Kontent qismiga oʻtish

Arsenal F.C.

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Arsenal
Toʻliq nomi Arsenal Football Club[1]
Laqabi The Gunners
Asos solingan oktyabr1886 (138 yil avval) (1886-10)
Emirates Stadium
Sigʻimi 60,704
Egasi Kroenke Sports & Entertainment
Co-chairmen Stan va Josh Kroenke
Direktori Mikel Arteta
Liga Angliya Premyer-ligasi
Oʻrni Andoza:English football updater
Vebsayti Klub sayti
Amaldagi mavsum

Arsenal (inglizcha: Arsenal Football Club; arabcha talaffuzi: [ˈɑrsənəl]) – Londonning professional futbol klublaridan biri. 1886-yilda Dial Square nomi bilan asos solingan. Angliya premyer ligasida qatnashib butun tarixining asosiy qismida premyer ligada qatnashib kelmoqda. Angliyada XX asrning eng muvaffaqiyatli klubi nomini olgan. Arsenal Angliya Primer ligasini 13 marotaba, Angliya kubogini 12 marotaba yutgan. Arsenal 1marotaba Uefa Chempionlar ligasi(2006) va Yevropa ligasi (2019) finalchisi boʻlgan. Arsenal muxlislari oʻzlarini „Gunners“ yaʼni „Toʻpchilar“ deb atashadi. Murabbiy Mikel Arteta.

Shakllanishi (1886-1925)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

„Arsenal“ klubi 1886-yil oktyabr oyida Londonning janubi-sharqida Vulvichda joylashgan „Royal Arsenal“ artilleriya zavodi ishchilari tomonidan tashkil etilgan. Dastlab klub „Dayal Skuer“ (ingl. Dial Square) (koʻplab birinchi tarkib oʻyinchilari ishlagan kema qurilishi ustaxonalaridan biri nomi bilan)[2]. Oʻzining birinchi oʻyinini „Arsenal“ 1886-yil 11-dekabrda "Istern Wonderers"ga qarshi oʻtkazdi. „Kanonirlar“ 6:0 hisobida gʻalaba qozondi. Ikki hafta oʻtgach, Rojdestvo kuni futbolchilar yigʻilishi tashkil etildi, unda klubni „Royal Arsenal“ deb nomlashga qaror qilindi, oʻyinlar oʻtkaziladigan joy va oʻyinchilar shakli tanlandi. Qizil rangni Nottingem Forestning sobiq futbolchisi Fradbeardsli taklif qilgan. 1891-yilda klub professional maqomga ega boʻlganidan soʻng, u „Vulij Arsenal“ (ingl. Woolwich Arsenal). Muxlislar klubni „Vulij Reds“deb ham atashgan. „Vulvich Arsenal“ 1893-yilda futbol ligasiga qoʻshildi va buni amalga oshirgan birinchi Janubiy jamoa boʻldi.

Klub ikkinchi divizionda start oldi va 1904-yilda birinchi divizionga yoʻl oldi. Biroq, klubning geografik uzoqligi oʻyinlarda kam ishtirok etishiga sabab boʻldi, bu esa moliyaviy muammolarga olib keldi. 1913-yilda (ikkinchi divizionga qaytganidan koʻp oʻtmay) klub Temza daryosidan oʻtib, yangi arenani – London shimolida joylashgan Hayberi stadionini egallab oldi. (Xayberi 2006-yil avgust oyigacha „Arsenal“ ning uy arenasida boʻlib, klub yangi „Amirliklar“stadionini qurib bitkazdi. Jamoa keyingi 1914-yilda „Vulvich“ qismini oʻz nomidan olib tashladi. 1914/1915-yilgi mavsumni „Arsenal“ 5-oʻrinni egallab yakunladi, ammo shunga qaramay birinchi divizionga oʻtkazildi. Keyin birinchi diviziondagi jamoalar sonini 20 dan 22 gacha oshirishga qaror qilindi. ammo ikkinchi divizionda birinchi va ikkinchi oʻrinni egallagan ikkita jamoa bilan boʻlinishni kengaytirish oʻrniga, Genri Norris („Arsenal“ egasi) jon Makkenni („Liverpul“ egasi, futbol Ligasi raisi va Norrisning doʻsti) ishontirishga muvaffaq boʻldi) Liga aʼzolarining ovoz berishiga birinchi divizionga yoʻllanmalar taqdirini taqdim etish. Ulardan biriga yetti nomzod bor edi, ular orasida „Arsenal“ (ikkinchi divizionda 5-oʻrin), "Tottenxem Hotspur" (birinchi divizionda 20-oʻrin), „Barnsli“ (ikkinchi divizionda 3-oʻrin) va „Vulverhempton Vanderers“ (4-oʻrin) bor edi. ikkinchi divizionda). Makkena „Arsenal“ ga murojaat qilib, bu klub ligaga jiddiy xizmat koʻrsatganini taʼkidladi va „Arsenal“ futbol Ligasida „Tottenxem“dan 15 yil koʻproq boʻlganini eslatdi. Ovoz berishda „Arsenal“katta farq bilan gʻalaba qozondi. Qolgan yoʻllanmalar „Chelsea“ (birinchi divizionda 19-oʻrin), „Derbi Kaunti“ va „Preston North End“ (ikkinchi divizionda 1-va 2-oʻrinlar) ga berildi. Ushbu hikoya „Arsenal“ va „Tottenxem“ oʻrtasidagi murosasiz dushmanlikning boshlanishi boʻlib xizmat qildi, „kanonerlar“ esa oʻshandan beri hech qachon Angliya chempionatining yuqori divizionini tark etmadi.

1925-yilda „Arsenal“ menejeri lavozimiga Gerbert Chapman tayinlandi. Chapman rahbarligida 1924-yilda" Xaddersfild Town " jamoasi ligada birinchi oʻrinni egalladi. Bu odam „Arsenal“ ga muvaffaqiyatning dastlabki daqiqalarini keltirdi. 1925-yilda „oʻyindan tashqari“qoidasi oʻzgartirildi. Chapman birinchilardan boʻlib ushbu qoidalarni oʻzgartirishdan qanday foyda olish mumkinligini tushundi. Uning inqilobiy taktikasi va mashgʻulot usullari, Aleks Jeyms va Kliff Bastin singari yulduz futbolchilar bilan birgalikda 30-yillarda klubning ustun boʻlishiga yordam berdi[3].

Chepmen davri (1925—1934)

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chepmen tomonidan yaratilingan „Double-ve sxemasi“

Chepmen klubdagi faoliyatini Sanderlend hujumchisi Bakenni sotib olish bilan boshlaydi. Lesli Nayton ushbu futbolchini istefoga chiqarilishidan bir necha oy oldin sotib olmoqchi boʻlgan, biroq Sanderlend katta miqdorda pul soʻraganligi sababli bu harid amalga oshmagan. 1925—1926-yilgi mavsumda „Arsenal“ Chepmenning sobiq klubi „Huddersfield Town“dan 5 ochko ortda qolgan holda ligada ikkinchi oʻrinni egallaydi. 1926—1927-yilgi mavsumda ligada oʻrtamiyona boʻlgan „Arsenal“ Angliya kubogi finaliga chiqadi va finalda Cardiff city ustidan gʻalaba qozonadi. 1930 va 1938-yillar oraligʻida „Arsenal“ 5 marta Birinchi divizionda va ikki marta Angliya kubogida gʻolib chiqadi. Chepman 1937-yilda pnevmoniya kasalligidan vafot etadi.

1970—1971-yilgi mavsumda „Arsenal“ oʻzining birinchi dublini qoʻlga kiritadi. Ammo toʻsatdan jamoaning shakllanishida katta rol oʻynagan asosiy jamoa bosh murabbiyi Donald Xou istefoga chiqadi. Shundan soʻng klubning asosiy oʻyinchilari asta sekin ketishni boshladilar. „Arsenal“ 3 marotaba ketma ket Angliya kubogi finalida ishtirok etgan jamoaga aylangan (1978, 1979, 1980-yillar).

1986-yildan boshlab klub sobiq futbolchisi va afsonasi George Graham murabbiy sifatida klubdagi faoliyatini boshlaydi. Bungacha u Millwall klubida 4 yil ishlaydi.

Venger davri (1996–2018)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Choʻqqiga qaytish

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Arsenal—Sheffield Wednesday. 2000-yil

1996-yilda Arsène Wengerning jamoa bosh murabbiyi etib tayinlanishi matbuot va muxlislar uchun mutlaqo kutilmagan voqea boʻladi. „Arsen kim?“ degan savol juda mashhur boʻlib ketadi. Oʻshanda Venger Yaponiyada ishlagan va u haqida kam odam eshitgan. Uning rahbarligida koʻplab yosh isteʼdodlar jahon miqyosidagi yulduzlarga aylanishdi. Qolaversa, Venger „Arsenal“ning avvalgi zerikarli va monoton oʻyin uslubidan uzoqlashdi. U jamoaga ajoyib hujumkor oʻyinni singdirdi, bu umumiy samaradorlik bilan birga tobora koʻproq muxlislarning mehrini qozondi. „Arsenal“ Venger qoʻl ostida ikkinchi mavsumni dubl bilan yakunladi. Arsen Angliya chempionligini qoʻlga kiritgan birinchi xorijlik murabbiyga aylangan.

= "Emirates"ga koʻchish va sovrinsiz seriya (2006-2014)

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yangi stadiondagi birinchi mavsumni jamoaning maqsadlari va istiqbollarini inobatga olgan holda muvaffaqiyatli deb atash qiyin edi. „Arsenal“ 68 ochko bilan chempionatda toʻrtinchi oʻrinni egallagan va Liga kubogi finalida Londonning Chelsi klubiga magʻlub boʻlgan edi. Bu klub uchun oʻtish mavsumi edi. Klubdagi Robert Pires, Sol Campbell, Ashley Cole kabi veteranlar klubni tark etgan, Arsenal afsonasi Dennis Bergkamp esa umuman faoliyatini yakunlagan edi. Klub Denílson Neves va Tomáš Rosický sotib olib jamoani yoshartirish ishlarini olib borayotgan edi. Shuningdek Theo Walcott, Mathieu Flamini, Emmanuel Adebayor va Sesk Fabregas kabi futbolchilarning oʻyinidagi progress jamoa rivojiga katta hissa qoʻshgan. „Arsenal“ muxlislarining asosiy raqiblari Tottenxem muxlislari hisoblanadi. Bu ikki klub oʻrtasidagi oʻyin „Shimoliy London derbisi“ deb nomlanadi.

Emirates stadionidagi Arsenal muxlislari

„Arsenal“ muxlislari koʻpincha oʻzlarini „Gunnerlar“ deb atashadi, bu nom jamoaning „kanonirlar“ laqabidan olingan. Bu taxallusning aniq kelib chiqishi nomaʼlum. Rasmiy fan klublar juda ham koʻp mamlakatlarda mavjud. Har bir mamlakatda turli shaharlarda oʻyinlarni tomosha qilish uchun yigʻiladigan muxlislar jamiyati mavjud[4].

Klub logotipi

[tahrir | manbasini tahrirlash]


Jamoa tarkibi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi jamoa tarkibi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
2025-yil 31-yanvar[5]

Eslatma: Bayroqlar FIFA muvofiqlik qoidalariga koʻra belgilangan milliy terma jamoalarni ifodalaydi. Oʻyinchilar FIFAga aʼzo boʻlmagan bir nechta fuqarolikka ega boʻlishlari mumkin.

R. Poz. Millati Futbolchi
2 DF Fransiya FRA William Saliba
3 DF Shotlandiya ShHT Kieran Tierney
4 DF Angliya ENG Ben White
5 MF Gana GHA Thomas Partey
6 DF Braziliya BRA Gabriel Magalhães
7 FW Angliya ENG Bukayo Saka
8 MF Norvegiya NOR Martin Ødegaard (sardor)[6]
9 FW Braziliya BRA Gabriel Jesus
11 FW Braziliya BRA Gabriel Martinelli
12 DF Niderlandiya NED Jurriën Timber
15 DF Polsha POL Jakub Kiwior
R. Poz. Millati Futbolchi
17 DF Ukraina UKR Oleksandr Zinchenko
18 DF Yaponiya JPN Takehiro Tomiyasu
19 FW Belgiya BEL Leandro Trossard
20 MF Italiya ITA Jorginho
22 GK Ispaniya ESP David Raya
23 MF Ispaniya ESP Mikel Merino
29 MF Germaniya GER Kai Havertz
30 FW Angliya ENG Raheem Sterling (Chelsea jamoasidan ijara)[7]
32 GK Braziliya BRA Neto (Bournemouth jamoasidan ijara)[8]
33 DF Italiya ITA Riccardo Calafiori
41 MF Angliya ENG Declan Rice

Ijaraga berilgan futbolchilari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eslatma: Bayroqlar FIFA muvofiqlik qoidalariga koʻra belgilangan milliy terma jamoalarni ifodalaydi. Oʻyinchilar FIFAga aʼzo boʻlmagan bir nechta fuqarolikka ega boʻlishlari mumkin.

R. Poz. Millati Futbolchi
21 MF Portugaliya POR Fábio Vieira (Porto jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)[9]
24 FW Angliya ENG Reiss Nelson (Fulham jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)[10]
27 FW Braziliya BRA Marquinhos (Cruzeiro jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)[11]
R. Poz. Millati Futbolchi
31 GK Estoniya EST Karl Hein (Real Valladolid jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)[12]
DF Portugaliya POR Nuno Tavares (Lazio jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)[13]
MF Belgiya BEL Albert Sambi Lokonga (Sevilla jamoasiga 2025-yil 30-iyungacha ijara)[14]
31-Yanvar 2024-yil[15]
Arsenal safida kamida bitta oʻyin oʻtkazganlar roʻyxatga kiritilgan[16].

Eslatma: Bayroqlar FIFA muvofiqlik qoidalariga koʻra belgilangan milliy terma jamoalarni ifodalaydi. Oʻyinchilar FIFAga aʼzo boʻlmagan bir nechta fuqarolikka ega boʻlishlari mumkin.

R. Poz. Millati Futbolchi
63 MF Angliya ENG Ethan Nwaneri
67 MF Angliya ENG Charlie Patino (on loan at Swansea City until 30 June 2024)[17]
R. Poz. Millati Futbolchi
71 MF Angliya ENG Charles Sagoe Jr. (on loan at Swansea City until 30 June 2024)[18]
  1. „The Arsenal Football Club“. Companies House. Government of the United Kingdom. 2022-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 14-fevral.
  2. „Английский язык“. Qaraldi: 2024-yil 28-may.
  3. „Arsenal 1-1 (5-4 pens) Liverpool: Gunners win on penalties“. Qaraldi: 2024-yil 28-may.
  4. „Про фан-клуб ARSSC“ (ru). Официальный фан-клуб лондонского «Арсенала» в СНГ — ARSSC. 2021-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
  5. „Squad: Men“. Arsenal F.C.. Qaraldi: 2025-yil 31-yanvar.
  6. „Martin Odegaard named captain“. Arsenal F.C. (2022-yil 30-iyul). 2023-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 8-sentyabr.
  7. „Raheem Sterling signs for Arsenal on loan“. Arsenal F.C. (2024-yil 31-avgust). 2024-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-avgust.
  8. „Neto signs for Arsenal on season-long loan“. Arsenal F.C.. 2024-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-avgust.
  9. „Fabio Vieira joins Porto on season-long loan“. Arsenal F.C. (2024-yil 28-avgust). 2024-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-avgust.
  10. „Reiss Nelson joins Fulham on loan“. Arsenal F.C. (2024-yil 30-avgust). 2024-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-avgust.
  11. „Marquinhos joins Cruzeiro on loan“. Arsenal F.C. (2025-yil 9-yanvar). 2025-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2025-yil 24-yanvar.
  12. „Karl Hein joins Real Valladolid on loan“. Arsenal F.C. (2024-yil 13-avgust). 2024-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 13-avgust.
  13. „Nuno Tavares completes loan move to Lazio“. Arsenal F.C. (2024-yil 15-iyul). 2024-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 15-iyul.
  14. „Sambi Lokonga joins Sevilla on season-long loan“. Arsenal F.C. (2024-yil 15-iyul). 2024-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 15-iyul.
  15. „Academy“. Arsenal F.C.. 2021-yil 7-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-yanvar.
  16. „Arsenal FC, Players from A-Z“. worldfootball.net. Qaraldi: 2024-yil 31-yanvar.
  17. „Charlie Patino joins Swansea City on loan“. Arsenal F.C. (2023-yil 11-avgust). Qaraldi: 2023-yil 4-oktyabr.
  18. „Charles Sagoe Jr joins Swansea City on loan“. Arsenal F.C. (2024-yil 1-fevral). Qaraldi: 2024-yil 2-fevral.