Kaniv

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kaniv

Канів
City
{{{rasmiy_nomi}}}ning bayrogʻi
Bayroq
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
49°44′41″N 31°27′21″E / 49.74472°N 31.45583°E / 49.74472; 31.45583 G OKoordinatalari: 49°44′41″N 31°27′21″E / 49.74472°N 31.45583°E / 49.74472; 31.45583 G O
Asos solingan 1078
Aholisi
 (2021)
23 503
[[File:|290px|Kaniv xaritada]]

Kaniv (ukraincha: Канів, IPA: [ˈkɑn⁽ʲ⁾iu̯]) markaziy Ukrainadagi Cherkas viloyati Cherkasi tumanida joylashgan shahar. Shahar Dnepr daryosi boʻyida joylashgan va Dneprning asosiy ichki daryo portlaridan biri hisoblanadi. U Ukrainaning aholi punkitlaridan biri boʻlgan Kaniv urban aholi punkt maʼmuriyatiga mezbonlik qiladi[1]. Aholisi: 23,503 ming kishi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kaniv (Kaniów) Radziwiłł xaritasida (1613)
Rossiya imperiyasi ostidagi Kaniv gerbi (1852).

Shaharning tashkil etilgan sanasi nomaʼlum. Bu haqda birinchi marta 11-asrda Kievdagi Paterikon gʻorlari monastirida tilga olingan, u yerda Kievning Vsevolod hukmronligi davrida ikona rassomlarining Konstantinopoldan koʻchirilishi haqida soʻz yuritilgan[2]. Xronikalarda Kaniv haqida birinchi eslatma 1144-yil 9-iyunda Kievning Buyuk shahzodasi Vsevolod II bu yerda Sankt-Jorj cherkovini (Dormition sobori) asos solganida qayd etilgan[2]. Xronikalarda, shuningdek, 1149-yilda Kievning Buyuk knyazi Jorj Uzoq qurolli Kievni bosib olgandan soʻng, oʻgʻli Glebni Kanivga knyaz etib tayinlagani ham qayd etilgan[2]. Bu shahar keyinchalik yilnomalarda kumanlarga bosqinlar munosabati bilan ham tilga olingan[2]. 1223-yilda Kalka daryosidagi jangda oʻldirilgan Ruten knyazlari orasida Kaniv knyazi Svyatoslav ham bor edi[2].

1793-yilda Polshaning ikkinchi boʻlinishidan soʻng[2] boshqa hududlarning katta qismi boʻlgan shahar Rossiya imperiyasi nazoratiga oʻtdi. 1800-yilda Ponyatovskiy shaharning katta qismini Buyuk Avliyo Vasiliy Kaniv monastirining arximandriti B.Fizikevichga sotdi, u oʻz mulkini Buyuk Avliyo Vasiliy ordenining mahalliy maktabiga vasiyat qildi[2].

UlugʻUrushning keyingi bosqichlarida, 1918-yil 11-mayda shahar Kanyov jangining markazi boʻlib, unda 2-Polsha korpusi va Yuzef Haller de Hallenburg qoʻl ostidagi Polsha legionlari Avstriyani yorib oʻta olmadilar. Rossiya tomoniga nemis liniyalari. Ikkinchi jahon urushi paytida, Kaniv Sovet paraşütçülerinin fojiali muvaffaqiyatsiz tushib ketgan joyi edi.

1978-yilda Oleksa Xirnik ruslashtirishga norozilik sifatida Shevchenko qabri yonidagi tepalikda oʻzini yoqib yubordi. 2007-yilda, u Ukraina Qahramoni unvoniga sazovor boʻldi.

1966-1970-yillarda qayta qurilgan, 1972-yildan beri Dormition sobori binosida yangi tashkil etilgan Kaniv xalq ijodiyoti muzeyi joylashgan. Sovet Ittifoqi parchalanganidan soʻng, cherkov Moskva Patriarxiyasining Pasxa pravoslav jamoasiga oʻtkazildi, muzey esa Ukrainaning Buyuk Avliyo Vasiliy ordeniga tegishli boʻlgan boshqa sobiq diniy binoga koʻchirildi.

2020-yil 18-iyulgacha Kaniv viloyat ahamiyatiga ega boʻlgan shahar sifatida belgilangan va u tuman markazi boʻlishiga qaramay, Kaniv tumaniga tegishli emas edi. Ukrainaning maʼmuriy islohoti doirasida Cherkasy viloyatining tumanlari soni 4 taga qisqartirildi, shahar Cherkasy tumaniga birlashtirildi[3][4].

Maʼmuriy maqomi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kaniv — Kaniv tumanining maʼmuriy markazi. Biroq, shahar viloyatga bo'ysunadigan shahar bo'lib, shuning uchun shaharning oʻzida joylashgan tuman hokimligiga emas, balki bevosita viloyat hokimiyatiga boʻysunadi.

Yodgorliklar va diqqatga sazovor joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Taras tepaligi — ukrainalik shoir va rassom Taras Shevchenko dafn etilgan joy
  • Taras Shevchenkoning qabri va muzeyi
  • Sovet Ittifoqi Qahramoni Oleg Koshevoy haykali
  • Arkadiy Gaydar muzeyi
  • Kaniv gidroelektr stansiyasi (GES)
  • Ikkinchi jahon urushi memorial bogʻi;
  • Kanivdagi Avliyo Makariy yodgorligi;
  • Shon-shuhrat xiyoboni (Park Slavy);

Xalqaro munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qardosh shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kaniv bilan egizak:

Shahar Mamlakat Imzolangan yili
Viersen, Shimoliy Reyn-Vestfaliya Germaniya</img> Germaniya
Sonoma, Kaliforniya Qoʻshma Shtatlar</img> Qoʻshma Shtatlar
Lambersart, Nord-Pas-de-Kale Fransiya</img> Fransiya
Człuchow Polsha</img> Polsha

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Канівська територіальна громада“ (uk). decentralization.gov.ua.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Vermenych, Ya., Bon, O. Kaniv (KANІV).
  3. „Про утворення та ліквідацію районів. Постанова Верховної Ради України № 807-ІХ.“ (uk). Голос України (2020-yil 18-iyul). Qaraldi: 2020-yil 3-oktyabr.
  4. „Нові райони: карти + склад“ (Ukrainian). Міністерство розвитку громад та територій України.
Bibliografiya

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:Cherkasy Oblast