Xo‘ja Bahouddin tumani, Taxor

Xoʻja Bahouddin tumani — Afgʻonistonning Taxor viloyatidagi tuman. Tuman 2005-yilda Yangi Qalʻa tumanining bir qismidan tashkil topgan^[1]. Xoʻja Bahouddinda 25 ta qishloq joylashgan.

Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xoʻja Bahouddin 178,2 kvadrat kilometr maydonga ega, bu nisbatan Arubaga tengdir^[2]. Tumanni Yangi Qal’a tumani va Dashti Qal’a tumani bilan bogʻlaydigan yoʻl bor^[3].

Tuman shimoldan Yangi Qalʻa, sharqdan Rustaq, janubdan Dashti Qalʼa, gʻarbdan esa Darqad tumanlari bilan chegaradosh^[4].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2015-yilning noyabrida Tolibon tuman markaziga hujum uyushtirgan edi. Xavfsizlik kuchlari orqaga chekindi 6 km tuman markazi tomon yoʻl oldi va 2 nafar politsiyachini yoʻqotdi, 6 nafari esa yaralandi^[5]. Keyinroq, 2017-yilning mart oyida Tolibon tuman markaziga hujum uyushtirib, qaytarilguniga qadar gubernatorlik binosiga oʻt qoʻygan edi^[6]. 2016-yilning 1-sentyabridan 2017-yilning 31-mayigacha 24 ta xavfsizlik hodisasi yuz berdi, 2017-yilning may oyida 100 dan ortiq oila Xoʻja Bahouddin va Darqaddan qochib ketdi^[7]. Oʻshandan beri yana bir necha xavfsizlik hodisalari sodir boʻldi^[8].

2020-yilning 19-may kuni Tolibon isyonchilari Xoʻja Bahouddin tumanidagi nazorat-oʻtkazish punktlariga hujum uyushtirdi, natijada toʻqqiz nafar hukumatparast militsioner halok boʻldi, yana olti nafari yaralandi^[9]^[10].

Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xoʻja Bahouddinda oʻzbeklar, tojiklar va pushtunlar yashaydi. Tumanda 25 852 nafar aholi istiqomat qiladi va har 50 ayolga jins nisbati 51 erkakdan toʻgʻri keladi. Aholining oʻrtacha yoshi 15,5 yoshni tashkil etadi va aholining 48,2 foizi banddir. Ishsizlarning 40 % ga yaqini ish izlamoqda. Xoʻja Bahouddindagi uy xoʻjaliklarining oʻrtacha kattaligi 6,9 kishini tashkil etadi, yaʼni tumanda 3750 ga yaqin xonadon bor.

Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xoʻja Bahouddinda band aholining yarmiga yaqini qishloq xoʻjaligi, ovchilik, oʻrmon xoʻjaligi yoki baliqchilik bilan shugʻullanadi^[11]. Fermer xoʻjaliklarida yiliga ikki marta qariyib 40 ming jerib yerga hosil ekiladi. Biroq qishloq xoʻjaligi mahsulotlari yetishtirish anʼanaviy dehqonchilik texnikasiga tayanish, zamonaviy jihozlar va sovuq omborlarning yoʻqligi hamda qurolli guruhlar tomonidan tabiiy resurslardan noqonuniy foydalanish tufayli kamdir.

Tumanda oʻrmonlar, konlar ham bor, lekin muhandislar, texnika yetishmaydi.

Taʼlim va sogʻliqni saqlash sohasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xoʻja Bahouddindagi boshlangʻich va oʻrta maktablar va bitta diniy maktabga kirish imkoniyati cheklangan. Biroq, oʻqituvchilar, binolar, byudjet va kadrlar yetishmaydi. Tumanda savodxonlik darajasi 44 foizni tashkil etadi.

Tumanda 2006-yildan boshlab baʼzi sogʻliqni saqlash klinikalari, jumladan Eron klinikasi, turk klinikasi va KAHF klinikasi mavjud. Biroq, mablagʻ yetishmasligi va oʻlim darajasi yuqori. 2020-yil 1-martdan tumandagi sogʻliqni saqlash markazi yopildi^[12].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „329 to 398 district matching“ (2005). 2016-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.
↑ „Islands by Land Area“. unep.ch (1998). — „181.1 sq. km. Aruba“. 2020-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.
↑ „Takhar Maps Combined“. nps.edu. AIMS. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.
↑ „Afghanistan Administrative Divisions“. aims.org (2007-yil mart). 2010-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.
↑ „Taliban closing in on Khwaja Bahauddin district: Takhar officials“. pajhwok.com. Pajhwok Afghan News. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.
↑ „Taliban Attack in Takhar Province“. tolonews.com. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.
↑ „EASO Country of Origin Information Report Afghanistan Security Situation“. europa.eu. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.
↑ „Maps of Afghanistan“. arcgis.com. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.
↑ „Fourteen killed in Afghanistan attacks“ (20-may 2020-yil). 7-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-noyabr 2022-yil.
↑ „Afghanistan attacks on eve of US-brokered peace talks underscore scale of challenge“ (20-may 2020-yil).
↑ „Takhar Socio-Economic and Demographic Survey“. unfpa.org. UNFPA. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.
↑ „Afghanistan: Weekly Humanitarian Update (24 February – 1 March 2020)“. reliefweb.int (1-mart 2020-yil). Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[1] „329 to 398 district matching“ (2005). 2016-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[2] „Islands by Land Area“. unep.ch (1998). — „181.1 sq. km. Aruba“. 2020-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[3] „Takhar Maps Combined“. nps.edu. AIMS. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[4] „Afghanistan Administrative Divisions“. aims.org (2007-yil mart). 2010-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[5] „Taliban closing in on Khwaja Bahauddin district: Takhar officials“. pajhwok.com. Pajhwok Afghan News. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.

[6] „Taliban Attack in Takhar Province“. tolonews.com. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.

[7] „EASO Country of Origin Information Report Afghanistan Security Situation“. europa.eu. Qaraldi: 8-avgust 2020-yil.

[arcgis-8] „Maps of Afghanistan“. arcgis.com. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[9] „Fourteen killed in Afghanistan attacks“ (20-may 2020-yil). 7-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-noyabr 2022-yil.

[10] „Afghanistan attacks on eve of US-brokered peace talks underscore scale of challenge“ (20-may 2020-yil).

[unfpa-11] „Takhar Socio-Economic and Demographic Survey“. unfpa.org. UNFPA. Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[12] „Afghanistan: Weekly Humanitarian Update (24 February – 1 March 2020)“. reliefweb.int (1-mart 2020-yil). Qaraldi: 7-avgust 2020-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

k m t Afgʻoniston
Viloyatlar	Badaxshon viloyati, en, ru Badgʻis viloyati, en, ru Balx viloyati, en, ru Bagʻlon viloyati, en, ru Bomiyon viloyati, en, ru Daykundi viloyati, en, ru Farah viloyati, en, ru Faryob viloyati, en, ru Gur viloyati, en, ru Helmand viloyati, en, ru Hirot viloyati, en, ru Joʻzjon viloyati, en, ru Kapisa viloyati, en, ru Kobul viloyati, en, ru Kunar viloyati, en, ru Lagʻmon viloyati, en, ru Luvgar viloyati, en, ru Nangarhor viloyati, en, ru Nimroʻz viloyati, en, ru Nuriston viloyati, en, ru Paktika viloyati, en, ru Panjsher viloyati, en, ru Parvon viloyati, en, ru Qandahor viloyati, en, ru Qunduz viloyati, en, ru Samangan viloyati, en, ru Saripul viloyati, en, ru Toxar viloyati, en, ru Uruzgun viloyati, en, ru Vardak viloyati, en, ru Xost viloyati, en, ru Zobul viloyati, en, ru Gʻazni viloyati, en, ru
Tumanlar	Badaxshon viloyati. Arghanj Khwa tumani, en, tr Argo tumani, en, tr Baharak tumani, en, tr Darayim tumani, en, tr Fayzobod tumani, Badaxshon, en, tr Ishkashim tumani, en, tr Jurm tumani, en Khash tumani, en Khwahan tumani, en Kishim tumani, en Kohistan tumani, en Kuf Ab tumani, en Kuran wa Munjan tumani, en Maimay tumani, en Darwaz-e Bala tumani, en Raghistan tumani, en Shahri Buzurg tumani, en Shekay tumani, en Shighnan tumani, en Shuhada tumani, en Tagab tumani, en Tishkan tumani, en Wakhan tumani, en Wurduj tumani, en Yaftali Sufla tumani, en Yamgan tumani, en Yawan tumani, en Zebak tumani, en Badgʻis viloyati. Ab Kamari tumani, en Gʻoʻrmoch tumani, en Jawand tumani, en Muqur tumani (Gʻazni), en Bala Murghab tumani, en Qadis tumani, en Qala e Naw tumani, en Balx viloyati. Balx tumani, en Charbolak tumani, en Charkint District, en Chimtal tumani, en Dawlatabad tumani, en Dihdadi tumani, en Kaldar tumani, en Khulm tumani, en Kishindih tumani, en Marmul tumani, en Mozori-Sharif, tr Nahri Shohi tumani, Balx, en Sholg'ara, en Shortepa tumani, en Zari tumani, en Bagʻlon viloyati. Andarab tumani, en Bagʻloniy Jadid tumani, en Burka tumani, en Dahana i Ghuri tumani, en Dih Salah tumani, en Dushi Tumani, en Farang Wa Gharu tumani, en Guzargahi Nur tumani, en Xinjan tumani, en Khost wa Fereng tumani, en Xo‘ja Hijron tumani, Bag‘lon, en Nahrin tumani, en Puli Hisar tumani, en Puli Khumri tumani, en Tala wa Barfak tumani, en Bomiyon viloyati. Bomiyon tumani, en Kahmard tumani, en Panjab tumani, en Sayghan tumani, en Shibar tumani, en Waras tumani, en Yakawlang tumani, en Daykundi viloyati. Gizab tumani, en Ishtarlay tumani, en Kajran tumani, en Xadir tumani, en Kiti tumani, en Miramor tumani, en Nili tumani, en Sangi Takht tumani, en Shahristan tumani, en Farah viloyati. Anar Dara tumani, en Bakwa tumani, en Bala Buluk tumani, en Farah tumani, en Gulistan tumani, en Khaki Safed tumani, en Lash Wa Juwayn tumani, en Pur Chaman tumani, en Pusht Rod tumani, en Pusht-e-Koh tumani, en Qala i Kah tumani, en Shib Koh tumani, en Faryob viloyati. Almor tumani, en Andkhoy tumani, en Bilchirogʻ tumani, en Davlat obod tumani, en Gʻoʻrmoch tumani, en Gurzivon tumani, en Xoni chor bogʻ tumani, en Xoʻja sabz poʻsh tumani, en Koʻhiston tumani (Faryob), en Maymana tumani, en Pushtun koʻt tumani, en Qaramqul tumani, en Qaysor tumani, en Qurgʻon tumani, en Shirin tagob tumani, en Gʻazni viloyati. Ab Band tumani, en Ajristan tumani, en Andar tumani, en Dih Yak tumani, en Gelan tumani, en Gʻazni tumani, en Giro Tumani, en Jag‘ori tumani, en Jag‘atu tumani, G‘azni, en Xoqoni tumani, en Xo‘ja Umari Tumani, en Malistan tumani, en Muqur tumani (Gʻazni), en Nava tumani, en Nawur tumani, en Qorabog‘ tumani (G'azni), en Rashidan tumani, en Waghaz tumani, en Zana Xon tumani, en Gur viloyati. Chog‘charon tumani, G‘or, en Marg‘ob Tumani, en Charsadda tumani, en Davlatyor tumani, en Du Layna tumani, en Lal va Sarjangal tumani, en Pasaband tumani, en Saghar tumani, en Shahrak tumani, en Taywara tumani, en Tulak tumani, en Helmand viloyati. Baghran tumani, en Dishu tumani, en Garmsir tumani, en Grishk tumani, en Kajaki tumani, en Khanashin tumani, en Lashkargoh tumani, en Musa Qala tumani, en Nad Ali tumani, en Nawa-I-Barakzayi tumani, en Nawzad tumani, en Sangin tumani, en Washir tumani, en Hirot viloyati Adraskan tumani, en Chishti Sharif tumani, en Farsi tumani, en Ghurian tumani, en Gulran tumani, en Guzara tumani, en Hirot tumani, en Injil tumani, en Karukh tumani, en Kohsan tumani, en Kushk tumani, en Kushki Kuhna tumani, en Obe tumani, en Pashtun Zarghun tumani, en Shindand tumani, en Zendeh Jan tumani, en Joʻzjon viloyati. Aqcha tumani, en Darzab tumani, en Fayzobod tumani, Jo‘zjon, en Khamyab tumani, en Xoniqa Tumani, en Khwaja Du Koh tumani, en Mardyan tumani, en Mingajik tumani, en Qarqin tumani, en Qush Tepa tumani, en Shibirghan tumani, en Kobul viloyati. Bagrami tumani, en Chor Osiyob tumani, en Deh Sabz tumani, en Farza tumani, en Guldara tumani, en Istalif tumani, en Kabul tumani, en Kalakan tumani, en Xaki Jabbor tumani, en Mir Bacha Kot tumani, en Mussahi tumani, en Paghman tumani, en Qorabog‘ tumani, Kabul, en Shakardara tumani, en Surobi Tumani, Qobul, en Qandahor viloyati. Arghandab tumani (Qandahor), en Arghistan tumani, en Daman tumani (Qandahor), en Ghorak tumani, en Qandahor tumani, en Khakrez tumani, en Maruf tumani, en Maiwand tumani, en Miyanishin tumani, en Nesh tumani, en Panjwayi tumani, en Reg tumani (Qandahor), en Shah Wali Kot tumani, en Shorabak tumani, en Spin Boldak tumani, en Zhari tumani, en Kapisa viloyati. Alasay tumani, en Hesa Awal Kohistan tumani, en Hesa Duwum Kohistan tumani, en Koh Band tumani, en Mahmud Raqi tumani, en Nijrab tumani, en Tagab Tumani, Kapisa, en Xost viloyati. Bak tumani, en Gurbuz Tumani, en Zazi Maidan tumani, en Khost (Matun) tumani, en Mandozayi tumani, en Musoxel tumani, Xost, en Nadir Shah Kot tumani, en Qalandar tumani, en Sabari tumani, en Shamal tumani, en Spera tumani, en Tani tumani, en Tirazayi tumani, en Kunar viloyati. Asadabad tumani, en Bar Kunar tumani, en Chapa Dara tumani, en Chawkay tumani, en Dangam tumani, en Dara-I-Pech tumani, en Ghaziabad tumani (Kunar), en Khas Kunar tumani, en Marawara tumani, en Narang Badil tumani, en Nari tumani, en Nurgal tumani, en Shaigal tumani, en Shultan tumani, en Sirkanay tumani, en Watapur tumani, en Qunduz viloyati. Aliabad tumani, en Dasht-e-Archi tumani, en Char Dara tumani, en Imam Sahib tumani, en Khan Abad tumani, en Qunduz tumani, en Qalay-I-Zal tumani, en Lagʻmon viloyati Alingar tumani, en Alishing tumani, en Dawlat Shah tumani, en Mihtarlam tumani, en Qarghayi tumani, en Luvgar viloyati. Azra tumani, en Baraki Barak tumani, en Charkh tumani, en Kharwar tumani, en Khoshi tumani, en Mohammad Agha tumani, en Puli Alam tumani, en Nangarhor viloyati. Achin tumani, en Bati Kot tumani, en Bihsud tumani, en Chaparhar tumani, en Darai Nur tumani, en Haska Meyna tumani, en Dur Baba tumani, en Goshta tumani, en Hesarak tumani, en Kama tumani, en Khogyani tumani, en Kot tumani, en Kuz Kunar tumani, en Lal Pur tumani, en Momand Dara tumani, en Nazyan tumani, en Pachir Aw Agam tumani, en Rodat tumani, en Sherzad tumani, en Shinwar tumani, en Surkh-Rōd tumani, en Nimroʻz viloyati. Chahar Burjak tumani, en Chakhansur tumani, en Delaram tumani, en Kang tumani, en Khash Rod tumani, en Zaranj tumani, en Nuriston viloyati. Barg-i Matal tumani, en Du Ab tumani, en Kamdesh tumani, en Mandol tumani, en Nurgaram tumani, en Nuriston tumani, en Parun tumani, en Wama tumani, en Waygal tumani, en Paktia viloyati. Ahmad Aba tumani, en Ahmadkhel tumani, en Dand Aw Patan tumani, en Gardez tumani, en Gerda Serai tumani, en Janixel tumani, Paktika, en Laja Mangol tumani, Paktiya, en Mirzaka tumani, en Said Karam tumani, en Shwak Tumani, en Samkoni tumani, Paktiya, en Zadran tumani, Paktiya, en Zozi tumani, Paktiya, en Zurmat tumani, en Paktika viloyati Barmal tumani, en Dila tumani, en Gayan tumani, en Gomal tumani, en Janixel tumani, Paktika, en Xayrkot tumani, Paktika, en Mata Xon tumani, Paktika, en Nika tumani, en Omna tumani, en Sar Hawza tumani, en Sharana tumani, en Surobi tumani, Paktika, en Terwa tumani, en Urgun tuman, en Wazakhwa tumani, en Wor Mamay tumani, en Yahyakhel tumani, en Yusufxil tumani, Paktika, en Zerok tumani, en Panjsher viloyati. Anaba tumani, en Bazarak tumani, Panjshir, en Darah tumani, en Khenj tumani, en Paryan tumani, en Rokha tumani, en Shotul tumani, en Parvon viloyati. Bagram, en Chaharikar tumani, en Ghorband tumani, en Jabal Saraj tumani, en Kohi Safi tumani, en Salang tumani, en Saidxil tumani, Parvon, en Shayx Ali tumani, Parvon, en Shinwari tumani, en Surkhi Parsa tumani, en Samangan viloyati. Aybak tumani, en Darai So‘fi Bolo tumani, Samangan, en Dara-i Sufi Payin tumani, en Feroz Nakhchir tumani, en Hazrati Sultan tumani, en Xuram va Sarbogʻ tuman, Samangan, en Ruyi Du Ab tumani, Samangan, en Saripul viloyati. Balkhab tumani, en Gosfandi tumani, en Kohistanat tumani, en Sancharak tumani, en Saripul tumani, en Sayyad tumani, en Sozma Qala tumani, en Toxar viloyati. Baharak tumani, Taxor, en Bangi tumani, Taxar, en Chah Ab tumani, en Chal tumani, en Darqad tumani, en Dashti Qala tumani, en Farxor tumani, Taxor, en Hazar Sumuch tumani, en Ishkamish tumani, en Kalafgan tumani, en Xo‘ja Bahouddin tumani, Taxor, en Khwaja Ghar tumani, en Namak Ab tumani, en Rustaq tumani, Afg'oniston, en Taluqon tumani, Taxor, en Warsaj tumani, en Yangi Qala tumani, en Uroʻzgon viloyati. Chora tumani, en Deh Rawood tumani, en Khas Uruzgan tumani, en Shahidi Hassas tumani, en Tarinkot tumani, en Zabul viloyati. Arg‘andab tumani, Zabul, en Atghar tumani, en Dey Chopon tumani, Zobul, en Kakar tumani, en Mezana tumani, en Naw Bahar tumani, en Qalat tumani, en Shahjoy tumani, en Shamulzayi tumani, en Shinkay tumani, en Tarnak Aw Jaldak tumani, en
Shaharlar	Baharak, en Shebartoo, en Yakawlang, en Gizab, en Nili, en
Tarixiy davlatlar, vatanparvar tashkilotlat	Shimoliy ittifoq, en, ru
Mashhur shaxslar	Munshi Abdul Majid, en Mohammad Yunus Khalis, en Juma Khan Hamdard, en Baz Mohammad Ahmadi, en Mohammad Akbar Barakzai, en Makhfi Badakhshi, en Muhammad Umar, en
Siyosiy partiyalar va harakatlar	Hezb-e Islami Gulbuddin, en Hezbi Islami, en, ru Sharafat Kuh fronti, en
Urushlar	Afgʻonistondagi fuqarolar urushi, en, ru Afgʻon urushi (1979—1989), en, ru Afgʻoniston urushi (2001—2021), en, ru Shevan jangi, en Granai havo hujumi, en Farahga hujum (2013), en Farah jangi (2018), en
Bino va inshootlar	Darwaz aeroporti, en Balx universiteti, en Marmal lageri, en Moviy masjid, en Yashil masjid, en Mozori Sharif xalqaro aeroporti, en Mazar mehmonxonasi, en Qalai jangi, en Zadian minorasi, en Bomiyon aeroporti, en Bomiyon universiteti, en Panjab aeroporti, en Zuhak, en Nili aeroporti, en
Geografik maʼlumotlar	Koʻkcha, en, ru Vohondaryo, en Panj daryosi, en Balx daryosi, en Khulm daryosi, en Koʻhi Alburz, en Kumargah, sv Ajar vodiysi tabiat qoʻriqxonasi, en, ru Bandi Amir, en, ru Kakrak vodiysi, en Koʻhibobo, en Helmand daryosi, en Kaj daryosi, en Kotal-e Khushk, en
Boshqa maʼlumotlar	Afgʻonistonning islomgacha boʻlgan tarixi en Xarappa madaniyati, en Maurya imperiyasi, en Badaxshon viloyati hokimlari roʻyxati, en Badaxshon mirlari roʻyxati, en Simorgh Alborz F.C., en Bomiyon viloyati hokimlari roʻyxati, en Bomiyon Buddalari, en Hagijak koni, en Shahri Gʻulgʻula, en Moʻgʻullarning Xurosonni bosib olishi, en Daykundi viloyati hokimlari roʻyxati, en Farah-Chakansur viloyati, en