John Mott

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
John Raleigh Mott
Tavalludi 25-may 1865-yil
Vafoti 31-yanvar 1955-yil(1955-01-31)
(89 yoshda)
Orlando, Florida, U.S.
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Activist
Turmush oʻrtogʻi Leila Ada White (m. 1891)
Mukofotlari Nobel Peace Prize (1946)
Amerika Qoʻshma Shtatlari - Meksika komissiyasi. Chapdan oʻngga qarab turganlar: Stiven Bonsal, Davlat departamenti attashesi va Amerika komissiyasi maslahatchisi; Amerika Davlat kotibi Robert Lansing; Meksika elchisi etib tayinlangan Eliseo Arredondo va Amerika komissiyasi kotibi LS Rou. Chapdan oʻngga Nyu-York shahridan Jon Reli Mott oʻtiradi; Uilmington sudyasi Jorj Grey , Delaver; Ichki ishlar kotibi Franklin Nayt Leyn; Luis Cabrera Lobato, Meksika delegatsiyasi raisi va Meksika Gʻaznachilik kotibi, Alberto J. Pani, Meksika Milliy temir yoʻllari prezidenti; va Ignasio Bonillas, aloqa va jamoat ishlari vaziri.. Surat 1916-yil 9-sentabrda Nyu-Yorkdagi Biltmore mehmonxonasida olingan.

Jon Raleigh Mott (1865-yil 25-may - 1955-yil 31-yanvar) Xristian Yoshlar Uyushmasi (YMCA) va Butunjahon Talabalar Xristian Federatsiyasi (WSCF)ning xushxabarchi va uzoq yillik rahbari edi. U 1946-yilda tinchlikni targʻib qilish uchun harakat qilgan xalqaro protestant xristian talabalar tashkilotlarini yaratish va mustahkamlashdagi faoliyati uchun Tinchlik uchun Nobel mukofotini oldi. U sovrinni Emili Balch bilan boʻlishdi. 1895-yildan 1920-yilgacha Mott WSCF Bosh kotibi boʻlgan. 1948-yilda Butunjahon cherkovlar kengashini tuzishda yaqindan ishtirok etgan ushbu organ uni umrbod faxriy prezident etib sayladi. U 1895-yilda Butunjahon talabalar xristian federatsiyasini, 1910-yilda Butunjahon missionerlik konferensiyasini va 1948-yilda Butunjahon cherkovlar kengashini tuzishda yordam berdi. Uning eng mashhur kitobi " Bu avlodda dunyoning xushxabari" 20-asr boshlarida missionerlik shioriga aylandi.[1]

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mott 1865-yil 25-mayda Nyu-Yorkning Sullivan okrugi, Livingston Manor shahrida tugʻilgan va uning oilasi oʻsha yilning sentabr oyida Ayova shtatining Postvill shahriga koʻchib oʻtgan. U Yuqori Ayova universitetida oʻqigan, u yerda tarixni oʻrgangan va mukofotga sazovor boʻlgan talaba bahslarida qatnashgan. U Kornel universitetiga oʻtdi va u yerda 1888-yilda bakalavr darajasini oldi. Unga 1886-yilda tashkil etilgan Xorijiy missiyalar uchun talabalar koʻngillilar harakati ortidagi kuchlardan biri Artur Tappan Pierson taʻsir koʻrsatdi.

1910-yilda amerikalik metodist boʻlgan Mott 1910-yilgi Butunjahon missionerlik konferensiyasida raislik qildi, bu zamonaviy protestant missiyalari harakatida muhim bosqich boʻldi va baʻzilar zamonaviy ekumenik harakat deb aytishadi.

Mott va uning hamkasbi 1912-yilda ularning ishlariga qiziqqan White Star Line xodimi tomonidan Titanikda bepul oʻtishni taklif qilishdi, ammo ular rad etishdi va laynerini olishdi. C. Xovard Xopkinsning tarjimai holiga koʻra, Nyu-York shahridagi yangilikni eshitib, ikki kishi bir-biriga qarashdi va "Yaxshi Lord biz uchun koʻproq ish qilishlari kerak", deb taʻkidladilar.[2]

Evropaga sayohat qilib, ekumenizmni targʻib qilgandan soʻng, Mott Osiyoga sayohat qildi, u yerda 1912-yil oktabrdan 1913-yil maygacha u Tseylon, Hindiston, Birma, Malaya, Xitoy, Koreya va Yaponiyada 18 ta mintaqaviy va milliy konferensiyalarni oʻtkazdi.[3]

U, shuningdek, rus inqilobidan keyin Rus pravoslav cherkovi va arxiyepiskop Tixon bilan munosabatlarni saqlab qolish uchun Robert Xellouell Gardiner III bilan ishlagan.

1920-yildan 1928-yilgacha Mott WSCF raisi boʻlib ishlagan. Missiyalar va ekumenizmdagi, shuningdek, tinchlik uchun qilgan mehnatlari uchun baʻzi tarixchilar uni "oʻz davrining eng koʻp sayohat qilingan va universal ishonchli nasroniy rahbari" deb bilishadi.[4]

Shaxsiy hayot va meros[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mott ikki marta uylangan. Uning birinchi xotini oʻqituvchi Leyla Ada Uayt edi. Ular 1891-yilda turmush qurishdi va ikki oʻgʻil va ikki qizi bor edi, jumladan Irene Mott Bose, Hindistondagi ijtimoiy ishchi va Hindiston Oliy sudi sudyasi Vivian Bosening rafiqasi; Hindistondagi YMCA bilan ishlagani uchun 1931-yilda Kaisar-i-Hind kumush medalini olgan Jon Livingston Mott;[5] va Kanadada sogʻliqni saqlashni rejalashtirish boʻyicha ishlagan va Kanadaning Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotidagi vakili boʻlgan Frederik Dodj Mott.[6]

1952-yilda Leyla Mott vafot etganidan soʻng, Mott 1953-yilda Marta Kustis Vashingtonning avlodi Agnes Piterga turmushga chiqdi.[7] U 1955-yilda Florida shtatining Orlando shahrida 89 yoshida vafot etdi. Jon R. Mottning hujjatlari Yel ilohiyot maktabi kutubxonasida saqlanadi.[8]

Hurmat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mott 3-oktabrda Episkop cherkovining (AQSh) liturgik kalendarida bayram kuni bilan sharaflanadi.

Ayova shtatining Postvill shahridagi Postvil jamoat maktablari okrugidagi oʻrta maktab uning nomi bilan atalgan.[9]

Yozuvlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Bu avlodda dunyoning xushxabari (1900)
  • Xristian missiyalarining hal qiluvchi soati (1910)
  • Butunjahon talabalar xristian federatsiyasi (1920)
  • Hamkorlik va jahon missiyasi (1935)
  • Harakat uchun birlashgan metodistlar (1939)
  • Kattaroq xushxabar (1945)

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1910-yil Jahon missionerlik konferensiyasi
  • Xristian ekumenizmi
  • Amerika Qoʻshma Shtatlarida din tarixi
  • Xalqaro talabalar vazirligi
  • Tinchlik faollari roʻyxati

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Cracknell & White, 233
  2. Greg Daugherty. „Seven Famous People Who Missed the Titanic“. Smithsonian Magazine (2012-yil mart). 21-oktabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-iyul 2022-yil.
  3. A History of the Ecumenical Movement 1517-1848, 2d edition, p. 364
  4. Cracknell & White, 243
  5. „John Mott, Headed International Unit“ (inglizcha). The New York Times (21-iyul 1973-yil). Qaraldi: 26-noyabr 2021-yil.
  6. Houston. „Frederick Dodge Mott“. The Encyclopedia of Saskatchewan. 2021-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-iyul.
  7. „Miss Agnes Peter, 73, marries Dr. John R Mott, 88.“. The Ithaca Journal (29-iyul 1953-yil), s. 4. Qaraldi: 26-noyabr 2021-yil.
  8. Yale University Divinity School Library. hdl.handle.net
  9. „High School“. Postville Community School District (3-mart 2001-yil). 3-mart 2001-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-aprel 2020-yil. - The link for Mott goes to this page

Qoʻshimcha oʻqish[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Cracknell, Kennet va Susan J. White. Jahon metodizmiga kirish. Kembrij: Kembrij universiteti nashriyoti, 2005.ISBN 0-521-81849-4ISBN 0-521-81849-4.
  • Fisher, Galen Merriam. Jon R. Mott: Hamkorlik va birlik meʻmori. Nyu-York: Assotsiatsiya matbuoti, 1953-yil.
  • Xopkins, Charlz Xovard. Jon R. Mott, 1865–1955. Erdmans, 1979-yil.ISBN 0-8028-3525-2ISBN 0-8028-3525-2.
  • Xopkins, C. Xovard. Shimoliy Amerikadagi YMCA tarixi (1951)
  • Mackie, Robert C. Layman Favqulodda: Jon R. Mott, 1865-1955. London, Xodder va Stoughton, 1965-yil.
  • Metyus, Basil Jozef. Jon R. Mott: Jahon fuqarosi. Nyu-York, Xarper, 1934-yil.

Birlamchi manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Mott, Jon Roli. Cherkovning kelajakdagi rahbariyati (1909) onlayn.
  • Mott, Jon Roli. Bu avlodda dunyoning xushxabari. Arno, 1972-yil.ISBN 0-405-04078-4ISBN 0-405-04078-4.
  • Mott, Jon R. Besh oʻn yillik va oldinga qarash (1939), avtobiografiya

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]