Bosh Sahifa

Har kim hissa qoʻsha oladigan ochiq ensiklopediya

Oʻzbekcha Vikipediyadagi maqolalar soni: 139 802
4-mart 2021, payshanba

Bugungi tanlangan maqola

Usmonlilar imperiyasidagi yahudiylar tarixi — Usmonlilar imperiyasida istiqomat qilgan yahudiy xalqlarining tarixi. Tarix bilan yaqindan qiziqmaydigan odamlar koʻpincha ikkita notoʻgʻri fikr bilan kifoyatlanadilar: Birinchi fikrga koʻra, yahudiylar Turkiyaga 1492-yilda surgun qilinganlar. Ikkinchi fikrga koʻra esa turklar va yahudiylarning birinchi aloqasi 1453-yilda, Istanbul fathidan keyin amalga oshirilgan. Vizantiya imperiyasidagi yahudiylar tarixiga qaraydigan boʻlsak, yahudiylar miloddan avvalgi 4-asrda Onadoʻli hududiga kirib kelganlar, Usmonlilarning beylik davridan to imperiyaning qulashiga qadar va hatto imperiyadan keyingi Turkiya Respublikasi davrida ham ushbu hududlarda istiqomat qilishgan. Usmonlilar imperiyasining yuksalish davri 15-16-asrlar yahudiylarning oltin davri boʻlgan. Usmonlilar davlatiga ilk bosmaxonani olib kelgan yahudiylar davlat ishlarida ham faol qatnashgan va katta lavozimlarni egallashgan. 17-asrga toʻgʻri kelgan Usmonlilar imperiyasining turgʻunlik davrida Usmonli yahudiylari madaniy va iqtisodiy inqirozga yuz tutdilar. 18-asrda yuz bergan tanazzul davrida, yahudiylar Sabetay Sevi voqeasidan kelib chiqqan zarba bilan „passiv himoya psixoziga“ kirishdilar. Soʻnggi davlatning qulash davrida yahudiylarning madaniy darajasi shu qadar pasayib ketgan ediki, hatto chet tilini oʻrganish biryoqda tursin hatto dindan chiqib ketayotgandek tuyuldi. Ammo Usmonlilarning qaysi davrida boʻlsa boʻlsin, yahudiylar jamoasi usmonlilar tuprogʻida boshqa xristian davlatlardagilarga nisbatan ishonch va tinchlikda yashadilar.

(Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Bugungi yaxshi maqola

Thor: Ragnarok 2017-yilda Marvel Studios tomonidan ishlab chiqarilgan va Walt Disney Studios Motion Pictures tomonidan tarqatilgan hamda Marvel Comics nashriyotidagi Thor qahramoniga asoslangan superqahramon janridagi Amerika filmidir. Ushbu film 2011-yilda ishlangan Thor va 2013-yilda ishlangan Thor: Zulmat dunyosi filmlarining davomi hisoblanadi va Marvel Kinematografiya Koinoti (MKK) ning oʻninchi filmidir. Filmning rejissori Taika Waititi, ssenariy mualliflari Eric Pearson, Craig Kyle va Christopher L. Yost boʻlib, filmda Chris Hemsworth (Thor sifatida), Tom Hiddleston, Cate Blanchett, Idris Elba, Jeff Goldblum, Tessa Thompson, Karl Urban, Mark Ruffalo va Anthony Hopkins kabi aktyorlar rol oʻynashgan. Thor: Ragnarok filmi sujetiga koʻra, Thor Heladan va yaqinlashib kelayotgan Ragnarökdan Asgardni qutqarish uchun Sakaar sayyorasidan qutilishi lozim edi. Thor haqidagi uchinchi film 2014-yil yanvar oyida tasdiqlangan, Kyle va Yost esa ssenariy ustida ishlamoqda edi. Chris Hemsworth va Tom Hiddlestonning filmda oʻynashi oktabr oyida eʼlon qilindi. Bir yil oʻtib, Thor: Zulmat dunyosi rejissori Alan Taylor qaytib kelmasligi maʼlum boʻlgandan soʻng, rejissorlikka Taika Waititi tanlandi. Mark Ruffalo Hulkning sobiq MKK filmlaridan olingan rolini repressivaga qoʻshdi va bu 2006-yilda yaratilgan „Planet Hulk“ („Hulk sayyorasi“) komiksining Ragnarok uchun uygʻunlashtirilgan qismiga ruxsat berdi. 2016-yil may oyida Blanchett Hela rolini oʻynashi, shu jumladan, Pearson iyul oyining boshida tasvirga tushishi tasdiqlandi. Avstraliyaning Brisbane va Sidney shaharlarida asosiy suratga olish ishlari olib borildi. Thor: Ragnarok filmi premyerasi Los Angelesda 10-noyabr 2017-yilda, Amerika Qoʻshma Shtatlarida 3-noyabr 2017-yilda boʻlib oʻtdi va shu sanada 3D, IMAX va IMAX 3D formatlarida namoyish qilindi. Film eng yaxshi aktyor, yoʻnalish, harakatlar ketma-ketligi, musiqiy asarlari va komediyalar uchun maqtovga sazovor boʻldi. Koʻplab tanqidchilar ushbu filmni Thor trilogiyasining eng yaxshisi deb hisoblashdi. Ushbu film dunyo boʻylab $854 million miqdorda daromad koʻrishga muvaffaq boʻldi va 2017-yilning toʻqqizinchi eng yuqori daromadli filmi boʻldi. Shuningdek, film sikveli hisoblangan Thor: Love and Thunder filmi 11-fevral 2022-yilda chiqishi kutilmoqda.