Kontent qismiga oʻtish

Abu al-Sanaʼ Muhammad bin Zayd al-Lamishi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
أبو الثناء اللامِشي
Abu al-Sana' al-Lamishi
Unvoni Shayx ul-islom
Shaxsiy maʼlumotlar
Vafoti early 6th century A. H. = beginning of the 12th century A. D.
Dini Islom
Era Islom oltin davri
Hudud Movarounnahr (arabcha — „daryoning narigi tomoni“), Movarounnahr (Markaziy Osiyo)
Mazhab Sunniylik
Yurisprudensiya Hanafiylik
Imom Moturidiylik[1]
Asosiy qiziqish(lar)i Aqida, Kalom (Islamic theology), Tavhid, Fiqh (Islamiy huquqshunoslik), Usul al-Fiqh, Mantiq
Mashhur ish(lar)i Kitab al-Tamhid li-Qawaʼid al-Tawhid, Kitab fi Usul al-Fiqh

Abu al-Sana Muhammad bin Zayd al-Lamishi (arabcha: أبو الثناء محمود بن زيد اللامِشي) 5-asr oxiri va 6-asr boshlarida hayot boʻlgan Movarounnahrdan kelgan hanafiy — moturidiy alloma edi[2].

Uning hayoti haqida juda kam narsa maʼlum. Kitoblari qimmatli boʻlishiga qaramay, nashrlari bilan mashhur emas va tabaqat kitoblarida uning hayoti haqida koʻp maʼlumot berilmagan. U Fargʻonaning (Oʻzbekiston) Lamish degan joyidan boʻlib, Shayx ul-islom nomi bilan mashhur edi.

Uning tavallud sanasi nomaʼlum, ammo hijriy 539-yilda hayotda bo‘lganligi maʼlum qilingan.

 

Baʼzida u Imom Abul Muʼin an-Nasafiyning shogirdi boʻlgan deb taxmin qilinadi, ammo bu aniq maʼlum emas. UAbul Muʼin an-Nasafiyning (vafoti 508/1115) „Tabsirat al-adilla“ asaridan baʼzi so‘zlarni keltirgan.

Uning nashr etilgan kitoblari orasida:

  • Kitob at-Tamhid li-Qavoid at-Tavhid (arabcha: كتاب التمهيد لقواعد التوحيد ạltwḥyd ' Tavhidga oid qoidalarga kirish ishi),
  • Moturidiy ilohiyotining eng muhim kitoblaridan biri hisoblanadi.
  • Kitob fi Usul al-Fiqh (arabcha: كتاب في أصول الفقه), usul al-fiqh janridagi adabiyotlar orasida noyobdir. Boshqa matnlardan farqli oʻlaroq, u usul kitoblaridagi mavzu boʻlimining klassik sxemasiga koʻra koʻproq lugʻat shaklida joylashtirilgan.

Uning vafot etgan sanasi aniq emas, lekin baʼzi manbalarda u 81 yoshida hijriy 522-yil (milodiy 1128-yil) Ramazon oyida vafot etganini xabar qilishgan. Lekin bu dargumon, chunki u hijriy 539-yilda boshqa manbalarga ko‘ra edi. Uning o‘limining yana bir sanasi hijriy VI asr boshlarida/milodiy XII asrda berilgan bo‘lib, bu mantiqiyroq bo‘lar edi.

  • Hanafiylar roʻyxati
  • Ash’ariylar va moturidiylar roʻyxati
  • Musulmon teologlari roʻyxati

Arab manbalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
    • كتاب: التمهيد لقواعد التوحيد لأبي المعين النسفي؛ ويليه: (التمهيد لقواعد التوحيد لأبي الثناء اللامشي)، تحقيق وتعليق: أحمد فريد المزيدي، الناشر: دار الكتب العلمية، ص: 9
    • كتاب: جامع المضمرات في شرح مختصر الإمام القدوري، تأليف: يوسف بن عمر بن يوسف الكادوري، دراسة وتحقيق: عمر عبد الرزاق حمد الفياض، الناشر: دار الكتب العلمية، الجزء الثاني، ص: 80