Theodore Roosevelt

Theodore Roosevelt
	; Rasmiy portret (tax. 1904)
26–Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidenti
	Mansab davri; 14-sentabr 1901-yil — 4-mart 1909-yil
Vitse-prezident	Yoʻq (1901–1905); Charles W. Fairbanks; (1905–1909);
Oʻtmishdoshi	William McKinley
Vorisi	William Howard Taft
25–Amerika Qoʻshma Shtatlari Vitse-prezidenti
	Mansab davri; 4-mart 1901-yil — 14-sentabr 1901-yil
Prezident	William McKinley
Oʻtmishdoshi	Garret Hobart
Vorisi	Charles W. Fairbanks
33–New York shtati gubernatoru
	Mansab davri; 1-yanvar 1899-yil — 31-dekabr 1900-yil
Oʻtmishdoshi	Frank S. Black
Vorisi	Benjamin Barker Odell Jr.
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Theodore Roosevelt Jr.; 27-oktabr 1858-yil; New York shahri, AQSh
Vafoti	6-yanvar 1919-yil ; (60 yoshda) ; Oyster Bay, New York, AQSh
Fuqaroligi	AQSh
Siyosiy partiyasi	Respublikachilar (1880–1912, 1916–1919)
Boʻyi	179 sm
Turmush oʻrtogʻi	Alice Lee; (turm. 1880; vaf. 1884); Edith Carow; (turm. 1886);
Bolalari	Alice Lee Roosevelt, Theodore Roosevelt Jr., Kermit Roosevelt, Ethel Roosevelt Derby, Archibald Roosevelt, Quentin Roosevelt
Ota-onasi	Theodore Roosevelt Sr.; Martha Bulloch Roosevelt;
Taʼlim	Harvard universiteti (bakalavr); Columbia huquq maktabi;
Kasbi	Siyosatchi; tabiatshunos; muallif;
Imzosi

Theodore Roosevelt Jr. (talaffuzi: Teodor Ruzvelt kichik; 27-oktabr 1858-yil — 6-yanvar 1919-yil) amerikalik siyosatchi, davlat arbobi, tabiatshunos, tarixchi va yozuvchi boʻlib, 1901-yildan to 1909-yilga qadar Amerika Qoʻshma Shtatlarining 26-prezidenti vazifasini bajargandir. Bungacha, 1899-yildan 1900-yilga qadar New York shtatining 33-gubernatori, 1901-yilning martidan sentabriga qadar esa vitse-prezident (William McKinley prezidentligi davrida) lavozimlarida faoliyat yuritgan. McKinleyga suiqasd qilingani ortidan prezidentlik lavozimiga kelgan Roosevelt Respublikachilar partiyasi lideri oʻlaroq maydonga chiqdi hamda monopoliyachilarga qarshi kurashda shiddatli kuchga aylandi.

Roosevelt bolaligida juda nimjon boʻlgan. Astma kasalligi bilan ogʻringan. Biroq, u bunday mashaqqatli hayot tarzini ishtiyoq bilan qabul qilishi ortidan sogʻligi bilan bogʻliq muammolarni qisman yengdi. U sogʻligi bilan bogʻliq muammolar tufayli uyda taʼlim olishga majbur boʻlgan va koʻp vaqtini hobbisi boʻlgan tabiatshunoslikka sarflagan. 1876-yili Harvard universitetiga oʻqishga kirdi. Qalamiga mansub The Naval War of 1812 (1882) kitobi unga oʻqimishli tarixchi va mashhur yozuvchi oʻlaroq obroʻ-eʼtibor keltirdi. Siyosatga kiishi zahoti New York shtati legislaturasida Respublikachilarning islohot fraksiyasi lideri boʻldi. Uning rafiqasi va onasi bir kechada vafot etishdi va buning ortidan Roosevelt ruhiy jihatdan tushkunlikka tushib qoldi. U keyinchalik Dakotasda chorva ranchosini sotib olib, uni yuritadi. U prezident William McKinley davrida harbiy dengiz flotida yordamchi kotib oʻlaroq xizmat qildi hamda 1898-yilda juda muvaffaqiyatli boʻlgan Ispaniyaga qarshi dengiz urushini rejalashtirishda yordam bergan. U Kubada ispanlar armiyasiga qarshi kurash olib borgan „Rough Riders“ birligini shakllantirish va unga yetakchilik qilishda koʻmak berish maqsadida amalda egallab turgan lavozimini tark etadi. Urush qahramoni boʻlib qaytgach, 1898-yili New York shtati gubernatori etib saylandi. New York shtat partiyasi rahbariyati uning ulkan agendasini xushlamadi va McKinleyni 1900-yilgi prezidentlik saylovlarida yordamchisi boʻlib qatnashishiga ishontirdi. McKinley va Roosevelt bu saylovda gʻalaba qozonishdi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bibliografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Brands, Henry William (1997), TR: The Last Romantic (full biography), New York: Basic Books, ISBN 978-0-465-06958-3, OCLC 36954615, https://archive.org/details/trlastromantic00bran .
Chessman, G Wallace (1965), Governor Theodore Roosevelt: The Albany Apprenticeship, 1898–1900
Cooper, John Milton (1983), The Warrior and the Priest: Woodrow Wilson and Theodore Roosevelt (dual scholarly biography), ISBN 978-0-674-94751-1, https://archive.org/details/warriorpries00coop .
Dalton, Kathleen (2002), Theodore Roosevelt: A Strenuous Life (full scholarly biography), ISBN 0-679-76733-9, https://archive.org/details/theodoreroosevel00dalt .
Gould, Lewis L (2012), Theodore Roosevelt, ISBN 978-0-19-979701-1, https://archive.org/details/theodoreroosevel00goul , 105 pp, very short biography by leading scholar.
Harbaugh, William Henry (1963), The Life and Times of Theodore Roosevelt (full scholarly biography), Farrar, Straus And Cudahy, https://archive.org/details/powerandresponsi012652mbp .; also titled Power and responsibility; the life and times of Theodore Roosevelt online free to borrow
Miller, Nathan (1992), Theodore Roosevelt: A Life, William Morrow & Co, ISBN 9780688067847, https://archive.org/details/theodoreroosevel00mill .
Morris, Edmund (1979), The Rise of Theodore Roosevelt, 1. To 1901, ISBN 9780698107830, https://archive.org/details/riseoftheodorero00morr .
Morris, Edmund (2001), Theodore Rex, 2. To 1909, https://archive.org/details/theodorerex00edmu
Morris, Edmund (2010), Colonel Roosevelt, 3
Pringle, Henry F (1931), Theodore Roosevelt (full scholarly biography), https://archive.org/details/isbn_0156889439 .
Pringle, Henry F (1956), Theodore Roosevelt (2nd nashri), New York, Harcourt, Brace, https://archive.org/details/theodoreroosevel00prin
Putnam, Carleton (1958), Theodore Roosevelt (biography), I: The Formative Years, https://archive.org/details/theodoreroosevel0000putn , only volume published, to age 28.
Samuels, Peggy (1997), Teddy Roosevelt at San Juan: The Making of a President, Texas A&M UP, ISBN 978-0-89096-771-3, https://books.google.com/books?id=1v7PSGbzhDwC .
Thayer, William Roscoe (1919), Theodore Roosevelt: an intimate biography, Houghton Mifflin, https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.168636 .

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Theodore Roosevelt haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling
	Maʼno va tarjimalari Vikilugʻatda
	Media fayllar Vikiomborda
	Taʼlim resurslari Vikiversitetda
	Xabarlar Vikiyangiliklarda
	Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda
	Asarlar matnlari Vikimanbada
	Kitob va darsliklar Vikikitobda

Rasmiy[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oq uy biografiyasi ^(ingl.)

Media[tahrir | manbasini tahrirlash]

„Theodore Roosevelt hayoti“ — C-SPANʼs American Presidents: Life Portraits, 3-sentabr 1999-yil ^(ingl.)
„Theodore Rooseveltning yozma asarlari“ — C-SPANʼs American Writers: A Journey Through History ^(ingl.)

Boshqa[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amerika Qoʻshma Shtatlari Kongressi. „Theodore Roosevelt (id: R000429)“ (en). Biographical Directory of the United States Congress.

Theodore Roosevelt ^(ingl.)
Theodore Roosevelt — Kongress kutubxonasi ^(ingl.)
Theodore Roosevelt Curlie katalogida
Theodore Roosevelt IMDbda