Copa Libertadores
 | |
| Davlat | Janubiy Amerika |
|---|---|
| Konfederatsiya | CONMEBOL |
| Tashkil etilgan | 1960) |
| Pastki liga | Copa Sudamericana |
| Xalqaro musoboqalar | Recopa Sudamericana va FIFA Klublar oʻrtasidagi jahon chempionati |
| Amaldagi chempion |
 Flamengo FC(3 ta) |
| Eng koʻp marta chempion |
 Independiente(7 ta) |
| TV hamkorlar | Teleradiokompaniyalar roʻyxati |
| Veb-sayt | conmebollibertadores.com |
KONMEBOL Libertadores, shuningdek Copa Libertadores de América (portugalcha: Copa Libertadores da América nomi bilan ham tanilgan), KONMEBOL tomonidan 1960-yildan beri har yili oʻtkazib kelinayotgan klublar oʻrtasidagi xalqaro futbol musobaqasi. Bu Janubiy Amerika klub futbolidagi eng yuqori darajadagi musobaqasidir. Turnir Lotin Amerikasi mustaqillik urushlari yetakchilari sharafiga (ispan va portugalcha ozodlikchilar) Libertadores nomlangan,[1] shuning uchun uning sobiq nomining ingliz tiliga soʻzma-soʻz tarjimasi „Amerika Liberatorlar Kubogi“dir.
Musobaqa hayoti davomida bir nechta formatlarga ega. Dastlab faqat Janubiy Amerika ligalari chempionlari ishtirok etishdi. 1966-yilda Janubiy Amerika ligalarida ikkinchi oʻrin egalari qoʻshila boshladi. 1998-yilda Meksika jamoalari 2000-yildan 2016-yilgacha muntazam ravishda musobaqalarga taklif qilindi va bahslashdi. 2000-yilda turnir 20 tadan 32 tagacha kengaytirildi. Bugungi kunda turnirda har bir mamlakatdan kamida toʻrtta klub qatnashadi, Argentina va Braziliya eng koʻp vakilga ega (mos ravishda oltita va ettita klub). Guruh bosqichi har doim qoʻllanilgan, ammo har bir guruhdagi jamoalar soniga qarab har xil boʻlgan.[1][2]
Hozirgi formatda turnir sakkiz bosqichdan iborat boʻlib, birinchi bosqich yanvar oyi oxirida boʻlib oʻtadi. Dastlabki uch bosqichdan omon qolgan toʻrtta jamoa har biri toʻrtta jamoadan iborat sakkizta guruhdan iborat guruh bosqichida 28 ta jamoaga qoʻshiladi. Sakkizta guruh gʻoliblari va sakkizta ikkinchi oʻrinni egallagan jamoalar pley-off bosqichiga yoʻl olishadi va ular noyabr oyida final bilan yakunlanadi. Libertadores kubogi gʻolibi FIFA Klublar oʻrtasidagi Jahon chempionati va Recopa Sudamericana musobaqalarida ishtirok etish huquqiga ega boʻladi.[3]
Argentinaning „Independiente“ klubi kubok tarixidagi eng muvaffaqiyatli klub ibo‘lib, turnirda 7 marta g‘alaba qozongan. Argentina klublari 25 ta gʻalaba bilan eng koʻp gʻalaba qozongan, Braziliya esa eng koʻp gʻalaba qozongan jamoalarga egadir. Brazilyadan 10 ta klub chempionlikni qoʻlga kiritgan. Kubokni 25 ta klub qo‘lga kiritgan bo‘lsa, ulardan 15 tasi bir martadan ortiq, yetti klub esa ikki yil ketma-ket gʻalaba qozongan.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Argentina va Urugvay chempionlari oʻrtasidagi Aldao kubogi uchun toʻqnashuvlar 1930-yillarda qitʼa musoboqasi gʻoyasini uygʻotdi.[1] 1948-yilda Janubiy Amerika chempionlar chempionati (ispancha: Campeonato Sudamericano de Campeones), Libertadores kubogining eng toʻgʻridan-toʻgʻri kashshofi, koʻp yillik rejalashtirish va tashkilotchilikdan soʻng Chilining Kolo-Kolo klubi tomonidan tashkil etildi.[1] Santyagoda boʻlib oʻtgan u har bir davlatning oliy milliy ligalari chempionlarini birlashtirdi.[1] Turnirda braziliyalik Vasko da Gama gʻalaba qozondi.[1][4][5] 1948-yilgi Janubiy Amerika turniri butun qitʼa boʻylab „Chempionlar kubogi“ modelidan boshlandi, natijada 1955-yilda Yevropa chempionlar kubogi yaratildi, buni Jak Ferran (Yevrokubokning „asoschilaridan“ biri) tasdiqladi. 2015-yilda braziliyalik telesport dasturiga bergan intervyusida.[6]
1958-yilda musobaqaning asosi va formati Penyarol boshqaruv kengashi rahbarlari tomonidan yaratilgan. 1958-yil 8-oktabrda João Avelanj o‘zi taklif etilgan UEFA yig‘ilishida Yevropa kubogining Janubiy Amerika ekvivalenti sifatida Amerika kubogi (Amerika chempionlar kubogi, 1965-yilda Libertadores kubogi deb o‘zgartirilgan) tashkil etilishini eʼlon qildi. Shunday qilib, har ikki qitʼa konfederatsiyasining chempion klublari Qitʼalararo kubokda „dunyoning eng yaxshi klub jamoasi“ni aniqlashlari mumkin edi.[7][8] 1959-yil 5-martda Buenos-Ayresda bo‘lib o‘tgan 24-Janubiy Amerika Kongressida tanlov Xalqaro ishlar qo‘mitasi tomonidan ratifikatsiya qilindi. 1965-yilda u Simon Bolivar, Xose de San Martin, Pedro I, Bernardo OʻXiggins va Xose Gervasio Artigas kabi Janubiy Amerika ozodligi qahramonlari sharafiga nomlangan.[1]
Format[tahrir | manbasini tahrirlash]
Malaka[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aksariyat jamoalar Apertura va Klausura turnirlari deb ataladigan yarim yillik turnirlarda g‘alaba qozonish yoki o‘z chempionatida eng yaxshi jamoalar qatoriga kirish orqali Libertadores kubogiga yo‘llanma oladi.[3] Ushbu formatdan foydalanadigan davlatlar — Boliviya, Kolumbiya, Ekvador, Paragvay, Peru, Urugvay va Venesuela.[3] Peru va Ekvador bir necha bosqichlarni o‘z ichiga olgan Libertadores kubogiga saralash uchun yangi formatlarni ishlab chiqdi.[3] Argentina, Braziliya va Chili Janubiy Amerikaning yagona ligalari boʻlib, Apertura va Klausura formati o‘rniga Yevropa ligasi formatidan foydalanadi.[3] Biroq, Libertadores kubogi uchun bitta yo‘llanmani ushbu mamlakatlarda ichki kuboklarni qo‘lga kiritish orqali qo‘lga kiritish mumkin.[3]
Ilgari Peru, Urugvay va Meksika Libertadoresga saralash masalasini hal qilish uchun ikkinchi turnirdan foydalangan (1992-1997-yillar oralig‘ida „Liguilla Pre-Libertadores“, 1974-yildan 2009-yilgacha „Liguilla Pre-Libertadores de América“ va 1974-yildan 2009-yilgacha InterLiga, mos ravishda).[2][3] Argentina 1992-yilda faqat bir marta o‘xshash usuldan foydalangan. 2011-yildan beri Sudamerikana kubogi g‘olibi avtomatik ravishda quyidagi Libertadores kubogiga yo‘llanma oldi.[3][9]
2019-yilgi musoboqa uchun tanlovning turli bosqichlarida quyidagi jamoalar bahslashdi: [3]
| Birinchi bosqich | ||
|---|---|---|
| ||
| Ikkinchi bosqich | ||
| ||
| Uchinchi bosqich | ||
| ||
| Guruh bosqichi | ||
| ||
| Yakuniy bosqichlar | ||
|
| Mamlakat | Birinchi bosqich | Ikkinchi bosqich | Guruh bosqichi |
|---|---|---|---|
| Braziliya | 2 | 5 | |
| Argentina | 1 | 5 | |
| Chili | 2 | 2 | |
| Kolumbiya | 2 | 2 | |
| Boliviya | 1 | 1 | 2 |
| Ekvador | 1 | 1 | 2 |
| Paragvay | 1 | 1 | 2 |
| Peru | 1 | 1 | 2 |
| Urugvay | 1 | 1 | 2 |
| Venesuela | 1 | 1 | 2 |
O‘tgan mavsumdagi Libertadores kubogi g‘oliblari, agar ular o‘zlarining ichki ko‘rsatkichlari orqali turnirda qatnasha olmasalar, qo‘shimcha yo‘llanma beriladi; ammo, agar chempionlik unvonlari egalari o‘zlarining ichki ko‘rsatkichlari orqali turnirda qatnashish huquqiga ega bo‘lsalar, unvon sohibini „almashtirish“ uchun keyingi munosib jamoaga qo‘shimcha kirish beriladi.
Qoidalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dunyo bo‘ylab boshqa ko‘plab musobaqalardan farqli o‘laroq, Libertadores kubogi tarixda qo‘shimcha vaqt yoki mehmonda gol urmagan.[3] 1960-yildan 1987-yilgacha bo‘lgan davrda ikki o‘yindagi o‘yinlarda ochkolar (jamoalar gʻalaba uchun 2 ochko, durang uchun 1 ochko va magʻlubiyat uchun 0 ochko beriladi), to‘plar farqini hisobga olmagan holda hal qilindi. Ikki o‘yindan keyin ikkala jamoaning ochkolari teng bo‘lsa, uchinchi o‘yin neytral maydonda o‘tkaziladi. To‘plar farqi faqat uchinchi o‘yinda durang qayd etilgan taqdirdagina paydo bo‘lardi. Agar uchinchi o‘yinda darhol g‘olib aniqlanmasa, g‘olibni aniqlash uchun penaltilar seriyasidan foydalanildi.[3]
1988-yildan boshlab, ikki o‘yindagi duranglar ochkolar bo‘yicha hal qilindi, keyin esa to‘plar farqi, agar ikkinchi o‘yinda to‘liq vaqtdan keyin umumiy hisob teng bo‘lsa, darhol penaltilar seriyasi belgilandi. [3] 2005-yilgi mavsumdan boshlab KONMEBOL safarda gol urish qoidasidan foydalana boshladi.[3] 2008-yilda final o‘yinlari mehmondagi gollar qoidasidan istisno bo‘ldi va qo‘shimcha vaqtlardan foydalandi.[3] 1995-yildan boshlab FIFA tomonidan 1995-yilda qabul qilingan, g‘alabalarga qo‘shimcha qiymat beradigan tizim „G‘alaba uchun uch ochko“ standarti KONMEBOLda qabul qilingan bo‘lib, endi jamoalar g‘alaba uchun 3 ochko, durang uchun 1 ochko va yoʻqotish uchun 0 ball oladi.
Turnir[tahrir | manbasini tahrirlash]
Joriy turnirda olti oydan sakkiz oygacha bo‘lgan muddatda 47 ta klub ishtirok etadi. Uch bosqich mavjud: birinchi, ikkinchi va pley-off bosqichidir.
Birinchi bosqichda 12 ta klub bir qator ikki o‘yinli pley-off bahslarida qatnashadi. [3] Omon qolgan olti kishi ikkinchi bosqichda 26 ta klubga qo‘shiladi va ular to‘rttadan sakkizta guruhga bo‘lingan.[3] Har bir guruhdagi jamoalar ikki davrali tizimda o‘ynaydi, har bir jamoa o‘z guruhidagi barcha jamoalarga qarshi uyda va safarda o‘ynaydi.[3] Har bir guruhning eng yaxshi ikkita jamoasi so‘ngra ikki oyoqli nokautdan iborat bo‘lgan pley-off bosqichiga qur‘a tashlanadi.[3] Shu vaqtdan boshlab musobaqa chorak final, yarim final va finalga qadar ikki oyoqli nokaut bilan davom etadi.[3] 1960 va 1987-yillar oralig‘ida oldingi g‘oliblar musobaqada yarim final bosqichiga qadar qatnashmadi, bu esa kubokni saqlab qolishni ancha osonlashtirdi.[3]
1960 va 2004-yillar oralig‘ida turnir g‘olibi hozirda tugatilgan Qit‘alararo kubok yoki (1980-yildan keyin) UEFA va KONMEBOL tomonidan ma‘qullangan futbol musobaqasi Toyota Kubogida Evropa kubogi gʻoliblariga qarshi kurash olib bordi (bundan buyon UEFA Chempionlar ligasi nomi oʻzgartirildi).[3] 2004-yildan beri gʻolib oltita qit‘a konfederatsiyasining chempion klublari ishtirokida oʻtkaziladigan Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida ishtirok etib kelmoqda. Uni Xalqaro futbol federatsiyasi (FIFA), sportning global boshqaruv organi tashkil qiladi. Yevropa va Janubiy Amerika sportning eng kuchli markazlari hisoblangani bois, o‘sha qitʼa chempionlari musobaqaga yarim final bosqichidan kirishadi.[3] G‘olib jamoa, shuningdek, Sudamerikana kubogi g‘oliblariga qarshi ikki oyoqli final seriyasida Recopa Sudamericanada oʻynash huquqini qoʻlga kiritadi.[3]
Sovrinlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kubok[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turnir o‘z nomini Libertadores kubogi g‘olibiga beriladigan Libertadores kubogi yoki oddiygina la Copa deb ham ataladi. U KONMEBOL ko‘rsatmasi bilan Limadagi Camusso Jewelry-da Peruda tug‘ilgan italiyalik muhojir zargar Alberto de Gasperi tomonidan ishlab chiqilgan.[10] Kubok ustki qismi kumushdan qilingan, yuqoridagi futbolchidan tashqari (kumush qoplamali bronzadan qilingan).[11]
Musoboaqaning har bir g‘olibining nishonlarini o‘z ichiga olgan poydevor qattiq yog‘ochdan qilingan. Nishonlar mavsumni, g‘olib klubning to‘liq nomini, chempionlar qaysi shahar va mamlakatni ko‘rsatadi. Ushbu ma‘lumotning chap tomonida klub logotipi joylashgan. Ketma-ket uchta turnirda g‘olib chiqqan har qanday klub kubokni saqlab qolish huquqiga ega. Bugungi kunda joriy kubok musobaqa tarixidagi uchinchi sovrin hisoblanadi.
Ikki klub ketma-ket uchta g‘alabadan keyin haqiqiy kubokni saqlab qoldi:[12]
- Estudiantes 1970-yilda ketma-ket uchinchi g‘alabadan keyin. Ular 2009-yilda to‘rtinchi chempionlikni qoʻlga kiritishdi.
- Independiente 1974-yilda ketma-ket uchinchi va umumiy hisobda beshinchi g‘alabasidan keyin. O‘shandan beri ular 1975 va 1984-yillarda yana ikkita chempionlikni qo‘lga kiritishdi.
Mukofot puli[tahrir | manbasini tahrirlash]
2023-yil holatiga koʻra, Libertadores kubogi klublari ikkinchi bosqichga chiqish uchun 500 000 $ AQSh dollari va guruh bosqichidagi har bir uy uchrashuvi uchun 1 000 000 $ AQSh dollari oladi, shu bosqichda gʻalaba qozongan har bir oʻyin uchun qoʻshimcha 300 000 $ AQSh dollari beriladi. Bu miqdor televidenie huquqlari va stadion reklamasidan olingan. 1/8 finalda har bir uy o‘yinidagi to‘lov 1 250 000 $ AQSH dollariga ko‘tariladi. Sovrin puli har chorak finalchi 1 700 000 $ AQSH dollari olgani sababli ko‘payadi, har bir yarim finalchiga 2 300 000 $ AQSh dollari, g‘olibga 18 000 000 $ va sovrindorlarga 7 000 000 $ AQSH dollari beriladi.[13]
- Birinchi bosqichda yoʻq qilingan: 400 000 AQSh dollari
- Ikkinchi bosqichda yoʻq qilindi: 500 000 AQSh dollari
- Uchinchi bosqichda yoʻq qilindi: 600 000 AQSh dollari
- Guruh bosqichi: 3 000 000 AQSH dollari
- Guruh bosqichidagi g‘alaba: 300 000 AQSh dollari
- 1/8 final: 1 250 000 AQSH dollari
- Chorak final: 1 700 000 AQSH dollari
- Yarim final: 2 300 000 AQSH dollari
- Ikkinchi o‘rin: 7 000 000 AQSH dollari
- Chempionlar: 18 000 000 AQSh dollari
Madaniy taʼsir[tahrir | manbasini tahrirlash]
Libertadores kubogi Janubiy Amerika qitʼasi madaniyatida muhim o‘rinni egallaydi. Butun dunyo bo‘ylab folklor, shov-shuv va ko‘plab musobaqalarning tashkil etilishi Libertadorlarga qarzdordir.
Sueño Libertador[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sueño Libertador („Liberator Dream“) — bu Libertadores kubogida g‘alaba qozonish yoki g‘alaba qozonishga urinish kontekstida sport jurnalistikasi tomonidan qo‘llaniladigan reklama iborasi.[14] Shunday qilib, jamoa musobaqadan chetlatilganda, jamoa ozod qilish orzusidan uyg‘ongan deb aytiladi. Loyiha odatda klub milliy ligada g‘olib chiqqanidan keyin boshlanadi (bu ularga keyingi yilgi Libertadores kubogida qatnashish huquqini beradi).
Klublar Libertadores kubogini yutish uchun katta miqdorda pul sarflashlari odatiy holdir. Masalan, 1998-yilda Vasko da Gama musobaqada g‘alaba qozonish uchun 10 million dollar sarflagan bo‘lsa, 1998-yilda Luiz Felipe Skolari boshchiligidagi „Palmeyras“ boshqa o‘yinchilar qatoriga Junior Baianoni olib kelib, 1999-yilda Libertadores kubogini qo‘lga kiritdi. Turnir ishtirokchilar orasida yuksak eʼtirofga ega. 2010-yilda Gvadalaxaralik futbolchilar Ispaniyaga qarshi o‘rtoqlik o‘yinida maydonga tushishdan ko‘ra Libertadores kubogi finalida o‘ynashni afzal koʻrishlarini ta‘kidladilar,[15] va o‘z milliy ligalari haqida bahslashdilar.[16] Xuddi shunday, 2010-yilgi Braziliya kubogidagi g‘alabadan so‘ng, bir nechta „Santos“ futbolchilari UEFA Chempionlar ligasi, masalan, Angliyaning "Chelsi" va Fransiyaning „Lion“i ishtirok etuvchi klublar bilan ko‘p millionlik shartnomalar tuzilganiga qaramay, klubda qolishni va 2011-yilgi Libertadores kubogida ishtirok etishni xohlashlarini ma‘lum qilishdi.[17]
„Boka Xuniors“ning sobiq darvozaboni Oskar Kordobaning ta‘kidlashicha, Libertadores kubogi uning faoliyati davomida qo‘lga kiritgan eng nufuzli sovrin (Argentina ligasi, Qit‘alararo kubok va boshqalar boʻlgan). [18]
La Copa se mira y no se toca[tahrir | manbasini tahrirlash]
1960-yilda tashkil etilganidan beri Libertadores kubogi asosan Atlantika okeani sohilidagi davlatlar: Argentina, Braziliya va Urugvay klublari tomonidan yutib kelingan. Paragvayning „Olimpiya“ jamoasi 1979-yilda g‘alaba qozonganida, Libertadores kubogini yutgan birinchi jamoa bo‘ldi.
Tinch okeani sohilidagi mamlakatdan finalga chiqqan birinchi klub 1972-yilda Argentinaning Independiente jamoasiga qarshi o‘yinda mag‘lub bo‘lgan Peruning Lima universiteti bo‘ldi.[19] Keyingi yili „Independiente“ Tinch okeanining boshqa jamoasi Chilining "Kolo-Kolo" jamoasini mag‘lub etib, kubok hech qachon g‘arbga bormaydi degan afsonani yaratdi va „La Copa se mira y no se toca“ (ispancha: The Cup is to be seen, not to be touched iborasi tug‘ildi). [19] Unión Española 1975-yilda finalga chiqqan uchinchi Tinch okeani jamoasi bo‘ldi, garchi ular Independientega ham mag‘lub boʻlishdi.[19] Kolumbiyaning Medellin shahridagi „Atletiko Nasional“ jamoasi 1989-yilda Libertadores kubogini yutib, Tinch okeani sohiliga ega bo‘lgan birinchi mamlakat bo‘lib, turnirda g‘olib chiqdi. [20] 1990 va 1998-yillarda Ekvadorning „Barselona“ sport klubi ham finalga chiqdi, ammo ikkala finalda mos ravishda „Olimpia“ va „CR Vasko da Gama“ga yutqazdi.
Musobaqada Tinch okeani sohillariga ega bo‘lgan mamlakatlarning boshqa klublari 1991-yilda Chilining "Kolo-Kolo", 2004-yilda Kolumbiyaning „Once Caldas“ va 2008-yilda Ekvadorning „LDU Quito“ klublari g‘olib chiqdi. Kolumbiyaning „Atletiko Nacional“ klubi 2016-yilda ikkinchi chempionlikni qo‘lga kiritdi. Argentina jamoalaridan Chili jamoalariga Libertadores kubogini hech qachon qo‘lga kiritmaganliklari uchun masxara qilishgan, shuning uchun 1991-yilda Kolo-Kolo g‘alaba qozonganidan so‘ng, „la copa se mira y se toca“ (ispancha: The Cup is seen and touched degan yangi ibora Chilida paydo bo‘ldi).
Elchi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Koʻplab futbol tarixchilari, sobiq futbolchilar va muxlislar tomonidan musobaqa tarixidagi eng yaxshi futbolchi deb eʼtirof etilgan Pele[21] 2008-yilda musobaqaning bosh homiysi bo‘lgan Banko Santander tomonidan Copa Libertadores elchisi etib tayinlangan edi.[22][23] Keyinchalik bu amalda tiklandi, chunki korporatsiya Peleni „1960-yillarda o‘z jamoasi Santos FC bilan musoboqaning promouteri“ deb hisobladi. [24]
1999-yilda u IFFHS Xalqaro futbol tarixi va statistikasi federatsiyasi tomonidan "Asrning eng yaxshi futbolchisi" deb topildi. Oʻsha yili Fransiyaning „France-Football“ haftalik jurnali asrning eng yaxshi futbolchisini tanlash uchun oʻzlarining sobbiq „Oltin toʻp“ sovrindorlari bilan maslahatlashdi. Birinchi o‘rinni Pele egalladi.[25] 1999-yilda Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi Peleni „Asr sportchisi“ deb e‘lon qildi. [26]
OAV yoritilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Turnir Janubiy Amerika, Meksika va Ispaniyadan tashqarida televidenie orqali tomoshabinlarini jalb qiladi. Oʻyinlar 135 dan ortiq mamlakatlarda translyatsiya qilinadi, sharhlar 30 dan ortiq tillarda mavjud va shuning uchun Copa koʻpincha televizorda eng koʻp tomosha qilinadigan sport tadbirlaridan biri hisoblanadi;[27] Masalan, Fox Sports Amerika qit‘asidagi 25 milliondan ortiq uy xoʻjaliklarini qamrab oladi.[28] Movistar+ Ispaniyadagi Libertadores kubogi oʻyinlarini jonli efirda namoyish etadi.[29]
2019-yil 19-yanvar holatiga ko‘ra beIN Sports 2019-2022-yillar oralig‘ida Avstraliya, Kanada, MENA, Yangi Zelandiya va Qo‘shma Shtatlar uchun translyatsiya huquqini oldi.[30]
Homiylik[tahrir | manbasini tahrirlash]
1997-yildan 2017-yilgacha tanlovning nomlash huquqi uchun yagona bosh homiysi bor edi. Birinchi yirik homiy 1997 yilda KONMEBOL bilan o‘n yillik shartnoma imzolagan Toyota kompaniyasi edi.[31] Ikkinchi yirik homiy 2008-yilda KONMEBOL bilan besh yillik shartnoma imzolagan Banco Santander edi.[32] Uchinchi yirik homiy Bridgestone edi, u 2013-yildan 2017-yilgacha boʻlgan besh yil muddatga musobaqa nomini nomlash huquqi boʻyicha homiylik shartnomasini imzoladi.[33]
2023-yildan boshlab Libertadores kubogi homiylari:
O‘yin toʻpi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nike boshqa barcha KONMEBOL musobaqalarida boʻlgani kabi 2003-yildan beri rasmiy oʻyin toʻpini yetkazib beradi.[34][35] 2022-yil holatiga ko‘ra, Libertadores kubogi uchun joriy oʻyin toʻpi Nike Flight hisoblanadi.[36]
Flight modeli 2020-yilda Merlin to‘pi oʻrniga xuddi shu ishlab chiqaruvchi tomonidan taqdim etilgan. Nike Flightning boshqa versiyasi 2021-yilgi Amerika kubogi vaqtida ishlatilgan. [37]
Rekordlar va statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]
Quyidagi maʼlumotlar 1948-yilgi Janubiy Amerika chempionlar chempionatini oʻz ichiga olmaydi, chunki u Conmebol tomonidan Copa Libertadores musobaqasi yoki rasmiy musobaqa sifatida roʻyxatga olinmagan. Biroq, hech boʻlmaganda 1996/1997-yillarda Konmebol Libertadores kubogi va 1948-yilgi turnirga teng maqomga ega boʻldi, chunki 1948-yilgi chempion klub (CR Vasko da Gama) Superkubogi Libertadoresda ishtirok etishga ruxsat berildi, bu esa Konmebolning rasmiy musobaqasi boʻldi, faqat Libertadoresning sobiq chempionlari uchun ishtirok etish edi (masalan, Konmebol kubogi kabi boshqa rasmiy musobaqalar chempionlari ishtirokini qabul qilmaslik).
Finallar roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]
- From 1960 to 1987 the winner was defined by points (2 per win, 1 per draw), with a third match if necessary.
- From 1989 to 2018 the winner was defined by goal difference, with no playoff held.
- From 2019, the final was played under a single match.
- Keys
- Playoff result
- Aggregate score (only indicated in case both teams were tied on points)
- Defined on penalty shoot-out in the second leg
- Notes
- ↑ Since this edition, the final was played under a single match format.
Klublarning natijalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Boliviya va Venesuela hech qachon finalga chiqa olmagan yagona davlatlardir. Ulardan tashqari, Peru (va taklif qilingan davrda Meksika) hech qachon finalda gʻalaba qozona olmagan yagona mamlakatdir.
| Klub | Chempionlik | Ikkinchi oʻrin | Gʻolib mavsum | Ikkinchi oʻrin mavsumi |
|---|---|---|---|---|
| Independiente | 7 | 0 | 1964, 1965, 1972, 1973, 1974, 1975, 1984 | —
|
| Boca Juniors | 6 | 5 | 1977, 1978, 2000, 2001, 2003, 2007 | 1963, 1979, 2004, 2012, 2018 |
| Peñarol | 5 | 5 | 1960, 1961, 1966, 1982, 1987 | 1962, 1965, 1970, 1983, 2011 |
| River Plate | 4 | 3 | 1986, 1996, 2015, 2018 | 1966, 1976, 2019 |
| Estudiantes | 4 | 1 | 1968, 1969, 1970, 2009 | 1971 |
| Olimpia | 3 | 4 | 1979, 1990, 2002 | 1960, 1989, 1991, 2013 |
| Nacional | 3 | 3 | 1971, 1980, 1988 | 1964, 1967, 1969 |
| São Paulo | 3 | 3 | 1992, 1993, 2005 | 1974, 1994, 2006 |
| Palmeiras | 3 | 3 | 1999, 2020, 2021 | 1961, 1968, 2000 |
| Santos | 3 | 2 | 1962, 1963, 2011 | 2003, 2020 |
| Grêmio | 3 | 2 | 1983, 1995, 2017 | 1984, 2007 |
| Flamengo | 3 | 1 | 1981, 2019, 2022 | 2021 |
| Cruzeiro | 2 | 2 | 1976, 1997 | 1977, 2009 |
| Internacional | 2 | 1 | 2006, 2010 | 1980 |
| Atlético Nacional | 2 | 1 | 1989, 2016 | 1995 |
| Colo-Colo | 1 | 1 | 1991 | 1973 |
| Racing | 1 | 0 | 1967 | Andoza:Sdash |
| Argentinos Juniors | 1 | 0 | 1985 | Andoza:Sdash |
| Vélez Sársfield | 1 | 0 | 1994 | Andoza:Sdash |
| Vasco da Gama | 1 | 0 | 1998 | —
|
| Once Caldas | 1 | 0 | 2004 | Andoza:Sdash |
| LDU Quito | 1 | 0 | 2008 | Andoza:Sdash |
| Corinthians | 1 | 0 | 2012 | Andoza:Sdash |
| Atlético Mineiro | 1 | 0 | 2013 | Andoza:Sdash |
| San Lorenzo | 1 | 0 | 2014 | Andoza:Sdash |
| América de Cali | 0 | 4 | Andoza:Sdash | 1985, 1986, 1987, 1996 |
| Cobreloa | 0 | 2 | Andoza:Sdash | 1981, 1982 |
| Newell's Old Boys | 0 | 2 | Andoza:Sdash | 1988, 1992 |
| Barcelona | 0 | 2 | Andoza:Sdash | 1990, 1998 |
| Deportivo Cali | 0 | 2 | Andoza:Sdash | 1978, 1999 |
| Athletico Paranaense | 0 | 2 | Andoza:Sdash | 2005, 2022 |
| Universitario | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 1972 |
| Unión Española | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 1975 |
| Universidad Católica | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 1993 |
| Sporting Cristal | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 1997 |
| Cruz Azul | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2001 |
| São Caetano | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2002 |
| Fluminense | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2008 |
| Guadalajara | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2010 |
| Nacional | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2014 |
| UANL | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2015 |
| Independiente del Valle | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2016 |
| Lanús | 0 | 1 | Andoza:Sdash | 2017 |
Mamlakatlar boʻyicha natijalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Mamlakat | Chempionlik | Ikkinchi o‘rin | Jami |
|---|---|---|---|
| Argentina
|
25 | 12 | 37 |
| Braziliya
|
22 | 18 | 40 |
 Urugvay
|
8 | 8 | 16 |
 Kolumbiya
|
3 | 7 | 10 |
 Paragvay
|
3 | 5 | 8 |
 Chili
|
1 | 5 | 6 |
 Ekvador
|
1 | 3 | 4 |
 Meksika
|
0 | 3 | 3 |
 Peru
|
0 | 2 | 2 |
Eng koʻp gollar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| № | Mamlakat | Oʻyinchi | Gollar | Oʻyinlar | Gollar foizi | Debyut | Klub(lar) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |
|
Alberto Spenser | 54 | 87 | 0,62 | 1960 | Peñarol Barselona
|
| 2 |
|
Fernando Morena | 37 | 77 | 0,48 | 1973 | Peñarol
|
| 3 |
|
Pedro Rocha | 36 | 88 | 0,41 | 1962 | Peñarol San-Paulu Palmeyras
|
| 4 |
|
Daniel Onega | 31 | 47 | 0,66 | 1966 | River Pleyt
|
| 5 |
|
Xulio Morales | 30 | 76 | 0,39 | 1966 | Nasyonal
|
| 6 |
|
Luizsao | 29 | 43 | 0,67 | 1998 | Vasko da Gama Sport Club Corinthians
|
|
|
Gabi | 29 | 48 | 0,60 | 2018 | Santos Flamengo
| |
|
|
Antoni de Avila | 29 | 94 | 0,31 | 1983 | Amerika de Kali Barselona
| |
|
|
Xuan Karlos Sarnari | 29 | 62 | 0,47 | 1966 | River Pleyt Katolika universitetiUniversidad de Chili Santa Fe
| |
| 10 | 
|
Xuan Karlos Sanches | 26 | 53 | 0,49 | 1973 | Xorxe Vilstermann Gullash San-Xose
|
|
|
Luis Artime | 26 | 40 | 0,65 | 1966 | Independiente Nasyonal
|
Eng koʻp oʻyin oʻtkazganlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Daraja | Mamlakat | Oʻyinchi | Oʻyin | Gollar | Yildan | Yilgacha | Klub(lar) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |
|
Har doim Hugo Almeyda | 113 | 0 | 1973 | 1990 | Olimpia
|
| 2 |  Kolumbiya
|
Antoni de Avila | 94 | 29 | 1983 | 1998 | Kolumbiya Amerika de Kali Barselona
|
| 3 |
|
Vladimir Soria | 93 | 4 | 1986 | 2000 | Bolivar
|
| 4 | Kolumbiya
|
Willington Ortiz | 92 | 19 | 1973 | 1988 | Kolumbiya Millionarios Kolumbiya Amerika de Kali Kolumbiya Deportivo Kali
|
| 5 |
|
Rojerio Seni | 90 | 14 | 2004 | 2015 | San-Paulu
|
| 6 |
|
Pedro Rocha | 88 | 36 | 1962 | 1979 | Peñarol San-Paulu Palmeyras
|
| 7 |
|
Alberto Spenser | 87 | 54 | 1960 | 1972 | Peñarol Barselona
|
|
|
Karlos Borja | 87 | 11 | 1979 | 1997 | Bolivar
| |
| 9 |
|
Xuan Battaglia | 85 | 22 | 1978 | 1990 | Serro Porteño Kolumbiya Amerika de Kali
|
| 10 | Kolumbiya
|
Alex Escobar | 83 | 14 | 1985 | 2000 | Kolumbiya Amerika de Kali LDU Kito
|
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ayollar Libertadores kubogi
- Copa Sudamerikana
- Futbol boʻyicha qitʼa chempionatlari
- Janubiy Amerika Chempionlar chempionati
- Aldao kubogi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Carluccio. „¿Qué es la Copa Libertadores de América?“ (es). Historia y Fútbol (2-sentyabr 2007-yil). Qaraldi: 18-may 2010-yil.
- ↑ 2,0 2,1 „River y Colón no tienen fecha fija“ (es). La Nación (13-dekabr 1997-yil). Qaraldi: 18-may 2010-yil.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 „Reglamento CONMEBOL Libertadores 2019“ (es). CONMEBOL. 4-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-yanvar 2019-yil.
- ↑ La Nación; Historia del Fútbol Chileno, 1985
- ↑ Bekerman. {{{editor}}}: „Hace 60 años, River perdía la gran chance de ser el primer club campeón de América“ (es) (2008). 21-may 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 10-may 2008-yil.
- ↑ „Globo Esporte, 10/May/2015: Especial: Liga dos Campeões completa 60 anos, e Neymar ajuda a contar essa história. Accessed in 06/December/2015.“. 4-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24-avgust 2020-yil.
- ↑ Spanish newspaper El Mundo Deportivo, 09/Oct/1958, pag. 04.
- ↑ „ABC (Madrid) - 09/10/1958, p. 58 - ABC.es Hemeroteca“. hemeroteca.abc.es.
- ↑ „Magnífico sorteo de la Copa Nissan Sudamericana 2010 en Asunción“ (es). CONMEBOL (28-aprel 2010-yil). 2-may 2010-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 18-may 2010-yil.
- ↑ {{{editor}}}: „Las chapitas de la Copa Libertadores“ (es) (17-iyul 2009-yil). Qaraldi: 1-may 2010-yil.
- ↑ „El trofeo de la Copa Libertadores se hizo en el Perú“ (es). HD Mundo. 12-yanvar 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-avgust 2010-yil.
- ↑ „History of the Copa Libertdores“. Historiayfutbol.obolog.com (10-iyun 2009-yil). Qaraldi: 16-may 2014-yil.
- ↑ „¡Una millonada! Conmebol aumenta los premios para la Copa Libertadores 2023“ (es). Marca Claro Colombia (9-yanvar 2023-yil). 14-yanvar 2023-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 10-yanvar 2023-yil.
- ↑ Carter. „Sueño Libertador“ (es). El Siglo de Durango (16-yanvar 2004-yil). 22-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 18-may 2010-yil.
- ↑ „España viene con 18 Campeones del Mundo“ (es). Medio Tiempo (5-avgust 2010-yil). Qaraldi: 5-avgust 2010-yil.
- ↑ Téllez. „Para Luis Michel la prioridad es la Copa Libertadores“ (es). Medio Tiempo (5-avgust 2010-yil). Qaraldi: 5-avgust 2010-yil.
- ↑ „Quiero quedarme en Santos: Robinho“ (es). Medio Tiempo (5-avgust 2010-yil). Qaraldi: 5-avgust 2010-yil.
- ↑ „Una copa, brindis y a dormir porque había que pensar en San Lorenzo“. Cancha Llena (27-noyabr 2010-yil). Qaraldi: 28-noyabr 2010-yil.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 „Copa Libertadores“ (es). Club Atlético Independiente. 4-aprel 2010-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21-may 2010-yil.
- ↑ Atlético Nacional recuerda con nostálgia a 32 años de su primera Copa Libertadores on Goal.com
- ↑ „The Best of The Best“. Rsssf.com (19-iyun 2009-yil). Qaraldi: 12-iyun 2010-yil.
- ↑ „El Banco Santander renueva a Pelé como embajador de la Copa Libertadores“ (es). Europapress.es (18-avgust 2010-yil). Qaraldi: 16-may 2014-yil.
- ↑ Pelé visitará Chile como embajador de la Copa Libertadores ADN Radio, 9 Mar 2008
- ↑ „Yo soy mejor de la cabeza que Maradona“ interview with Pelé on El Gráfico, September 2010
- ↑ France Football’s Football Player of the Century Retrieved May 1, 2011
- ↑ „Pelé still in global demand“. CNN Sports Illustrated (29-may 2002-yil). Qaraldi: 30-may 2008-yil.
- ↑ „Copa Libertadores TV revenues rise“. Sports business (9-mart 2006-yil). Qaraldi: 2-fevral 2008-yil.
- ↑ Amoroso. „Copa Libertadores: "We estimate to have about 70 matches filmed in HD"“. TodoTV News. 17-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2-fevral 2010-yil.
- ↑ „Boca vs River: la 'final del siglo' será en sábado: 10 y 24 de noviembre“ (es). Marca (1-noyabr 2018-yil).
- ↑ „beIN SPORTS Wins Exclusive Broadcast Rights to Copa Libertadores, Copa Sudamericana and Recopa Sudamericana.“ (en). AP News (18-yanvar 2019-yil).
- ↑ „Bridgestone succeeds Santander as Copa Libertadores title sponsor“. Soccerrex (2012). 17-yanvar 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 6-noyabr 2018-yil.
- ↑ „Corporation Sponsorship“. Santander Group (2013). Qaraldi: 26-sentyabr 2013-yil.
- ↑ „Bridgestone and Conmebol announce five-year sponsorship of Copa Libertadores“. Bridgestone Americas (2012). Qaraldi: 6-noyabr 2018-yil.
- ↑ „Nike presentó la nueva pelota para el Torneo“ (es). Info Bae (13-yanvar 2010-yil). 27-oktyabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 12-yanvar 2010-yil.
- ↑ „The Nike "Ordem" is the official ball of the 2014 Copa Bridgestone“. Conmebol (2014). Qaraldi: 6-noyabr 2018-yil.
- ↑ Balón Copa Libertadores 2022 on Planetafobal.com, 20 Dec 2021
- ↑ Así es el Nike Flight, balón de la Copa América: características y precio 13 Jul 2021, on As
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Goldblatt, David Goldblatt. The Ball Is Round: A Global History of Soccer. Penguin Group, 2008. ISBN 978-1-59448-296-0.
- Jozsa, Frank. Global Sports: Cultures, Markets and Organizations. World Scientific, 2009. ISBN 978-981-283-569-7.
- Barraza, Jorge. Copa Libertadores de América, 30 años (es). Confederación Sudamericana de Fútbol, 1990.
- Napoleão, Antonio Carlos. O Brasil na Taça Libertadores da América (pt). Mauad Editora Ltda, 1999. ISBN 85-7478-001-4.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
 |
Vikilugʻatda Sueño Libertador nomli maqola mavjud. |
 |
Vikiomborda Copa Libertadores haqida turkum mavjud |
- Copa Libertadores on the RSSSF
- Conmebol Libertadores news (Wayback Machine saytida 2022-01-13 sanasida arxivlangan) at Fox Sports Mexico (ispancha)
- Copa Libertadores news at ESPN (ispancha)
- Copa Libertadores at Univision (ispancha)
- Copa Libertadores at worldfootball.net
- Copa Libertadores at southamericanfutbol.com (archived)
| |||||||||||||||||||||||
