John Clauser

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
John Clauser
Tavalludi 1-dekabr 1942-yil (1942-12-01) (81 yosh)
Fuqaroligi AQSH
Kasbi proffesor
Unvoni proffesor
Otasi Francis H. Clauser
Onasi Catharine McMillan
Mukofotlari Fizika boʻyicha Nobel mukofoti, Wolf Prize

John Francis Clauser (1942-yil 1-dekabrda tug'ilgan) - amerikalik nazariy va eksperimental fizik, kvant mexanikasi, xususan, Clauser-Horne-Shimony-Holt tengsizligi hissa qo'shgan fizik[1].

Clauser fizika bo'yicha 2022-yilgi Nobel mukofotiga Alen Aspect va Anton Zaylinger bilan birgalikda " bell tengsizliklarining buzilishini aniqlagani uchun" qo`lga kiritdi.

Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Clauser Kaliforniyaning Pasadena shahrida tug'ilgan. Uning otasi Francis H. Clauser aviatsiya muhandisligi professori bo'lib, Johns Hopkins universitetida aeronavtika bo'limiga asos solgan va unga rahbarlik qilgan. Keyinchalik u Kaliforniya Texnologiya Institutida (Caltech) muhandislik professori bo'lib ishlagan[2][3]. Uning onasi Catharine McMillan Caltechdagi gumanitar fanlar kutubxonachisi va 1951-yilgi kimyo bo'yicha Nobel mukofoti sovrindori Edwin McMillan singlisi edi[4].

U 1964-yilda Caltechda fizika bo'yicha bakalavr darajasini oldi. U yerda Dabney House a'zosi edi[5]. U 1966-yilda Kolumbiya universitetida[6] Patrik Thaddeus rahbarligida fizika bo'yicha san'at magistri va 1969-yilda fizika bo'yicha falsafa doktori unvonini oldi[7].

1969-yildan 1997-yilgacha u asosan Kaliforniya universiteti, Berkli, Lourens Berkli milliy laboratoriyasi va Lourens Livermor milliy laboratoriyasida ishlagan[8]. 197- yilda Stuart Freedman bilan hamkorlikda u CHSH-Bell teoremasi birinchi eksperimental sinovini o'tkazdi. Bu Bell tengsizligi buzilishining birinchi eksperimental kuzatuvi edi[9].

1974-yilda Michael Horne bilan birga ishlab birinchi marta Bell teoremasining umumlashtirilishi tabiatning barcha mahalliy realistik nazariyalari uchun jiddiy cheklovlar berishini ko'rsatdi. Bu ish mahalliy realizm tomonidan qo'yilgan birinchi to'liq umumiy eksperimental talab sifatida Clauser–Horne (CH) tengsizligi deb kiritildi. Shuningdek, 1974-yilda u yorug'lik bo'yicha subpoisson statistikasini birinchi marta kuzatdi (klassik elektromagnit maydonlar uchun Cauchy Schwarz tengsizligini buzish orqali birinchi marta fotonlar uchun aniq zarrachaga o'xshash xususiyatni ko'rsatdi. 1976-yilda u CHSH-Bell teoremasi bashoratlarining dunyoda ikkinchi eksperimental sinovini o'tkazdi[10].

Clauser 2010-yilda Alen Aspect va Anton Zaylinger bilan birgalikda fizika bo'yicha Wolf Prize mukofotiga sazovor bo'lgan. Bu uchala fizik 2022-yilda fizika boʻyicha Nobel mukofotiga ham sazovor boʻldi[11].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Epistemologik xatlar

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „John F. Clauser“. American Institute of Physics.
  2. „Proving that Quantum Entanglement is Real“ (en). California Institute of Technology (2022-yil 20-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 6-oktyabr.
  3. „Dr. Francis H. Clauser“. NAE Website. Qaraldi: 2022-yil 6-oktyabr.
  4. „Caltech Alum Wins Nobel Prize in Physics“ (en). California Institute of Technology (2022-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 6-oktyabr.
  5. The Big T. Associated Students of the California Institute of Technology, 1963. 
  6. „John F. Clauser“. American Institute of Physics.
  7. „Patrick Thaddeus (1932–2017)“. National Academy of Sciences.
  8. „John F. Clauser“. American Institute of Physics.
  9. Freedman, Stuart J.; Clauser, John F. (April 3, 1972). "Experimental Test of Local Hidden-Variable Theories". Physical Review Letters 28 (14): 938-941. doi:10.1103/PhysRevLett.28.938. https://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.28.938. Qaraldi: October 5, 2022. John Clauser]]
  10. „Proving that Quantum Entanglement is Real“. California Institute of Technology (2022-yil 20-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 6-oktyabr.
  11. „The Nobel Prize in Physics 2022“ (en-US). NobelPrize.org. Qaraldi: 2022-yil 4-oktyabr.