Kontent qismiga oʻtish

Gianluigi Buffon

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Gianluigi Buffon
OMRI
Buffon with Juventus in 2016
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Gianluigi Buffon[1]
Tavallud sanasi 28-yanvar 1978-yil (1978-01-28) (47 yosh)[1]
Tavallud joyi Carrara, Tuscany, Italiya
Boʻyi 1.92 m[2]
Ampluasi Darvozabon
Klub maʼlumoti
Joriy klub
 Parma
Raqami 1
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1991-1995 Parma
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1995—2001 Parma 168 (0)
2001—2018 Juventus 509 (0)
2018—2019 Paris Saint-Germain 17 (0)
2019—2021 Juventus 17 (0)
2021—2023 Parma 43 (0)
Total 754 (0)
Milliy terma jamoa
1993—1994 Italiya U16 3 (0)
1995 Italiya U17 3 (0)
1994—1995 Italiya U18 3 (0)
1995—1997 Italiya U21 11 (0)
1997 Italiya U23 4 (0)
1997—2018 Italiya 176 (0)
Xalqaro medallar
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)
(2023-yil 19-may uchun)

Gianluigi Buffon (1978-yil 28-yanvarda tugʻilgan) italiyalik professional futbolchi, darvozabon sifatida oʻynagan[3][4]. U barcha davrlarning eng zoʻr darvozabonlaridan biri sifatida eʼtirof etilgan. U professional martabada 1100 dan ortiq oʻyin oʻtkazgan bir necha qayd etilgan futbolchilardan biridir[5].

Klub miqyosida Buffonning professional faoliyati 1995-yilda „Parma“ da boshlangan va u yerda u A Seriyada debyut qilgan. Tez orada u asosiy tarkibga kirdi va Italiyaning eng istiqbolli yosh darvozabonlaridan biri sifatida tanildi va Parmaga 1999-yilda Italiya kubogi, UEFA kubogi va Italiya Superkubogini yutishda yordam berdi. Oʻsha paytdagi darvozabon uchun jahon rekordi — 52 million evro evaziga Juventus jamoasi safiga transfer qilindi. Buffon klubdagi dastlabki ikki mavsumida ham A Seriya chempionligini qoʻlga kiritdi va oʻz pozitsiyasida oʻzini dunyoning eng yaxshi futbolchilaridan biri sifatida koʻrsatdi. „Juventus“ jamoasidagi ilk faoliyatida u toʻqqizta A Seriya chempionligini qoʻlga kiritdi, toʻrtta Italiya kubogi va beshta Italiya Superkubogi. U Serie A da yilning eng yaxshi futbolchisi sovrinini qoʻlga kiritgan birinchi darvozabon boʻldi va oʻn ikki marta A Seriyada yilning eng yaxshi darvozaboni deb topildi.

2015 va 2017-yillardagi UEFA Chempionlar Ligasi finaliga chiqqandan soʻng, u har ikki marta ham Chempionlar Ligasining mavsumning eng yaxshi tarkibiga sazovor boʻldi va soʻnggi yilda FIFAning „Eng yaxshi darvozaboni“ sovrinini qoʻlga kiritdi. „Yuventus“ bilan 17 yillik faoliyatidan soʻng, Buffon 2018-yilda 40 yoshida Fransiyaning „Paris Saint-Germain FC“ klubi bilan shartnoma imzoladi va u yerda Alphonse Areola bilan rotatsiya rolida foydalanildi. Buffon jamoadagi yagona mavsumida Trophée des Champions va Liga 1 chempionligini qoʻlga kiritdi va keyingi yili Yuventusga qaytdi. 2019-20-yilgi mavsumda Buffon asosan Voytsex Shesnining oʻrinbosar sifatida faoliyat olib borgan, ammo baribir Paolo Maldinining Serie A da 647 ta oʻyin oʻtkazgan rekordini yangilashga muvaffaq boʻldi, chunki u klub bilan A Seriyaning oʻninchi chempionligini qoʻlga kiritdi. Keyingi mavsumda u zaxira darvozaboni sifatida xizmat qilishda davom etdi, lekin Italiya Kubogida oʻzining rekord darajadagi oltinchi chempionligini qoʻlga kiritdi. 2021-yil iyun oyida u oʻzining bolaligidagi „Parma“ klubiga qaytdi, u oʻsha mavsumda B seriyaga tushib ketdi.

176 ta xalqaro oʻyin bilan Buffon barcha davrlarning eng koʻp oʻyin oʻtkazgan darvozaboni, Italiya terma jamoasi tarixidagi eng koʻp oʻyin oʻtkazgan futbolchi va Yevropa terma jamoasida eng koʻp oʻynagan uchinchi oʻyinchi, Buffon 2010-yilda sardor sifatida Italiya terma jamoasi safida eng koʻp oʻyin oʻtkazish boʻyicha rekordchi hisoblanadi. Buffon Jahon chempionatlaridagi debyutidan soʻng beshta FIFA Jahon kubogi turnirlarida (1998, 2002, 2006, 2010 va 2014-yillarda) rekord oʻrnatgan. 1997-yil 1998-yilgi jahon chempionati musoboqasi saralash bosqichida ishtirok etmagan va asosan zahira darvozabon sifatida joʻrilgan. U 2006-yilgi turnirda gʻolib chiqqan jamoaning asosiy darvozaboni boʻlib, musobaqaning eng yaxshi darvozaboni sifatida Oltin qoʻlqop mukofoti bilan taqdirlangan. Shuningdek, u Italiyani toʻrtta Yvropa chempionatida, 1996-yilgi Olimpiya oʻyinlarida va ikkita FIFA Konfederatsiyalar kubogida himoya qildi va 2013-yilgi turnirda bronza medalini qoʻlga kiritdi. 2006-yilgi Jahon chempionatidagi oʻyinlaridan soʻng, beshta oʻyinda oʻz darvozasi daxlsizligini saqlab qolib, rekord oʻrnatdi. Buffon Lev Yashin mukofotini qoʻlga kiritdi va turnirning eng yaxshi jamoasiga saylandi. 2012-yilgi Yevropa chempionati finalida Ispaniya terma jamoasidan 4 ta gol oʻtkazib yuborib Yevropa chempionati kumush medaliga sohib boʻldi. Buffon 2017-yilda Italiya terma jamoasi 2018-yilgi Jahon chempionatiga chiqa olmaganidan soʻng, terma jamoadagi faoliyatini yakunladi. 2018-yil jamoaning oʻrtoqlik oʻyinlarida terma jamoa tarkibiga jalb etlgan boʻlsa-da, 2018-yil may oyida u xalqaro faoliyatini yakunlaganini rasman tasdiqladi.

Buffon 2004-yilda FIFA 100 tomonidan dunyoning eng zoʻr futbolchilari roʻyxatiga kiritilgan. U oʻsha yili UEFAning eng yaxshi darvozabon mukofotini qoʻlga kiritdi va qoʻshimcha ravishda besh marta UEFAning yilning eng yaxshi jamoasiga kiritildi. Buffon 2006-yilda „Oltin toʻp“ uchun ikkinchi oʻrin sohibi boʻlgan va uch marta FIFPro World 11 aʼzosi etib saylangan. U „Oltin oyoq“ mukofotini qoʻlga kiritgan birinchi darvozabon boʻldi, shuningdek, IFFHS talqiniga koʻra besh marta (Iker Casillas va Manuel Neuer bilan birga) dunyoning eng yaxshi darvozaboni deb topildi. Shu tashkilot tomonidan u 21-asrning, soʻnggi 25 yildagi va oʻn yillikning eng yaxshi darvozaboni deb topiladi.

Dastlabki yillar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janluiji Buffon 1978-yil 28-yanvarda Italiyaning Karrada shahrida, asosan sportchilardan iborat oilada tugʻilgan. Uning onasi Mariya Stella. yadro tashlash boʻyicha musobaqalarda qatnashdi, ushbu fan boʻyicha uch marta Italiya chempioni boʻldi. Janluijining otasi Adriano yengil Atletik boʻlib, disk tashlash musobaqalarida qatnashgan. Sport karyerasini tugatgandan soʻng, ular maktablarda jismoniy tarbiya oʻqituvchisi boʻlib ishladilar. Janluiji oiladagi eng kichik bola, uning ikkita singlisi Gvendalina [ital.] (1973) va Veronika[ital.(1975), Italiya terma jamoasida voleybol oʻynagan, uning togʻasi Dante Mazokko[ital., basketbol boʻyicha Italiya chempionatida ishtirok etdi, shuningdek, ushbu sport turida milliy jamoa vakili boʻldi. 1991-yil 20-dekabrda Italiya milliy futbol terma jamoasi tarkibiga kirgan italiyalik darvozabon Lorenzo Buffon Janluijining uzoq qarindoshi hisoblanadi[6].

Buffon bolaligidan totalizatorda oʻynashni boshlagan. Janni amaki va Mariya xola bu ehtirosga berilib, u maktabga borguniga qadar qishda birga yashagan. Pertegada (serboxorv) kichik shahrida qor koʻchkisi orasida amakisi va xolasi bilan boʻlgan davrda. Buffon oʻzining birinchi futbol oʻyinlarini oʻtkazdi. Boshqa narsalar qatori, shu vaqt ichida Janluiji Panini stikerlarini yigʻishni boshladi, shundan beri u deyarli butun kollektsiyasini yigʻishga muvaffaq boʻldi. Yozda Buffon karraradagi ota-onasiga qaytib kelardi, u yerda u koʻp vaqtini singillari va amakivachchalari bilan plyajda oʻtkazardi. Qumdagi oʻyinlar paytida u tez-tez yiqilib, tirnalgan edi, Buffonning oʻzi unga erga tushish va zarba berish qoʻrquvini engishga yordam bergan deb hisoblaydi. Uning birinchi futbol jamoasi „Kanaletto“ boʻldi, ammo dastlab Janluiji sportga unchalik ishtiyoqi yoʻq edi. U oʻzining birinchi oʻyinini katta yoshdagi „Kanaletto“ yoshlar jamoasiga qarshi oʻynadi, u bu oʻyinda gol urishga muvaffaq boʻldi. Dastlab Buffon yarim himoyachi sifatida oʻynagan. Bir kuni u oʻz jamoasining darvozabonini almashtirishga majbur boʻldi, natijada u birinchi marta darvozabon oʻrnini sinab koʻrdi. Keyinchalik Janluiji 1976-yilda tugʻilgan katta jamoada ushbu pozitsiyada qoʻllanilishni boshladi, u bilan hatto viloyat chempionatida gʻolib chiqdi. Keyinchalik Buffon "Pertikat"ga oʻtdi.

1990-yilgi jahon chempionati oʻyinlarini tomosha qilish paytida Janluiji Kamerun terma jamoasini kashf etdi, bu jamoaning oʻyinlari uni ayniqsa jalb qildi. Unda darvozabon Tom Nkono ishtirok etdi, u Janluijining butiga aylandi. Aynan 1990-yilda, 12 yoshida u darvozabon boʻlishga qaror qildi; bu qarorga Nkonoga nisbatan hamdardlik bilan bir qatorda, darvozabon oʻrniga Buffonning salohiyatini koʻrgan otasining maslahati ham yordam berdi. Biroq, " Pertikata „ga boshqa darvozabon kerak emas edi, Shuning uchun Buffon“Bonaskola" ga ketdi. Bir necha oʻyinlardan soʻng golkiper oʻrniga yangi jamoada unga yarim himoyaga qaytishni taklif qilishdi, ammo u buni qilmadi. Keyinchalik Janluiji yana katta jamoaga oʻtkazildi. Oʻn oy darvozabon sifatida oʻynaganidan soʻng, Buffon oʻyinning yaxshi darajasini namoyish eta boshladi, unga baʼzi yirik klublar, xususan „Bolonya“, „Milan“ va „Parma“ qiziqish bildirishdi, u uchta jamoada ham koʻrib chiqildi. "Bolonya"da Janluiji oʻzi haqida yoqimli taassurot qoldirdi, ammo jamoa rahbariyati uning taklifiga ishonmadi, „ Milan“ vakillari esa Buffonni qoʻlga kiritishga qatʼiy qaror qilishdi, hatto hujjatlarni ota-onasiga yuborishdi. „Parma“ italiyalik darvozabonni jalb qilish istagini bildirdi. "Parmesans" sport direktori shubha bilan qaradi, ammo murabbiy Ermes Fulgoni. Buffonning taklifini talab qildi. Natijada, Janluiji aynan "Parma" ni tanladi, bu oʻsha paytda aniq boʻlmagan qaror boʻlib tuyuldi[7].

Futbolchilik faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021-yilning 17-iyunida, uning „Juventus FC“dan ketganidan keyin bir necha kunlik mish-mishlardan soʻng, quyi ligaga tushib qolgan „Parma“ Buffonning qaytishini klubning rasmiy tvitterida eʼlon qilingan qisqa video orqali eʼlon qildi[8]. „Juventus“dagi soʻnggi mavsumida Italiya kubogini qoʻlga kiritgach, koʻpchilik bu uning faoliyatini yakunlashini kutgan edi. Buning oʻrniga u oʻzining bolaligidagi klubiga oʻtishini eʼlon qildi va bu 2001-yilda „Parma“dan „Yuventus“ga oʻtganiga 20 yil toʻlgan edi. 2021-yilning 20-avgustida Buffon oʻzining ilk uchrashuvini oʻtkazdi va 2:2 hisobidagi durang bilan yakunlagan oʻyinda golini oʻtkazib yubordi. „Frozinone“ bilan safarda durang oʻynadi[9].

2022-yilning 5-fevralida B Seriya doirasida „Benevento“ bilan mehmonda 0:0 hisobida durang oʻynaganidan soʻng, Buffon erkaklar assotsiatsiyasi tarixida 500 marta oʻz darvozasi dahlsizligini saqlab qolgan birinchi darvozabonga aylandi (322 ta „Yuventus“da, 92 ta „Parma“da, 9 ta PSJ da va 77 ta Italiya jamoasida)[10]. 28-fevralda Parma Buffon bilan shartnomasini 2024-yilgacha uzaytirishini eʼlon qildi, bu esa uni 46 yoshga qadar oʻynashni davom ettirardi[11][12]. 2023-yil 2-avgustda, 45 yoshda va 28 yillik faoliyati davomida Buffon assotsiatsiya futbolidagi faoliyatini yakunlaganini eʼlon qildi[13][14].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „2014 FIFA World Cup Brazil: List of Players: Italy“. FIFA (2014-yil 14-iyul). 2019-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ „Gianluigi Buffon“ (it). Juventus F.C.. 2016-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-mart.
  3. ↑ „Расман! Буффон футболдаги фаолиятини якунлади (видео)“. 2023-yil 3-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 2-avgust.
  4. ↑ „Рассом асаридан илҳомланиб "ҳаётга қайтган" Жанлуижжи Буффоннинг сиз билмаган тақдири“. 2023-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 6-avgust.
  5. ↑ „Жанлуижи Буффондан ўзининг ёшлигига мактуб (мутолаа учун)“. 2023-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 2-avgust.
  6. ↑ [https://www.bbc.co.uk/wales/northeast/guides/halloffame/sport/billy_meredith.shtml „Ci ritorni in mente... Lorenzo Buffon“]. Qaraldi: 2024-yil 28-may.
  7. ↑ „The "Bravo" Award“. Qaraldi: 2024-yil 28-may.
  8. ↑ „Buffon torna a Parma. L'annuncio dei ducali: "Superman Returns"“ (Italian). TuttoMercatoWeb (2021-yil 17-iyun). Qaraldi: 2021-yil 17-iyun.
  9. ↑ „Serie B Frosinone 2-2 Parma late equaliser ruins debut for Buffon“. Football Italia (2021-yil 20-avgust).
  10. ↑ „Buffon continues to make history: 500 clean sheets“. MARCA (2022-yil 6-fevral). Qaraldi: 2022-yil 16-fevral.
  11. ↑ „Kyle Krause Announces Buffon's Contract Renewal: "He's One of the Top Three Italian Goalkeepers"“. Parma Calcio 1913. (2022-yil 28-fevral). 2022-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-fevral.
  12. ↑ „Buffon non smette più, rinnovo col Parma: giocherà fino a 46 anni“ (it). Sportmediaset.it. Qaraldi: 2022-yil 28-fevral.
  13. ↑ „Gianluigi Buffon: Italy legend retires aged 45“. bbc.com (2023-yil 2-avgust). Qaraldi: 2023-yil 2-avgust.
  14. ↑ „"Ўйнашда давом этишдан маъно йўқ эди" — Буффон“. 2023-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 23-oktyabr.

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Gianluigi Buffon, Roberto Perrone, Numero 1, Milan, Rizzoli, 2007, ISBN 978-88-17-02438-9 (Number 1). (italyancha)

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
 Vikiomborda Gianluigi Buffon
haqida turkum mavjud
Vikiiqtibosda Gianluigi Buffonga tegishli iqtiboslar mavjud. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gianluigi_Buffon&oldid=5354202" dan olindi