Tarobulus al-Gʻarb

Tripoli, Tarabulus alGʻarb — Liviya poytaxti. Oʻrta dengiz sohilida. Aholisi 595 ming kishi (1990-yillar boshlari). Iqlimi subtropik, quruq. Oʻrta dengiz atrofiga xos iklim. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi 12°, iyulniki 27°. Yillik yogin 370 mm.

T. — mamlakatning eng yirik shaxri, savdosanoat va moliya markazi. Yirik dengiz porti. Aeroporta xalqaro ahamiyatga ega. T.da mamlakat sanoat korxonalarining 3/4 qismi joylashgan. Toʻqimachilik, koʻnteri, neftni kayta ishlash, oziq-ovqat (un tortish, baliq konservalash, tamaki, yogʻmoy) sanoati korxonalari bor. Hunarmandchilikda gilam, kiyim, poyabzal, badiiy buyumlar tayyorlanadi. Dengizdan baliq ovlanadi. Universitet, tabiat tarixi va arxeologiya muzeylari, teatr bor. T.da har yili xalqaro yarmarka oʻtkaziladi.

Qadimda T. oʻrnida finikiyaliklarning koloniyasi Ea sh. boʻlgan. Ularning Ea, Sabrata va LeptisMagna koloniyalari "Tripolis" (yun. "Uch shahar") deb atalgan. Keyinchalik Ea shu nom bilan atala boshlagan. Mil. av. 105 yildan Rim, mil. 5-asrda vandallar, 6—7-asrlarda Vizantiya qoʻl ostida boʻlgan. 643 yildan arablarga oʻtgan. 1551 — 1911 yillarda Usmonli turk saltanati tarkibida boʻlgan. 1911 yilda Italiya qoʻshinlari bosib olgan. 1943 yilda shaharni inglizlar egallagan. 1951 yil dekabrda Liviya mustaqillikka erishgach, T. uning poytaxti.

Meʼmoriy yodgorliklardan Mark Avreliy zafar arki (164 y.), qalʼa (16-asr), qirol saroyi, masjidlar saqlangan.