Abdulmoʻminxon

Abdulmoʻminxon (?-1599) — Shayboniylar oʻzbek sulolasidan. Abdullaxon IIning oʻgʻli. Balxning kichik xoni (1582-1598). Buxoro xonligi hukmdori (1598-1599). 1589-yildan ota-bola munosabatlari keskin yomonlashadi. Chunki, Abdullaxon II Hirotni Safaviylardan qaytarib olgach, uni oʻz oʻgʻli qolib, Qulbobo koʻkaldoshga inʼom qiladi. Buning ustiga u Xurosondagi noiblari — Qulbobo Koʻkaldosh, Dinmuhammad sulton va boshqalarga yozma farmon joʻnatib, Abdulmoʻminxonga itoat etmaslikni va hatto biror qulay fursatdan foydalanib uni jisman yoʻq qilishni buyuradi. Shuningdek, u Niso, Obivard va Durun hokimi Nurmuhammadxonni qoʻllab-quvvatlab, uni Abdulmoʻminxonga qarshi urushga undaydi. Bundan dargʻazab boʻlgan Abdulmoʻminxon 1597-yil kuzida otasiga qarshi bosh koʻtarib, Balx va Badaxshon qoʻshini bilan Amudaryo boʻyiga kelgan. Abdullaxon IIning qoʻshini Nasaf (Qarshi) atrofida joylashgan. Abdullaxonga koʻmakka viloyat hokimlari, masalan: Axsi va Andijon hokimi Oʻzbek sulton oʻz qoʻshinlarini yuborgan. Buxoro va Balx ulamolari aralashuvi bilan ota-bola oʻrtasidagi nizoga barham berilgan. Abdulmoʻminxon otasi vafot etgach, Buxoroga qaytib taxtni egallagan. U Safaviylar bilan Xuroson uchun kurashni davom ettirgan.

Abdulmoʻminxon moʻgʻullar vayron qilgan Balx qalʼasini qayta qurdirgan, Balxdagi Xoja Abu Nasr Porso mozorida hashamatli koʻshk bunyod ettirgan.

Adabiyot

• Ahmedov B. A., Istoriko-geograficheskaya literatura Sredney Azii XVI-XVIII vv., T., 1985.

Manbalar

Shayboniylar sulolasi

Shaybon (XIII-asr) Abdulxayr-xon (1428 - 1468) Shayboniy-xon (1468 - 1510) Samarqand Koʻchkunchi-xon (1510 - 1531) Abu Saidxon (1531 - 1534) Abdulla I (1534 - 1539) Buxoro Ubaydalla-xon (1512 - 1539) Davlat birlashish Abdulla-xon I (1539 - 1540) Abdullatif (1540 - 1552) Navroʻz Ahmad (1552 - 1556) Samarqand Pirmuhammad I (1556 - 1561) Iskandar-Sulton (1561 - 1583) Buxoro Abdulla-xon II (1556 - 1598) Abdulmoʻmin (1598) Pirmuhammad II (1598)