Namoz

Namoz (fors.) — islom koʻrsatmalari boʻyicha bajariladigan maxsus ibodat turi; islomdagi 5 rukndan biri. N. musulmonlarga meʼroj kechasi (q. Isro va meʼroj) farz qilingan birinchi ibodatdir. Bir kecha-kunduzda 5 mahal (bomdod, peshin, asr, shom, xufton) N. oʻqish farz hisoblanadi. N. oʻqish „Allohu akbar“ deb takbir aytish bilan boshlanib, sano, Qurʼon oyatlaridan tilovat qilishda duolar oʻqish, rukuʼ, sajda, tiz choʻkib oʻtirish, salom berishlarni oʻz ichiga oladi. N.ning bir necha turlari mavjud. Mas, farz, vojib, sunnat, nafl, ishroq, tahajjud, qazo, shukri vuzu, janoza va boshqa qoʻshimcha N.lar borki, ularni ado etish musulmon kishining ixtiyoriy ibodati sanaladi. Farz, vojib, sunnat N.lari esa ado etilishi sharʼan talab etiluvchi N.lar sirasiga kiradi.

N. oʻqish uchun namozxonning badan va kiyimlari hamda oʻqish joyi pok boʻlishi shart. N. qiblaga — Makkadagi Kaʼba ibodatxonasiga qarab oʻqiladi. Uni oʻqishda maxsus toʻshama — joynamozdan foydalanish odatga aylangan. N.ni kishi bir oʻzi yoki jamoa boʻlib oʻqishi mumkin, lekin juma kunidagi juma N.ini masjidda jamoa bilan oʻqish tavsiya etiladi. Jamoa boʻlib N. oʻqiganda namozxonlar qator turadi, ulardan biri (imom) imomlikka oʻtadi. N. paytida gapirish, yeyish, ichish, kulish, yigʻlash, yoʻtalish, turli harakatlar qilish va boshqa mumkin emas. Kasal va nogironlar N.ni oʻzlariga qulay holatda oʻqiydilar.

Islomdagi mazhablar koʻrsatmalarida N. oʻqish qoidalarining bir-biridan farq qiladigan jihatlari bor. Oʻzbekistonda N., asosan, hanafiylik mazhabiga muvofiq oʻqiladi.

Namoz — islom dinidagi ibodat, arabchada „Solat“ deyilib, lugʻatda yaxshilikka duo maʼnosini anglatadi. Shariatda esa: „Takbir ila boshlanib, salom berish ila tugaydigan maxsus shartlari bor gaplar va ishlar namozdir“. Namoz Isro kechasida, Paygʻambarimiz sollallohu alayhi vasallamning hijratlaridan oldinroq farz boʻlgan. Besh vaqt namoz farzligi Qur’onda ham, Sunnatda ham, Ijmoʻda ham qayta-qayta taʼkidlangan. Namoz balogʻatga etgan har bir musulmon uchun farzi ayndir. Har kim oʻzi uchun namoz oʻqimogʻi farzdir.

Jarayon

Tahorat qilib boʻlganimizdan keyin qanday namoz oʻqiymiz?

1. Qiblaga yuzlanib, qoʻllarimizni koʻtarib"اَللهُ اَكْبَرُ" (Allohu akbar) deymiz.

2. Sano duosini oʻqiymiz.

3. Avval „Fotiha“ surasini, soʻngra boshqa biror surani oʻqiymiz.

4. „Allohu akbar“ deb ruku' qilamiz va ruku’da 3 marotaba: „سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ“ „Subhana robbiyal-aʼziym“ (Ulugʻ Robbim pokdir!) deymiz.

5. Ruku’dan boshimizni koʻtarib:

„سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّناَ وَ لَكَ الْحَمْدُ“ „Sami’allohu liman hamidah, Robbana-a valakal hamd“ (Alloh Oʻziga hamd aytuvchini eshitdi. Ey Parvardigorimiz! Senga hamd(lar) boʻlsin) deymiz.

6. „Allohu akbar“ deb sajda qilamiz va sajdada „سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى“ „Subhana robbiyal aʼla“ (Eng oliy zot boʻlmish Parvardigorim barcha aybu nuqsondan pokdir) deymiz.

7. „Allohu akbar“ deb sajdadan boshimizni koʻtarib oʻtiramiz va: „رَبِّ اغْفِرْ لِي“ „Robbigʻ-firli“ deymiz.

8. „Allohu akbar“ deb ikkinchi marta sajda qilamiz va sajdada „Subhana Robbiyal-aʼla“ deymiz.

9. „Allohu akbar“ deb ikkinchi rakaatga turamiz.

Namozni boshlashdan oldin ado etilishi lozim boʻlgan toʻqqizta shart bordir:

1. Islom.

2. Aql.

3. Tamyiz (esni tanishlik).

4. Tahoratli boʻlish.

5. Najosatlardan poklanish.

6. Avratni yopish.

7. Namoz vaqtining kirishi.

8. Qiblaga yuzlanish.

9. Niyat.

Namoz turlarlari

Asosiy maqola: Namoz turlari.

Namoz turlari va vaqti haqida qisqacha tushuncha

Namoz nomi	arab. '	Maʼnosi/ Tarjimasi	Namoz vaqti/ Qay holatda oʻqilishi	Masʼuliyati/	Rakatlar soni
Asr	صلاة العصر	Vaqt Oʻrta namoz	Kechki mahal. Inson soyasi oʻzidan ikki barobar kattalashganda oʻqiladi.	Farz	4
Asr namozini oʻz vaqtida oʻqish zarur.
Vitr	وتر			Sunnat/Vojib
.
Jum’a	صلاة الجمعة	Jaʼmlanuvchu namoz	Juma kuni	Farz/Sunnat	4,2,4