John Terry

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
John Jorj Terri
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi John Jorj Terri
Tavallud sanasi 7-dekabr 1980-yil (1980-12-07) (43 yosh)
Tavallud joyi London,AngliyaAngliya bayrogʻi
Ampluasi himoyachi
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1995-1998 Angliya bayrogʻi Chelsea F.C.
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1998—2017
2017—2018
2000
Angliya bayrogʻi Chelsea F. C.
Angliya bayrogʻi Aston Villa F. C.
Angliya bayrogʻi Nottingem Forest
492
32
6
((41)
(1)
(0))
Milliy terma jamoa
2000-2002
2003-2012
Angliya bayrogʻi Angliya U-21
Angliya bayrogʻi Angliya milliy terma jamoasi
(9 (1)
78 (6))
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Jon Jorj Terri (inglizcha: John George Terry ; 1980-yil 7-dekabrda tugʻilgan, London, Angliya) — ingliz futbolchisi va murabbiyi .Angliya milliy futbol terma jamoasisi, shuningdek, "Chelsea F. C." va "Aston Villa F. C." klublarining sobiq sardori.

„Vest Xem“ bitiruvchisi, 15 yoshida "Chelsea F. C." akademiyasiga qoʻshildi. 1998-yildan buyon ushbu klubning oʻrinbosar jamoasida oʻynagan, 2000-yilda esa „Nottingem Forest“ ga ijaraga berilgan. 2001-yildan beri u „Chelsi“ning asosiy oʻyinchisi hisoblanadi. U besh marta Angliya Premyer-ligasi chempionligini qoʻlga kiritgan va bir xil miqdordagi Angliya kubogi, uchta Liga kubogi, shuningdek, bir marta UEFA Yevropa Ligasi va bir marta UEFA Chempionlar Ligasida gʻalaba qozongan. „Chelsi“ safida 700 dan ortiq oʻyin oʻtkazib, klub tarixidagi eng koʻp oʻyin oʻtkazgan himoyachiga aylandi. U uch marta UEFA talqiniga koʻra yilning eng yaxshi himoyachisi, shuningdek, Professional futbol assotsiatsiyasi oʻyinchilari talqiniga koʻra 2005-yilning eng yaxshi futbolchisi deb tan olingan. U toʻrt marta FIFA jahon terma jamoasiga kiritilgan[1][2][3]: 2005, 2007, 2008 va 2009-yillarda va besh marta FIFPRO jahon terma jamoasiga. 2017-yilda u „Aston Villa“ga oʻtib, klubda bir mavsum oʻtkazdi va faoliyatini yakunladi. Bir necha oydan soʻng u bu klubga yordamchi murabbiy sifatida qaytdi.

10 yil davomida u Angliya terma jamoasining asosiy oʻyinchisi boʻlgan, 2012-yilda irqchilikda ayblangani uchun uni tark etgan. Uning jamoasi aʼzosi sifatida u ikkita UEFA Yevropa chempionati (2004 va 2012) va FIFA Jahon chempionatilarida (2006 va 2010) qatnashgan. FIFA Jahon chempionati 2006ning ramziy terma jamoasiga kiritilgan yagona ingliz futbolchisiga aylandi[4]. 2007-yilda u yangi "Wembley" stadionida milliy terma jamoa uchun gol urgan birinchi futbolchiga aylandi[5].

Dastlabki yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jon Terri sharqiy Londondagi Barking shahrida tugʻilgan va Eastbury shahridagi umumtaʼlim maktabida oʻqigan[6]. Terri futbolchilik faoliyatini yakshanba kuni futbol ligasida qatnashadigan havaskorlar klubi boʻlgan Cenrabda boshladi[7][8]. Bolaligida Jon yarim himoyachi sifatida oʻynadi, keyinchalik himoyachi sifatida qayta tayyorlandi[9].

Klub karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chelsi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Terri 1998-yilning 28-oktabrida "Chelsea F. C."ning asosiy tarkibida "Aston Villa F. C." bilan oʻyinda oʻyinda maydonga tushdi[10]. U oʻsha mavsumda asosiy tarkibda ilk bor maydonga tushdi, bu Angliya kubogining uchinchi bosqichida, „Chelsi“ „Oldxem Atletik“ni 2:0 hisobida magʻlub etganida sodir boʻldi. Keyinchalik u „Nottingem Forest“ ga ijaraga berildi va u erda birinchi jamoada tajriba orttirdi[11][12][13].

Terri 2000/01-yilgi mavsumda „koʻklar“ning asosiy tarkibida muntazam oʻynay boshladi. U barcha musobaqalarda 26 oʻyinda maydonga tushdi va „Chelsi“ futbolchilari tomonidan yilning eng yaxshi futbolchisi deb topildi[14]. Jon keyingi mavsumda rivojlanishda davom etdi va klubning asosiy himoyachisiga aylandi[15]. Uning markaziy himoyadagi sherigi klub va Fransiya milliy futbol terma jamoasi sardori Marsel Desayli edi. 2001-yil 5-dekabrda „Charlton Atletik“ ga qarshi chempionat oʻyinida Jon birinchi marta sardorlik bogʻichini olib maydonga chiqdi[16]. „Chelsi“ Angliya kubogi finaliga chiqdi va London derbisida raqiblari „Vest Xem“ va "Tottenham Hotspur FC"ni mos ravishda toʻrtinchi va oltinchi turlarda magʻlub etdi va yarim „Fulxem“ni magʻlub etdi[17]. Oʻsha uchrashuvdagi yagona gol Jon Terri hisobiga yozildi. Sogʻligʻi tufayli u final uchrashuvida maydonga tusha olmadi, ammo ikkinchi boʻlimda maydonga tushdi[17][18]. Biroq bu „Chelsi“ga yordam bermadi — "Arsenal F. C." ga 2:0 hisobida yutqazdi[18]. 2003-04-yilgi mavsumda bosh murabbiy Klaudio Ranyeri Desailining tez-tez ishtirok etmasligi sababli Terrini jamoaga vitse-sardor etib tayinladi[19]. Jon Uilyam Gallas bilan juftlikda himoya markazida oʻynadi[19].

Terri (kubokning oʻng tomonida) Premer-ligada gʻalaba qozonganini nishonlamoqda, 2005-yil

Marsel Desayli jamoani tark etgach, „Chelsi“ning yangi bosh murabbiyi José Mourinho Terrini jamoa sardori etib tayinladi[10]. 2004-05 yilgi mavsumda „Chelsi“ oʻsha paytdagi Premer-liga tarixidagi eng kam gol oʻtkazib yubordi va liga chempionligini qoʻlga kiritdi[20]. Terri oʻsha mavsumda PFA tomonidan yilning eng yaxshi oʻyinchisi sovriniga sazovor boʻldi va barcha musobaqalarda sakkizta gol urdi, shu jumladan Chempionlar Ligasi 1/8 finalida "FC Barcelona" ga qarshi oʻyinda gʻolib[3][21]. U Chempionlar ligasining eng yaxshi himoyachisi sifatida ham tan olingan[22]. Sentyabr oyida Terri FIFPRO boʻyicha ramziy dunyo jamoasiga kirdi[23]. Keyingi mavsumda „Chelsi“ oʻz chempionligini himoya qildi[24].

2006-yil 14-oktabrda „Reading (futbol klubi)“ ga qarshi oʻyinda Terri oʻyinning soʻnggi daqiqalarida darvozaga kirishga majbur boʻldi, oʻshanda „Chelsi“ ning ikkala darvozaboni Petr Čech va Karlo Kudichini oʻyin davomida jarohat olgan va London jamoasining oʻrinbosarlari qolmagan[25]. „Chelsi“ bitta toʻp ustunligini saqlab qoldi va oʻyinda gʻalaba qozondi[25]. 5-noyabr kuni „Tottenham Hotspur FC“ ga qarshi oʻyinda Terri karyerasida birinchi marta „Chelsi“ da maydondan chetlashtirildi[26] Oʻyindan soʻng Terri oʻziga oʻyin hakami Grem, buning uchun futbol assotsiatsiyasi tomonidan 10 ming funt jarimaga tortildi[27][28]. 2006/07-yilgi mavsumda Terri bel ogʻrigʻi tufayli bir nechta oʻyinlarni oʻtkazib yubordi. Ularda „Chelsi“ oltita toʻpni oʻtkazib yubordi[29]. 28-dekabr kuni „Chelsi“ tomonidan chiqarilgan rasmiy press-relizda lomber intervertebral diskni olib tashlash boʻyicha operatsiya muvaffaqiyatli oʻtgani aytilgan[29]. 2007-yilning 3-fevralida „Charlton Atletik“ ga qarshi oʻyinda maydonga birinchi marta chiqdi, Terri oʻyin[30] Keyingi oʻyinda „Middlesbro“ ga qarshi oʻyinda Terri bir necha oy ichida birinchi marta boshlangʻich tarkibda maydonga chiqdi[31]. UEFA Chempionlar Ligasining 1/8 oʻyinida „Portu“ bilan oʻtgan mehmon oʻyinida u yana jarohat oldi, bu safar toʻpiqlari va shifokorlarning prognozlariga koʻra, u liga Kubogining final oʻyinini oʻtkazib yuborishi kerak edi, ammo bu oʻyinda oʻzini tiklab, maydonga chiqishga muvaffaq boʻldi. Ikkinchi boʻlimda, Burchak toʻpini kirityotganda, u yiqilishda boshi bilan oʻynashga urinib, „Arsenal“ himoyachisi Abu Diabidan zarba oldi, u toʻpni oyogʻi bilan olib chiqmoqchi boʻlganida, tasodifan jonning yuziga urdi[32]. U maydondan zambilda olib ketildi, ammo jarohat olgan himoyachi oʻsha kuni oʻz jamoasining gʻolib boʻlgan kubokni nishonlashiga qoʻshilib tiklandi (oʻyin natijasi 2:1)[32]. 2007-yil may oyida Terri Angliya Kubogining „Manchester Yunayted“ ga qarshi final oʻyinida ishtirok etdi, unda „koʻklar“ 1:0.[33]

Jon Terri Premer-ligadagi navbatdagi gʻalabadan keyin, 2006-yil

2006/07-yilgi mavsum boshlanishidan oldin Terri klub bilan yangi besh yillik shartnoma imzoladi[34]. Ushbu shartnoma boʻyicha ish haqi haftasiga qariyb 135 ming funtni tashkil etdi, Shuning uchun Terri oʻsha paytda Premer-ligadagi eng koʻp maosh oladigan futbolchiga aylandi[35]. 2007-yil 16-dekabrda „Arsenal“ bilan oʻynaganida, „Arsenal“ oʻyinchisi Emmanuel Eboué toʻpni olib chiqishga uringan Terrining oyogʻiga hujum qilib, jonning metatarsal suyagini[36]. Jon uch oyga yaqin vaqtni oʻtkazib yuborishi kerak edi, ammo u fevral oyiga kelib oʻzini tiklashga muvaffaq boʻldi va „Chelsea“ magʻlubiyatga uchragan futbol ligasi Kubogining final oʻyinida maydonga chiqdi. 1:2[37][38]. 11-may kuni Angliya chempionatining Bolton Uonderers bilan soʻnggi oʻyinida Terri oʻz jamoasining darvozaboni Petr Chex bilan toʻqnashib, tirsagini burishtirdi[39]. Bu zarar uning UEFA Chempionlar Ligasi finalida „Manchester Yunayted“ ga qarshi oʻynashiga toʻsqinlik[39][40]. Uchrashuvning taqdiri O‘yindan keyingi penaltilar seriyasida hal qilindi va Terri soʻnggi hal qiluvchi zarbani amalga oshirmadi[41]. Taʼsir paytida uning qoʻllab-quvvatlovchi oyogʻi nam maysazorda „ketdi“. „Chelsi“ penaltilar seriyasida 6:5 hisobida magʻlubiyatga uchradi va Terri oʻyindan keyin koʻz yoshlarini ushlab turolmadi[42]. 2008-yil avgust oyida UEFA Ligasining eng yaxshi himoyachisi deb topildi[43]. 2008-yil sentyabr oyida Terri birinchi marta „Manchester City F.C.“ hujumchisi ustidan qoʻpollik qilganligi uchun toʻgʻridan-toʻgʻri qizil kartochka bilan maydondan chetlatilgan. Biroq, klub hakamning ushbu qarori ustidan shikoyat qildi va karta bekor qilindi[44].

Jon Terri 2008-yilda „Chelsi“da oʻynagan

2009-yilning yozida „Manchester Siti“ Terriga qiziqish bildirayotgani haqida maʼlumot paydo boʻldi, ammo „Chelsi“ bosh murabbiyi Carlo Ancelotti angliyalik himoyachi jamoada qolishiga ishontirdi[45]. Avgust oyi oxirida Terri „Chelsi“ bilan shartnomasini 2014 yilgacha uzaytirdi[46] . 2009/10-yilgi mavsum Terri uchun „Xall Siti“ ga qarshi chempionlik oʻyini bilan boshlandi, unda „koʻklar“ 2:1 hisobida gʻalaba qozonishdi[47]. 2009-yil 8-noyabrda Terri „ Stamford Bridge“ „Manchester Yunayted“ga qarshi oʻyinda gol urdi va buning evaziga London jamoasi gʻalaba qozondi[48]. 2010-yil 9-may kuni „Chelsi“ tarkibida „Uigan Atletik“ni 8:0 hisobida magʻlub etib, yana bir Premer-liga chempionligini qoʻlga kiritdi[49]. Bir hafta oʻtgach, Terri Angliya kubogidagi toʻrtinchi medalini qoʻlga kiritdi va shu tariqa „Chelsi“ bilan " oltin dubl „ni yakunladi[50].

2011-yil 31-dekabrda “Aston Villa F. C." ga qarshi oʻyinda Terri „Chelsi“ sardori sifatida 400-marta sardorlik bogʻichini taqib maydonga tushdi[51]. Shuningdek, bu mavsumda Terri mingdan ortiq uzatmani amalga oshirganlar orasida toʻp uzatishlar boʻyicha dunyoning kuchli uch oʻyinchisidan biriga aylandi. Uning aniqligi 91,6% ni tashkil etdi, bu koʻrsatkich boʻyicha ingliz himoyachisini faqat Xavi (93,0%) va Leon Britton (93,3%) ortda qoldirdi[52]. 2012-yilning 24-aprelida Terri UEFA Chempionlar Ligasi 2011—2012 yarim finalida "FC Barcelona" futbolchisi Alexis Sánchezni turtib yuborgani uchun maydondan chetlatilgan edi[53]. Shu sabab himoyachi „Bavariya“ ga qarshi kechgan UEFA Chempionlar Ligasi 2011-2012 Finalida ishtirok eta olmadi[54]. Terri keyinchalik jamoadoshlari va muxlislarini tushkunlikka tushirgani uchun uzr soʻradi[55]. Mavsumning soʻnggi oʻyinida „Blekbern Rovers“ ga qarshi oʻyinda Jon Angliya chempionatidagi oltinchi golini urdi va bu 2011/12-yilgi mavsumni himoyachining ushbu turnirdagi faoliyatidagi eng samaralisiga aylantirdi[56]. Chempionlar ligasi finalidan chetlashtirilganiga qaramay[54], hujumchi Didier Drogba penaltilar seriyasida hal qiluvchi zarbani urganidan soʻng kubokni qoʻlga kiritish bayramida qatnashdi[57].

Terri Chempionlar Ligasidagi gʻalabani nishonlamoqda

11-noyabr, birinchi oʻyinda Anton Ferdinand bilan boʻlgan voqea tufayli diskvalifikasiya qilingan "Liverpool F. C." ga qarshi oʻyinda Terri „Chelsi“ safidagi 50-golini urdi[58]. Xuddi shu oʻyinning birinchi boʻlimi oxirida u jarohat oldi, ammo dastlabki tajribalarga qaramay, jiddiy emasligi maʼlum boʻldi[59]. 2012-yil 7-dekabr kuni „Chelsi“ning yangi bosh murabbiyi Rafael Benites Terri jarohati tufayli 2012-yilgi klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida ishtirok etmasligini tasdiqladi[60]. 2013-yil 10-yanvarda Jon koʻk-anorranglilarning U21 yoshlar jamoasida bir yarim oʻynadi[61], yanvar oyining oxirida asosiy jamoaga qaytdi[62]. 17-aprel kuni Terri 3:0 hisobida yakunlangan „Fulxem“ ga qarshi oʻyinda dubl qayd etdi[63]. 2014-yilning 13-mayida u „Chelsi“ bilan shartnomasini bir yilga uzaytirdi[64] .

2014-yil 18-oktyabrda „Kristal Pelas“ bilan oʻyinda Terri oʻz faoliyatida 500-marta „koʻklar“ sardori sifatida maydonga tushdi[65][66]. 25-noyabr kuni Chempionlar ligasi doirasida "FC Schalke 04" ga qarshi oʻyinda u „Chelsi“ tarixidagi ushbu turnirdagi eng tezkor golni kiritib, oʻyin boshlanganidan 86 soniya oʻtib hisobni ochdi[67]. 2015-yil 1-mart kuni „Tottenxem“ga qarshi boʻlib oʻtgan Liga kubogi finalida Terri yana gol urib, klubiga kubokni qoʻlga kiritishiga yordam berdi[68]. Bu Terrining koʻk-anorranglilar libosidagi 17-mavsumi boʻldi[68]. 26-mart kuni u yana bir bor „Chelsi“ bilan shartnomasini bir yilga uzaytirdi[69]. Aprel oyida Jon Terri PFA ga koʻra „yil jamoasi“ ga kiritildi[70]. 10-may kuni Terri „Liverpul“ga qarshi oʻyinda (1:1) oʻzining 39-golini urib, Devid unsvortni ortda qoldirib, Premer-liga tarixidagi eng koʻp maydonga tushgan himoyachiga [71].

Jon Terri va Didier Drogba Premer-liga kubogi bilan, 2015-yil may

2015-yilning 23-avgustida Terri besh yildan ortiq vaqt ichida birinchi marta qizil kartochka oldi[72]. 2016-yilning 15-yanvarida Terri 3:3 hisobida yakunlangan "Everton F. C." bilan oʻyinda oʻzining ham, birovning ham gollarini urdi[73]. Keyinchalik Terri klubdan shartnomasini uzaytirish boʻyicha taklif olmaganini va shu sababli uning amaldagi shartnomasi mavsum oxirida tugagach, klubni tark etishini eʼlon qildi[74][75]. Biroq 2016-yilning 18-may kuni Jon klub bilan yangi bir yillik shartnoma imzoladi[76]. Bundan 10 kun oldin Terri „Sanderlend“ ga qarshi oʻyin oʻtkazdi, bu uning koʻk-anorranglilar safidagi soʻnggi oʻyini hisoblangan[77].

Birinchi matbuot anjumanida „Chelsi“ning yangi bosh murabbiyi Antonio Conte Terrining klub sardori boʻlib qolishini tasdiqladi[78]. 2017-yilning 8-yanvarida Angliya kubogi doirasida „Piterboro Yunayted“ ga qarshi oʻyinda u raqibga nisbatan qoʻpollik ishlatgani uchun toʻgʻridan-toʻgʻri qizil kartochka oldi[79]. Aprel oyida Terri 2016-17-yilgi mavsum oxirida „Chelsi“ni tark etishini eʼlon qildi[80]. 21-may kuni Terri „Chelsi“ safidagi 717-va soʻnggi oʻyinida „Sanderlend“ ustidan 5:1 hisobida gʻalaba qozondi va natijada „Chelsi“ Angliya chempioniga aylandi. Uchrashuvning oʻzida Jon 26-daqiqada maydonni tark etdi (bu u jamoada ishlatgan raqam edi), barcha jamoadoshlari bilan xayrlashib, sardorlik bogʻichini uning oʻrnini egallagan Gary Cahillga topshirdi[81]. 2019-yil dekabr oyida Terri muxlislar fikricha „Chelsi“ning oʻn yillikning eng yaxshi futbolchilari ramziy terma jamoasiga kiritildi[82].

Aston Villa[tahrir | manbasini tahrirlash]

Terri Aston Villa bilan, 2018-yil

2017-yilning 3-iyulida Terri Chempionship klubi Aston Villa F.C.bilan bir yillik shartnoma imzoladi[83]. Oʻtishdan soʻng u jamoa sardori etib tayinlandi[84]. U 2017-yilning 5-avgust kuni Angliya chempionati doirasidagi „Xall Siti“ga qarshi oʻyinda yangi klubi safida debyut qilgan, oʻyin 1:1 hisobidagi durang bilan tugagan[85]. Terri „Aston Villa“dagi birinchi va yagona golini 21-oktyabr kuni „Fulxem“ga qarshi oʻyinda kiritdi[86]. 2018-yilning may oyida klub Premer-ligaga chiqa olmaganidan keyin Jon Aston Villani tark etdi[87]. 2018-yilning sentabrida Terri Moskvaning "Spartak Moskva (futbol klubi)" klubida tibbiy koʻrikdan oʻtdi, ammo yakunda Rossiya klubi bilan shartnoma imzolashdan bosh tortdi[88]. 2018-yilning 7-oktyabrida u futbolchilik faoliyatini yakunlaganini eʼlon qildi[89]. 10-oktabrda u Aston Villa bosh murabbiyi Din Smitning yordamchisi etib tayinlandi[90][91][92].

Milliy jamoadagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Terri Sven-Göran Eriksson qoʻl ostida Angliya milliy futbol terma jamoasidagi debyutini 2003-yilning iyun oyida Serbiya va Chernogoriyaga qarshi oʻyinda oʻtkazdi va oʻyin davomida zaxiradan maydonga tushdi[93]. U birinchi marta asosiy tarkibda ikki oydan soʻng Xorvatiya milliy futbol terma jamoasiga qarshi oʻyinda maydonga tushdi[94]. Keyinchalik u 2004-yilgi Evropa chempionatida ishtirok etdi[93]. Angliya terma jamoasi Xorvatiya va Shveysariya milliy futbol terma jamoasiga qarshi oʻyinlarda gʻalaba qozonib, guruhdan ikkinchi oʻrindan chiqishga muvaffaq boʻldi[95][96]. Chorak finalda Angliya terma jamoasi Portugaliya milliy futbol terma jamoasini O‘yindan keyingi penaltilar seriyasida magʻlub eta olmadi[97]. Jon uning zarbasini golga aylantirdi[98]. 2005-yilda Polsha milliy futbol terma jamoasiga qarshi oʻyinda Terri birinchi marta Maykl OMichael Owenuenni almashtirgandan soʻng olgan Angliya terma jamoasi sardori bogʻichini oldi[99].

2006-yilgi jahon chempionati jamoasiga kiritilgan. 2006-yil 30 may kuni Vengriyaga qarshi Oʻrtoqlik uchrashuvida u Angliya terma jamoasi safida ilk golini urdi[100][101]. Yamaykaga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida olgan jarohatiga qaramay, terma jamoaning Paragvay bilan Jahon chempionatidagi birinchi oʻyinida, Angliya 1:0 hisobida gʻalaba qozongan[102]. Navbatdagi Trinidad va Tobagoga qarshi oʻyinda Terri akrobatik zarba bilan toʻpni darvoza chizigʻidan olib tashladi[103]. Portugaliyaga qarshi chorak final uchrashuvida Terri butun oʻyinni oʻtkazdi, biroq ingliz jamoasi O‘yindan keyingi penaltilar seriyasida magʻlub boʻldi[104]. Turnir natijasida Terri oʻzining eng yaxshi futbolchilaridan iborat ramziy terma jamoaga kiritilgan yagona ingliz futbolchisiga aylandi[4].

2006-yil 10-avgustda Angliya terma jamoasini boshqargan Stiv Maklaren Terrini David Beckhamdan afzal koʻrgan holda sardor etib tayinladi[105]. Terri terma jamoa sardori sifatidagi debyut oʻyinida -Gretsiya milliy futbol terma jamoasiga qarshi oʻyinda gol urdi[106]. Bu Maklaren boshchiligidagi terma jamoaning uchrashuvdagi birinchi goli boʻldi. Biroq, Angliya terma jamoasi 2008-yilgi Evropa chempionatiga chiqa olmadi — bu uning 1994-yildan beri Jahon va Evropa chempionatlarining final turnirida ishtirok eta olmasligi edi[106][107][108]. 2007-yil 1-iyunda Terri yangi Uembli stadionida gol urgan birinchi Angliya terma jamoasiga aylandi. Bu Braziliya milliy futbol terma jamoasi bilan 1:1 hisobida durang bilan yakunlangan oʻrtoqlik uchrashuvida yuz berdi[109][109][5].

U 2010-yilgi jahon chempionati saralash turnirida Angliya terma jamoasi sardori sifatida ham ishlagan[93]. Terri sakkizta oʻyin oʻtkazib, bitta gol urishga muvaffaq boʻldi[93]. 2009-yil sentyabr oyida Angliya Xorvatiyani 5:1 hisobida magʻlub etib, turnirga yoʻllanma oldi[110]. 2010-yil 5-fevralda Terri shaxsiy hayoti bilan bogʻliq janjal tufayli terma jamoa sardorlik bogʻichidan mahrum qilingani maʼlum boʻldi[111]. Uning oʻrnini bu rolda hamkasbi himoyachi Rio Ferdinand egalladi[112].

Angliya FIFA Jahon chempionati 2010ni AQSH va Jazoir milliy futbol terma jamoasiga qarshi ikkita durang bilan boshlagan, buning uchun ular ingliz Ommaviy axborot vositalarilari tomonidan tanqid qilingan[113]. Jazoir bilan oʻyindan ikki kun oʻtib, Terri bergan intervyusida terma jamoa futbolchilari bosh murabbiy Fabio Kapelloning taktikasidan norozi ekanini aytdi. Biroz vaqt oʻtgach, italiyalik murabbiy Terrining OAVda oʻziga boʻlgan ishonchini shubha ostiga qoʻyib, „juda katta xato“ qilganini aytdi[114][114][115]. Biroq bahsli startga qaramay, inglizlar Sloveniya termasiga qarshi uchinchi oʻyinda gʻalaba qozonib, guruhdan ikkinchi oʻrinda chiqib ketishga muvaffaq boʻldi[116]. Germaniya milliy futbol terma jamoasiga qarshi 1/8 final oʻyinida inglizlar 1:4 hisobida magʻlub boʻlishdi va shu sababli turnirdagi ishtirokini yakunladi[117].

2011-yilning 12-martida Kapello jamoa sardori Rio Ferdinand va vitse-sardor Steven Gerrard yoʻqligi sababli sardorlik bogʻichini Terriga qaytarishga qaror qildi[118][119]. 2012-yilning boshida Angliya futbol assotsiatsiyasi qarori bilan Terri „Kuinz Park Reynjers“ futbolchisi Anton Ferdinandga qarshi irqchilikka asoslangan gaplar aytgani uchun yana sardorlik bogʻichidan mahrum qilindi[120][121]. Milliy terma jamoaning yangi bosh murabbiyi Roy Xojson Terrini UEFA Yevro 2012 tarkibiga kiritdi[122]. Angliya terma jamoasi oʻz guruhida birinchi oʻrinni egallab, Shvetsiya va Ukrainaga qarshi oʻyinlarda gʻalaba qozondi[93], Fransiya milliy futbol terma jamoasi bilan oʻyinda ham durang oʻynadi[123]. Ukrainaga qarshi oʻyinda Terri toʻp darvoza chizigʻini kesib oʻtganidan soʻng tepdi, ammo gol inobatga olinmadi[124]. Bu voqea ushbu oʻyin hakamlari ishidan norozilikka sabab boʻldi[125]. Chorak finalda Angliya terma jamoasi Italiya milliy futbol terma jamoasiga penaltilar seriyasida magʻlub boʻldi[126]. Angliyalik himoyachi ushbu turnirdagi barcha toʻrtta oʻyinni almashtirmasdan oʻtkazdi[93]. 2012-yilning sentabrida Jon Terri terma jamoadagi faoliyatini yakunlash haqidagi qarorini eʼlon qildi[127].

Oʻyin uslubi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jon Terrining oʻyin uslubi ESPN tomonidan „jamoaviy, bemaʼnilik“ deb taʼriflangan[128]. U markaziy himoyachi sifatida oʻynagan, ammo yoshligida faoliyatini yarim himoyachi sifatida boshlagan[9]. U baland boʻyliligi tufayli havoda muvaffaqiyatli oʻynadi va burchak zarbalari paytida raqib darvozasiga xavf tugʻdirdi[128]. U faoliyati davomida 60 dan ortiq gol urgan. Jonning asosiy kamchiliklaridan biri past tezlik edi[129], u oʻyinni yaxshi oʻqish bilan qopladi[130]. Maydonda u butun faoliyati davomida etakchilik fazilatlari bilan ajralib turdi[131]. Faoliyatining eng yuqori choʻqqisida Terri oʻz avlodining eng yaxshilaridan biri, shuningdek, Angliya va Premer-liganing oʻz tarixidagi eng yaxshi himoyachilaridan biri sifatida tan olindi[132][133][134][135].

Faoliyati davomida u tez-tez sekin tezligini koʻrsatishga imkon bermagan himoyachi bilan birga boʻlgan 2011-yilda u mingdan ortiq uzatmani amalga oshirganlar orasidan toʻp uzatishlar boʻyicha dunyoning eng yaxshi uch oʻyinchisidan biriga aylandi. 91,6% ni tashkil etdi[136][52]. Terri birinchi navbatda faqat oʻng oyogʻi bilan oʻynaganiga qaramay[137], u chap oyogʻi bilan oʻynashga qodirligi qayd etildi[138]. U baʼzan uchta markaziy himoyachidan iborat tarkibda oʻynagan, asosan faoliyatining soʻnggi yillarida, „Chelsi“ni Antonio Conte boshqargan[139].

Shahsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jon Terri bolalari bilan

2007-yilda Jon Toni Pulga turmushga chiqdi[140][141]. Keyinchalik u ikki farzand tugʻdi, oʻgʻil Georgi va qizi Summer[142][143]. Jonning akasi Pol shuningdek, Dagenham va Redbridge, Yeovil Town va Leyton Orient kabi klublarda oʻynagan professional futbolchi[144][145][146]. Bolaligida Jon Manchester United F.C.ni qoʻllab-quvvatlagan[131]. 2016-yilda u Leykozdan vafot etgan sakkiz yoshli "Chelsi muxlisining dafn marosimi uchun xarajatlarni toʻlagan[147]. U suzish kostyumlari ishlab chiqaruvchi kompaniyaning hammuallifidir[148]. Terri Pro Evolution Soccer oʻyinlar seriyasining bir nechta qismlarining yuzi[149][150].

Janjallar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qonun bilan bogʻliq muammolar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2001-yil sentabr oyida Terri va uning baʼzi jamoadoshlari 11-sentabrdagi teraktlardan soʻng Xitrou aeroportidagi mehmonxonada amerikalik sayyohlarni mazax qilgani uchun jarimaga tortildi[151][152]. 2002-yil yanvar oyida Jon Terri va uning bir qancha jamoadoshlari tungi klub qoʻriqchisi bilan mushtlashganlikda ayblandi[153][154][155]. 2009-yilda ommaviy axborot vositalarida Jon goʻyoki pul evaziga „koʻk-anorranglilar“ning mashgʻulot maydonchasiga muxbir olib kirishini tashkil qilgani haqida maʼlumot paydo boʻldi[156][157]. „Chelsi“ Terri bu voqeaga aloqador emasligiga ishonchi komil ekanligini taʼkidladi[158]. .

Nikohdan tashqari aloqalar haqidagi daʼvolar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yilning qishida Terri oʻsha paytda jamoadoshi va milliy terma jamoa Ueyn Bridjning qiz doʻsti boʻlgan Vanessa Perronsel bilan munosabatda boʻlganligi haqida maʼlumot paydo boʻldi[159][160]. Britaniya ommaviy axborot vositalari bu holatni batafsil yoritib berdi[161], The Mail on Sunday va The News of World gazetalari keyinchalik Vanessadan shaxsiy hayotining maxfiyligini buzgani uchun uzr soʻradi[162]. Perronsel taqdim etilgan barcha maʼlumotlar haqiqatga toʻgʻri kelmaydi, deb daʼvo qildi[163]. Bu holat Angliya terma jamoasining oʻsha paytdagi bosh murabbiyi Fabio Kapelloning 2010-yilning fevralida Terrini sardorlik bogʻichidan olib tashlashiga olib keldi[164]. 2010-yilning 27-fevralida Terri voqea sodir boʻlganidan keyin birinchi marta „Manchester Siti“ oʻyinida Bridjga qarshi oʻynadi va oʻyindan oldin ikkinchisi Terrining qoʻlini siqishdan bosh tortdi[165]. Bu voqeaga qaramay, u nikohini saqlab qoldi. 2018-yilda uning rafiqasi Jonni butunlay kechirganini aytdi[166].

Irqchilik ayblovlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yil noyabr oyida Terri „Kuinz Park Reynjers“ ga qarshi oʻyinda Anton Ferdinandga nisbatan irqchi fikrlar bildirgani uchun politsiya tomonidan tergov qilindi[167][168]. Buning isboti sifatida internetda tarqatilgan videorolik boʻldi[169]. 2011-yil 25-noyabrda Terri politsiya tomonidan soʻroq qilindi[170]. 2011-yil 21-dekabrda Crown Prokuratura xizmati futbolchiga qarshi ayblovlar qoʻydi[171]. 2012-yilning 3-fevralida futbol assotsiatsiyasi Terrini ikkinchi marta Angliya terma jamoasi sardorligidan mahrum qildi[172].

2012-yil iyul oyida sud jarayoni boʻlib oʻtdi, unda Ferdinand ham, boshqa hech kim Terrining haqoratlarini eshitmagan, ammo futbolchining oʻzi irqchilikka asoslangan haqoratlarni qoʻllaganini tan olgan, bu ham lab oʻqish bilan tasdiqlangan. Jon ham bu soʻzlarni Sarkazmda ishlatganini daʼvo qildi. Sudya Terrining raqibini haqorat qilish niyatini tasdiqlovchi dalil topilmadi degan xulosaga keldi va shuning uchun u oqlandi[173][174]. Xuddi shu iyul oyida Terriga futbol assotsiatsiyasi tomonidan xuddi shunday ayblovlar qoʻyilgan edi[175]. Ingliz himoyachisi ular bilan rozi boʻlmadi va tinglov arafasida Angliya terma jamoasidan ketishini eʼlon qildi[175][127]. 2012-yil 27-sentyabrda Terri aybdor deb topildi, buning uchun futbolchi toʻrtta oʻyinga diskvalifikatsiya va 220 ming funt jarimaga tortildi[176]. 2012-yil oktyabr oyida Terri ushbu qaror va diskvalifikatsiya boʻyicha apellyatsiya bermadi. U oʻz soʻzlari uchun uzr soʻradi va irqchilik hayotning biron bir sohasida qabul qilinishi mumkin emasligini aytdi[177].

Yutuqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jon Terri Angliya chempionatida gʻalaba qozonganidan keyin, 2017-yil may

Jamoaviy[tahrir | manbasini tahrirlash]

" Chelsi "

Shaxsiy[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • „Chelsi“da yilning eng yaxshi yosh futbolchisi : 1998-yil
  • „Chelsi“ning eng yaxshi futbolchisi (2): 2001, 2006[14]
  • Premer-ligada oyning eng yaxshi futbolchisi : 2005-yil yanvar[178]
  • PFA maʼlumotlariga koʻra „yil jamoasi“ aʼzosi (4): 2004[190], 2005[191], 2006[192], 2015[193]
  • UEFA yilning eng yaxshi jamoasi aʼzosi (4): 2005, 2007, 2008, 2009[189]
  • Alan Hardecker mukofoti (2): 2005, 2015[194]
  • Yevropa sport ommaviy axborot vositalariga koʻra yilning ramziy jamoasiga kiritilgan (3): 2004/05, 2008/09, 2009/10
  • PFA tomonidan yilning eng yaxshi futbolchisi : 2005[3]
  • FIFPRO boʻyicha jahon jamoasiga kiritilgan (5): 2004/05, 2005/06, 2006/07, 2007/08, 2008/09
  • UEFA yilning eng yaxshi himoyachisi (3): 2005, 2008, 2009[189]
  • Jahon chempionatining yulduzlar jamoasi aʼzosi : 2006[4]
  • Chelsi maxsus xizmatlari mukofoti (2): 2009, 2016
  • Angliya Premer-ligasining Shon-sharaf zaliga kiritilgan: 2024[195]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „UEFA Club Defender of the Year“ (en). UEFA. 2012-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 2-noyabr.
  2. „After the whistle: Backs hitting the back of the net“ (en). Chelsea Football Club (2009-yil 2-mart). 2014-yil 5-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 5-may.
  3. 3,0 3,1 3,2 „Terry claims player of year award“ (en). BBC Sport (2005-yil 24-aprel). 2017-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-noyabr.
  4. 4,0 4,1 4,2 „Terry makes Fifa World Cup squad“. BBC Sport (2006-yil 7-iyul). 2008-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  5. 5,0 5,1 „England come home“ (en). TheFA (2007-yil 1-iyun). 2008-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-noyabr.
  6. Lawton, James „John Terry: Defender of the faith“ (en). The Independent (2006-yil 19-avgust). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  7. Whitwell, Laurie „John Terry saves Senrab: Seeing the faces of the children will be brilliant, says club secretary“ (en). Daily Mail (2011-yil 20-aprel). 2016-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 24-dekabr.
  8. Wallace, Sam „John Terry: Defender of the realm“. The Independent (2011-yil 26-mart). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 27-aprel.
  9. 9,0 9,1 Keogh, Frank „West Ham honour youth boss who nurtured £80m of talent“ (en). BBC Sport (2010-yil 5-may). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  10. 10,0 10,1 John Terry celebrates Chelsea captaincy: 15 times he was Mr. Chelsea (angl.). ESPN (6 dekabrya 2016). Data obraщeniya: 11 iyunya 2020. Arxivirovano 11 iyunya 2020 goda.
  11. „Oldham Athletic v Chelsea, 02 January 1999“ (en). 11v11.com. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  12. „Terry was almost a terrier“. Sky Sports (2010-yil 16-yanvar). 2010-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  13. „The Thursday Interview: John Terry“ (en). Chelsea Football Club (2010-yil 1-aprel). 2014-yil 5-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  14. 14,0 14,1 „Historical stats“ (en). Chelsea Football Club. 2014-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  15. „Games played by John Terry in 2001/2002“. Soccerbase. Centurycomm. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  16. „#4 Captaining the Chelsea Team“ (en). Sportskeeda. 2018-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-may.
  17. 17,0 17,1 „Terry is all gold for Chelsea“ (en). The Daily Telegraph. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-may.
  18. 18,0 18,1 „Arsenal lift FA Cup“ (en). BBC Sport. 2018-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-may.
  19. 19,0 19,1 „John Terry's Career Timeline“ (en). MyLondon.news. My London. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  20. „Three best defensive teams in Premier League history, including Arsenal“ (en). HITC. 2017-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan.
  21. „Terry supplies a sensational finish“ (en). The Daily Telegraph (2005-yil 9-mart). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  22. „Best Defender 2005“ (en). UEFA. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  23. „Lamps and Terry honoured“ (en). The Football Association (2005-yil 20-sentyabr). 2008-yil 27-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  24. „Ranked! The 20 greatest Premier League sides by points total“ (en). FourFourTwo. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-may.
  25. 25,0 25,1 „Flashback: Chelsea's John Terry goes in goal against Reading FC“ (en). Getreading. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  26. „Terry sees red as Lennon ends Tottenham's 16-year hoodoo“ (en). The Guardian. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  27. „Misconduct charge for Terry“ (en). Irish Examiner (2006-yil 30-noyabr). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  28. „Terry fined £10,000 but escapes ban after Poll comments“ (en). The Independent (2007-yil 10-yanvar). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  29. 29,0 29,1 „Terry has surgery on back injury“ (en). BBC Sport (2006-yil 28-dekabr). 2007-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  30. „Charlton 0–1 Chelsea“ (en). BBC Sport. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 25-may.
  31. Chowdhury, Saj „Chelsea 3–0 Middlesbrough“ (en). BBC Sport (2007-yil 10-fevral). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  32. 32,0 32,1 „Terry recovers after head injury“ (en). BBC Sport (2007-yil 25-fevral). 2020-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  33. „At last ... Wembley given FA Cup final all-clear“ (en). The Guardian (2007-yil 27-mart). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  34. Harvey, Chris „Lampard gets pay boost“ (en). Sky Sports (2007-yil 27-iyul). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  35. „Капитан «Челси» стал самым высокооплачиваемым футболистом Англии“. Lenta (2007-yil 19-iyul). 2017-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  36. „Terry faces up to three months out with broken bones in foot“ (en). The Guardian (2007-yil 18-dekabr). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  37. „FA Cup: John Terry returns to Chelsea squad“ (en). The Daily Telegraph (2008-yil 15-fevral). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  38. „Tottenham 2–1 Chelsea“ (en). BBC Sport (2008-yil 24-fevral). 2020-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  39. 39,0 39,1 Fletcher, Paul „Chelsea 1–1 Bolton“ (en). BBC Sport (2008-yil 11-may). 2020-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  40. „Champions League final: John Terry elbows out expert advice to bounce back for Chelsea“ (en). The Daily Telegraph. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-may.
  41. „Chelsea captain John Terry is still haunted by his penalty miss in the 2008 Champions League final against Manchester United“ (en). Daily Mail (2015-yil 28-mart). 2019-yil 27-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  42. „Terry was a stand-in for key penalty miss“ (en). The Guardian (2008-yil 26-may). 2019-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  43. „Chelsea, Ronaldo Win Champions League Awards“ (en). Goal (2008-yil 28-avgust). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  44. „John Terry Red Card Rescinded; Chelsea Captain Available For Manchester United“ (en). Starting Eleven: European and World Soccer Blog (2008-yil 17-sentyabr). 2011-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  45. „Carlo expects Terry stay“ (en). Sky Sports (2009-yil 21-iyul). 2009-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  46. „Терри продлил контракт с «Челси»“. Чемпионат (2009-yil 31-avgust). 2009-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  47. „Chelsea 2–1 Hull“. BBC Sport. 2009-yil 15-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-may.
  48. „Chelsea 1–0 Manchester United: John Terry Header Wins Battle Of Stamford Bridge“ (en). Goal (2001-yil 8-noyabr). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  49. McNulty, Phil „Chelsea 8–0 Wigan“ (en). BBC Sport (2010-yil 9-may). 2017-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  50. McCarra, Kevin „Didier Drogba wins FA Cup but Champions League is Chelsea's goal“ (en). The Guardian (2010-yil 17-may). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  51. „Chelsea FC vs Aston Villa live commentary“ (en). Goal (2011-yil 31-dekabr). 2012-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  52. 52,0 52,1 „The Xavi from the Valley Talking tactics football blogpost, MSN Sport UK“ (en). MSN (2012-yil 17-yanvar). 2012-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  53. „John Terry Knees Alexis Sanchez in the Back, but Is It a Red Card?“ (en). Bleacher Report (2012-yil 25-aprel). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  54. 54,0 54,1 „Stoppage Time: Champions League final tarnished by suspensions“ (en). Fox News Channel (2012-yil 17-may). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  55. „John Terry apologises to Chelsea's fans after dismissal“ (en). BBC Sport (2012-yil 25-aprel). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  56. „Games played by John Terry in 2011/2012“. Soccerbase. Centurycomm. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  57. McNulty, Phil „Chelsea 1-1 Bayern Munich (aet, 4-3 pen)“ (en). BBC Sport (2012-yil 19-may). 2020-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  58. „John Terry Chelsea goals“ (en). Chelsea Football Club (2020-yil 26-may). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  59. „John Terry: Chelsea skipper out for 'approximately three weeks'“ (en). BBC Sport (2012-yil 16-noyabr). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  60. „John Terry: Chelsea skipper will miss Club World Cup“ (en). BBC Sport (2012-yil 7-dekabr). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  61. „John Terry makes comeback from knee injury for Chelsea Under-21 side“ (en). The Guardian (2013-yil 10-yanvar). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  62. „Брентфорд 2:2 Челси“. Sportbox (2013-yil 27-yanvar). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 10-iyun.
  63. „Chelsea interim manager Rafael Benítez delighted with John Terry on return against Fulham after being dropped“ (en). The Daily Telegraph (2013-yil 17-aprel). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  64. „Terry signs“ (en). Chelsea Football Club (2014-yil 13-may). 2014-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  65. Sheen, Tom „John Terry captained Chelsea for the 500th time“ (en). The Independent (2014-yil 20-oktyabr). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  66. Hay, Anthony „Terry will captain Chelsea for the 500th time against Crystal Palace“ (en). Daily Mail (2014-yil 17-oktyabr). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  67. Jurejko, Jonathan „FC Schalke 04 0–5 Chelsea“ (en). BBC Sport (2014-yil 25-noyabr). 2020-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  68. 68,0 68,1 McNulty, Phil „Chelsea 2–0 Tottenham Hotspur“ (en). BBC Sport (2015-yil 1-mart). 2019-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  69. Fifield, Dominic „John Terry signs new Chelsea contract until end of 2015-16 season“ (en). The Guardian (2015-yil 26-mart). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  70. „Chelsea's Eden Hazard named PFA Player of the Year“ (en). BBC Sport (2015-yil 26-aprel). 2019-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  71. „Chelsea 1–1 Liverpool“ (en). BBC Sport (2015-yil 10-may). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  72. Magowan, Alistair „West Bromwich Albion 2–3 Chelsea“ (en). BBC Sport (2015-yil 23-avgust). 2018-yil 23-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  73. Johnston, Neil „Chelsea 3–3 Everton“ (en). BBC Sport (2016-yil 15-yanvar). 2019-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  74. „Терри: сказочного конца не будет — я не завершу карьеру в «Челси»“. Чемпионат (2016-yil 31-yanvar). 2020-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  75. „John Terry stunned as Chelsea decide to ship out skipper“ (en). Irish Independent (2016-yil 31-yanvar). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  76. „Chelsea's John Terry signs new one-year deal at Stamford Bridge“ (en). BBC Sport (2016-yil 18-may). 2016-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 18-may.
  77. „John Terry red card rules him out of Chelsea's final two games“ (en). The Guardian (2016-yil 8-may). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  78. „John Terry will remain Chelsea captain, Antonio Conte confirms“. Sky Sports (2016-yil 14-iyul). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  79. „John Terry sent off but Pedro, Willian, Batshuayi ensure Chelsea beat Peterborough“ (en). Adelaide Advertiser (2017-yil 9-yanvar). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  80. De Menezes, Jack „John Terry to leave Chelsea at the end of the season as he will continue playing career elsewhere“ (en). The Independent (2017-yil 17-aprel). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  81. „John Terry: Chelsea captain says 26th-minute substitution was his idea“ (en). BBC Sport (2017-yil 21-may). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  82. „Chelsea team of the decade – the supporters choice unveiled“ (en). Chelsea Football Club (2019-yil 31-dekabr). 2020-yil 23-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  83. „John Terry: Aston Villa sign ex-Chelsea & England captain“ (en). BBC Sport (2017-yil 3-iyul). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  84. Evans, Gregg „John Terry named as Aston Villa captain for 2017/18 season“ (en). Birmingham Mail (2017-yil 15-iyul). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  85. Culley, Jon „Aston Villa 1 Hull City 1: John Terry makes debut in underwhelming home performance“ (en). The Telegraph (2017-yil 5-avgust). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  86. „John Terry scores first Aston Villa goal since joining from Chelsea“ (en). Birmingham Mail. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  87. „John Terry: Aston Villa captain leaves after play-off final defeat“ (en). BBC Sport (2018-yil 30-may). 2019-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  88. „«Good luck, Spartak». Терри отказался играть в «Спартаке»“. Sportbox (2018-yil 12-sentyabr). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  89. „John Terry: Former England and Chelsea captain retires from football“ (en). BBC Sport (2018-yil 7-oktyabr). 2020-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  90. „Aston Villa appoint Dean Smith as new manager and John Terry as Assistant“ (en). I Am Birmingham (2018-yil 10-oktyabr). 2019-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  91. James, Stuart „Dean Smith appointed Aston Villa manager with John Terry as assistant“ (en). The Guardian (2018-yil 10-oktyabr). 2018-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  92. „Dean Smith: Aston Villa appoint new head coach with John Terry as assistant“ (en). BBC Sport (2018-yil 10-oktyabr). 2018-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  93. 93,0 93,1 93,2 93,3 93,4 93,5 „International matches of John Terry“ (en). eu-football.info. 2021-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 10-iyun.
  94. „Beckham inspires England win“. BBC Sport (2003-yil 20-avgust). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  95. „Хорватия 2:4 Англия“. Sportbox (2004-yil 21-iyun). 2020-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  96. „England 3-0 Switzerland“ (en). UEFA (2004-yil 18-iyun). 2012-yil 5-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  97. „Portugal hold their nerve against England“ (en). UEFA (2004-yil 25-iyun). 2012-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  98. „Португалия - Англия 2:2 (по пен. 6:5). SUPERRRRRICARDO!!!“. ua-football.com (2004-yil 25-iyun). 2020-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  99. „John Terry's international career in pictures“. The Guardian (2010-yil 5-fevral). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  100. „Walcott & Lennon in England squad“. BBC Sport. 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  101. „3. First goal v Hungary, 2006“. Goal (2012-yil 12-sentyabr). 2018-yil 25-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  102. „England 1–0 Paraguay“. BBC Sport (2006-yil 10-iyun). 2011-yil 27-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  103. „England 2, Trinidad and Tobago 0: Crouch uses head to atone for lapses – Sports – International Herald Tribune“. The New York Times (2006-yil 15-may). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  104. „Portugal sink England on penalties“. CNN (2006-yil 1-iyul). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  105. „Terry named new England skipper“ (en). BBC Sport. 2007-yil 6-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-noyabr.
  106. 106,0 106,1 „England 4–0 Greece“. BBC Sport. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-may.
  107. „Terry will take blame for failure“ (en). BBC Sport. 2007-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 20-noyabr.
  108. „England loses to Croatia, fails to qualify for Euro 2008“. The Seattle Times. 2018-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-may.
  109. 109,0 109,1 „England 1–1 Brazil“. BBC Sport (2007-yil 1-iyun). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  110. „European World Cup 2010 qualifying“. CNN (2009-yil 9-sentyabr). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  111. „Breaking: John Terry dropped as England captain“. Yorkshire Evening Post. 2012-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-fevral.
  112. „Fabio Capello strips John Terry of England captaincy“. BBC Sport (2010-yil 5-fevral). 2019-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  113. McCarra, Kevin „England labour to goalless draw with Algeria“. The Guardian (2006-yil 18-iyun). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 6-noyabr.
  114. 114,0 114,1 „Fabio Capello hits out at John Terry's 'big mistake'“. BBC Sport (2010-yil 21-iyun). Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  115. „World Cup 2010: Fabio Capello berates John Terry for 'very big mistake'“. The Guardian (2010-yil 21-iyun). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  116. „Slovenia 0:1 England“ (en). FIFA (2010-yil 23-iyun). 2014-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  117. „Germany 4:1 England“ (en). FIFA (2010-yil 27-iyun). 2014-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  118. „Fabio Capello considers return of John Terry as England captain“ (en). The Telegraph (2011-yil 12-mart). 2020-yil 9-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  119. Lowe, Nathan „Chelsea's John Terry reinstated as England captain on permanent basis“. Goal (2011-yil 19-mart). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  120. „John Terry stripped of England captaincy by FA ahead of racism trial“. The Guardian (2012-yil 3-fevral). 2020-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  121. „Capello quits as England manager“. BBC Sport (2012-yil 8-fevral). 2017-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  122. „Rio Ferdinand 'gutted' at England Euro 2012 snub“. BBC Sport (2012-yil 16-may). 2020-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  123. „Франция 1-1 Англия“. UEFA (2012-yil 11-iyun). 2012-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  124. „Британські експерти не розуміють, чому не зарахували гол Девіча“ (uk). champion.com.ua (2012-yil 20-iyun). 2012-yil 27-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 18-iyun.
  125. „Журналисты освистали бригаду арбитров из Венгрии“ (ru). sport.ua (2012-yil 20-iyun). 2012-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 18-iyun.
  126. „Англия 0-0 Италия“. UEFA (2012-yil 24-iyun). 2012-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  127. 127,0 127,1 „John Terry retires from England duty“. BBC Sport (2012-yil 24-sentyabr). 2019-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-iyun.
  128. 128,0 128,1 „John Terry“ (en). ESPN. 2015-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  129. Cox, Michael „John Terry is the Premier League's best central defender this season“ (en). ESPN (2015-yil 30-yanvar). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  130. Bandini, Paolo „Giorgio Chiellini: 'I have a strong temperament but off the pitch I am more serene'“ (en). The Guardian (2016-yil 13-iyun). 2019-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  131. 131,0 131,1 Garfield, Simon „The man for all seasons“ (en). The Guardian (2006-yil 7-may). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  132. Tighe, Sam „Ranking the Top 20 Players in Premier League History“ (en) (2012-yil 23-aprel). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  133. „The 20 best Premier League defenders ever: where does John Terry rank?“ (en). The Telegraph (2016-yil 12-may). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  134. „Ranking England's 10 Greatest World Cup Central Defenders“ (en). Bleacher Report (2014-yil 16-iyun). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  135. „Remembering John Terry's PFA Player of the Year Award“ (en). Chelsea Football Club (2019-yil 30-aprel). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  136. Cox, Michael „Five ways to fix Chelsea“ (en). ESPN (2011-yil 22-noyabr). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  137. „The John Terry farewell interview — part one“ (en). Chelsea Football Club (2017-yil 1-iyun). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  138. Bate, Adam „John Terry's Chelsea career: Where does the defender rank?“ (en). Sky Sports (2017-yil 17-may). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  139. Wilson, Jeremy „John Terry struggled in Chelsea's three-man defence - have we witnessed the beginning of the end?“ (en). The Telegraph (2016-yil 26-oktyabr). 2020-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  140. „John Terry: Notes on a scandal“ (en). Kickette.com (2010-yil 5-fevral). 2015-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 5-may.
  141. „John Terry kicks-off wedding WAGathon“ (en). Daily Mail (2007-yil 17-iyun). 2011-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 15-noyabr.
  142. „John Terry posts picture of son Georgie caked in mud while on school rugby tour in Ireland“ (en). The Sun (2017-yil 23-oktyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  143. „John Terry's daughter Summer signs for Chelsea and scores on debut for Under-9 side“ (en). Daily Mirror (2014-yil 10-noyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  144. „Dale was so depressed - Northamptonshire Telegraph“ (en). Northantstelegraph.co.uk (2011-yil 18-noyabr). 2014-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  145. „Roberts hanged himself 'in shame after fiancee's affair with John Terry's brother'“ (en). Daily Mail (2011-yil 18-noyabr). 2020-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  146. „John Terry's brother Paul is having an affair with team-mate’s girlfriend“ (en). Daily Mirror (2010-yil 20-may). 2020-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  147. „John Terry pays for young Chelsea fan's funeral“ (en). BBC Sport (2016-yil 11-aprel). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  148. Murtagh, Jacob „The swimwear brand that footballers like John Terry can't get enough of“ (en) (2016-yil 19-avgust). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  149. „John Terry: The Face of Pro Evolution Soccer 6“ (en). Qj.net (2006-yil 18-avgust). 2011-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  150. „Pro Evolution Soccer 6“ (en). 2010-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  151. Rob, Gressinger „John Terry: The Chelsea Captain's 10 Stupidest Acts“ (en). BR (2012-yil 16-may). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  152. „John Terry's highs and lows, as Chelsea man loses England captaincy“ (en). The Guardian (2010-yil 5-fevral). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  153. „Footballers 'brawled with bouncers'“ (en). BBC News (2002-yil 5-avgust). 2012-yil 5-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 20-noyabr.
  154. „Star's punch broke own hand“ (en). Sky News (2002-yil 19-avgust). 2012-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 20-noyabr.
  155. Milmo, Cahal „Footballers deny attack on club's doorman“ (en). The Independent (2002-yil 10-yanvar). 2009-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  156. Burt, Jason „Chelsea captain John Terry has lost the air of invincibility“ (en). The Telegraph (2010-yil 29-yanvar). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  157. Fifield, Dominic „Chelsea stand by John Terry and insist he took no money“ (en). The Guardian (2009-yil 20-dekabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  158. „Chelsea back John Terry over newspaper allegations“ (en). BBC Sport (2009-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  159. Lefort, Rebecca „John Terry affair: Vanessa Perroncel was paid to stay silent“ (en). The Daily Telegraph (2010-yil 6-fevral). 2011-yil 31-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  160. „Дай пять, Ванесса! ...“. Советский спорт (2010-yil 9-fevral). 2010-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 27-fevral.
  161. Smith, Ben „John Terry's trial-by-tabloid fails to deliver telling blow“ (en). The Times (2010-yil 7-fevral). 2011-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  162. Greenslade, Roy „Two newspapers apologise to Vanessa Perroncel for breaching her privacy“ (en). The Guardian (2010-yil 7-oktyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  163. Davies, Nick „Vanessa Perroncel: 'The stories are untrue. Who are they to do this?'“ (en). The Guardian (2010-yil 10-aprel). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  164. Crampton, Robert „The rise and fall of John Terry“ (en). The Times (2010-yil 13-fevral). 2011-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  165. Murray, Scott „Wayne Bridge v John Terry – how it unfolded“ (en). The Guardian (2010-yil 27-fevral). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  166. „Терри изменил жене с девушкой друга и настоял на аборте. Скандал чуть не убил карьеру Джона“. Eurosport (2019-yil 14-aprel). Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  167. Fifield, Dominic „Police launch investigation into John Terry-Anton Ferdinand incident“ (en). The Guardian (2011-yil 1-noyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  168. „John Terry: Metropolitan Police confirm investigation into England captain's conduct“ (en). Huffington Post (2011-yil 1-noyabr). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  169. Fifield, Dominic „John Terry to learn fate after alleged racial slur of Anton Ferdinand“ (en). The Guardian (2011-yil 24-oktyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  170. „John Terry 'interviewed by police' over race allegations“ (en). BBC News (2011-yil 28-noyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  171. „John Terry to be charged over Anton Ferdinand race row“ (en). BBC Sport (2011-yil 21-dekabr). 2020-yil 22-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  172. „John Terry: FA strips England captaincy from Chelsea defender“ (en). BBC Sport (2011-yil 3-fevral). 2019-yil 8-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  173. „Judgment“ (en). Judiciary of England and Wales. 2012-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  174. „Terry cleared of racially abusing player in match“ (en). The Times of India (2012-yil 13-iyul). 2012-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  175. 175,0 175,1 „John Terry charged by the FA over Anton Ferdinand incident“ (en). BBC Sport (2020-yil 12-iyun). 2016-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-iyul.
  176. „John Terry banned and fined by FA over Anton Ferdinand incident“ (en). BBC Sport (2012-yil 27-sentyabr). 2020-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  177. „John Terry decides not to appeal against four-match ban“ (en). BBC Sport (2012-yil 18-oktyabr). 2020-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  178. 178,0 178,1 „John Terry: Overview“. Premier League. 2018-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  179. „Chelsea claim FA Cup glory“. BBC News (2000-yil 20-may). 2022-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  180. McKenzie, Andrew „FA Cup final – Chelsea 1–0 Man Utd: Match report“. BBC Sport (2007-yil 19-may). 2007-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  181. Bevan, Chris „Chelsea 2–1 Everton“. BBC Sport (2009-yil 30-may). 2016-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  182. McNulty, Phil „Chelsea 1–0 Portsmouth“. BBC Sport (2010-yil 15-may). 2010-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  183. McNulty, Phil „Chelsea 2–1 Liverpool“. BBC Sport (2012-yil 5-may). 2016-yil 18-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  184. „Liverpool 2–3 Chelsea“. BBC Sport (2005-yil 27-fevral). 2007-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  185. „Chelsea 2–1 Arsenal: Match report“. BBC Sport (2007-yil 25-fevral). 2007-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  186. McNulty, Phil „Chelsea 2–0 Tottenham Hotspur“. BBC Sport (2015-yil 1-mart). 2018-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  187. „Chelsea 2–1 Arsenal“. BBC Sport (2005-yil 7-avgust). 2007-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  188. McNulty, Phil „Chelsea 2–2 Man Utd“. BBC Sport (2009-yil 9-avgust). 2017-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  189. 189,0 189,1 189,2 189,3 „Profile: John Terry“. UEFA (2014-yil 14-may). 2019-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  190. „Henry retains PFA crown“. BBC Sport (2004-yil 25-aprel). 2016-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  191. „Terry claims player of year award“. BBC Sport (2005-yil 24-aprel). 2017-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  192. „Gerrard named player of the year“. BBC Sport (2006-yil 23-aprel). 2013-yil 25-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  193. „PFA Team of the Year: Chelsea have six players selected“. BBC Sport (2015-yil 26-aprel). 2018-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  194. „Alan Hardaker Trophy“. EFL. 2019-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-iyun.
  195. „Andrew Cole and John Terry inducted into Hall of Fame“. Premier League (2024-yil 22-aprel). Qaraldi: 2024-yil 22-aprel.