Xoqoni tumani
Khogyani tumani | |
|---|---|
| Tuman | |
 | |
| 34°13′53″N 70°8′58″E / 34.23139°N 70.14944°E G OKoordinatalari: 34°13′53″N 70°8′58″E / 34.23139°N 70.14944°E G O | |
| Mamlakat | Afgʻoniston |
|
| |
Xogyani (pushtucha: خوږياڼي ولسوالۍ, forscha: ولسوالی خوگیانی) — Afgʻonistonning Nangarhor viloyati janubida, Pokiston bilan chegaradosh tuman. Uning aholisi butunlay pushtunlar boʻlib, 2002-yilda 146 852 kishiga baholangan. Tuman pashtunlarning xogyani qabilasi markazida joylashgan.[1] Tuman markazi — Kaga qishlogʻi (yoki Kazha). Tuman hokimligi, tuman sudi, tuman kasalxonasi va boshqa davlat idoralari Kaga shahrida oʻz vakolatxonalariga ega. Kaga — tumanning iqtisodiy markazi, ammo Vazir ikkinchi yirik bozordir. Soʻnggi paytlarda Kaga shaharchasi Jalolobod shahri bilan asfaltlangan yoʻl orqali bogʻlangan. Vazir ham Kaga bilan asfaltlangan yoʻl orqali bogʻlangan.
Xogyani Afgʻonistonning Nangarhor viloyatida koʻknori yetishtirishning eng yuqori nuqtasi boʻlgan joylardan biri edi. Xogyani oʻzi tuman boʻlsa-da, lekin u boshqa bir necha tumanlarga boʻlingan. Xogyani oʻzining yoqimli ob-havosi va yuqori sifatli mevalari bilan mashhur. Uning oʻriklari, yongʻoqlari, bodomlari va uzumlari Nangarhor viloyatida va butun Afgʻonistonda mashhur.
Tuman rahbariyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xogyani tuman hokimi tez-tez oʻzgarib turadi.
Adliya sektori[tahrir | manbasini tahrirlash]
2006-yil 7-oktabr kuni Nangarhor viloyatining Xogyani tumanidagi Afgʻoniston rasmiylari Elders va M.Amin B.Vali Xogʻyaniy sudining tantanali ochilish marosimini nishonladilar. Marosimda viloyat hokimi, qozi va bir qancha oqsoqollar ishtirok etishdi. Kayfiyat juda ijobiy edi va oqsoqollar binoni ISAF tomonidan tumanga koʻrsatilayotgan yordamning yaxshi belgisi deb bilishdi. Loyiha 2006-yil 1-iyulda boshlangan va 100 000 AQSh dollarini tashkil etgan.[2]
Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
2003-yil fevral oyida Eko Himal Sharqiy Afgʻonistonda Yoshlar va Xizmatlar oqsoqollari tomonidan yangi taʼlim loyihasini boshladi. Birinchi qadam sifatida ular Xogyani tumanida ikkita katta maktab qurdilar. Ulardan biri qizlar uchun moʻljallangan edi. Ikki maktab Nokur Xel va Ahmand Xel (Vazir) qishloqlarida joylashgan. Zilzilaga chidamli va odatiy mahalliy uslubda qurilgan, ular sanitariya va asosiy jihozlarni oʻz ichiga oladi. Ular 2004-yilning mart oyida rasman ochilgan boʻlib, u yerda 1440 dan ortiq oʻgʻil-qiz taʼlim olmoqda. Maktablar Nangarhor viloyatidagi Taʼlim boshqarmasi tomonidan tasdiqlangani uchun oʻqituvchilarning maoshi va binolarni taʼmirlash Afgʻoniston hukumati tomonidan qoplanadi.[3]
Infratuzilma[tahrir | manbasini tahrirlash]
2006-yil 10-mayda hukumat amaldorlari va mahalliy oqsoqollar 21.25 kmli Nangarhor viloyatining Xogyani tumanida joylashgan qishloqda bozorgacha boʻlgan yoʻlni ochib berishdi. Yoʻl USAID PRT koʻmagida qurilgan. Ushbu yoʻl 72 kmli yoʻl loyihasining bir qismi edi. Loyiha bundan tashqari Nangarhor viloyatining Bixsud, Xogyani, Sherzad, Shinvar, Bati Kot va Pachir Av Agam tumanlarini qamrab oladi. Jamiyatning fikriga koʻra, yoʻl nafaqat fermerlarga qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini yaqin atrofdagi bozorlarga joʻnatishda yordam beradi, balki, ayniqsa, boʻlgʻusi onalar va bolalar uchun transport tizimini ham yaxshilaydi. Marosimda mahalliy oqsoqol shunday dedi: „Xogyani oq matoga oʻxshaydi, unda mayda rangli dogʻ koʻrinadi. Xuddi shunday Xogyaniga berilgan kichik yordam ham seziladi va qadrlanadi.“ Xogyani loyihasi uchun USAID yordami 374 000 AQSh dollarini tashkil etdi va olti oylik muddatda yakunlandi. Bu 72 kmli yoʻl loyihasining umumiy qiymati 1,2 million dollar.
Savdo-sotiq[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kaga Xogyani tumanidagi asosiy bozor shahri. Olti mil janubda, sugʻorish kanallarida suv oqadi. Bugʻdoy va koʻknori dalalari koʻp. Bamya, baqlajon, anor, uzum va oʻrik koʻp; adirlar marmar va talklarga boy. Biroq, yomon yoʻllar hududning koʻp qismini bozorga chiqish imkoniyatini cheklaydi.[4]
Tabiiy ofatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
2009-yil 17-aprelda Afgʻoniston sharqida sodir boʻlgan ikki zilzila oqibatida kamida 22 kishi halok boʻldi, 30 kishi jarohatlandi va bir necha yuz uy vayron boʻldi. Zilzilalar kechasi Pokiston chegarasiga yaqin Nangarhor viloyatining Xogyani tumanida sodir boʻldi. Ikki zilziladan toʻrtta qishloq jiddiy zarar koʻrgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Nangarhar Province Tribal Map (Page 9). Naval Postgraduate School.
- ↑ Press Release Khogyani District gets a new courthouse[sayt ishlamaydi] BAGRAM AIRFIELD, Afghanistan — 11 October 2006
- ↑ Eco Himal Khogyani District Education Support Project March 2004.
- ↑ Jack Gruber The perils of carving a path to the Talibanʼs front door USA Today, 20 Jan, 2007.