Martin Van Buren

Martin Van Buren
	; Van Buren 1855-yilda
8-Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidenti
	Mansab davri; 4-mart 1837-yil – 4-mart 1841-yil
Vitse-prezident	Richard Mentor Johnson;
Oʻtmishdoshi	Andrew Jackson
Vorisi	William Henry Harrison
8-Amerika Qoʻshma Shtatlari Vitse-prezidenti
	Mansab davri; 4-mart 1833-yil – 4-mart 1837-yil
Prezident	Andrew Jackson
Oʻtmishdoshi	John C. Calhoun
Vorisi	Richard Mentor Johnson
AQShning Birlashgan Qirollik elchisi
	Mansab davri; 8-avgust 1831-yil – 4-aprel 1832-yil
Prezident	Andrew Jackson
Oʻtmishdoshi	Louis McLane
Vorisi	Aaron Vail
AQShning 10-Davlat Kotibi
	Mansab davri; 28-mart 1829-yil – 23-may 1831-yil
Prezident	Andrew Jackson
Oʻtmishdoshi	Henry Clay
Vorisi	Edward Livingston
Nyu-York 9-gubernatori
	Mansab davri; 1-yanvar 1829-yil – 12-mart 1829-yil
Oʻtmishdoshi	Nathaniel Pitcher
Vorisi	Enos T. Throop
AQSh Senatori (Nyu-York)
	Mansab davri; 4-mart 1821-yil – 20-dekabr 1828-yil
Oʻtmishdoshi	Nathan Sanford
Vorisi	Charles E. Dudley
Nyu-Yorkning 14-prokurori
	Mansab davri; 17-fevral 1815-yil – 8-iyul 1819-yil
Gubernator	Daniel D. Tompkins; John Tayler; DeWitt Clinton;
Oʻtmishdoshi	Abraham Van Vechten
Vorisi	Thomas J. Oakley
Nyu-York Senati aʼzosi (Oʻrta tumandan)
	Mansab davri; 1-iyul 1813-yil – 30-iyun 1820-yil
Oʻtmishdoshi	Edward Philip Livingston
Vorisi	William C; BouckJohn I; MillerTilly Lynde;
Kolumbiya okrugi surrogati, Nyu-York
	Mansab davri; 1808-yil – 1813-yil
Oʻtmishdoshi	James I. Van Alen
Vorisi	James Vanderpoel
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Maarten van Buren; 5-dekabr 1782-yil; Kinderhook, Nyu-York, Qoʻshma Shtatlar
Vafoti	24-iyul 1862-yil ; (79 yoshda) ; Kinderhook, Nyu-York, Qoʻshma Shtatlar
Fuqaroligi	AQSh
Siyosiy partiyasi	Demokratik-respublikachi (1799-1825-yillar) Demokratik (1825-1848-yillar, 1852-yildan); ; Free Soil partiyasi (1848-1852-yillar);
Boʻyi	5 fut 6 inches (1.68 m)
Turmush oʻrtogʻi	Hannah Hoes (turm. 1807)
Bolalari	5 ta, Abram ll va Jon bilan birga
Ota-onasi	Abraham Van Buren
Kasbi	Siyosatchi; huquqshunos;
Dafn etilgan joyi	Hollandiya islohotlari cherkovi, Kinderhook
Imzosi
Taxallus(lar)i	Little Van; Old Kinderhook; The Little Magician; The Red Fox of Kinderhook; Martin van Ruin; The Mistletoe Politician;

Martin Van Buren (/væn ˈbjʊərən/ van BURE-ən Maarten van Buren [ˈmaːrtə(n) vɑm ˈbyːrə(n)]^ⓘ; 1782-yil 5-dekabr – 1862-yil 24-iyul) – amerikalik huquqshunos, diplomat va davlat arbobi 1837-yildan 1841-yilgacha Amerika Qoʻshma Shtatlarining sakkizinchi prezidenti boʻlib ishlagan^[5]. Demokratik partiyaning asosiy asoschisi, shuningdek, u Nyu-Yorkning bosh prokurori va AQSh senatori boʻlib ishlagan, keyin esa qisqa muddat Nyu-Yorkning toʻqqizinchi gubernatori boʻlib Endryu Jekson maʼmuriyatiga qoʻshilgan. Amerika Qoʻshma Shtatlarining oʻninchi davlat kotibi, Buyuk Britaniya vaziri va 1832-yilda Jeksonning chiptasi bilan saylanganidan keyin 1833-yildan 1837-yilgacha sakkizinchi vitse-prezidenti boʻlgan. Van Buren 1836-yilda boʻlingan Whig raqiblariga qarshi prezidentlik lavozimini egalladi va Van Buren 1840-yilda qayta saylanishda magʻlub boʻlib, 1844-yilda Demokratik nomzodlikni qoʻlga kirita olmadi. Keyinchalik Van Buren oʻz hayotida oqsoqol davlat arbobi va 1848-yilgi prezidentlik saylovlarida Erkin Tuproq partiyasi chiptasini boshqargan qullikka qarshi yetakchi sifatida maydonga chiqdi.

Van Buren Nyu-Yorkning Kinderhook shahrida tugʻilgan, u yerda aholining aksariyati gollandiyaliklar boʻlib, asosiy til sifatida golland tilida gaplashishgan; u ingliz tilini ikkinchi til sifatida bilgan yagona prezidentdir. Advokat sifatida taʼlim olgach, u Demokratik-Respublika partiyasi aʼzosi sifatida siyosatga kirdi, Nyu-York shtati Senatidan oʻrin egalladi va 1821-yilda Qoʻshma Shtatlar Senatiga saylandi. Bucktails fraksiyasi rahbari sifatida Van Buren paydo boʻlib, 1820-yillarda Nyu-Yorklik siyosatchi sifatida Albany Regency deb nomlanuvchi siyosiy mashinani yaratdi. U 1828-yilgi prezidentlik saylovlarida Endryu Jeksonning nomzodini qoʻllab-quvvatlash uchun Nyu-York gubernatori lavozimiga muvaffaqiyatli qatnashdi, lekin Jeksonning inauguratsiyasidan koʻp oʻtmay isteʼfoga chiqdi, shuning uchun u Jeksonning davlat kotibi lavozimiga tayinlanishini qabul qilishi mumkin edi. Vazirlar mahkamasida Van Buren Jeksonning asosiy maslahatchisi edi va birlashuvchi Demokratik partiyaning tashkiliy tuzilmasini qurdi. U oxir-oqibat Petticoat ishini hal qilishda yordam berish uchun isteʼfoga chiqdi va qisqa muddat Buyuk Britaniyada elchi boʻlib ishladi. Jeksonning buyrugʻiga koʻra, 1832-yilgi Demokratik Milliy Konvensiya Van Burenni vitse-prezidentlikka nomzod qilib koʻrsatdi va u Demokratik chipta orqali 1832-yilgi prezidentlik saylovlarida gʻalaba qozonganidan keyin oʻz lavozimini egalladi.

Yoshlik davri va taʼlimi

Martin Van Buren 1782-yil 5-dekabrda Nyu-Yorkning Kinderhook shahrida Gudzon daryosi vodiysidagi Albany shahridan taxminan 20 milya (32 km) janubda tugʻilgan^[6].

Uning otasi Avraam Van Buren 1631-yilda Yangi Niderlandiyaga hijrat qilgan va Manhattan orolida yer sotib olgan, asli Buurmalsen (Gollandiya) shahridan boʻlgan Kornelis Messenning avlodi edi^[7]. Britaniyalik subyekt boʻlib tugʻilmagan AQShning birinchi prezidenti boʻlishi bilan birga Van Buren ham Britaniyalik boʻlmagan AQShning birinchi prezidenti edi; u butunlay gollandiyalik edi. Avraam Van Buren Amerika inqilobi davrida vatanparvar boʻlgan va keyinchalik Demokratik-Respublikachilar partiyasiga qoʻshilgan^[8]^[9]^[10]. U Kinderhookda mehmonxona va tavernaga ega boʻlgan va bir necha yil Kinderhookning shahar kotibi boʻlib ishlagan. 1776-yilda u Kinderxuk shahridagi Mariya Xoes (yoki Goes) Van Alenga (1746—1818), shuningdek, Gollandiyalik ekstrakt va Iogannes Van Alenning bevasi (1744—1773) bilan turmush qurdi. Uning birinchi turmushidan uchta farzandi bor edi, jumladan, AQShning boʻlajak vakili Jeyms I. Van Alen. Uning ikkinchi turmushidan besh farzand koʻrdi, Martin uchinchisi edi .

Manbalar

↑ Widmer, Ted and Arthur M. Schlesinger, Edward L. Widmer, Martin Van Buren, Times Books, 2005, p. 2. ISBN 0-8050-6922-4
↑ „The Wise Guide: The Red Fox of Kinderhook“. Library of Congress (2011-yil dekabr). 2023-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.
↑ Silbey, Joel „Martin Van Buren“. Miller Center (2016-yil 26-sentyabr). 2018-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.
↑ Hatfield, Mark O. „Martin Van Buren (1833–1837)“, . Vice Presidents of the United States, 1789–1993, Senate Historical Office, Washington: US Government Printing Office, 1997 — 105–118-bet. OCLC 606133503. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.
↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
↑ „Martin van Buren [1782–1862“]. New Netherland Institute.org. Albany, NY: New Netherland Institute. 2015-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-fevral.
↑ „Our Non-Anglo-Saxon Presidents“ (2012-yil 25-iyul). 2022-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-may.
↑ Roberts, James A.. New York in the Revolution as Colony and State. Albany: Brandow Printing Company, 1898 — 109-bet. ISBN 978-0-8063-0496-0.
↑ Kane, Joseph Nathan. Presidential Fact Book. Random House, 1998 — 53-bet. ISBN 978-0-375-70244-0.
↑ Foss, William O.. Childhoods of the American Presidents. Jefferson: McFarland Publishing, 2005 — 45-bet. ISBN 978-0-7864-2382-8.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Havolalar

Ushbu maqolani tinglang (1 soat and 10 daqiqa)

noicon

Bu audiofayl ushbu maqolaning

Xato: sana kiritilmadi

sanasidagi versiyasi asosida yaratilgan boʻlib, shu sanadan keyin amalga oshirilgan tahrirlarni aks ettirmaydi.

Amerika Qoʻshma Shtatlari Kongressi. „Martin Van Buren (id: V000009)“ (en). Biographical Directory of the United States Congress.
Martin Van Buren: A Resource Guide (Wayback Machine saytida June 12, 2017, sanasida arxivlangan) at the Library of Congress
The Papers of Martin Van Buren (Wayback Machine saytida April 17, 2016, sanasida arxivlangan) at Cumberland University; when completed, this website will feature 13,000 transcribed Van Burn papers.
The American Presidency Project – The Papers of Martin Van Buren (Wayback Machine saytida August 20, 2019, sanasida arxivlangan) (Online Collection) at University of California, Santa Barbara
American President: Martin Van Buren (1782–1862) (Wayback Machine saytida October 30, 2011, sanasida arxivlangan) at the Miller Center of Public Affairs, University of Virginia
Inaugural Address (March 4, 1837), at the Miller Center
Martin Van Buren National Historic Site (Lindenwald) (Wayback Machine saytida January 20, 2005, sanasida arxivlangan), National Park Service
"Martin Van Buren". Encyclopædia Britannica. XXIV (9- nashri). 1888.
„Life Portrait of Martin Van Buren“ (Wayback Machine saytida January 6, 2019, sanasida arxivlangan), from C-SPAN's American Presidents: Life Portraits, May 3, 1999

Davlat yetakchisi haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

Shaxsiyat haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[martinvanb-1] Widmer, Ted and Arthur M. Schlesinger, Edward L. Widmer, Martin Van Buren, Times Books, 2005, p. 2. ISBN 0-8050-6922-4

[Library_of_Congress_2011-2] „The Wise Guide: The Red Fox of Kinderhook“. Library of Congress (2011-yil dekabr). 2023-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.

[Miller_Center_2016-3] Silbey, Joel „Martin Van Buren“. Miller Center (2016-yil 26-sentyabr). 2018-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.

[Hatfield_1997-4] Hatfield, Mark O. „Martin Van Buren (1833–1837)“, . Vice Presidents of the United States, 1789–1993, Senate Historical Office, Washington: US Government Printing Office, 1997 — 105–118-bet. OCLC 606133503. Qaraldi: 2018-yil 15-iyun.

[5] OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[6] „Martin van Buren [1782–1862“]. New Netherland Institute.org. Albany, NY: New Netherland Institute. 2015-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-fevral.

[7] „Our Non-Anglo-Saxon Presidents“ (2012-yil 25-iyul). 2022-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-may.

[8] Roberts, James A.. New York in the Revolution as Colony and State. Albany: Brandow Printing Company, 1898 — 109-bet. ISBN 978-0-8063-0496-0.

[9] Kane, Joseph Nathan. Presidential Fact Book. Random House, 1998 — 53-bet. ISBN 978-0-375-70244-0.

[10] Foss, William O.. Childhoods of the American Presidents. Jefferson: McFarland Publishing, 2005 — 45-bet. ISBN 978-0-7864-2382-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

k m t AQSh Davlat kotiblari
Tashqi ishlar kotibi 1781–89	Robert R. Livingston John Jay
Davlat kotibi 1789–yildan	Thomas Jefferson Edmund Randolph Timothy Pickering John Marshall James Madison Robert Smith James Monroe John Adams Henry Clay Martin van Buren Edward Livingston Louis McLane John Forsyth Daniel Webster Abel Upshur John Calhoun James Buchanan John Clayton Daniel Webster Edward Everett William Marcy Lewis Cass Jeremiah Black William Seward Elihu Washburne Hamilton Fish William Evarts James Blaine Frederick Frelinghuysen Thomas Bayard James Blaine John Foster Walter Gresham Richard Olney John Sherman William Day John Hay Elihu Root Robert Bacon Philander Knox William Jennings Bryan Robert Lansing Bainbridge Colby Charles Evans Hughes Frank Kellogg Henry Stimson Cordell Hull Edward Stettinius James Byrnes George Marshall Dean Acheson John Foster Dulles Christian Herter Dean Rusk William Rogers Henry Kissinger Cyrus Vance Edmund Muskie Alexander Haig George Shultz James Baker Lawrence Eagleburger Warren Christopher Madeleine Albright Colin Powell Condoleezza Rice Hillary Clinton John Kerry Rex Tillerson Mike Pompeo Antony Blinken

k m t AQSh vitse-prezidentlari
Jon Adams (1789–1797) Tomas Jefferson (1797–1801) Aaron Byorr (1801–1805) Jorj Klinton (1805–1812) Elbrij Gerri (1813–1814) Daniel D. Tompkins (1817–1825) Jon K. Kelxun (1825–1832) Martin Van Byuren (1833–1837) Richard M. Jonson (1837–1841) Jon Tayler (1841) Jorj M. Dallas (1845–1849) Millard Fillmor (1849–1850) Uilyam R. King (1853) Jon C. Brekinrij (1857–1861) Gannibal Gemlin (1861–1865) Endryu Jonson (1865) Shayler Kolfaks (1869–1873) Genri Uilson (1873–1875) Uilyam A. Uiler (1877–1881) Chester A. Artur (1881) Tomas A. Xendriks (1885) Levi P. Morton (1889–1893) Adlay Stivenson (1893–1897) Garret Xobart (1897–1899) Teodor Ruzvelt (1901) Charlz U. Ferbanks (1905–1909) Jeyms S. Sherman (1909–1912) Tomas R. Marshall (1913–1921) Kalvin Kulij (1921–1923) Charlz G. Dos (1925–1929) Charlz Kertis (1929–1933) Jon N. Garner (1933–1941) Genri A. Uolles (1941–1945) Garri S. Truman (1945) Alben V. Barkli (1949–1953) Richard Nikson (1953–1961) Lindon B. Jonson (1961–1963) Xyubert Xamfri (1965–1969) Spiro Agnyu (1969–1973) Jerald Ford (1973–1974) Nelson Rokfeller (1974–1977) Valter Mondeyl (1977–1981) Jorj G. U. Bush (1981–1989) Den Kueyl (1989–1993) Al Gore (1993–2001) Dik Cheyni (2001–2009) Jo Bayden (2009–2017) Mayk Pens (2017–2021) Kamala Xarris (2021–2025) Jey Di Vens (2025–bugun)
Turkum Vikiombor