Olam International
 | |
| Turi | Ommaviy kompaniya |
|---|---|
| Tarmogʻi | Oziq-ovqat sanoati |
| Egasi | Temasek Holdings |
| Birja listingi | SGX: 032 |
| Qachon asos solingan | 1989 |
| Joylashuvi |
 Singapur |
| Rahbariyat | Lim A Du (Boshqaruv raisi) |
| Budjeti |
▲ S$22,299 mlrd $16,7 mlrd (2017)[1] |
| Aylanma daromadi |
▲ Singapur dollari$26,273 mlrd $19 mlrd (2017)[1] |
| Boyligi |
▲ Singapur dollari$6,621 mlrd $4,9 mlrd (2017)[1] |
| Kapitallashtirish | $5,5 mlrd (2018) |
| Sof foydasi |
▲ Singapur dollari$551,6 mln $380 mln (2017)[1] |
| Ishchilar soni | 72 ming (40 500 FTE) (2017)[1] |
Olam International dunyodagi eng yirik qishloq xoʻjaligi firmalaridan biri boʻlib, jahon bozorlariga kakao-loviya, kofe, paxta va guruch yetkazib beruvchi yirik kompaniyalardan biri hisoblanadi[2]. Kompaniya 1989-yilda Nigeriyada tashkil etilgan va 1995-yildan beri Singapurda roʻyxatdan oʻtgan. Kompaniya 4,7 million fermerdan mahsulot sotib oladi va ularni butun dunyo boʻylab 22 000 mijozga sotadi.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kompaniya 1989-yilda Nigeriyada Olam Nigeria Plc (nominal shtab-kvartirasi Londonda) sifatida tashkil etilgan. U Nigeriyadan qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini eksport qilishni rivojlantirish uchun Kewalram Chanrai guruhi tomonidan yaratilgan. Kompaniya keshyu yongʻoqlarini eksport qilishdan boshlagan, keyin assortiment paxta, kakao mahsulotlari va shi yongʻoqlari bilan toʻldirildi. 1993-95 yillarda faoliyat geografiyasi boshqa Afrika mamlakatlariga sezilarli darajada kengaytirildi: Gʻarbiy Afrikada Benin, Togo, Gana, Kot-d’Ivuar, Burkina-Faso, Senegal, Gvineya-Bisau, Kamerun va Gabon, Sharqiy Afrikada Tanzaniya, Keniya , Uganda, Mozambik va Madagaskar, shuningdek Hindiston. Faoliyatning kengayishiga qishloq xoʻjaligi bozorini tartibga solishning bekor qilinishi yordam berdi.
1995-yil 4-iyulda kompaniya Singapurda Olam International Limited nomi bilan qayta roʻyxatdan oʻtkazildi. U tasdiqlangan xalqaro savdo kompaniyasi maqomini oldi, bu unga 10 % lik imtiyozli soliq stavkasini olish huquqini beradi, 2004-yildan beri 5 %. Faoliyat geografiyasi Indoneziya, Vetnam, Tailand, Xitoy, Papua-Yangi Gvineya, Yaqin Sharq mamlakatlari, Markaziy Osiyo va Braziliyaga kengaytirildi.
2002-03 yillarda Russell AIF Singapore Investments Limited, Temasek Holdings va Xalqaro Moliya Korporatsiyasi kompaniya kapitalidagi ulushlarni sotib oldi. 2005-yildan beri kompaniya 11-fevralda Singapur fond birjasida roʻyxatga olinib, ommaviyga aylandi. 2009-yilda Temasek kompaniyaning katta ulushini sotib oldi va 2014-yilga kelib oʻz ulushini nazorat paketiga (50 % dan ortiq) keltirdi.). 2015-yilda Mitsubishi korporatsiyasi 20 % ga yaqin aksiyalarni sotib olib, ikkinchi yirik aksiyadorga aylandi.
2012-yil boshida Penza viloyatida joylashgan Rossiyadagi eng yirik sut ishlab chiqaruvchilardan biri boʻlgan " Rossiya sut kompaniyasi " ning 75 foiz ulushi sotib olindi; keyingi yillarda ishlab chiqarishni kengaytirishga 400 million dollargacha sarmoya kiritildi[3][4][5]. Olam International Rossiya sut chorvachiligidagi eng yirik xorijiy investorga aylandi. 2019-yil iyun oyida kompaniya „Rusmolko“dagi ulushini 100% tagacha oshirdi[6].
Boshqaruv[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Lim A Du (Lim Ah Doo) — Boshqaruv raisi (2017-yildan) va Direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi (2016-yildan), avval RGE Pte Ltd prezidenti boʻlgan, bundan oldin, 1977-yildan 1995-yilgacha Morgan Grenfellda ishlagan, xususan Morgan Grenfell (Asia) Limited boshqaruvi raisi.
- Sinni Jorj Vergi (Sunny George Verghese)z — asoschi va bosh direktor, 1996-yildan beri direktorlar kengashi aʼzosi, kompaniyani 1989-yilda tashkil etishdan oldin Kewalram Chanrai Group (KC Group) da ishlagan, undan oldin Unileverninig hind boʻlimida.
- Jan-Pol Pinard (Jean-Paul Pinard) 2008-yildan beri Direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi boʻlib, avval Xalqaro moliya korporatsiyasida 17 yil ishlagan va agrobiznes direktori lavozimiga yetgan.
- Sanjiv Misra (Sanjiv Misra) 2013-yildan beri Direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi, shuningdek, Edelweiss Financial Services Ltd kengashi aʼzosi, ilgari Citigroup, xususan, Singapur ofisida global va korporativ bank guruhini boshqargan.
- Nihal Vijaya Devadas Kaviratne (Nihal Vijaya Devadas Kaviratne) — 2014-yildan beri Direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi, shuningdek DBS Group Holdings Ltd, GlaxoSmithKline Pharmaceuticals Ltd va StarHub Ltd boshqaruvi aʼzosi; 1965-yildan 2005-yilgacha u Unilever kompaniyasida ishlagan, u erda Yevropa, Osiyo va Lotin Amerikasidagi turli shoʻba korxonalarini boshqargan.
- Yap Chi Kong (Yap Chee Keong) 2015-yildan beri Direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi, shuningdek, Sembcorp Industries Ltd, Shangri-La Asia Limited, The Straits Trading Company Limited, Malaysia Smelting Corporation Berhad boshqaruv kengashi aʼzosi.
- Mari Elleyn Teo (Marie Elaine Teo) 2015-yildan beri direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi boʻlib, avval investitsiya kompaniyalarida, asosan Capital Group kompaniyalarida ishlagan.
- Reychel Eng Yang Ngi (Rachel Eng Yaag Ngee) 2016-yildan beri Direktorlar kengashining mustaqil aʼzosi, shuningdek, WongPartnership LLP raisi oʻrinbosari va StarHub Ltd boshqaruv kengashi aʼzosi.
- Yutaka Kioya (Yutaka Kyoya) 2015-yildan beri boshqaruv kengashining mustaqil aʼzosi va Mitsubishi korporatsiyasi vakili boʻlib, u 1984-yildan buyon birga ishlaydi, jumladan Living Essentials Group (Mitsubishi oziq-ovqat boʻlimi) vitse-prezidenti va bosh direktori.
- Mitsumasa Ito(Mitsumasa Icho) 2017-yildan beri boshqaruv kengashining mustaqil aʼzosi boʻlib, shuningdek, 1982-yildan buyon ishlagan Mitsubishi korporatsiyasining vakili hisoblanadi.
- Shehar Anantaraman(Shekhar Anantharaman) bosh operatsion direktor boʻlib, 1998-yildan beri direktorlar kengashida va 1992-yildan beri kompaniyada ishlaydi[1].
Faoliyat[tahrir | manbasini tahrirlash]
2017-yilda qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini sotish hajmi 22,5 million tonnani tashkil etdi (2016-yilda — 14,4 million tonna). Kompaniya asosan fermerlardan xomashyoni yirik tayyor mahsulot ishlab chiqaruvchilarga qayta sotish uchun sotib oladi, biroq ham oʻzining plantatsiyalari, ham qayta ishlash va qadoqlash korxonalari, shuningdek, Afrikaning ayrim mamlakatlarida savdo tarmogʻiga ega.
Boʻlimlari:[1]
- Yongʻoqlar, ziravorlar va sabzavotlar — keshyu, yeryongʻoq, bodom, findiq, pista, yongʻoq, kunjut va dukkaklilar, shu jumladan loviya, yasmiq va noʻxat; qalampir, piyoz, sarimsoq, pomidor ; 2017-yilda aylanmasi 4,49 mlrd Singapur dollarini, aktivlari 4,05 mlrd.
- Qandolat sanoati va ichimliklar uchun ingredientlar — kakao va qahva ; aylanmasi — 8,14 mlrd Singapur dollari, aktivlari — 6,05 mlrd Singapur dollari.
- Asosiy oziq-ovqat va qadoqlangan mahsulotlar — guruch, shakar va shirinlashtirgich, don va hayvon yemlari, oʻsimlik moylari (asosan palma yogʻi), sut mahsulotlari, qadoqlangan mahsulotlar; aylanmasi 9,77 mlrd. Singapur dollari, aktivlari 5,96 mlrd.
- Sanoat xomashyosi, logistika va infratuzilma — paxta, yogʻoch, tabiiy kauchuk, oʻgʻitlar, shuningdek, Gabon maxsus iqtisodiy zonasida logistika va infratuzilma, Olam, Gabon Respublikasi va Afrika moliya korporatsiyasi (Africa Finance Corporation, AFC); aylanmasi 3,88 mlrd. Singapur dollari, aktivlari 2,91 mlrd.
- Tovar-moliyaviy xizmatlar — risklarni boshqarish yechimlari, tovar va fond birjalari, aktivlarni boshqarish, aktivlar — 174 million Singapur dollari.
Faoliyat hududlari:
- Osiyo, Yaqin Sharq va Avstraliya (tovar aylanmasi — 9,81 mlrd. S dollari)
- Yevropa (tovar aylanmasi — 6,78 milliard S dollar)
- Afrika (tovar aylanmasi — 4,85 mlrd. S dollari)
- Amerika (tovar aylanmasi — 4,82 mlrd. S dollari)
2018-yil uchun Forbes Global 2000 dunyodagi eng yirik jamoat kompaniyalari roʻyxatida kompaniya 1326-oʻrinni egalladi[7].
Aksiyadorlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy haqiqiy aktsiyadorlar Singapur Temasek Holdings davlat investitsion kompaniyasidir (53,8 %), Mitsubishi korporatsiyasi (17,5 %), Kewalram Chanrai guruhi (7.1 %), kompaniya boshqaruvi (6.3 %)[8][1]. Nominal eng yirik aktsiyadorlar :
- Temasek Holdings — 53,81 %
- HSBC (Singapur) Nominees Pte Ltd — 18.00 %
- Citibank Nominees Singapore Pte Ltd — 11.37 %
- Kewalram Singapore Ltd — 7.05 %
- DBS Nominees (Private) Ltd — 2.16 %
- Raffles Nominees (Pte) Ltd — 2.12 %
- Daiwa Capital Markets Singapore Ltd — 1,58 %
- UOB Kay Hian Private Ltd — 0,35 %
- ABN Amro Clearing Bank NV — 0,17 %
- Maybank Kim Eng Securities Pte. Ltd — 0,15 %
- OCBC Securities Private Ltd — 0,14 %
- United Overseas Bank Nominees (Private) Ltd — 0,14 %
- DB Nominees (Singapur) Pte Ltd — 0,13 %
- Morgan Stanley Asia (Singapur) Securities Pte Ltd — 0,11 %
Tanqid[tahrir | manbasini tahrirlash]
Olam, Cargill va Barry Callebaut kabi boshqa kompaniyalar bilan birga, milliy bogʻlar va boshqa qonun bilan qoʻriqlanadigan hududlarda etishtirilgan qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini sotib olgani uchun tanqid qilindi va shu tariqa Kot-d’Ivuar, Gana, Nigeriya Indoneziya va Braziliya kabi mamlakatlarda bokira oʻrmonlarni kesish amaliyotini ragʻbatlantirdi. Mighty Earth nodavlat tashkiloti tomonidan 2017-yil sentabr oyida chop etilgan[2] tadqiqotiga koʻra, Kot-d’Ivuarning 23 milliy bogʻidan yettitasi kakao-loviya yetishtirish uchun deyarli toʻliq ishlab chiqilgan, bu esa fillar soni bir necha yuz mingdan bir necha yuzlabgacha, shuningdek, primatlar sonining kamayishi kamayishiga olib keldi.[9]. Ekologik jihatdan tashqari, tashkilot hisobotida shokolad sotishdan tushgan tushumning notekis taqsimlanishi ham qayd etilgan — shokolad sanoatining 100 milliard dollarlik aylanmasidan 44 % chakana savdoga tushadi, 35 % The Hershey Company, Mars, Mondelēz International, Ferrero, Nestlé va Cadbury kabi shokolad ishlab chiqaruvchilar uchun, kakao-loviya yetishtiruvchi fermerlar uchun — 6,6 %. Fermerlarning nihoyatda past daromadlari (kuniga 60-80 sent) rivojlanayotgan mamlakatlarda fermalarda bolalar va qul mehnatidan foydalanishga olib keladi[10][11][12][13].
Birlashgan kompaniyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avstraliya: Olam Orchards Australia Pty Ltd (100 %); Queensland Cotton Holdings Pty Ltd (100 %)
Argentina: Olam Argentina S.A. (100 %)
Braziliya: Olam Brasil Ltda (100 %)- Buyuk Britaniya: Olam Europe Limited (100 %); Olam International UK Limited (100 %)
- Vetnam: Olam Vietnam Limited (100 %); Café Outspan Vietnam Limited (100 %)
Gabon: Gabon Fertilizer Company SA (60 %); Olam Palm Gabon SA (60 %); Olam Rubber Gabon SA (60 %); Gabon Special Economic Zone SA (40,49 %)
Gana: Olam Ghana Limited (100 %); Olam Cocoa Processing Ghana Limited (100 %); Nutrifoods Ghana Limited (75 %)
Germaniya: Olam Cocoa Deutschland GmbH (100 %)
Misr: Dehydro Foods S.A.E. (100 %)
Hindiston: Olam Enterprises India Private Limited (100 %)
Indoneziya: PT Olam Indonesia (100 %)
Ispaniya: Seda Outspan Iberia S.L. (100 %)
Kamerun: Olam Cam SA (100 %)- Kongo: Congolaise Industrielle des Bois SA (100 %)
- Kot-d'Ivuar: Olam Ivoire SA (100 %); Outspan Ivoire SA (100 %); Olam Cocoa Processing Cote d’Ivoire (100 %); Olam Cocoa Ivoire SA (100 %)
Mozambik: Olam Moçambique, Limitada (100 %); Fasorel Sarl (100 %)
Nigeriya: Olam Nigeria Limited (100 %); Crown Flour Mills Limited (100 %); Quintessential Foods Nigeria Limited (100 %); OK Foods Limited (75 %); Caraway Nigeria Africa Limited (75 %); Olam Sanyo Foods Limited (75 %)
Niderlandiya: Olam Cocoa B.V. (100 %); Olam Holdings B.V. (100 %)
Yangi Zelandiya: NZ Farming Systems Uruguay Limited (100 %); Open Country Dairy Limited (15,19 %)
Birlashgan Arab Amirliklari: Panasia International FZCO (100 %); Acacia Investment Limited (100 %)
Rossiya: LLC Outspan International (100 %); OOO „Russkaya molochnaya kompaniya“ (93 %)
Singapur: Olam Cocoa Pte Limited (100 %); Caraway Pte Ltd (75 %); Nauvu Investments Pte Ltd (50 %); Far East Agri Pte Ltd (50 %)
AQSh: Olam Holdings Inc (100 %)
Turkiya: Progida Tarim Űrűnleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (100 %); Progida Pazarlama A.Ş. (100 %)
Shveysariya: tt Timber International AG (100 %); Olam Suisse Sarl (100 %)- JAR: Olam South Africa (Proprietary) Limited (100 %)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Annual Report 2017“ (en) (2018-yil 28-aprel). 2018-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018.
- ↑ 2,0 2,1 „Chocolate's Dark Secret“. Mighty Earth (2017-yil 1-sentyabr). 2017-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-noyabr.
- ↑ „К нам пожаловал колосс“ (ru). Российская Бизнес-газета (2012-yil 7-fevral). 2018-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-noyabr.
- ↑ „Olam покупает «Русмолко»“. Коммерсантъ-Online. 2018-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-noyabr.
- ↑ „Olam и Русмолко создают молочное СП за $400 млн“ (deadlink). Reuters (2012-yil 30-yanvar). 2018-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-iyul. (Wayback Machine saytida 2018-11-14 sanasida arxivlangan)
- ↑ Ирина Синицына. Сингапур доит российских коров (Wayback Machine saytida 2022-01-10 sanasida arxivlangan) // Ведомости, №129 (4856), 17 июля 2019
- ↑ „The World’s Largest Public Companies“ (en). Forbes. 2019-yil 2-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-oktyabr.
- ↑ „Olam Investors“ (en). Olam International (2018). 2018-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-oktyabr.
- ↑ „Cocoa farming and primate extirpation inside The Ivory Coast’s protected areas“. Tropical Conservation Science 8.1 (2015). 2018-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-noyabr.
- ↑ „Cocoa production in West Africa, a review and analysis of recent developments“. NJAS Wageningen Journal of Life Sciences 74-75 (2015). 2018-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-noyabr.
- ↑ „How Much Rainforest Is in That Chocolate Bar?“. World Resources Institute (2015-yil 6-avgust). 2017-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-noyabr.
- ↑ „BRIEF-Olam and Mighty Earth agree to collaborate“. Reuters (2017-yil 21-fevral). 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 28-iyun.
- ↑ „Palm Oil's Black Box“. Mighty Earth (2016-yil 1-iyul). 2017-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-noyabr.