James K. Polk

James K. Polk
Tavalludi	Jeyms Noks Polk 1795 yil 2 noyabr Pineville, Shimoliy Karolina, Amerika Qoʻshma Shtatlari
Vafoti	1849 yil 15 iyun (53 yoshda) Nashville, Tennessee, Amerika Qoʻshma Shtatlari
Fuqaroligi	AQSh
Otasi	Samuel Polk
Onasi	Jane Knox

James Knox Polk (1795-yil 2-noyabr — 1849-yil 15-iyun) AQShning 11-prezidenti boʻlib 1845-1849-yillarda xizmat qilgan. U avvalroq Vakillar palatasining 13-spikeri boʻlgan. Demokratik partiyaning aʼzosi va Jekson demokratiyasining himoyachisi edi. Polk asosan Meksika-Amerika urushi orqali Qoʻshma Shtatlar hududini kengaytirish bilan mashhur.Uning prezidentligi davrida Amerika Qoʻshma Shtatlari Meksika-Amerika urushidagi gʻalabadan soʻng Texas Respublikasi, Oregon hududi va Meksika anneksiya qilinishi bilan sezilarli darajada kengaydi.

Karyera[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tennessee shtatida muvaffaqiyatli huquq amaliyotini yaratgandan soʻng, Polk 1823-yilda shtat qonun chiqaruvchi organiga, keyin esa 1825 yilda Qoʻshma Shtatlar Vakillar palatasiga saylanadi va Andrew Jacksonning kuchli tarafdoriga aylanadi. Yoʻllar va vositalar qoʻmitasining raisi sifatida ishlagandan soʻng, u 1835 yilda Palata Spikeri boʻladi, bu ham Spiker, ham AQSh prezidenti sifatida ishlagan yagona shaxs.Tennessee gubernatorligiga nomzod boʻlish uchun Kongressni tark etadi. U Demokratik partiya nomzodi sifatida 1844-yilgi prezidentlik saylovlarida nomzod edi.U oʻz partiyasining qurultoyiga vitse-prezidentlikka potentsial nomzod sifatida kiradi, ammo prezidentlikka nomzodlardan hech biri zarur boʻlgan uchdan ikki ovozni qoʻlga kirita olmagach. Umumiy saylovda Polk raqib Whig partiyasidan Genri Kleyni magʻlub etdi.Tarixchilar Polkni bir muddat davomida oʻz oldiga qoʻygan barcha asosiy ichki va tashqi siyosat maqsadlariga erishgani uchun maqtashadi. Urush xavfi bilan, muzokaralardan soʻng, u Buyuk Britaniya bilan tortishuvli Oregon shtati boʻyicha kelishuvga erishadi, hududning koʻp qismi 49-parallel boʻylab boʻlingan. U Qoʻshma Shtatlarni kengaytirish uchun Meksika bilan urushni qoʻzgʻatadi va bunga muvaffaq boʻladi, chunki bu Meksikaning deyarli barcha Amerika janubi-gʻarbiy qismini tark etishiga olib keladi. U 1846-yilgi Uoker tarifi bilan tarif stavkalarini sezilarli darajada pasaytirishni taʼminladi. Oʻsha yili u oʻzining boshqa asosiy maqsadiga — Mustaqil Gʻaznachilik tizimini qayta tiklashga erishadi. Saylov kampaniyasida faqat bir muddat xizmat qiladi vaʼdasiga sodiq qolgan holda, Polk 1849 yilda lavozimni tark etadi va Tennessi shtatiga qaytib keldi va u yerda Oq uyni tark etganidan uch oy oʻtgach vafot etdi.U shuningdek, mamlakatni Meksikaga qarshi tajovuzkor urushga olib kelgani va shu tariqa erkin va qul davlatlar oʻrtasidagi tafovutni kuchaytirgani uchun tanqid qilingan. Prezidentlik davrida qul egaligini oshirdi. Polkning hududiy kengayish siyosati — Qoʻshma Shtatlar Tinch okeani qirgʻoqlariga etib borishi boʻlgan.

Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

James Knox Polk 1795-yilning 2-noyabrida Shimoliy Karolina shtatining Pineville shahridagi yogʻoch kulbada tugʻilgan^[1]. U dehqon oilasida tug‘ilgan 10 nafar farzandning birinchisi edi^[2]. Onasi Jane uni otasi James Knox sharafiga qoʻydi^[1].Uning otasi Samuel Polk dehqon, quldor va shotlandiyalik boʻlgan. Polklar 1600-yillarning oxirlarida Amerikaga koʻchib kelib, dastlab Merilendning Sharqiy qirgʻogʻiga joylashdilar, keyinroq Pensilvaniyaning janubi-markaziga, keyin esa Karolinaga koʻchib oʻtishdi^[1].

Onasi Jeymsga „oʻzining qattiq pravoslavligini muhrlab, umrbod oʻz-oʻzini tarbiyalash, mehnatsevarlik, taqvodorlik, individuallik va inson tabiatining nomukammalligiga ishonish kabi xususiyatlarni singdirdi“, deyiladi Jeyms A. Roulining American National Biography maqolasida^[2].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Borneman, Walter R. (2008). Polk: The Man Who Transformed the Presidency and America (inglizcha). ISBN 978-1-4000-6560-8.
↑ ^2,0 ^2,1 „Rawley, James A. (February 2000). "Polk, James K.". American National Biography Online.“ (inglizcha). Qaraldi: 25-avgust 2022-yil.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Borneman, Walter R. (2008). Polk: The Man Who Transformed the Presidency and America (inglizcha). ISBN 978-1-4000-6560-8.

[:1-2] 2,0 ^2,1 „Rawley, James A. (February 2000). "Polk, James K.". American National Biography Online.“ (inglizcha). Qaraldi: 25-avgust 2022-yil.

[1]

[2]