Islom: Versiyalar orasidagi farq
k Bot Qoʻshdi: ext:Islam |
k Bot Qoʻshdi: xal:Лал шаҗн |
||
Qator 240: | Qator 240: | ||
[[wo:Lislaam]] |
[[wo:Lislaam]] |
||
[[wuu:回教]] |
[[wuu:回教]] |
||
[[xal:Лал шаҗн]] |
|||
[[yi:איסלאם]] |
[[yi:איסלאם]] |
||
[[yo:Islam]] |
[[yo:Islam]] |
27-Noyabr 2009, 14:20 dagi koʻrinishi
Turkum maqolalarning bir qismi |
Islom |
---|
Islom (arabcha: الإسلام, al-Islām, "itoat", "boʻysunish") - Muhammadni payg'ambar sifatida qabul qiluvchi monoteistik Ibrohimiy dinlardan biridir. Ushbu din 7-asrda Arabiston yarim orolilda vujudga kelgan. "Islom" kalimasi "itoat qilish" yoki "o`zini Xudo (arab. الله,Alloh)ga to`liq taslim etmoq deganidir.[1] Bu dinga e'tiqod qiluvchilar musulmon, muslim deb ataladi (arabcha: ﻦﻮﻤﻟﺴﻤ, muslimuna, «itoatkorlar»).[2] Hozirgi kunda dunyoda 1 mlrd.dan 1.8 mlrd. gacha musulmon bor va Islom Xristian dinidan keyin ikkinchi yirik din hisoblanadi.[3]
"Islom" atamasi va maʼnosi
Islom soʻzi, arab tilidagi Aslama soʻzining uch-harfli s-l-m oʻzagidan olingan boʻlib, oʻzbek tilidagi lugʻaviy maʼnosi "qabul qilish, taslim boʻlish, itoat etish yoki tobe boʻlish" dir. Shu yerdan Islomning maʼnosi, Xudoga iymon keltirib unga itoat qilish, iymon keltirganlar esa, buni unga oʻzlarining ibodati, uning buyurgan amallarini bajarishi, hamda polietizm (koʻpxudolik)ni inkor etish bilan namoyish etishlari lozim. Bu soʻz Qurʼonda bir nechta maʼnolarda kelgan. Baʼzi oyatlarda Islomning sifatlaridan bir bu insondagi ichki pushaymonlik deb urgʻu beriladi:"Kimni Alloh hidoyat qilmoqchi boʻlsa, uning koʻksini Islomga ochib qoʻyadir."[4] Boshqa bir oyatda Islom va din atamalari oʻzaro bogʻlanadi:""[5] Yana shuningdek, boshqalar nazdida, Islom iymonning faqatgina tildagi tasdigʻi boʻlibgina qolmay, balki bu Xudoga qaytish faoliyatidir. [6]
Iymonning shartlari
Qur'onda ta'kidlanishicha, barcha musulmonlar Allohga va uning birligiga, unda kelgan vahiylarga[7], uning farishtalariga, uning payg`ambarlariga va "Qiyomat Kuni"ga ishonishlari shart.[8] Shuningdek, ma'lum mazhablar o`rtasida farq qiluvchi boshqa e'tiqod shakllari ham mavjud. Sunniylar tushunchasiga ko`ra, taqdir bu ilohiy farmon bo`lsa,[9] shia mazhabidagilar buni ilohiy haqiqat deb atashadi. Faqatgina shialarga xos yana bir xususiyat - Imoma doktrinasi bo`lib, bu imomlarning ham siyosiy va ham ma'naviy yetakchilik qilishlaridir.[10]
Bu maqola inglizcha yozilgan. | |
Iltimos, maqolani oʻzbek tilga tarjima qiling. |
Muslims believe that God revealed his final message to humanity through the Islamic prophet Muhammad via the angel Gabriel. For them, Muhammad was God's final prophet and the Qur'an is the revelations he received over more than two decades.[16] In Islam, prophets are men selected by God to be his messengers. Muslims believe that prophets are human and not divine, though some are able to perform miracles to prove their claim. Islamic prophets are considered to be the closest to perfection of all humans, and are uniquely the recipients of divine revelation—either directly from God or through angels. The Qur'an mentions the names of numerous figures considered prophets in Islam, including Adam, Noah, Abraham, Moses and Jesus, among others.[17] Islamic theology says that all of God's messengers since Adam preached the message of Islam—submission to the will of the one God. Islam is described in the Qur'an as "the primordial nature upon which God created mankind",[18] and the Qur'an states that the proper name Muslim was given by Abraham.[19]
As a historical phenomenon, Islam originated in Arabia in the early 7th century.[20] Islamic texts depict Judaism and Christianity as prophetic successor traditions to the teachings of Abraham. The Qur'an calls Jews and Christians "People of the Book" (ahl al-kitāb), and distinguishes them from polytheists. Muslims believe that parts of the previously revealed scriptures, the Tawrat (Torah) and the Injil (Gospels), had become distorted—either in interpretation, in text, or both.[6]
Alloh
Qurʼon
Farishtalar
Muhammad
Qiyomat va qayta tirilish
Taqdir
Ibodat va amallar
Islomning besh ustuni
Qonun
Din va davlat
Etika va taomlanish
Jihod
Tarix
Xalifalikning paydo boʻlishi(632-750 y.)
Islom oltin davri (750–1258 y.)
Usmoniylar va Hindistonda Islom imperiyasi (1258–1918 y.)
Hozirgi zamon (1918 yildan hozirgacha)
Islom Jamiyati
Demografiyasi
Jahonda qariyb 1,2 mlrd. kishi Islom diniga eʼtiqod qiladi. Musulmonlarning ⅔ qismidan koʻprogʻi Osiyoda yashaydi va bu qitʼa aholisining 20%idan ortiqrogʻini tashkil etadi. Qariyb 30% musulmonlar Afrikaga toʻgʻri keladi (qitʼa aholisining deyarli yarmi).Dunyoda musulmon jamoalari mavjud boʻlgan 120 dan ortiq mamlakatdan 40 dan ziyodida musulmonlar aholining koʻpchiligini tashkil qiladi - Shimoliy Afrika, Gʻarbiy Osiyoning barcha mamlakatlarida (Kipr, Livan, Isroil mustasno), Senegal, Gambiya, Niger, Somali, Afgʻoniston, Pokiston, Bangladesh, Indoneziya va boshqa baʼzi mamlakatlarda aholining 80% idan ortigʻi musulmonlardir; bir qancha mamlakatlarda musulmonlar aholining yarmidan 80% igacha tashkil qiladi (Gvineya, Mali, Livan, Chad, Sudan). Malayziya va Nigeriyada qariyb yarmi, baʼzi bir mamlakatlar (Gvineya-Bisau, Kamerun, Burkinafaso, Sʼyerra-Leone va b.)da musulmonlar ozchilikni tashkil qilsa ham, taʼsir doirasi kuchli. Musulmonlarning soni jihatdan eng yirik davlatlar — Indoneziya, Hindiston, Pokiston va Bangladesh; musulmonlarning anchasi Markaziy Osiyo mamlakatlari, Xitoy, Tailand, Efiopiya, Tanzaniya, Kiprda, Yevropaning ayrim mamlakatlari (Yugoslaviya, Albaniya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Fransiya va b.), Shimoliy va Janubiy Amerika qitʼasi mamlakatlari (AQSh, Kanada, Argentina, Braziliya, Gayana, Surinam, Trinidad va Tobago)da, Avstraliyada, Fiji orollarida yashaydi.[11]
Masjidlar
Oilaviy hayot
Taqvim
Boshqa dinlar
Islomda boʻlinish
Sunniylik
Shiʼalik
Soʻfiylik
Boshqalar
Shuningdek qarang
Izohlar
Ishoratlar
- ↑ USC-MSA Islom matnlari jamlanmasi
- ↑ Lane's Lexicon 2007-07-03
- ↑ Dunyoning yirik dinlari-e'tiqod qiluvchilari soni bo`yicha
- ↑ Qurʼoni Karim, 6-sura, 125-oyat
- ↑ Qurʼoni Karim 5-sura, 3-oyat
- ↑ "Encyclopaedia of Islam Online" L. Gardet, J. Jomier 2007-05-02
- ↑ vahiy - payg`ambarlarga Xudo tomonidan kelgan xabar
- ↑ 13
- ↑ 14
- ↑ 15
- ↑ «Ўзбекистон миллий энциклопедияси». Давлат илмий нашриёти. ("www.ziyouz.com кутубхонаси" dan olindi.)
Qoʻshimcha mutolaa uchun
Havolalar
- www.islom.uz
- www.quran.uz
- www.muslimaat.uz
- www.islamnuri.com
- www.forum.islom.uz
- www.info.islom.uz
- www.hilol.com
- www.islomolami.com