1930-yilgi Indianapolis 500

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Oʻn sakkizinchi Indianapolis 500
Indianapolis Motor Speedway
Indianapolis 500
Sanksiya qiluvchi organ AAA
Sana May 30, 1930
Gʻolib Billy Arnold
Gʻolib jamoa Harry Hartz
Oʻrtacha tezlik 100.448 mph (161.655 km/h)
Pole natijasi Billy Arnold
Pole tezligi 113.268 mph (182.287 km/h)
Eng tez aylanish Arnold (198*)
*All time race record
Musobaqa oldidan
Eng tez avtomashina Cord L-29
Eng tez poygachi Wade Morton
Starter Grantland Rice[1]
Faxriy hakam Vincent Hugo Bendix[1]
Muxlislar 165,000-170,000[2]
Xronologiya
oldingisi keyingisi
1929 1931

1930 -yil 30-may, juma kuni Indianapolis Motor Speedwayda 18-Xalqaro Indianapolis 500-mil poygasi boʻlib oʻtdi. Shuningdek, ushbu poygalar 1930-yilgi Amerika avtomobillar assotsiatsiyasi chempionatining birinchi mavsumi boʻldi.

Pole pozitsiyasi gʻolibi Billy Arnold 3-davrada peshqadamlikni qoʻlga kiritdi va poyganing qolgan qismida yetakchilikni bermadi. U jami 198 davrani (barchasi ketma-ket) boshqardi, bu Indianapolis 500dagi poyga rekordi hisoblanadi. Arnoldga yordamchi mexanik Spider Matlock hamrohlik qildi.

Arnold 500 milni besh soatdan kamroq vaqt ichida (oʻrtacha tezlik 100 milyadan ortiq) hech qanday yordamsiz bosib oʻtgan birinchi poygachi sifatida tarixga qoldi. Pete DePaolo 1925-yilgi poygani besh soatdan kamroq vaqt ichida tugatgan edi, ammo natijasi boʻyicha Arnolddan orqada qoldi (21 aylanish kam edi). Keyinchalik Arnold nufuzli 100 mph klubining birinchi aʼzosi sifatida qabul qilingan.

Poyga Paul Marshallning oʻlimi bilan yakunlandi. U akasi Cy uchun yordamchi mexanik boʻlib poygada ishtirok etayotgan edi. Ularning mashinasi devorga urilgan va agʻdarilgan. Uning akasi og‘ir tan jarohatlari bilan tirik qolgan. Ammo Marshall vafot etgan.

Qoidalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1930-yilgi poygada bir qator yangi dvigatel qoidalari va spesifikatsiyalarini koʻrish mumkin edi. Ajratilgan siljish 91 1⁄2 kubometrdan oshirildi. Dyuym (1,5 L) dan 366 kubometrgacha (6,0 L) koʻtarildi. Ikki qismli dvigatellar bundan mustasno, super zaryadlovchilar taqiqlandi va haydash mexanikasi yana bir bor majburiy holga keltirildi. Bundan tashqari, maksimal 33 davrali maydonning anʼanaviy mandati olib tashlandi. Ushbu qoidalar toʻplami 1937-yilgacha amal qiladi.

Umumiy qoidalardan farqli oʻlaroq, 1929-yilgi fond bozori qulashiga javoban qoida oʻzgarishlari amalga oshirilmadi. Qoidalar toʻplami baʼzan "keraksiz " deb hisoblangan. Chunki koʻp ishtirokchilar moliyaviy inqiroz davrida ishtirokchilarga yengilik berish kerak deb hisoblagan. Ammo, Buyuk Depressiya davrida bir qancha yengilliklar berildi.

Speedway prezidenti Eddie Rickenbeker yengil avtomobil ishlab chiqaruvchilarni jalb qilish va poygadagi avtomobillarni oʻzgartirishga qaror qildi. Rickenbekerning istagi 1920-yillar davomida Speedwayni egallab olgan yuqori quvvatli, maxsus poyga mashinalaridan uzoqlashish edi . Oʻsha paytda uning maqsadi Speedwayni oʻzining kelib chiqishi va ildizlariga qaytarish, yengil avtomobillar sanoati uchun „sinov maydonchasi“ni tashkil qilish boʻlgan. Qoidaga kiritilgan oʻzgarishlarni eʼlon qilar ekan, u „Hatto Model T ham gʻalaba qozonishi mumkin“ degan soʻzlari keltirildi. Qoidaga kiritilgan oʻzgarishlar 1928-yilda ishlab chiqilgan va 1929-yil yanvar oyi boshida Amerika avtomobillar assotsiatsiyasi tanlov kengashi tomonidan tasdiqlangan.

Natijalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Finish Start No Ism Jamoa Shassi Dvigatel Saralash Daraja Aylanish Holat
1 1 4 Qoʻshma Shtatlar Billy Arnold Harry Hartz Summers Miller 113.268 1 200 4:58:39.72
2 3 16 Qoʻshma Shtatlar Shorty Cantlon  R 
(birgalikda Herman Schurch aylanish 97-151)
William S. White Stevens Miller 109.810 3 200 +7:17.46
3 4 23 Qoʻshma Shtatlar Louis Schneider Louis F. Schneider Stevens Miller 106.107 6 200 +11:25.49
4 2 1 Qoʻshma Shtatlar Louis Meyer  W  Alden Sampson II Stevens Miller 111.290 2 200 +16:18.35
5 22 6 Qoʻshma Shtatlar Bill Cummings  R 
(birgalikda Freddy Winnai aylanish 113-149)
Peter DePaolo Stevens Duesenberg 106.173 4 200 +21:56.39
6 33 24 Qoʻshma Shtatlar Dave Evans David E. Evans Stevens Miller 97.342 24 200 +25:24.78
7 8 15 Qoʻshma Shtatlar Phil Shafer Phil Shafer Coleman Miller 102.279 13 200 +31:17.65
8 7 22 Qoʻshma Shtatlar Russ Snowberger Russell Snowberger Snowberger Studebaker 104.577 11 200 +37:47.24
9 9 25 Qoʻshma Shtatlar Leslie Allen  R 
(birgalikda Fred Lecklider aylanish 51-115)
(birgalikda Stubby Stubblefield aylanish 116-200)
Leslie Allen Miller Miller 101.919 14 200 +50:71.79
10 17 2 Qoʻshma Shtatlar L. L. Corum  W  Milton Jones Stutz Stutz 94.130 29 200 +52:52.37
11 16 38 Qoʻshma Shtatlar Claude Burton  R  Ira Vail Oakland Oakland 95.087 28 196 Finish
12 30 42 Italiya Letterio Cucinotta  R  Letterio Piccolo Cucinotta Maserati Maserati 91.584 34 185 Finish
13 15 41 Qoʻshma Shtatlar Chet Miller  R  Thomas J. Mulligan Ford T Fronty-Ford 97.360 23 161 Finish
14 38 46 Qoʻshma Shtatlar Harry Butcher  R  Harry M. Butcher Buick Buick 87.003 38 127 Finish
15 23 10 Qoʻshma Shtatlar Mel Kenealy  R  J. Talbot, Jr. Whippet Miller 103.327 12 114 Finishga yetib kelmadi
16 34 21 Qoʻshma Shtatlar Zeke Meyer  R  Zeke Meyer Miller Miller 95.357 26 115 Finishga yetib kelmadi
17 6 17 Qoʻshma Shtatlar Ernie Triplett Allen Guiberson Whippet Miller 105.618 9 125 Finishga yetib kelmadi
18 13 35 Qoʻshma Shtatlar J. C. McDonald  R 
(birgalikda Johnny Krieger aylanish 105-112)
William H. Richards Studebaker Studebaker 98.953 21 112 Finishga yetib kelmadi
19 37 28 Qoʻshma Shtatlar Roland Free  R  Julius C. Slade Chrysler Chrysler 89.639 37 69 Finishga yetib kelmadi
20 20 9 Qoʻshma Shtatlar Tony Gulotta J. Talbot, Jr. Whippet Miller 100.033 18 79 Finishga yetib kelmadi
21 11 33 Qoʻshma Shtatlar Frank Farmer M. A. Yagle Miller Miller 100.615 17 69 Finishga yetib kelmadi
22 35 44 Qoʻshma Shtatlar Bill Denver  R  Gabriel Nardi Duesenberg Duesenberg 90.650 35 41 Finishga yetib kelmadi
23 26 34 Qoʻshma Shtatlar Joe Huff  R 
(birgalikda Ted Chamberlain aylanish 8-27)
(birgalikda William Gardner aylanish 28-48)
Herman N. Gauss Cooper Miller 101.178 15 48 Finishga yetib kelmadi
24 25 3 Qoʻshma Shtatlar Wilbur Shaw Empire State Motors Smith Miller 106.135 5 54 Finishga yetib kelmadi
25 14 29 Qoʻshma Shtatlar Joe Caccia  R 
(birgalikda Rick Decker)
William Alberti Duesenberg Duesenberg 97.606 22 43 Finishga yetib kelmadi
26 10 36 Qoʻshma Shtatlar Cy Marshall  R  George A. Henry Duesenberg Duesenberg 100.846 16 29 Finishga yetib kelmadi
27 19 32 Qoʻshma Shtatlar Charles Moran  R  Du Pont Motors, Inc. Du Pont Du Pont 89.733 36 22 Finishga yetib kelmadi
28 24 7 Qoʻshma Shtatlar Jimmy Gleason Thomas J. Mulligan Miller Miller 93.709 30 22 TFinishga yetib kelmadi
29 12 14 Qoʻshma Shtatlar Lou Moore Coleman Motors Corporation Coleman Miller 99.867 20 23 Finishga yetib kelmadi
30 31 12 Qoʻshma Shtatlar Deacon Litz Henry W. Maley Duesenberg Duesenberg 105.755 8 22 Finishga yetib kelmadi
31 32 8 Qoʻshma Shtatlar Babe Stapp A. S. Duesenberg Duesenberg Duesenberg 104.950 10 18 Finishga yetib kelmadi
32 18 39 Qoʻshma Shtatlar Johnny Seymour Herman N. Gauss Cooper Miller 93.376 31 21 Finishga yetib kelmadi
33 21 5 Qoʻshma Shtatlar Peter DePaolo  W 
(birgalikda Fred Roberts (aylanish 8-20)
Peter DePaolo Stevens Duesenberg 99.956 19 20 Finishga yetib kelmadi
34 29 45 Qoʻshma Shtatlar Marion Trexler  R  M. M. Lain, Jr. Auburn Lycoming 92.978 32 19 Finishga yetib kelmadi
35 27 19 Qoʻshma Shtatlar Speed Gardner W. H. Gardner Miller Miller 95.585 25 14 Finishga yetib kelmadi
36 28 26 Italiya Baconin Borzacchini  R 
(birgalikda Jimmy Rossi (aylanish 4-7)
Alfieri Maserati Maserati Maserati 95.213 27 7 Finishga yetib kelmadi
37 36 48 Qoʻshma Shtatlar Rick Decker Clemons Motors, Inc. Mercedes Clemons 92.293 33 8 Benzin muammosi
38 5 18 Qoʻshma Shtatlar Chet Gardner  R  James H. Booth Duesenberg Duesenberg 105.811 7 1 Spun T1
[3][4]

Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 Fox, Jack C.. The Illustrated History of the Indianapolis 500 1911-1994, 4th (en), Carl Hungness Publishing, 1994 — 22,400 bet. ISBN 0-915088-05-3. 
  2. Patton, W. Blaine. „Jump Into Lead On Third Lap And Is Never Headed“ (1930-yil 31-may), s. 1. Qaraldi: 2017-yil 3-iyun.
  3. „Indianapolis 500 1930“. Ultimate Racing History. 2012-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 16-yanvar.
  4. Popely, Rick; Riggs, L. Spencer. The Indianapolis 500 Chronicle. Lincolnwood, Illinois: Publications International, Ltd., 1998.