Arximed

Arximed
Αρχιμήδης
Tavallud sanasi:	mil. avv. 287
Tavallud joyi:	Sirakuza
Vafot sanasi:	mil. avv. 212
Vafot joyi:	Sirakuza
Bilimi:	Matematika, Mexanika, Muhandislik

Arximed (yunon. Ἀρχιμήδης; mil. avv. 287—212) Sirakuzalik qadimgi yunon olimi, fizik, matematik, mexanik va muhandis boʻlgan. Arximed o‘sha zamonning yirik ilmiy markazi — Iskandariyada taʼlim olgan. Rimliklar Sirakuzani bosib olishi paytida o‘ldirilgan. Arximed richag qonunlarini topgan, uning nomi bilan yuritiladigan gidrostatika qonunini ochgan. Matematikaga oid bir qator ishlari orasida uning usuli yordamida egri chiziqlarning uzunligini hisoblab topish, yuza va hajmlarni aniqlash katta o‘rin tutadi. Arximed ekin maydonlarini sug‘orish mashinalari, yuklarni ko‘tarish uchun mo‘ljallangan richag va bloklar tizimlari, harbiy irg‘itish mashinalari, qotishmalarning tarkibini suyuqlik (suv)da aniqlash usuli va boshqa ko‘p kashfiyotlarning muallifi. Ko‘p asarlari bizgacha yetib kelmagan. Arximedning ochgan qonunlari uning yanada mashhur boʻlishiga olib keladi. Koʻpchilikka maʼlum boʻlgan „Arximed kuchi“ yoki „Arximed qonuni“ deb nomlangan qonun fizika fanida alohida oʻrin egallaydi. Miloddan avvalgi 212-yilda rimliklar Sirakuzani bosib olgandan soʻng Arximed oʻldirilgan.

Shuningdek qarang

• Arximed qonuni
• Arximed aksiomasi
• Arximed spirali
• Arximed vinti

Havolalar

• Греческие тексты сочинений
• Tarjimai hol на univer.omsk.su.