Xust tumani
Khust Raion Хустський район | |
|---|---|
| Raion | |
 Bayroq  Gerb | |
| 48°22′8.998″N 23°21′28.440″E / 48.36916611°N 23.35790000°E | |
| Aholisi (2021) |
267 333 |
|
| |
Xust tumani (ukraincha: Хустський район , veng.: Huszti járás) — Ukraina gʻarbidagi Zakarpatya viloyatidagi tuman hisoblanadi. Uning maʼmuriy markazi Xust boʻlib, tumanga kirmaydi va alohida viloyat ahamiyatiga ega shahar sifatida kiritilgan. Aholisi 267,333 kishini tashkil etadi.
2020-yil 18-iyulda Ukrainaning maʼmuriy islohoti doirasida Zakarpatya viloyatining tumanlari soni oltitaga qisqartirildi, Xust tumani hududi esa sezilarli darajada kengaytirildi.[1][2] 2020-yil yanvar oyidagi hisob-kitoblarga koʻra, tuman aholisi soni 95 195 kishini tashkil etadi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hududda Danilovo, Kraynikovo, Sokirnitsa, Oleksandrivka qishloqlarida noyob yogʻoch cherkovlar mavjud, bundan tashqari bir nechta monastirlar mavjud: Dragovo-Zabrod qishloqlarida ayol pravoslav, Lipcha qishlogʻida ayol pravoslav, erkak pravoslav. Iza qishlogʻida, erkak pravoslav Xust-Gorodilovo, Xust-Kolesarovodagi erkak pravoslav.
Hududda Vengriya Qirolligiga tegishli boʻlgan davrda qurilgan ikkita oʻrta asr qal’asi mavjud: Xust qal’asi va Vishkovskiy qal’asi (veng.: Huszt va Visk, mos ravishda). Xust qal’asi xarobalari — 1191-yilda Vengriya qirollari qal’ani qurishni tugatdilar, uning qurilishi yuz yildan ortiq davom etdi. 1570yilda qal’a Transilvaniya knyazligiga oʻtkazildi. 1709-yilda qal’ada Frensis II Rakoczi tarafdorlarining butun Transilvaniya parhezi oʻtkazildi. 1766-yilda, Xust uzra kuchli momaqaldiroq paytida, qal’aning kukun minorasiga chaqmoq urib, uni yoqib yubordi, bu esa qal’aning koʻp qismini vayron qilgan.
Vyshkiv qal’asining qoldiqlari — qal’a haqida birinchi eslatma XIII asr oxiriga toʻgʻri keladi(1281). Vengriya qiroli Ladislaus IV tomonidan berilgan erlarda Hont- Pazmaniyalik aka-uka Miko va Sepanlar Var-Ged togʻida (balandligi 589 m) sopol qal’a qurdilar. U Tisa suv yoʻlini himoya qildi, uning boʻylab tosh tuzi tuzli idishlardan tushdi. 1300-yildan 1350-yilgacha qal’a Maramaros okrugining markazi boʻlgan.[3]
1874-yilda Steblyvki qishlogʻidan Xust ixtirochi A. Yenkovskiy bugʻdoyni mexanizatsiyalashgan holda yigʻish uchun mashina ixtiro qildi, keyinchalik u AQShda kombayn sifatida patentlandi.
Qishloqlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Berezovo, Ukraina
- Danilovo
- Iza
- Lypetska Polyana
- Nijniy Bystriy
- Sokyrnytsya
- Velyatin
- Zaberej
- Zolotarevo
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Zakarpatya viloyatining maʼmuriy boʻlinmalari
- Karpat yogʻoch cherkovlari
