Foydalanuvchi:Jaloladdin/qumloq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kitoblar qanday o'qiladi
Fayl:Kitoblar qanday o'qiladi (kitob).jpg
Muallif(lar) Mortimer J. Adler,Charlz Van Doren
Muharrir(lar) Feruza Egamova
Til o'zbekcha
Nashr etilgan sanasi 1940
1972
Nashriyot Yangi Asr Avlodi
Oʻzbek tilida nashr etilgan sanasi 2022
Sahifalar soni 480 (2022)
ISBN ISBN 978-9943-20-931-2 (2022)

"Kitoblar qanday oʻqiladi" (inglz. How to Read a Book) — Mortimer Adlerning 1940 yilda yozilgan kitobni tanqidiy oʻqish va tushunish haqidagi kitobi. 1972 yilda u muharrir Charlz Van Doren bilan birgalikda har qanday yaxshi va buyuk kitoblar uchun tanqidiy oʻqish boʻyicha maslahatlar beradigan, jiddiy qayta koʻrib chiqilgan nashrining hammuallifi boʻldi. 1972 yilgi nashr, birinchi nashrga qoʻshimcha ravishda, janrlarni (sheʼr, tarix, ilmiy, fantastika va boshqalar), tekshirish va sintopik oʻqishni koʻrib chiqadi.

2022 — yilgi nashr[tahrir | manbasini tahrirlash]

„Kitoblar qanday oʻqiladi“ kitobi 4 qismga boʻlingan va ularning har biri bir nechta boʻlimlardan iborat.

Birinchi qism. Oʻqish oʻlchamlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adler kitob kimga mo‘ljallanganligini tushuntiradi, turli o‘qish darajalarini aniqlaydi va qaysi darajalar koʻrib chiqilishini aytadi. Shuningdek, u Buyuk Kitoblar uchun qisqacha dalillar keltiradi va kitobni yozish sabablarini tushuntiradi.

Bilimning uch turi mavjud: amaliy, axborot va keng qamrovli. U bilimlarni o‘zlashtirish usullarini muhokama qiladi, amaliy bilimlarni, garchi egallash mumkin bo‘lsa-da, tajribasiz chinakam tushunib bo‘lmaydi, degan xulosaga keladi; axborot bilimini faqat muallifning tushunchasiga teng boʻlgan kishi olishi mumkin; tushunishni eng yaxshi shunday tushunchaga erishgan kishidan — „asl manbadan“ oʻrganish mumkin. Gʻoyani birinchi boʻlib kashf etganlar bilan bevosita muloqot qilish tushunishga erishishning eng yaxshi yoʻli degan fikr Adlerning Buyuk Kitoblarni oʻqish haqidagi argumentidir; asl material bo‘lmagan har qanday kitob manba sifatida undan pastda turadi, o‘zi o‘rgatgan fanni kashf etganlardan tashqari har qanday o‘qituvchi tushuncha manbai sifatida „Buyuk kitoblar“dan pastroqda turadi.

Adler ushbu birinchi boʻlimning koʻp qismini nima uchun ushbu kitobni yozishga majbur boʻlganini tushuntirishga sarflaydi. Uning taʼkidlashicha, kitobni juda kam odam o‘qib, tushuna oladi, biroq ularning ko‘pchiligi to‘g‘ri yo‘l-yo‘riq ko‘rsatilsa va buni qilishga tayyor bo‘lsa, bunga qodir deb hisoblaydi. U oʻquvchiga, uning fikricha, taʼlim tizimi talabalarga bakalavriat va oliy oʻquv yurtlarigacha yaxshi oʻqish sanʼatini oʻrgata olmaganini aytib berishga vaqt ajratadi. U shunday xulosaga keladi: taʼlimdagi ana shunday kamchiliklar tufayli insonlar bu qobiliyatlarni o‘zlarida rivojlantirishlari kerak. Ushbu boʻlim davomida u ushbu daʼvolarni qoʻllab-quvvatlash uchun latifalar va taʼlimdagi tajribasini aytib beradi.

Ikkinchi qism. Oʻqishning uchinchi darajasi: Tahliliy oʻqish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu erda Adler mashhur ilmiy kitobni tushunish uchun uni oʻqish usulini bayon qiladi. Uning taʼkidlashicha, kitobdan maksimal darajada foydalanish uchun har uch xil yondashuvni qoʻllash kerak, ammo bu uch darajadagi oʻqishni yakunlash kitobni uch marta oʻqishni anglatmaydi, chunki tajribali oʻquvchi faqat uchtasini bajara oladi. Kitobni bir marta oʻqish jarayonida Adler yondashuvlarni „strukturaviy“, „interpretativ“ va „tanqidiy“ deb ataydi.

Strukturaviy yondashuv: Analitik oʻqishning birinchi bosqichi kitobning tuzilishi va maqsadini tushunish bilan bogʻliq. U oʻqilayotgan kitobning asosiy mavzusi va turini aniqlashdan boshlanadi, bu esa kitobning mazmunini yaxshiroq taxmin qilish va kitobni boshidanoq tushunishga yordam beradi. Adlerning yozishicha, kitobxon amaliy va nazariy kitoblarni farqlashi, shuningdek, kitob qaysi fan sohasiga bag‘ishlanganligini aniqlashi kerak. Adler o‘quvchi kitobdagi bo‘limlarni belgilab qo‘yishi kerakligini va ular faqat mundarijada ko‘rsatilgan bo‘limlar bilan cheklanib qolmasligini yozadi. Va nihoyat, oʻquvchi muallif qanday muammolarni hal qilmoqchi ekanligini aniqlashi kerak.

Interpretativ yondashuv: Analitik oʻqishning ikkinchi bosqichi muallif dalillarini qurishni oʻz ichiga oladi. Bu, birinchi navbatda, oʻquvchidan muallif ishlatadigan har qanday maxsus ibora va atamalarni qayd etish va tushunishni talab qiladi. Bu amalga oshirilgandan soʻng, Adler oʻquvchi muallifning har bir daʼvosini topishi va tushunishi kerakligini aytadi.

Tanqidiy yondashuv: Analitik oʻqishning uchinchi bosqichida Adler oʻquvchini kitobni tanqid qilishga yoʻnaltiradi. Uning taʼkidlashicha, o‘quvchi muallifning taklif va dalillarini tushunish orqali muallif tushunchasi darajasiga ko‘tarilgan va kitobning ahamiyati va to‘g‘riligiga baho bera oladi (va kerak). Adler kitoblarni argumentlarining asosliligiga qarab baholashni yoqlaydi. Adlerning taʼkidlashicha, muallifning fikrlashlarida xatoliklarni topa olmasa, hech kim argumentga qoʻshila olmaydi.

Garchi bu atama kitobda ishlatilmagan boʻlsa ham taqdim etilgan usul baʼzan Strukture-Proposition-Evaluation (SPE) usuli deb ataladi.

Uchinchi qism. Turli xil mutolaa manbalariga nisbatan yondashuv[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uchinchi qismda Adler turli adabiyot turlariga yondashuvdagi farqlarni qisqacha muhokama qiladi va yana bir qancha kitoblarni oʻqishni taklif qiladi. U Buyuk Kitoblarga yaqinlashish usulini tushuntiradi — muallifning asarlarini oʻqishdan oldin oʻsha muallifga taʼsir qilgan kitoblarni oʻqing — va bu usulga bir nechta misollar keltiradi.

Toʻrtinchi qism. Oʻqishdan yakuniy maqsadlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kitobning oxirgi qismi oʻqishning toʻrtinchi darajasiga bagʻishlangan: sintopik oʻqish. Bu bosqichda o‘quvchi maʼlum bir mavzuga (masalan, sevgi, urush, zarralar fizikasi va boshqalar haqida) oid bir nechta kitoblarni o‘qish orqali o‘z bilimini kengaytiradi va chuqurlashtiradi. Ushbu qismning oxirgi sahifalarida muallif oʻqishning falsafiy afzalliklarini bayon qiladi: „ongni rivojlantirish“, ongli boʻlishning toʻliq tajribasi.

„Buyuk kitoblar“ roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022 — yilgi nashrdagi oʻqish tavsiya qilinadigan kitoblar roʻyxati:

  1. Gomer (taxminan m.a. IX asr) — Iliada, Odisseya
  2. Qadimgi Ahd
  3. Esxil (m.a. 525 — 456) — Tragediyalar
  4. Sofokl (m.a. 495 — 406) — Tragediyalar
  5. Gerodot — (Fors urushlari)Tarixi
  6. Yevripid (m.a. 485 — 406) — Tragediyalar (ayniqsa, „Medea“, „Ippolit“, „Vakxalar“)
  7. Fukidid (m.a. 460 — 400) — Peloponnes urushi tarixi
  8. Gippokrat (taxminan m.a. 460 — 377) — Tibbiy qoʻlyozmalari
  9. Aristofan (m.a. 448 — 380) — Komediyalar (ayniqsa, „Bulutlar“, „Qushlar“, „Qurbaqalar“)
  10. Aflotun (m.a. 427 — 347) — Dialoglar (ayniqsa, „Davlat“, „Majlis“, „Fedon“, „Menon“, „Apologiya“, „Faedra“, „Protagor“, „Gorgiy“, „Sofist“, „Teatet“)
  11. Arastu (m.a. 384 — 322) — Asarlari (ayniqsa, „Organon“, „Fizika“, „Metafizika“, „Jon haqida“, „Nikomax etikasi“, „Siyosat“, „Ritorika“, „Poetika“)
  12. Epikur (m.a. 341 — 270) — Gerodotga maktub; Menekeyga maktub
  13. Evklid (taxminan m.a. 300) — Geometriya elementlari
  14. Arximed (m.a. 287 — 212) — Asarlari (ayniqsa, „Yuzalar muvozanati toʻgʻrisida“, „Qalqib turuvchi jismlar toʻgʻrisida“, „Psammit yoki qum hisoblovchi“)
  15. Pergalik Apolloniy (taxminan m.a. 240) — Konik qismlar toʻgʻrisida
  16. Sitseron (m.a. 106 — 43) — Asarlari (ayniqsa, „Nutqlar“, „Doʻstlik bobida“, „Qarilik bobida“)
  17. Lukretsiy Kar (m.a. 95 — 55) — Narsalarning tabiati haqida
  18. Vergiliy (m.a. 70 — 19) — Asarlari
  19. Goratsiy — Asarlari (ayniqsa, „Odalar“, „Epodalar“, „Sheʼriyat sanʼati“)
  20. Tit Liviy (m.a. 59 — 17) — Rim tarixi
  21. Ovidiy (m.a. 43 — 17) — Asarlari (ayniqsa, „Metamorfozalar“)
  22. Plutarx (45 — 120) — Oliyjanob yunonlar va rimliklar hayoti, Pandnomalar
  23. Tatsit (55 — 117) — Tarixlar, Solnomalar, Agrikola, Germaniya
  24. Gerasalik Nikomax (taxminan 100 — yil) — Arifmetikaga kirish
  25. Epiktet (60 — 120) — Muhokamalar, Enhiridion (Yoʻriqnoma)
  26. Ptolomey (100 — 178) — Almagest (Al — Majistiy)
  27. Lukian (120 — 190) — Asarlari (ayniqsa, „Tarix yozish yoʻli“, „Chin tarixi“, „Eʼtiqodlar savdosi“)
  28. Mark Avreliy (121 — 180) — Meditatsiyalar (Oʻzlik bilan tanholikda)
  29. Galen (130 — 200) — Tabiiy qobiliyatlar toʻgʻrisida
  30. Yangi Ahd
  31. Plotin (205 — 270) — Enneadalar
  32. Avliyo Avgustin (354 — 430) — Asarlari (ayniqsa, „Muallim bobida“, „Tavbalar“, „Xudo shahri“, „Xristian taʼlimoti“)
  33. Roland haqida qoʻshiq (taxminan XII asr)
  34. Nibelunglar haqida qoʻshiq (taxminan XIII asr)
  35. Kuygan Nyall afsonasi
  36. Avliyo Foma Akvinskiy (1225 — 1274) — Ilohiyot toʻplami
  37. Dante Aligyeri (1265 — 1321) — Asarlari (ayniqsa, „Yangi hayot“, „Monarxiya bobida“, „Ilohiy komediya“)
  38. Jeffri Choser (1340 — 1400) — Asarlari (ayniqsa, „Troil va Kressida“, „Kenterberi afsonalari“)
  39. Leonardo da Vinchi (1452 — 1519) — Kundaliklar
  40. Nikkolo Makiavelli (1469 — 1527) — Hukmdor, Tit Liviyning dastlabki oʻn kitobi ustida munozaralar
  41. Dezideriy Erazmus (1496 — 1536) — Nodonlik madhi
  42. Nikolay Kopernik (1473 — 1543) — Osmon jismlarining aylanishi toʻgʻrisida
  43. Ser Tomas Mor (1478 — 1535) — Utopiya
  44. Martin Lyuter (1483 — 1546) — Uch traktat, Stol atrofidagi suhbat
  45. Fransua Rabelye (1495 — 1553) — Gargantua va Pantagruel
  46. Jan Kalvin (1509 — 1564) — Xristian dini muassasalari
  47. Mishel de Monten (1533 — 1592) — Esselar
  48. Uilyam Gilbert(1540 — 1603) — Magnit jismlar va Katta magnit — Yer toʻgʻrisida
  49. Migel de Servantes (1547 — 1616) — Don Kixot
  50. Edmund Spenser (1552 — 1599) — Protalamion, Qirolicha Feya
  51. Frensis Bekon (1561 — 1626) — Esselar („Bilimlarning oshishi“, „Yangi Organon“, „Yangi Atlantida“)
  52. Uilyam Shekspir (1564 — 1616) — Asarlari
  53. Galileo Galiley (1564 — 1642) — Yulduzlar xabarchisi, Ikki yangi fan toʻgʻrisida dialoglar
  54. Iogann Kepler (1571 — 1630) — Muxtasar Kopernik Astronomiyasi, Olam uygʻunligi toʻgʻrisida
  55. Uilyam Garvi (1578 — 1657) — Hayvonlarda yurak va qon harakati toʻgʻrisida, Qon aylanishi toʻgʻrisida, Hayvonlar avlodlari toʻgʻrisida
  56. Tomas Gobbs (1588 — 1650) — Leviafant
  57. Rene Dekart (1569 — 1650) — Aqlni yoʻnaltirish qoidalari, Uslub toʻgʻrisida muhokamalar, Geometriya, Dastlabki falsafa toʻgʻrisida mushohadalar
  58. Jon Milton (1608 — 1674) — Asarlari (ayniqsa, „kichik sheʼrlar“, „Aeropagitika“, „Yoqolgʻon jannat“, „Pahlavon Samson“)
  59. Molyer (1622 — 1673) — Komediyalar (ayniqsa, „Xasis“, „Xotinlar maktabi“, „Mizantrop“, „Ixtiyorsiz tabib“, „Qallob“)
  60. Blez Paskal (1623 − 1662) — Qishloqqa maktublar, Mushohadalar, Ilmiy risolalar
  61. Kristian Hyuygens (1629 − 1695) — Yorugliq toʻgʻrisida risola
  62. Benedikt (Barux) Spinoza (1632 − 1677) — Etika
  63. Jon Lokk (1632 − 1704) — Bagʻrikenglik toʻgʻrisida maktub, Fuqarolik hokimiyati toʻgʻrisida (Hukumat toʻgʻrisida ikki risola asaridagi ikkinchi risola), Inson tushunish qobiliyati toʻgʻrisida esse, Taʼlim borasidagi mushohadalar
  64. Jan Batist Rasin (1639 − 1699) — Tragediyalar (ayniqsa, „Andromaxa“, „Faedra“)
  65. Isaak Nyuton (1642 − 1727) — Tabiiy falsafaning matematik tamoyillari („Philosophiae Naturalis Principia Mathematica“), Optika
  66. Gottfrid Vilgelm fon-Leybnits (1646 − 1716) — Metafizika borasida muhokamalar, Inson tushunish qobiliyati toʻgʻrisida yangi esselar, Monadologiya
  67. Daniel Defo (1660 − 1745) — Robinzon Kruzo
  68. Jonatan Svift (1667 − 1745) — Bochka haqida ertak, Stella uchun kundalik, Gulliverning sayohatlari, Kamtarin taklif
  69. Uilyam Kongriv (1670 − 1753) — Dunyoning ishi
  70. Jorj Berkli (1685 − 1753) — Inson bilimi tamoyillari
  71. Aleksandr Poup (1688 − 1744) — Tanqid toʻgʻrisida esse, Kokilning oʻgʻrilanishi, Inson toʻgʻrisida esse
  72. Sharl de Monteskye (1689 − 1755) — Fors maktublari, Qonunlar ruhi
  73. Volter (1694 − 1778) — Inglizlar toʻgʻrisida maktublar, Kandid, Falsafiy lugʻat
  74. Genri Filding (1707 − 1754) — Jozef Endryus, Tom Jons
  75. Samuel Jonson (1709 − 1784) — Insoniy istaklar behudaligi, Lugʻat, Rasselas, Shoirlar hayotlari (ayniqsa, Milton va Poup haqidagi esselar)
  76. Devid Yum (1711 − 1776) — Inson tabiati toʻgʻrisida risola, Axloqiy va siyosiy esselar, Inson tushunish qobiliyati toʻgʻrisida tadqiqot
  77. Jan Jak Russo (1712 − 1778) — Tengsizlikning kelib chiqishi haqida, Siyosiy iqtisodiyot haqida, Emil, Ijtimoiy shartnoma
  78. Lourens Stern (1713 − 1768) — Tristram Shendi, Fransiya va Italiya boʻylab hissiyotga boy sayohat
  79. Adam Smit (1723 − 1790) — Axloqiy hislar nazariyasi, Millatlar boyligining tabiati va sabablari ustida tadqiqot
  80. Immanuel Kant (1724 − 1804) — Sof aql tanqidi, Axloq metafizikasining fundamental tamoyillari, Amaliy aql tanqidi, Huquqlar ilmi, Baholash qobiliyati tanqidi, Abadiy tinchlik
  81. Eduard Gibbon (1737 − 1794) — Rim Imperiyasi inqirozi va qulashi, Avtobiografiya
  82. Jeyms Bozuell (1740 − 1795) — Jurnal (ayniqsa, London Jurnali), Samuel Jonson hayoti
  83. Antuan Loryen Lavuazye (1743 − 1794) — Kimyo elementlari
  84. Jon Jey (1745 − 1829), Jeyms Medison (1751 − 1836) va Aleksandr Gamilton (1757 − 1804) — Federalist hujjatlari (jumladan, Konfederatsiya moddalari, Qoʻshma Shtatlar Konstitutsiyasi va Mustaqillik Deklaratsiyasi)
  85. Jeremi Bentam (1748 − 1832) — Axloq va qonunchilik tamoyillariga kirish, Badiiy toʻqima nazariyasi
  86. Iogann Volfgang fon − Gyote (1749 − 1832) — Faust, Sheʼriyat va haqiqat
  87. Jan Batist Jozef Furye (1768 − 1830) — Issiqlikning tahliliy nazariyasi
  88. Georg Vilgelm Fridrix Gegel (1770 − 1831) — Ruh femonemologiyasi, Huquq falsafasi, Tarix falsafasi haqida maʼruzalar
  89. Uilyam Vordsvort (1770 − 1850) — Sheʼrlar (ayniqsa, Lirik qoʻshiqlar, Lyusiga atalgan sheʼrlar, qoʻshiqlar; Muqaddima)
  90. Samuel Teylor Koulridj (1772 − 1834) — Sheʼrlar (ayniqsa, Xubilay Xon, Qadimgi dengizchi qissasi), Biographia Literaria
  91. Jeyn Ostin (1775 − 1817) — Andisha va gʻurur, Emma
  92. Karl fon – Klauzevits (1780 − 1831) — Urush haqida
  93. Stendal (1783− 1831) — Qizil va qora, Parma ibodatxonasi, Muhabbat haqida
  94. Jorj Gordon Bayron (1788 − 1824) — Don Juan
  95. Artur Shopengauer (1788 − 1860) — Pessimizm ustida tadqiqotlar
  96. Maykl Faradey (1791 − 1867) — Shamning kimyoviy tarixi, Elektr ustida tajribalar
  97. Charlz Layell (1797 − 1875) — Geologiya tamoyillari
  98. Ogyust Kont (1798 − 1857) — Pozitiv falsafa kursi
  99. Onore de Balzak (1799 − 1850) — Gorio ota, Yevgeniya Grander
  100. Ralf Uoldo Emerson (1803 − 1882) — Vakil inson, Esselar, Kundaliklar
  101. Nateniel Gotorn (1804 − 1864) — Alvon maktub
  102. Aleksis de Tokvill (1805 — 1859) — Amerikada demokratiya
  103. Jon Styuart Mill (1806 − 1873) — Mantiq tizimi, Erkinlik haqida, Vakillik hukumati, Utilitarizm, Ayollarning boʻysundirilishi, Avtobiografiya
  104. Charlz Darvin (1809 − 1882) — Turlarning kelib chiqishi, Insonning kelib chiqishi, Avtobiografiya
  105. Charlz Dikkens (1812 − 1870) — Asarlari (ayniqsa, „Pikvik qoʻlyozmalari“, „Devid Kopperfild“, „Qora kunlar“)
  106. Klod Bernar (1813 − 1878) — Tajribaviy tibbiyotni oʻrganishga kirish
  107. Genri Devid Toro (1817 − 1862) — Fuqaro itoatsizligi, Uolden yoki oʻrmondagi hayot
  108. Karl Marks (1818 − 1883) — Kapital (jumladan, Kommunist manifesti ham)
  109. Jorj Eliot (1819 − 1880) — Adam Bid, Middlmark
  110. Germann Melvill (1819 − 1891) — Mobi Dik yoki Oq kit, Billi Badd
  111. Fyodor Dostoyevskiy (1821 − 1881) — Jinoyat va jazo, Telba, Aka−uka Karamazovlar
  112. Gustav Flober (1821 − 1880) — Madam Bovari, Uch hikoya
  113. Henrik Ibsen (1828 − 1906) — Pyesalar (ayniqsa, „Gedda Gabler“, „Qoʻgʻirchoqxona“, „Yovvoyi oʻrdak“)
  114. Lev Tolstoy (1828 − 1910) — Urush va tinchlik, Anna Karenina, Sanʼat nima, Yigirma uch hikoya
  115. Mark Tven (1835 − 1910) — Huklberri Finn sarguzashtlari, Sirli notanish
  116. Uilyam Jeyms (1842 − 1910) — Psixologiya tamoyillari, Diniy kechinma koʻrinishlari, Pragmatizm, Radikal empirizm toʻgʻrisida esselar
  117. Genri Jeyms (1843 − 1916) — Amerikalik, Elchilar
  118. Fridrix Vilgelm Nitshe (1844 − 1900) — Zardusht tavallosi, Ezgulik va yovuzlik ortida, Axloq geneologiyasi, Hokimiyatga intilish
  119. Jyul Anri Puankare (1854− 1912) — Fan va gipoteza, Fan va uslub
  120. Zigmund Freyd (1856 − 1939) — Tushlar talqini, Psixoanalizga kirish maʼruzalari, Sivilizatsiya va uning tarkibiy qismlari, Yangi psixoanalizga kirish maʼruzalari
  121. Jorj Bernard Shou (1856 − 1950) — Pyesalar (va soʻzboshilari) (ayniqsa, „Inson va oliy inson“, „Major Barbara“, „Sezar va Kleopatra“, „Pigmalion“, „Sent Joan“)
  122. Maks Plank (1858 — 1947) — Fan qayerga ketmoqda?, Ilmiy avtobiografiya
  123. Anri Bergson (1859 − 1941) — Vaqt va ixtiyor erkinligi, Materiya va xotira, Kreativ evolyutsiya, Axloq va dinning ikki manbasi
  124. Jon Dyui (1859 − 1952) — Qanday fikrlaymiz, Demokratiya va taʼlim, Tajriba va tabiat, Mantiq tadqiqot nazariyasi
  125. Alfred Nort Uaytxed (1861 − 1947) — Matematikaga kirish, Fan va zamonaviy dunyo, Taʼlim maqsadlari va boshqa esselar, Gʻoyalar sayohati
  126. Jorj Santayana (1863 − 1952) — Aql hayoti, Skeptitsizm va hayvon eʼtiqodi, Shaxslar va joylar
  127. Lenin (1870 − 1924) — Davlat va inqilob
  128. Marsel Prust (1871 − 1970) — Oʻtmish voqealar yodi
  129. Bertran Rassel (1872 − 1970) — Falsafa muammolari, Aql tahlili, Maʼno va haqiqat ustida tadqiqot, Inson bilimi: uning koʻlami va chegaralari
  130. Tomas Mann (1875 − 1955) — Sehrli togʻ, Jozef va birodarlari
  131. Albert Eynshteyn (1879 − 1955) — Nisbiylik maʼnosi, Nazariy fizika uslubi toʻgʻrisida, Fizika evolyutsiayasi (L. Infeld bilan birga)
  132. Jeyms Joys (1882 − 1941) — Dublinliklar hikoyalar toʻplamidagi oʻlik hikoyasi, Musavvirning yoshlikdagi shamoyili, Uliss
  133. Jak Mariten (1882 − 1973) — Sanʼat va sxolastika, Bilim darajalari, Inson huquqlari va tabiiy qonun, Chin insoniylik
  134. Frans Kafka (1883 −1924) — Sud, Qal’a
  135. Arnold Toynbi (1889 − 1975) — Tarix ustida tadqiqot, Sinovdagi sivilizatsiya
  136. Jan Pol Sartr (1905−1980) — Koʻngil aynishi, Yopiq eshik ortida, Borliq va yoʻqlik
  137. Aleksandr Isayevich Soljenitsin (1918 − 2008) — Birinchi halqada, Saraton boʻlimi

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Jaloladdin/qumloq&oldid=3734210" dan olindi