Arsenal F.C.

Arsenal

Toʻliq nomi	Arsenal Football Club
Laqabi	The Gunners
Asos solingan	oktyabr1886 (1886-10)
Emirates Stadium
Sigʻimi	60,704
Egasi	Kroenke Sports & Entertainment
Co-chairmen	Stan va Josh Kroenke
Direktori	Mikel Arteta
Liga	Angliya Premyer-ligasi
Oʻrni	Andoza:English football updater
Vebsayti	Klub sayti
Asosiy libosi Ikkinchi libosi Uchinchi libosi

Arsenal (inglizcha: Arsenal Football Club; arabcha talaffuzi: [ˈɑrsənəl]) – Londonning professional futbol klublaridan biri. 1886-yilda Dial Square nomi bilan asos solingan. Angliya premyer ligasida qatnashib butun tarixining asosiy qismida premyer ligada qatnashib kelmoqda. Angliyada XX asrning eng muvaffaqiyatli klubi nomini olgan. Arsenal Angliya Primer ligasini 13 marotaba, Angliya kubogini 12 marotaba yutgan. Arsenal 1marotaba Uefa Chempionlar ligasi(2006) va Yevropa ligasi (2019) finalchisi boʻlgan. Arsenal muxlislari oʻzlarini „Gunners“ yaʼni „Toʻpchilar“ deb atashadi. Murabbiy Mikel Arteta.

Tarix

Shakllanishi (1886-1925)

„Arsenal“ klubi 1886-yil oktyabr oyida Londonning janubi-sharqida Vulvichda joylashgan „Royal Arsenal“ artilleriya zavodi ishchilari tomonidan tashkil etilgan. Dastlab klub „Dayal Skuer“ (ingl. Dial Square) (koʻplab birinchi tarkib oʻyinchilari ishlagan kema qurilishi ustaxonalaridan biri nomi bilan). Oʻzining birinchi oʻyinini „Arsenal“ 1886-yil 11-dekabrda "Istern Wonderers"ga qarshi oʻtkazdi. „Kanonirlar“ 6:0 hisobida gʻalaba qozondi. Ikki hafta oʻtgach, Rojdestvo kuni futbolchilar yigʻilishi tashkil etildi, unda klubni „Royal Arsenal“ deb nomlashga qaror qilindi, oʻyinlar oʻtkaziladigan joy va oʻyinchilar shakli tanlandi. Qizil rangni Nottingem Forestning sobiq futbolchisi Fradbeardsli taklif qilgan. 1891-yilda klub professional maqomga ega boʻlganidan soʻng, u „Vulij Arsenal“ (ingl. Woolwich Arsenal). Muxlislar klubni „Vulij Reds“deb ham atashgan. „Vulvich Arsenal“ 1893-yilda futbol ligasiga qoʻshildi va buni amalga oshirgan birinchi Janubiy jamoa boʻldi.

Klub ikkinchi divizionda start oldi va 1904-yilda birinchi divizionga yoʻl oldi. Biroq, klubning geografik uzoqligi oʻyinlarda kam ishtirok etishiga sabab boʻldi, bu esa moliyaviy muammolarga olib keldi. 1913-yilda (ikkinchi divizionga qaytganidan koʻp oʻtmay) klub Temza daryosidan oʻtib, yangi arenani – London shimolida joylashgan Hayberi stadionini egallab oldi. (Xayberi 2006-yil avgust oyigacha „Arsenal“ ning uy arenasida boʻlib, klub yangi „Amirliklar“stadionini qurib bitkazdi. Jamoa keyingi 1914-yilda „Vulvich“ qismini oʻz nomidan olib tashladi. 1914/1915-yilgi mavsumni „Arsenal“ 5-oʻrinni egallab yakunladi, ammo shunga qaramay birinchi divizionga oʻtkazildi. Keyin birinchi diviziondagi jamoalar sonini 20 dan 22 gacha oshirishga qaror qilindi. ammo ikkinchi divizionda birinchi va ikkinchi oʻrinni egallagan ikkita jamoa bilan boʻlinishni kengaytirish oʻrniga, Genri Norris („Arsenal“ egasi) jon Makkenni („Liverpul“ egasi, futbol Ligasi raisi va Norrisning doʻsti) ishontirishga muvaffaq boʻldi) Liga aʼzolarining ovoz berishiga birinchi divizionga yoʻllanmalar taqdirini taqdim etish. Ulardan biriga yetti nomzod bor edi, ular orasida „Arsenal“ (ikkinchi divizionda 5-oʻrin), "Tottenxem Hotspur" (birinchi divizionda 20-oʻrin), „Barnsli“ (ikkinchi divizionda 3-oʻrin) va „Vulverhempton Vanderers“ (4-oʻrin) bor edi. ikkinchi divizionda). Makkena „Arsenal“ ga murojaat qilib, bu klub ligaga jiddiy xizmat koʻrsatganini taʼkidladi va „Arsenal“ futbol Ligasida „Tottenxem“dan 15 yil koʻproq boʻlganini eslatdi. Ovoz berishda „Arsenal“katta farq bilan gʻalaba qozondi. Qolgan yoʻllanmalar „Chelsea“ (birinchi divizionda 19-oʻrin), „Derbi Kaunti“ va „Preston North End“ (ikkinchi divizionda 1-va 2-oʻrinlar) ga berildi. Ushbu hikoya „Arsenal“ va „Tottenxem“ oʻrtasidagi murosasiz dushmanlikning boshlanishi boʻlib xizmat qildi, „kanonerlar“ esa oʻshandan beri hech qachon Angliya chempionatining yuqori divizionini tark etmadi.

1925-yilda „Arsenal“ menejeri lavozimiga Gerbert Chapman tayinlandi. Chapman rahbarligida 1924-yilda" Xaddersfild Town " jamoasi ligada birinchi oʻrinni egalladi. Bu odam „Arsenal“ ga muvaffaqiyatning dastlabki daqiqalarini keltirdi. 1925-yilda „oʻyindan tashqari“qoidasi oʻzgartirildi. Chapman birinchilardan boʻlib ushbu qoidalarni oʻzgartirishdan qanday foyda olish mumkinligini tushundi. Uning inqilobiy taktikasi va mashgʻulot usullari, Aleks Jeyms va Kliff Bastin singari yulduz futbolchilar bilan birgalikda 30-yillarda klubning ustun boʻlishiga yordam berdi.

Chepmen davri (1925—1934)

Chepmen tomonidan yaratilingan „Double-ve sxemasi“

Chepmen klubdagi faoliyatini Sanderlend hujumchisi Bakenni sotib olish bilan boshlaydi. Lesli Nayton ushbu futbolchini istefoga chiqarilishidan bir necha oy oldin sotib olmoqchi boʻlgan, biroq Sanderlend katta miqdorda pul soʻraganligi sababli bu harid amalga oshmagan. 1925—1926-yilgi mavsumda „Arsenal“ Chepmenning sobiq klubi „Huddersfield Town“dan 5 ochko ortda qolgan holda ligada ikkinchi oʻrinni egallaydi. 1926—1927-yilgi mavsumda ligada oʻrtamiyona boʻlgan „Arsenal“ Angliya kubogi finaliga chiqadi va finalda Cardiff city ustidan gʻalaba qozonadi. 1930 va 1938-yillar oraligʻida „Arsenal“ 5 marta Birinchi divizionda va ikki marta Angliya kubogida gʻolib chiqadi. Chepman 1937-yilda pnevmoniya kasalligidan vafot etadi.

Dubl

1970—1971-yilgi mavsumda „Arsenal“ oʻzining birinchi dublini qoʻlga kiritadi. Ammo toʻsatdan jamoaning shakllanishida katta rol oʻynagan asosiy jamoa bosh murabbiyi Donald Xou istefoga chiqadi. Shundan soʻng klubning asosiy oʻyinchilari asta sekin ketishni boshladilar. „Arsenal“ 3 marotaba ketma ket Angliya kubogi finalida ishtirok etgan jamoaga aylangan (1978, 1979, 1980-yillar).

1986-yildan boshlab klub sobiq futbolchisi va afsonasi George Graham murabbiy sifatida klubdagi faoliyatini boshlaydi. Bungacha u Millwall klubida 4 yil ishlaydi.

Venger davri (1996–2018)

Choʻqqiga qaytish

Arsenal—Sheffield Wednesday. 2000-yil

1996-yilda Arsène Wengerning jamoa bosh murabbiyi etib tayinlanishi matbuot va muxlislar uchun mutlaqo kutilmagan voqea boʻladi. „Arsen kim?“ degan savol juda mashhur boʻlib ketadi. Oʻshanda Venger Yaponiyada ishlagan va u haqida kam odam eshitgan. Uning rahbarligida koʻplab yosh isteʼdodlar jahon miqyosidagi yulduzlarga aylanishdi. Qolaversa, Venger „Arsenal“ning avvalgi zerikarli va monoton oʻyin uslubidan uzoqlashdi. U jamoaga ajoyib hujumkor oʻyinni singdirdi, bu umumiy samaradorlik bilan birga tobora koʻproq muxlislarning mehrini qozondi. „Arsenal“ Venger qoʻl ostida ikkinchi mavsumni dubl bilan yakunladi. Arsen Angliya chempionligini qoʻlga kiritgan birinchi xorijlik murabbiyga aylangan.

= "Emirates"ga koʻchish va sovrinsiz seriya (2006-2014)

Yangi stadiondagi birinchi mavsumni jamoaning maqsadlari va istiqbollarini inobatga olgan holda muvaffaqiyatli deb atash qiyin edi. „Arsenal“ 68 ochko bilan chempionatda toʻrtinchi oʻrinni egallagan va Liga kubogi finalida Londonning Chelsi klubiga magʻlub boʻlgan edi. Bu klub uchun oʻtish mavsumi edi. Klubdagi Robert Pires, Sol Campbell, Ashley Cole kabi veteranlar klubni tark etgan, Arsenal afsonasi Dennis Bergkamp esa umuman faoliyatini yakunlagan edi. Klub Denílson Neves va Tomáš Rosický sotib olib jamoani yoshartirish ishlarini olib borayotgan edi. Shuningdek Theo Walcott, Mathieu Flamini, Emmanuel Adebayor va Sesk Fabregas kabi futbolchilarning oʻyinidagi progress jamoa rivojiga katta hissa qoʻshgan. „Arsenal“ muxlislarining asosiy raqiblari Tottenxem muxlislari hisoblanadi. Bu ikki klub oʻrtasidagi oʻyin „Shimoliy London derbisi“ deb nomlanadi.

Muxlislari

Emirates stadionidagi Arsenal muxlislari

„Arsenal“ muxlislari koʻpincha oʻzlarini „Gunnerlar“ deb atashadi, bu nom jamoaning „kanonirlar“ laqabidan olingan. Bu taxallusning aniq kelib chiqishi nomaʼlum. Rasmiy fan klublar juda ham koʻp mamlakatlarda mavjud. Har bir mamlakatda turli shaharlarda oʻyinlarni tomosha qilish uchun yigʻiladigan muxlislar jamiyati mavjud.

Klub logotipi

• 
  1888—1930-yilgacha klub logotipi
• 
  1930-yilgi Angliya kubogi finalida ishlatilingan logotip
• 
  1952-yilgi Angliya kubogi finalida ishlatilingan logotip
• 
  1949—2002 yilgacha klub logotipi
• 
  2002-yildan hozirgacha ishlatib kelinayotgan klub logotipi

Jamoa tarkibi

Birinchi jamoa tarkibi

2025-yil 31-yanvar

Eslatma: Bayroqlar FIFA muvofiqlik qoidalariga koʻra belgilangan milliy terma jamoalarni ifodalaydi. Oʻyinchilar FIFAga aʼzo boʻlmagan bir nechta fuqarolikka ega boʻlishlari mumkin.

R.	Poz.	Millati	Futbolchi
2	DF	FRA	William Saliba
3	DF	ShHT	Kieran Tierney
4	DF	ENG	Ben White
5	MF	GHA	Thomas Partey
6	DF	BRA	Gabriel Magalhães
7	FW	ENG	Bukayo Saka
8	MF	NOR	Martin Ødegaard (sardor)
9	FW	BRA	Gabriel Jesus
11	FW	BRA	Gabriel Martinelli
12	DF	NED	Jurriën Timber
15	DF	POL	Jakub Kiwior

R.	Poz.	Millati	Futbolchi
17	DF	UKR	Oleksandr Zinchenko
18	DF	JPN	Takehiro Tomiyasu
19	FW	BEL	Leandro Trossard
20	MF	ITA	Jorginho
22	GK	ESP	David Raya
23	MF	ESP	Mikel Merino
29	MF	GER	Kai Havertz
30	FW	ENG	Raheem Sterling (Chelsea jamoasidan ijara)
32	GK	BRA	Neto (Bournemouth jamoasidan ijara)
33	DF	ITA	Riccardo Calafiori
41	MF	ENG	Declan Rice

Ijaraga berilgan futbolchilari

Eslatma: Bayroqlar FIFA muvofiqlik qoidalariga koʻra belgilangan milliy terma jamoalarni ifodalaydi. Oʻyinchilar FIFAga aʼzo boʻlmagan bir nechta fuqarolikka ega boʻlishlari mumkin.

R.	Poz.	Millati	Futbolchi
21	MF	POR	Fábio Vieira (Porto jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)
24	FW	ENG	Reiss Nelson (Fulham jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)
27	FW	BRA	Marquinhos (Cruzeiro jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)

R.	Poz.	Millati	Futbolchi
31	GK	EST	Karl Hein (Real Valladolid jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)
—	DF	POR	Nuno Tavares (Lazio jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)
—	MF	BEL	Albert Sambi Lokonga (Sevilla jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)

Akademiyasi

31-Yanvar 2024-yil

Arsenal safida kamida bitta oʻyin oʻtkazganlar roʻyxatga kiritilgan.

Eslatma: Bayroqlar FIFA muvofiqlik qoidalariga koʻra belgilangan milliy terma jamoalarni ifodalaydi. Oʻyinchilar FIFAga aʼzo boʻlmagan bir nechta fuqarolikka ega boʻlishlari mumkin.

R.	Poz.	Millati	Futbolchi
63	MF	ENG	Ethan Nwaneri
67	MF	ENG	Charlie Patino (on loan at Swansea City until 30 June 2024)

R.	Poz.	Millati	Futbolchi
71	MF	ENG	Charles Sagoe Jr. (on loan at Swansea City until 30 June 2024)

Adabiyotlar

• Attwood, Tony; Kelly, Andy; Andrews, Mark. Woolwich Arsenal FC: 1893–1915 The club that changed football, First, First and Best in Education, 1 August 2012. ISBN 978-1-86083-787-6. 
• Cross, John. Arsene Wenger: The Inside Story of Arsenal Under Wenger. Simon & Schuster UK, 17 September 2015. ISBN 978-1-4711-3793-8. 
• Elkin, James; Shakeshaft, Simon. The Arsenal Shirt: Iconic Match Worn Shirts from the History of the Gunners. Vision Sports Publishing, 1 November 2014. ISBN 978-1-909534-26-1. 
• Joy, Bernard. Forward, Arsenal!, Republished, GCR Books Limited, 2009. ISBN 978-0-9559211-1-7. 
• Soar, Phil; Tyler, Martin. Arsenal 125 Years in the Making: The Official Illustrated History 1886–2011. Hamlyn, 3 October 2011. ISBN 978-0-600-62353-3. 
• Sowman, John; Wilson, Bob. Arsenal: The Long Sleep 1953 – 1970: A view from the terrace. Hamilton House, 18 January 2016. ISBN 978-1-86083-837-8. 
• ; Peskett, RoyTom Whittaker's Arsenal Story, First, Sporting Handbooks, 1957. 
• Andrews, Mark; Kelly, Andy; Stillman, Tim. Royal Arsenal: Champions of the South, First, legends publishing, 8 November 2018. ISBN 9781906796594. 
• Callow, Nick. The Official Little Book of Arsenal. Carlton Books Ltd, 11 April 2013. ISBN 978-1-84732-680-5. 
• Castle, Ian. Arsenal. FeedaRead.com, 30 August 2012. ISBN 978-1-78176-752-8. 
• Fynn, Alex; Whitcher, Kevin. Arsènal: The Making of a Modern Superclub, 3rd, Vision Sports Publishing, 18 August 2011. ISBN 978-1-907637-31-5. 
• Glanville, Brian. Arsenal Football Club: From Woolwich to Whittaker. GCR Books, 2011. ISBN 978-0-9559211-7-9. 
• Hayes, Dean. Arsenal: The Football Facts. John Blake, 2007. ISBN 978-1-84454-433-2. 
• Hornby, Nick. Fever Pitch. Indigo, 1992. ISBN 978-0-575-40015-3. 
• Lane, David. Arsenal 'Til I Die: The Voices of Arsenal FC Supporters. Meyer & Meyer Sport, 28 August 2014. ISBN 978-1-78255-038-9. 
• Maidment, Jem. The Official Arsenal Encyclopedia: A Comprehensive A–Z of London's Most Successful Club, revised, Hamlyn, 2008. ISBN 978-0-600-61888-1. 
• Mangan, Andrew; Lawrence, Amy; Auclair, Philippe; Allen, Andrew. So Paddy Got Up: An Arsenal anthology. Portnoy Publishing, 7 December 2011. ISBN 978-0-9569813-7-0. 
• Roper, Alan. Real Arsenal Story: In the Days of Gog. Wherry Publishing, 1 November 2003. ISBN 978-0-9546259-0-0. 
• Spragg, Iain; Clarke, Adrian. The Official Arsenal FC Book of Records, 2, Carlton Books Ltd, 8 October 2015. ISBN 978-1-78097-668-6. 
• Spurling, Jon. Rebels for the Cause: The Alternative History of Arsenal Football Club, New, Random House, 2 November 2012. ISBN 978-1-78057-486-8. 
• Spurling, Jon. Highbury: The Story of Arsenal in N.5. Orion, 21 August 2014. ISBN 978-1-4091-5306-1. 
• Stammers, Steve. Arsenal: The Official Biography: The Compelling Story of an Amazing Club, First, Hamlyn, 7 November 2008. ISBN 978-0-600-61892-8. 
• Wall, Bob. Arsenal from the Heart. Souvenir Press Limited, 1969. ISBN 978-0-285-50261-1. 
• Watt, Tom. The End: 80 Years of Life on the Terraces. Mainstream Publishing Company, Limited, 13 October 1995. ISBN 978-1-85158-793-3. 

Havolalar

• Rasmiy sayti
• Arsenal F. C. at Premier League
• Arsenal F. C. at UEFA