Burkina Fasoda Ahmadiya ta'limoti

Burkina Faso
Burkina Faso
	Bayroq Gerb
	Shior: Unité, Progrès, Justice ; (Fransuzcha: Ittifoq, Taraqqiyot, Adolat)
	Madhiya: Une Seule Nuit
Poytaxt	Uagadugu
Rasmiy til(lar)	Fransuz tili
Hukumat	Prezidentlik Respublika
• Prezident	Ibrohim Traore
• Bosh Vazir	Apollinaire Joachim Kyélem de Tambèla
Mustaqillik (Fransiyadan)
• Sana	5-avgust 1960
Maydon
• Butun	274,200 km2 (73-oʻrin)
• Suv (%)	0.146
Aholi
• 2002-yilgi roʻyxat	13,925,313 (63-oʻrin)
• Zichlik	50/km2
YIM (XQT)	2005-yil roʻyxati
• Butun	AQSh$16,830 mil. (119-oʻrin)
• Jon boshiga	AQSh$1,209
Pul birligi	CFA Franc (XOF)
Vaqt mintaqasi	UTC+0
• Yoz (DST)	UTC+0
Qisqartma	UV
Telefon prefiksi	226
Internet domeni	.bf
	tahrir kuzat

Ahmadiya harakati (taʼlimoti) tarqalgan mamlakatlar
Davlatlar
Afrika • Jazoir • Angola • Benin • Botsvana • Burkina Faso • Burundi • Kamerun • Kabo-Verde • Markaziy Afrika Respublikasi • Chad • Komor orollari • Kot-d’Ivuar • Kongo DR • Kongo Respublikasi • Jibuti • Misr • Ekvatorial Gvineya • Eritreya • Efiopiya • Gabon • Gambiya • Gana • Gvineya • Gvineya-Bisau • Keniya • Lesoto • Liberiya • Liviya • Madagaskar • Malavi • Mali • Mavritaniya • Mavrikiy • Marokash • Mozambik • Namibiya • Niger • Nigeriya • Ruanda • Senegal • Seyshel orollari • Syerra-Leone • Somali • Janubiy Afrika • Sudan • Svazilend • Tanzaniya • Tunis • Uganda • Zambiya • Zimbabve
Osiyo • Afgʻoniston • Bahrayn • Bangladesh • Butan • Bruney • Birma • Kambodja • Xitoy • Gonkong • Hindiston • Indoneziya • Iroq • Eron • Isroil • Iordaniya • Qozogʻiston • Koreya • Quvayt • Qirgʻiziston • Laos • Livan • Malayziya • Maldiv orollari • Moʻgʻuliston • Nepal • Ummon • Shimoliy Koreya • Pokiston • Falastin • Filippin • Qatar • Rossiya • Saudiya Arabistoni • Singapur • Janubiy Koreya • Shri-Lanka • Suriya • Tayvan • Tojikiston • Tailand • Kurka • Turkmaniston • Birlashgan Arab Amirliklari • Oʻzbekiston • Vetnam • Yaman
Yevropa • Albaniya • Andorra • Armaniston • Avstriya • Ozarbayjon • Belarus • Belgiya • Bosniya va Gertsegovina • Bolgariya • Xorvatiya • Kipr • Chexiya • Daniya • Estoniya • Finlandiya • Fransiya • Gruziya • Germaniya • Gretsiya • Vengriya • Islandiya • Irlandiya • Italiya • Jersi • Kosovo • Latviya • Lixtenshteyn • Litva • Lyuksemburg • Malta • Moldova • Monako • Chernogoriya • Niderlandiya • Shimoliy Makedoniya • Norvegiya • Polsha • Portugaliya • Ruminiya • Rossiya • San-Marino • Serbiya • Slovakiya • Sloveniya • Ispaniya • Shvetsiya • Shveysariya • Ukraina • Birlashgan Qirollik
Amerika • Antigua va Barbuda • Barbados • Beliz • Braziliya • Kanada • Chili • Kolumbiya • Kosta-Rika • Kuba • Dominika • Dominik Respublikasi • Ekvador • Salvador • Gvatemala • Gayana • Gaiti • Gonduras • Yamayka • Meksika • Nikaragua • Panama • Paragvay • Peru • Surinam • Trinidad va Tobago • Qoʻshma Shtatlar
Okeaniya • Avstraliya • Sharqiy Timor • Fiji • Kiribati • Marshall orollari • Mikroneziya • Nauru • Yangi Zelandiya • Palau • Papua-Yangi Gvineya • Samoa • Tonga • Tuvalu • Vanuatu

Ahmadiya — Londonda joylashgan xalifaning boshchiligidagi Burkina-Fasodagi islomiy boʻlim. Jamiyat 1986-yilda tashkil etilgan va rasman islomiy jamoa sifatida tan olingan boʻlsa-da, uning tashkil topishidan bir necha oʻn yillar oldin ham kichik Ahmadiy musulmonlar jamoalari mavjud edi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlabki jamoalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1934-yilgi hisobot Sanan xalqining Kumasi shahridagi plantatsiyalar va oltin konlarida ishlash uchun Ganaga tez-tez koʻchib oʻtishini koʻrsatadi. Ular orasida Ganaga boylik orttirish uchun ketayotgan Nayala provinsiyasining Kougni shahridan boʻlgan etnik Sanan Bitomo Barro ham bor edi. U bugungi kunda Gananing Yuqori Gʻarbiy mintaqasida joylashgan Va shahriga kelganida, Ahmadiya taʼlimotini eshitib, Ahmadiy musulmon boʻldi. U oʻz shahriga qaytgach, Ahmadiya jamoatini uning aholisiga tanishtirdi. Biroq, Barroning oilasidan tashqari, uning xabari koʻpchilik musulmonlar tomonidan rad etildi.^[1] Bir necha oʻn yillar oʻtgach, 1973-yilda vahhobiylarga qarshi kayfiyatlar keng tarqaldi, ayniqsa mamlakatning yirik shaharlarida sezilarli darajaga yetdi. Kuni aholisi bundan katta Barro oilasi bilan chegaralanib qolgan Ahmadiya jamoasini talon-toroj qilish imkoniyati sifatida foydalanishdi. Imom Modi Barro Kuni shimoli-sharqidagi Yaba departamentidagi Siena shahridan boshpana olishga majbur boʻldi.^[1]

Missionerlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uahaboulik mahalliy va Ganadagi oltin qazib olish joylariga mavsumiy sayohatchi boʻlgan Yusuf Kanate 1949-yilda Vaʼda shahrida boʻlganida Ahmadiya dinini qabul qilgan. Kanatening Uahabou shahriga ilgariroq, 1850-yilda Malining shimoli-gʻarbiy qismidagi Marka musulmonlarining avlodi Al Hoji Mamadu Karantao tomonidan asos solingan.^[1]^[2] Bale provinsiyasidagi Koho-Boromo-Uahabou departamentidagi Ahmadiya harakatining kashshofi Kanate tashabbusi bilan tashkil etilgan Ahmadiy musulmonlari jamoasi kichikligicha qoldi. Oxir-oqibat uni Marka musulmonlari rad etishdi. Natijada u oʻz tugʻilgan shahrini tark etdi va Héredougu qishlogʻini qurdi, bu qishloq bugungi kunda Pâ boʻlimida taxminan Ouahabou shahridan 5 km uzoqlikda joylashgan.^[1]

1950-yillarning oxirida Ganalik Ahmad savdogar Ashanti shahridan (Gana) shimolga, Fransiyaning Yuqori Voltasiga sayohat qilganida vaʼz qilgani aytiladi. U oʻzi daʼvo qilgan qirqta dinga kirganlardan ikkitasini 1959-yilda Gana Ahmadiya Musulmonlar Jamiyatining bosh qarorgohi joylashgan Saltpondda boʻlib oʻtgan yillik konferensiyaga olib kelgan.^[3]

Rasman tashkil etilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1960-yilga kelib Burkina-Faso Fransiyadan toʻliq mustaqillikka erishdi. Mustaqillikka erishgandan keyin yigirma yildan ortiq vaqt mobaynida Ahmadiya Musulmon Jamiyatining ozchilik qismi saqlanib qoldi.1986-yilda hukumati uni musulmon jamoati sifatida tan olib, roʻyxatdan oʻtkazdi.^[1]

Zamonaviy jamiyat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Burkina-Fasoda butun mamlakat boʻylab koʻplab boshlangʻich maktablar va kasalxonalar mavjud. Bundan tashqari, butun mamlakat boʻylab 4 ta radiostantsiya va koʻplab masjidlar va missiyalar mavjud.^[4] 11 ta radiostansiyaga ega Mali Gʻarbiy Afrikadagi Burkina-Fasoga qaraganda koʻproq Ahmadiy radiostansiyalariga ega yagona davlatdir.^[5]

20-asr oxiridan beri Burkina-Fasodagi radio tarmoqlari ijtimoiy hodisaga aylandi.^[4] 2002-yilda Burkina-Fasoning Ahmadiya musulmonlar jamiyati Burkina-Fasoning ikkinchi yirik shahri Bobo-Diulasoda mamlakatdagi birinchi musulmon radiostansiyasini ochdi. Stansiya birinchi navbatda Jamiyatga qarshi ayblovlarga javob berish va islomiy masalalarda Ahmadiya nuqtayi nazarini taqdim etish uchun ochilgan. Oʻshandan beri Hamjamiyat shu paytgacha yana uchta radiostansiya ochdi. Natijada, bir qator sunniy tashkilotlari ham oʻz taʼlimotlarini yetkazishda eʼtiborlarini shu usuliga qaratdilar.^[4]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Burkina-Fasodagi shia islomi
Burkina-Fasodagi Islom

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Cissé. „La Ahmadiyya au Burkina Faso“ (French) (2012). Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Cisse" defined multiple times with different content
↑ Lawrence Rupley. Historical Dictionary of Burkina Faso, third, Scarecrow Press, 2013 — 109 bet. ISBN 9780810867703.
↑ Fisher, Humphrey. Ahmadiyyah: A study in Contemporary Islam on the West African Coast. Oxford University Press, 1963.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Samson. „La guerre des ondes comme mode de prosélytisme. La Ahmadiyya et les médias au Burkina Faso“ (French) (2011). Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Samson" defined multiple times with different content
↑ „Facts & Figures“ (31-avgust 2014-yil). Qaraldi: 15-sentabr 2015-yil.

[Cisse-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Cissé. „La Ahmadiyya au Burkina Faso“ (French) (2012). Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Cisse" defined multiple times with different content

[2] Lawrence Rupley. Historical Dictionary of Burkina Faso, third, Scarecrow Press, 2013 — 109 bet. ISBN 9780810867703.

[Fisher129-3] Fisher, Humphrey. Ahmadiyyah: A study in Contemporary Islam on the West African Coast. Oxford University Press, 1963.

[Samson-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Samson. „La guerre des ondes comme mode de prosélytisme. La Ahmadiyya et les médias au Burkina Faso“ (French) (2011). Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Samson" defined multiple times with different content

[facts-5] „Facts & Figures“ (31-avgust 2014-yil). Qaraldi: 15-sentabr 2015-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]