Bosh Sahifa

Har kim hissa qoʻsha oladigan ochiq ensiklopediya

Oʻzbekcha Vikipediyadagi maqolalar soni: 149 696
1-iyul 2022-yil, juma

Tanlangan maqola

Portugaliya imperiyasining gerbi

Portugaliya imperiyasi (portugalcha: Império Português), shuningdek tarixda Portugaliya mustamlakachi imperiyasi (Império Colonial Português) deb yuritilgan ushbu davlat hozirgi Portugaliyadan tashqari dunyoning katta qismlarida joylashgan bir qancha mustamlakalarni oʻz ichiga olgan. Ushbu imperiya Yevropadagi eng uzun umr koʻrgan davlatlardan biri boʻlib, 1415-yil Shimoliy Afrikadagi Sueta urushidan to 1999-yil Makao suverinitetining Xitoyga topshirilguniga qadar qariyb olti asr tarixda oʻz mavjudligini surdirgan. Imperiyaga XV asrda asos solingan boʻlib, XVI asr boshidan Shimoliy va Janubiy Amerika, Afrika, Osiyo va Okeaniyaning turli mintaqalariga oʻz hududini kengaytirib borgan. Portugaliya imperiyasi Buyuk geografik kashfiyotlar davrida paydo boʻldi va Portugaliya qirolligining kuch va qudrati natijasida dunyoning koʻp qismlarini oʻziga boʻysundira oldi. Portugal dengizchilari 1418—1419-yillarda kartografiya va dengiz texnologiyasidagi soʻnggi yutuqlardan foydalangan holda ziravorlar savdosi uchun yangi dengiz yoʻllarini topish maqsadida Afrika qirgʻoqlarini va Atlantika okeani arxipelaglarini tadqiq qilishni boshladilar. (Davomi...)

Nomzodlar (1) | Arxiv | Oʻzgartirish

Yaxshi maqola

O‘zbekiston U-23 milliy futbol terma jamoasining hozirgi tarkibi

O‘zbekiston milliy futbol terma jamoasi (23 yoshgacha) — tarkibiga 21 yoshdan 23 yoshgacha Oʻzbekiston fuqarolari kirishi mumkin boʻlgan, yoshlar oʻrtasidagi xalqaro oʻyinlar va futbol musobaqalarida Oʻzbekiston sharafini himoya qiluvchi jamoa. OFK va FIFAning toʻliq aʼzosi boʻlgan Oʻzbekiston futbol assotsiatsiyasi tomonidan boshqariladi. Terma jamoa nomi turnirga qarab oʻzgaradi. Shunday qilib, Olimpiya terma jamoasi yozgi Osiyo oʻyinlarining futbol turnirida, shuningdek, yozgi Olimpiya oʻyinlarining futbol turnirida Oʻzbekiston sharafini himoya qiladi. 23 yoshgacha boʻlgan yoshlar terma jamoasi sifatida esa Osiyo U-23 chempionatida muntazam ishtirok etib keladi. 2018-yilning yanvar oyi holatiga koʻra, Oʻzbekiston olimpiya terma jamoasi olti marta yozgi Osiyo oʻyinlarining futbol turnirida ishtirok etgan, 1994-yilgi turnirda esa Osiyo oʻyinlari chempioni boʻlgan. 2002-yildan boshlab Osiyo oʻyinlari futbol turnirida 23 yoshgacha boʻlgan va 3 nafardan koʻp boʻlmagan 23 yoshdan oshgan futbolchilar ishtirok etishi mumkin. Oʻzbekiston yoshlar terma jamoasi ham Olimpiada oʻyinlari saralash turnirida 5 marta ishtirok etgan, biroq hali Olimpiadaga yoʻllanmani qoʻlga kiritmagan. Oʻzbekiston yoshlar terma jamoasi deb atalgan ushbu jamoa 23 yoshgacha boʻlgan yoshlar oʻrtasidagi Osiyo chempionatida qatnashgan. 2018-yilning yanvar oyi holatiga koʻra, Oʻzbekiston yoshlar terma jamoasi yoshlar oʻrtasidagi Osiyo chempionatining uchta qur’asida ham qatnashgan.

(Davomi...)

Nomzodlar (2) | Arxiv | Oʻzgartirish

Xushsifat maqola

Sitorai Mohi xossa — Buxoro xonligi malikasi. Oʻzbek hukmdori Subhonqulixonning (1680—1702) xotini. XVIII asrning boshida Buxoro va uning atrofida amalga oshirilgan bunyodkorlik ishlari homiysi. „Bibi Oyposhsho“, „Podshoh bibi“ nomlari bilan ham mashhur boʻlgan. Malika Buxoro xonligining soʻnggi mustaqil hukmdorlari — Ubaydullaxon va Abulfayzxonlarning onasi, hamda Mangʻitlar oʻzbek sulolasi vakillarining amir Haydardan (1800—1826) boshlab barcha Buxoro amirligi hukmdorlarining bibikalonidir. Malika tarixiy manbalarda „Davron Xadichasi“, „Zamon Bilqisi“ nomlari bilan ham ulugʻlangan. Uni manbalarda "Podsho Oyim" nomi bilan atashmagan, lekin u dafn etilgan daxma shu nom ostida davlat himoyasiga olingan. Sitorai Mohi xossa XVII asrning 2-yarmida Xoja Mir Abdulloh xonadonida Buxoroda tugʻilgan. Oliy tabaqaga mansub boʻlgan. Sitorai Mohi xossaning hayoti oddiy va oson kechmagan. Chunki bu paytda Ashtarxoniylar hokimiyati zaiflasha boshlagandi. Subhonqulixon (1680—1702) vafot etishi bilan mamlakatdagi inqiroz eng yuqori nuqtasiga koʻtarildi. Balx viloyati va uning atrofidagi hududlar alohida davlat boʻlib ajraldi. Fargʻona viloyatida Minglar oʻzbek sulolasining asoschisi Shohruxbiy (1709—1721) Qoʻqon xonligini tashkil qildi. 1711-yil mart oyida malikaning toʻngʻich oʻgʻli va Buxoro xonligi hukmdori Ubaydullaxon (1702—1711) fitnachilar tomonidan oʻldirildi. Davlat butkul parchalandi. Buxoro xonligi taxtiga taxminan 10 yoshlardagi malikaning ikkinchi oʻgʻli Abulfayzxonni (1711—1747) koʻtarishdi. Davlat boshqaruvi tizgini amalda bir necha qudratli amirlar qoʻliga oʻtib qoldi. Shundan soʻng Sitorai Mohi xossaning nomi Buxoro xonligi siyosiy kurashlari sahnasida paydo boʻldi. Abulfayzxonning hayoti yana kamida 15—20 yil doimiy xavf-xatarda turdi.(Davomi...)

Nomzodlar (0) | Arxiv | Oʻzgartirish

Yangiliklar

COVID-19 pandemiyasi
Rossiyaning Ukrainaga bosqini

Kremenchugdagi yonib turgan savdo markazi

Kremenchugdagi savdo markaziga Rossiya raketa hujumi natijasida kamida 20 kishi halok boʻldi, 50 dan ortiq kishi jarohat oldi (tasvirda).
Taekvondo bo‘yicha Osiyo chempionatida Ulug‘bek Rashitov oltin va Charos Qayumova kumush medalni qo‘lga kiritishdi.
Rossiyalik qoʻshiqchi Yuriy Shatunov 48 yoshda vafot etdi.
Gustavo Petro Kolumbiya prezidenti etib saylandi.
Budapeshtda Suv sport boʻyicha jahon chempionati boshlandi.
Boliviyaning sobiq prezidenti Jeanine Áñez 10 yilga ozodlikdan mahrum qilindi.
Millatlar Hamdoʻstligi Elizabeth IIning platina yubileyini nishonladi.

Oʻzgartirish

Bilasizmi...

Ravshan Ermatov

Ravshan Ermatov (tasvirda) futbol boʻyicha jahon chempionatlarini eng koʻp boshqargan hakam sifatida Guinness rekordlar kitobiga kiritilgan.
Avtomobil oynalarini qoraytirish — jinoyat emas.
Kompyuter sichqonini ishlatish mumkin boʻlgan ilk kompyuter Xerox Alto boʻlgan.
Adabiyot boʻyicha eng yosh Nobel mukofoti sohibi Rudyard Kipling boʻlgan.
1900-yili Parijda oʻtkazilgan Olimpiada oʻyinlarida birinchi oʻrinni olgan qatnashchilar oltin medal oʻrniga suratlar bilan taqdirlangan.
Ekvador tabiat huquqini konstitutsiya bilan mustahkamlagan jahondagi ilk mamlakatdir.

Kelgusi sonni tayyorlash | Arxiv | Oʻzgartirish

Bugun

1-iyul
Kanada kuni

1783 — Sankt-Peterburgda Katta teatr ochildi (suratda).
1877 — Ilk Wimbledone tennis turniri boshlandi.
1942 — Sevastopol nemislar tomonidan egallandi, yuz minglab odamlar asir olindi.
1994 — Oʻzbekiston valyutasi — Soʻm joriy qilindi.
1997 — Hong Kong Xitoy tarkibiga kirdi.