Islom va boshqa dinlar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Islom tarixining ko‘p asrlik davrida musulmon hukmdorlar, islom ulamolari va oddiy musulmonlar boshqa din vakillari bilan turli munosabatlarga kirishgan. Bu munosabatlarning uslubi vaqt, joy va sharoitga qarab oʻzgarib turgan.

Islom va boshqa din vakillari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qur’on ahli kitoblarni (ahli kitoblar yahudiylar, nasroniylar, sobiylar va boshqalar) bir-biridan ajratib turadi. Bir tomondan, mushriklar ikkinchi tomondan butparastlar . Mushriklarga nisbatan maʼlum turdagi cheklovlar bor, lekin ahli kitoblar uchun yoʻq. Bunga misol qilib, musulmon erkaklar nasroniy yoki yahudiy ayollarga uylanishlari mumkin. Musulmon ayollar esa boshqa dindagi erkakka turmushga chiqa olmaydi.

Islomning ustunligi gʻoyasi „Islom yuksakdir va hech narsa undan yuqori emas“ formulasida yotadi.

Ibrohim, Muso, yahudiy paygʻambarlar va Iso Islomning paygʻambarlari edilar, ammo musulmon anʼanalariga koʻra, ularning xabarlari, Tavrot va Injil matnlari yahudiylar va nasroniylar tomonidan oʻzgartirib tashlangan. (islom diniga ko'ra zabur, tavrot, injil kitoblari ham quron kabi ilohiy kitoblar sanaladi)

Aksariyat talqinlarga koʻra, Islomda murtadlik (musulmon dinidan chiqish) oʻlim yoki qamoq bilan jazolanishi mumkin. V. Xeffeningning taʼkidlashicha, Muhammad Shofiiy Qur’onning 2:217 oyatini oʻlim jazosining qonuniyligiga asosiy dalil sifatida talqin qilgan. Vael Hallaqning taʼkidlashicha, oʻlim hukmi keyinchalik qoʻshilgan element boʻlib, „keyingi haqiqatlarni aks ettiradi va Paygʻambarning ishlariga hech qanday aloqasi yoʻq“. U, shuningdek, „murtadlikni tartibga soluvchi qonunda hech narsa muqaddas matn harfidan kelib chiqmaydi“, deb taʼkidlaydi. Bundan tashqari, murtadlarning (murtadlarning) boshi kesilmagan yoki umuman jazolanmagan, din erkinligi mavjud boʻlgan talqinlar mavjud.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Bat Yeʼor (2002). Islom va zimmitud. Sivilizatsiyalar toʻqnashgan joyda. Madison/Teaneck, NJ: Fairleigh Dickinson University Press/Associated University Presses. ISBN 0-8386-3943-7 .
  • Lyuis, Bernard (1984). Islom yahudiylari. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-00807-8 .
  • Lyuis, Bernard (2002). Tarixda arablar. Oksford: Oksford universiteti nashriyoti. ISBN 0-19-280310-7 .
  • Esposito, Jon (2002). Islom haqida hamma bilishi kerak boʻlgan narsalar. Oksford universiteti matbuoti. ISBN 0-19-515713-3 .
  • Fridman, Yohanan (2003). Islomda bagʻrikenglik va majburlash: musulmon anʼanalarida dinlararo munosabatlar. Kembrij universiteti matbuoti. ISBN 978-0-521-02699-4 .
  • Ueyns, Devid (2003). Islomga kirish. Kembrij universiteti matbuoti. ISBN 0-521-53906-4 .

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Eremeev D. E. Islom: turmush tarzi va fikrlash tarzi. — Politizdat, 1990 yil.