René Cassin

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
René Cassin
Tavalludi
René Samuel Cassin

5-oktyabr 1887-yil
Vafoti 20-fevral 1976-yil(1976-02-20)
(88 yoshda)
Paris, France
Fuqaroligi Fransiya
Kasbi French jurist, law professor and judge
Mukofotlari Nobel Peace Prize (1968)

Rene Samuel Kassin (1887-yil 5-oktyabr – 1976-yil 20-fevral) - Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining hammuallifi va Tinchlik uchun Nobel mukofoti sovrindori sifatida tanilgan fransuz huquqshunosi.

1940-yil 24-iyunda Kassin general Sharl de Gollning radio murojaatiga quloq soldi va erkin fransuzlarga yordam berish uchun yuridik tajribasidan foydalangan holda Londonda unga qoʻshildi.

1944-yildan 1959-yilgacha Kassin Davlat Kengashi aʻzosi boʻlgan. Urushdan soʻng BMTning Inson huquqlari boʻyicha komissiyasiga yuborilgan u 1948-yilgi Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining asosiy ishtirokchisi boʻlgan. Ushbu ishi uchun u 1968-yilda tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻldi. Oʻsha yili u BMT Bosh Assambleyasining Inson huquqlari boʻyicha mukofotlaridan biriga sazovor boʻldi.

Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fransiyaning Forbach shahridagi Kassin xotirasi

Kassin 1887-yil 5-oktyabrda Bayonna shahrida yahudiy Sefarad oilasida tugʻilgan.[1] U Nitstsada oʻsgan va u yerda Lycée Masséna [fr] oʻqigan va 17 yoshida bakalavr darajasini oldi. U Eks universitetida siyosiy iqtisod, konstitutsiyaviy tarix va rim huquqini oʻrgangan holda oʻqishga kirdi va huquq boʻyicha imtiyozlar, imtiyozli universitet diplomi va huquq fakultetidagi tanlov imtihonlarida birinchi mukofotga sazovor boʻldi. 1914-yilda Parijda unga huquq fanlari, iqtisod va siyosat fanlari doktori unvoni berildi.[2]

Kassin 1976-yilda Parijda vafot etdi va dastlab Parijdagi Monparnas qabristoniga dafn qilindi. 1987-yilda uning qoldiqlari eksgumatsiya qilindi va Parijdagi Panteon qasriga qoʻyildi.

Karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Erta martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kassin Birinchi jahon urushida 1916-yilda Meuse jangida qatnashgan. Bir operatsiyada u dushman pozitsiyalariga hujum qildi, u qoʻlidan, yonboshidan va oshqozonidan pulemyot oʻqidan ogʻir jarohat oldi. Shifokor uning hayotini saqlab qoldi, ammo u faqat oʻn kundan keyin Antibesda jarrohlik muolajasini oldi. U oʻz harakatlari uchun Krua de Gerr ordeni bilan taqdirlangan, ammo faol xizmatga qaytish uchun juda ogʻir jarohatlangan[2] va urush nogironi sifatida toʻplangan.[3]

U faxriylar uchun soʻl, pasifist tashkilot boʻlgan Union Fédéraleni tuzdi. 

Kassin, shuningdek, 1918-yilda Fransiya urushi nogironlari federatsiyasiga asos solgan va 1940-yilgacha uning prezidenti, keyin esa faxriy prezidenti boʻlib ishlagan koʻplab nodavlat tashkilotlarga (NNT) rahbarlik qilgan.

1924-yildan 1938-yilgacha Millatlar Ligasida fransuz delegati sifatida Kassin qurolsizlanish va xalqaro mojarolarni hal qilishda yordam beradigan institutlarni rivojlantirish boʻyicha muvaffaqiyatga intildi.

Ikkinchi jahon urushi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rene Kassin Londondagi Fransiya milliy qoʻmitasida

Oʻt ochishni toʻxtatishdan bosh tortgan Rene Kassin 1940-yil 24-iyunda Sen-Jan-de-Luzda Britaniyaning " SS Ettrik " kemasiga chiqdi va Germaniyaga qarshi urushni davom ettirishga yordam berish uchun Londonda general Sharl de Gollga qoʻshildi. Shuning uchun u birinchilardan boʻlib unga qoʻshildi.[4] De Goll Ozod Fransiyaning nizomlarini ishlab chiqishda yuridik yordamga, shuning uchun uning Londonga kelishi juda mamnuniyat bilan qabul qilindi.[5] Rene Kassin ingliz tilini bilmasdi, lekin tashqi ishlar vaziri Entoni Eden kabi yetakchi akademik va siyosiy arboblarni allaqachon bilar edi.[6]

1941-yil aprel oyida Kassin Londondan radio eshittirishini amalga oshirib, ayniqsa fransuz yahudiylariga dunyoviy nuqtai nazardan murojaat qildi va ularga Fransiya inqilobdan beri har doim yahudiylarga toʻliq va teng himoya qilishini eslatdi. U ularni Ozod Fransiya kuchlariga qoʻshilish orqali qarzni qisman qaytarishga chaqirdi. May oyida Vichi rejimi Kassinni fransuz fuqaroligidan mahrum qildi va 1942-yilda uni sirtdan oʻlimga hukm qildi.[5]

Urushdan keyingi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikkinchi jahon urushidan keyin Kassin Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasini ishlab chiqishda yordam berib, Birlashgan Millatlar Tashkilotiga tayinlandi. Kanadalik olim va huquq professori Jon Xamfri tomonidan ishlab chiqilgan huquqlar roʻyxati asosida Kassin qayta koʻrib chiqilgan loyihani ishlab chiqdi va matnni kengaytirdi.[5]

U BMTning Inson huquqlari komissiyasi va Gaaga arbitraj sudida ishlagan.

U shuningdek, Inson huquqlari boʻyicha Yevropa sudining aʻzosi (1959—1965) va prezidenti (1965—1968) boʻlgan. Bugun sud binosi Strasburgdagi Allee Rene Kassinda joylashgan.

1945-yilda Sharl de Goll fransuz xalqi uchun juda koʻp ish qilgan Kassinga yahudiy xalqiga yordam berish uchun ham biror narsa qilishni taklif qildi. Kassin Fransiya-Yahudiy Alyansi Isroil Universelle (AIU) prezidenti boʻldi, u avvallari Usmonli imperiyasi hukmronligi ostida yashovchi sefarad yahudiylarini fransuz modernistik oʻquv dasturiga muvofiq oʻqitishga bagʻishlangan edi. AIU prezidenti sifatida Kassin Amerika yahudiy qoʻmitasi va Angliya-yahudiy assotsiatsiyasi bilan hamkorlikda yahudiy tashkilotlari konsultativ kengashini, yahudiy nuqtai nazaridan Kassinning inson huquqlari platformasini qoʻllab-quvvatlashga bagʻishlangan tarmogʻini yaratdi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining inson huquqlari tizimi rivojlanishning dastlabki bosqichida boʻlgan bir paytda.[7] 

1947-yilda Rene Kassin Fransiya maʻmuriy fanlar institutini (IFSA) yaratdi. U ushbu assotsiatsiyaning birinchi prezidenti boʻlib, maʻmuriy huquq boʻyicha fransuz taʻlimotini rivojlantirishga yordam beradigan koʻplab konferensiyalar tashkil etgan. 

1950-yil 10-noyabrda u BMT radiosida Karim Azkul, Georges Day va Herald CL Roy bilan birga fransuz tilida soʻzlashuvchi mamlakatlardan foydalanish boʻyicha davra suhbatida qatnashgan holda suratga tushdi. Bu, ehtimol, qiziqroqdir, chunki Azkul va Kassin sionizm siyosatiga nisbatan oʻz nuqtai nazarlari bilan juda farq qilar edi.[8]

Meros[tahrir | manbasini tahrirlash]

2001-yilda CCJO Rene Kassin Kassin xotirasiga yahudiy nuqtai nazaridan Umumjahon inson huquqlarini ilgari surish uchun tashkil etilgan. Rene Kassin medali CCJO tomonidan inson huquqlariga ulkan hissa qoʻshganlarga beriladi. Fransiyadagi Isroil ittifoqining rahbari sifatida u yahudiylarning fuqarolik huquqlarini himoya qildi va faol sionist edi. Quddusdagi oʻrta maktab uning nomi bilan atalgan. 

2003-yilda Bask hukumati “ inson huquqlarini ilgari surish, himoya qilish va oshkor etishda oʻzlarining shaxsiy yoki kasbiy yoʻllari orqali kuchli sadoqatini koʻrsatgan shaxslar yoki jamoalarni omma oldida e’tirof etish va taqdirlash maqsadida” Rene Kassin mukofotini yaratdi. Mukofot 10-dekabr, Xalqaro inson huquqlari kunida topshiriladi.[9]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Inson huquqlari xalqaro instituti
  • Yahudiy Nobel mukofoti sovrindorlari roʻyxati
  • Tinchlik faollari roʻyxati

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „René Cassin » Making the Jewish Case for Human Rights – Monsieur René Cassin“. 2022-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-iyul.
  2. 2,0 2,1 Union Fédérale 2016.
  3. Haberman 1972.
  4. Crémieux-Brilhac 1996.
  5. 5,0 5,1 5,2 Glendon 2001.
  6. René Cassin, l'inconnu du Panthéon
  7. Winter 2012.
  8. Photo/MB. „Round Table Discussion over U.N. Radio“. www.unmultimedia.org (1950-yil 10-noyabr). Qaraldi: 2-fevral 2016-yil.
  9. „Premio René Cassin“ (2-oktabr 2014-yil).

Keltirilgan asarlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Winter, Jay (8–fevral 2012–yil). „René Cassin and the Alliance Israelite Universelle“. Modern Judaism. 32-jild, № 1. 1–21-bet. doi:10.1093/mj/kjr028. ISSN 0276-1114. OCLC 785309079.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]