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 10-oktyabr.[sayt ishlamaydi]
  39. „Turkish Cypriots denied access to London Olympics 2012“. 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 6-mart.
  40. „Website ka wasaaradda Dhalinyaradda Iyo Ciyaaraha Somaliland - Homepage“. Somalilandolympics.org (2010-yil 18-yanvar). 2013-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  41. Smoltczyk. „The ABC Republic: Abkhazia Attempts to Invent Itself“. Der Spiegel (2009-yil 27-avgust). Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  42. „Native Americans seek recognition“. Nativevoices.org (2006-yil 27-fevral). 2011-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  43. „Jim Thorpe's Sons Bolster Native American Olympic Dream : Fri, 10 Jul 2009 : eNewsChannels“. Enewschannels.com (2009-yil 10-iyul). Qaraldi: 2010-yil 16-avgust.
  44. „В Южной Осетии продолжат работу над созданием национального олимпийского комитета - Политика, выборы, власть - Новости - ИА REGNUM“. Regnum.ru. 2014-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 23-yanvar.
  45. „Zanzibar loses membership in Caf U-turn“. BBC Sport.
  46. „Senior Challenge Cup - CECAFA FOOTBALL“.
  47. „Ethiopia score five against Zanzibar in CECAFA Senior Women's Championship“.