O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan qushlar ro‘yxati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ushbu roʻyxatga Oʻzbekiston „Qizil kitob“ning 2009-yilgi (uchinchi) nashriga kiritilgan 50 ta qushning tur va kenja turlari kiritilgan[1]. „Qizil kitob“ning oldingi nashri[2] (1998) bilan solishtirganda roʻyxatdan ikki tur – choʻl chumchugʻi (populyatsiyasining qayta tiklanganligi) va kichkina oqqush (qush boʻlganligi uchun) chiqarildi[3].

Mavsumiy qush maqomidan kelib chiqqan holda, kitobga IUCN (Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi) muhofaza maqomiga ega LC toifasidan yuqori boʻlgan 3 tur kiritilmagan: katta baliqchiqush (NT), quruqburun (VU), anas formosa (VU)[4].

IUCN muhofaza maqomi belgilari:

  • CR – ogʻir ahvolda
  • EN – xavf ostida
  • LC – minimal xavf ostida
  • NT – tahdid qilingan guruhga oʻtishga yaqin
  • VU – zaif

Turkum, oila va turlarning nomlari alifbo tartibida, tur va kenja turlarning lotincha nomlari Oʻzbekiston Qizil kitobida qoʻllanilganiga muvofiq tarzda berilgan.

Tasvir Nomi Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan muhofaza qilinadigan holati/
Oʻzbekiston hududidagi holati, soni va tarqalishi
IUCN muhofaza maqomi Manba
Laylaksimonlar turkumi (Ciconiiformes)
Laylaklar oilasi (Ciconiidae)
Turkiston oq laylagi
(Ciconia ciconia asiatica)
3. Zaif turlarga yaqin
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi kenja tur.
Soni: 19601980-yillarda Oʻzbekistonning markaziy va janubi-gʻarbiy qismida keng tarqalgan boʻlib, hozirda faqat sharqiy populyatsiyalari saqlanib qolgan. 1,5 mingga yaqin juft (dunyo boʻyicha ushbu turning 70-80% i) uyalaydi, shundan 95% i Fargʻona vodiysiga toʻgʻri keladi; faqatgina bir necha yuz laylakgina qishlash uchun qoladi.
Tarqalishi: Sirdaryoning oʻrta oqimi, Chirchiq daryosining oʻrta va quyi oqimi, Fargʻona vodiysi, Turkiston tizmasi togʻ etaklari, Surxondaryo viloyatining janubida.
LC
[5]
Qora laylak
(Ciconia nigra)
2. Zaif
Uyalovchi, mavsumiy kenja tur.
Soni: Asosan soni kam boʻlib kelgan. 20 juftgacha, migratsiya davrida – bir necha oʻnlab koʻpayishi mumkin.
Tarqalishi: Gʻarbiy Tyan-Shan, Gʻarbiy Pomir Olay (uya qoʻyadi), tekislik va past togʻli hududlari (uchib oʻtadi).
LC
[6]
Ibislar oilasi (Threskiornithidae)
Qoravoy
(Plegadis falcinellus)
2. Zaif
Uyalovchi, koʻchib yuruvchi tur.
Soni: 1960-yillarda janubiy Orolboʻyida keng tarqalgan boʻlib, hozir koʻplab yashash joylarida uchramaydi. Amudaryo deltasida 700-800 jufti uya quradi; bir necha yuzlab qoravoylar qishda uchib ketadi.
Tarqalishi: Amudaryoning quyi oqimi (uyalaydi), Amudaryo va Sirdaryo vodiylaridagi suv omborlari (uchib oʻtadi).
LC
[7]
Qoshiqburun
(Platalea leucorodia)
2. Zaif
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1960-yillarda janubiy Orolboʻyida keng tarqalgan boʻlib, hozir koʻplab yashash joylaridan yoʻqolib ketgan. Amudaryo deltasida 200 juftgacha, Fargʻona vodiysida 50 ga yaqin, Arnasoy koʻllarida 50 juft, Amu-Buxoro va Qarshi kanallarida 100 juftga yaqin uya quradi.
Tarqalishi: janubiy Orol, Sirdaryo, Amudaryo, Surxondaryo havzalari; Fargʻona vodiysi (uya qoʻyadi, koʻchib yuradi).
LC
[6]
Qoʻtonlar oilasi (Ardeidae)
Sariq qarqara
(Ardeola ralloides)
2. Zaif
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1960-yillarda janubiy Orolboʻyida keng tarqalgan boʻlib, hozir koʻplab yashash joylarida uchramaydi. 100 ga yaqin juft Amudaryoning quyi oqimida uyalaydi.
Tarqalishi: Amudaryoning quyi oqimi (uyalaydi), Amudaryo havzasi (uchib oʻtadi).
LC
[5]
Kichik oqqo‘ton
(Egretta garzetta)
2. Zaif
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1960-yillarda janubiy Orolboʻyida keng tarqalgan boʻlib, hozir koʻplab yashash joylarida uchramaydi. 100 ga yaqin juft Amudaryoning quyi oqimida uyalaydi.
Tarqalishi: Amudaryoning quyi oqimi (uyalaydi), Amudaryo havzasi (uchib oʻtadi).
LC
[8]
Kaptarsimonlar turkumi (Columbiformes)
Kaptarlar oilasi (Columba)
Qora kaptar
(Columba eversmanni)
2. Zaif
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Oʻtmishda keng tarqalgan, bir necha minggacha uyalari boʻlganligi ehtimoli bor. 19601970-yillarda ularning soni keskin kamaygan, hozirgi vaqtda – bir necha yuz qush qolgan.
Tarqalishi: Gʻarbiy Tyan-Shan, Gʻarbiy Pomir-Oloy pasttekisliklari, Sirdaryo, Amudaryo, Zarafshon, Qashqadaryo vodiylari (uyalaydi); tekislik va togʻ oldi hududlari (uchib oʻtadi)
VU
[9]
Gʻozsimonlar turkumi (Anseriformes)
Oʻrdaksimonlar oilasi (Anatidae)
Olaqanot
(Aythya nyroca)
3. Zaif turlarga yaqin
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1960-yillarda janubiy Orolboʻyida keng tarqalgan boʻlib, hozir koʻplab yashash joylarida uchramaydi. 100 ga yaqin juft Amudaryoning quyi oqimida uyalaydi.
Tarqalishi: Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon daryolari havzalari (uyalaydi, koʻchib oʻtadi, qishlaydi).
NT
[10]
Qiziltomoq gʻoz
(Branta ruficollis)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur
Soni: Soni doimo kam boʻlib kelgan. Bir nechtadan oʻntagacha qush mavsumiy davrda uchib oʻtadi
Tarqalishi: Qoraqir, Haydarkoʻl, Tuzkon, Dengizkoʻl, Chordara suv ombori, Oqtepa (qishlaydi).
EN
[11]
Qiyqirdoq oqqush
(Cygnus cygnus)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Doimo kam boʻlgan, keyingi oʻn yillikda yanada kamayib ketdi. Migratsiya va qishlov davrida bir necha oʻndan yuzlabgacha boʻlgan galalar qayd etilgan
Tarqalishi: tekisliokdagi suv omborlari, Orol dengizining janubiy qismi, Janubiy Surxon suv ombori, Buxoro viloyati koʻllari, Tuzkon, Aydarkoʻl (qishlaydi) koʻllari.
LC
[12]
Vishildoq oqqush
(Cygnus olor)
2. Zaif
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1950-yillarga qadar janubiy Orolboʻyida keng tarqalgan boʻlsa, hozir baʼzi yashash joylarida uchramaydi. Amudaryo deltasida bir necha yuz boshdan 300-400 juftgacha, kichik guruhlarga boʻlinib (2-15), migratsiya va qishlash davrida uyalaydi.
Tarqalishi: Amudaryo havzasi (uyalaydi); Qizilqum choʻli (qishlaydi)
LC
[12]
Marmar churrak
(Marmaronetta angustirostris)
1. Yoʻqolib ketish arafasida
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1960-yillargacha Amudaryo va Sirdaryo daryolari havzalarida keng tarqalgan boʻlsa, hozir koʻp yashash joylaridan yoʻqolib ketgan. 200-300 jufti uyalaydi (dunyo populyatsiyasining 1,5-2% i). Migratsiya davrida – 0,5-1,5 minggacha toʻplanadi. Katta janubiy suv omborlarida kuz va qishda 200-400 tagacha boʻlgan galalarni hosil qiladi.
Tarqalishi: Amudaryo havzasi Termizdan Urganchgacha, Zarafshon daryosi vodiysi (uyalaydi), Dengizkoʻl (qishlaydi).
VU
[11]
Oq peshonali kichik g‘oz
(Anser erythropus)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Har doim kam boʻlgan. Hozirgi vaqtda turli yillarda 200 dan 2000 tagacha tur (dunyo populyatsiyasining 0,5-5% i) uchib oʻtadi va qishlaydi.
Tarqalishi: Amudaryo, Sirdaryo havzalari; Janubiy Orol dengizi, Dengizkoʻl, Aydarkoʻl koʻllari; Chordara, Janubiy Surxon suv omborlari (uchib oʻtadi, qishlaydi).
VU
[12]
Oqbosh oʻrdak
(Oxyura leucocephala)
1. Yoʻqolib ketish arafasida
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: 1930-yillarda Oʻrta Osiyo va Qozogʻistonda 30 mingdan ortiq qushlar yashagan. Hozirda 2 minggacha individlar (dunyo populyatsiyasining 20% i) uya qurib, uchib ketiadi; parvoz davomida 5000 dan oshadi. Dengizkoʻlda 5 mingtagacha qushlar qishlaydi.
Tarqalishi: janubiy Orolboʻyi, Zaravshon daryosining quyi oqimi (uyalaydi); Markaziy Qizilqum, Xorazm vohasi, Mirzachoʻl (oraliq); Dengizkoʻl (qishlaydi).
EN
[10]
Turnasimonlar turkumi (Gruiformes)
Tuvaloqlar oilasi (Otididae)
Yoʻrgʻa tuvaloq
(Chlamydotis undulata macqueenii)
2. Zaif
Uyalovchi, uchib oʻtuvchi tur.
Soni: uyalash davrida - 1,5-3 ming (kv. km ga 0,05-0,4 bosh); migratsiya davrida - 20 ming boshgacha. 1960-yillardan soni va tarqalish diapazoni qisqara boshlagan, 1980-yillardan boshlab esa yanada keskin kamayish kuzatilgan.
Tarqalishi: Qizilqum choʻli.
VU
[13]
To‘xta tuvaloq
(Otis tarda)
1. Yo‘qolib ketish arafasida
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Ilgari kamdan-kam uyalashgan, qishlash paytida tez-tez uchrab turadi, hozirda uyalash va qishlash paytida uchramaydi; migratsiyada - yolgʻiz va kichik guruhlar (11 qushgacha) kuzatilganTarqalishi: Ustyurt platosi (oraliq); Janubi-gʻarbiy Qizilqum, Zarafshon daryosi vodiysi, Surxondaryo va Sheroboddaryoning quyi oqimi (parvoz, avval qishlogʻi); Mirzachoʻl va Dalverzinskaya dashtlari, Nurota tizmasining etaklari (parvoz, ilgari uyalar).
VU
[13]
Bizgʻaldoq
(Tetrax tetrax)
2. Zaif
Uyalovchi, ko'chib yuruvchi tur.
Soni: migratsiya davrida bir necha kichik guruhlarga bo'linadi. 1960—1970-yillarda soni sezilarli darajada kamaygan, ammo hozirda barqarorlashmoqda. Qishlash hududlarida galalar soni bir necha minggacha yetadi.
Tarqalishi: tekis joylar (uchib o'tadi); Turkiston tizmasi (uya qoʻyishi mumkin), janubiy Oʻzbekiston (qishlash).
NT
[13]
Turnalar oilasi (Gruidae)
Oq turna
(Grus leucogeranus)
1. Na grani polnogo ischeznoveniya
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: na prolyote – edinichnie osobi (inogda v stayax serogo juravlya) iz ugasayuщey obskoy populyatsii, naschitivayuщey 20 ptits.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье, basseyni rek Амударья i Сырдарья.
CR
[13]
Otryad Курообразные (Galliformes)
Semeystvo Фазановые (Phasianidae)
200x200px|IzobrajenieAndoza:Недоступная ссылка obiknovennogo fazana zeravshanskogo]]
Obiknovenniy fazan zeravshanskiy
(Phasianus colchicus zerafschanicus)
3. Zaifga yaqin
Osedliy endemichniy podvid.
Soni: V 1960—1970-x godov rezko sokratilas, na yuge areala – ischez. V nastoyaщee vremya Soni stabilizirovalas (vsego okolo 5 tisyach osobey), no zavisit ot oxrani (v Andoza:Нп3 – okolo 2 tisyach).
Tarqalishi : Dolina reki Зеравшан, v proshlom – dolina reki Кашкадарья.
LC
[13]
Otryad Пеликанообразные (Pelecaniformes)
Semeystvo Баклановые (Phalacrocoracidae)
200x200px
Малый баклан
(Phalacrocorax pygmaeus)
3. Zaifga yaqin
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Ranee gnezdilsya na ostrovax Aralskogo morya, v nastoyaщee vremya tam ischez. Zaselyaet novie mesta obitaniya v basseynax rek Амударья i Сырдарья. Gnezditsya 10-12 tis. par (30-35 % mirovoy populyatsii); zimuet okolo 10 tisyach osobey.
Tarqalishi : Аральское море, basseyni rek Амударья, Зеравшан, Кашкадарья, srednee techenie reki Сырдарья i yug respubliki (gnezdovanie i zimovka).
LC
[13]
Semeystvo Пеликановые (Pelecanidae)
200x200px
Кудрявый пеликан
(Pelecanus crispus)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: V 1960-x godax bil obichen v Yujnom Приаралье, v nastoyaщee vremya ischez iz mnogix mest obitaniya. Gnezditsya okolo 250 par (5-6 % mirovoy populyatsii), na prolyote – do 1 tisyachi osobey, zimuet – ot neskolkix desyatkov do neskolkix soten.
Tarqalishi : nizovya rek Амударья i Зеравшан, srednee techenie reki Сырдарья (gnezdovanie), sentralnaya i yujnaya chasti Uzbekistana (prolyot i zimovka).
VU
[13]
200x200px
Розовый пеликан
(Pelecanus onocrotalus)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: V 1960-x godax bil obichen v Yujnom Приаралье, v nastoyaщee vremya obitaet do 7 tisyach ptits. Gnezditsya 500—700 par (2-3 % mirovoy populyatsii). Zimuet neskolko soten osobey, na prolyote – stai do neskolkix tisyach.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье (gnezdovanie); basseyni rek Амударья, Зеравшан, Сырдарья (prolyot, zimovka).
LC
[13]
Otryad Ржанкообразные (Charadriiformes)
Semeystvo Бекасовые (Scolopacidae)
200x200px
Азиатский бекасовидный веретенник
(Limnodromus semipalmatus)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislen. Na prolyote edinichno i gruppami (2-6 osobey).
Tarqalishi : yujnoe Приаралье, srednee techenie reki Сырдарья (okrestnosti goroda Чиназ, Dalverzinskie ozera) – prolyot.
NT
[13]
200px
Тонкоклювый кроншнеп
(Numenius tenuirostris)
1. Na grani polnogo ischeznoveniya
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislen. V proshlom na prolyote – staykami (3-15), v nastoyaщee vremya – edinichno.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье (prolyot).
CR
[13]
Semeystvo Ржанковые (Charadriidae)
200x200px
Кречётка
(Vanellus gregarius)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bila nemnogochislenna. V 1970—1980-x godax na prolyote uchitivalis nebolshie stayki (10-20); v nastoyaщee vremya – edinichno ili melkimi gruppami (3-5).
Tarqalishi : yujnoe Приаралье, Kattakurganskoe i Chardarinskoe vodoxraniliщa, ozero Айдаркуль, srednee techenie reki Сырдарья (prolyot).
CR
[13]
Semeystvo Тиркушковые (Glareolidae)
200x200px
Степная тиркушка
(Glareola nordmanni)
2. Zaif
Vozmojno gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bila malochislenna. Na prolyote i letom (Приаралье) – neskolko desyatkov osobey.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье (prolyot, letnie vstrechi, vozmojnoe gnezdovanie), ravninnie rayoni (prolyot).
NT
[13]
Semeystvo Чайковые (Laridae)
200x200px
Черноголовый хохотун
(Larus ichthyaetus)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Ranee bil obichen. Na ostrovax Aralskogo morya gnezdilos do 3 tisyach osobey; v nastoyaщee vremya na gnezdovanii ischez, na prolyote i zimovke – neskolko soten osobey.
Tarqalishi : ostrova Aralskogo morya, yujnoe Приаралье (gnezdovanie); ravninnie vodoyomi (prolyot); srednie techeniya rek Сырдарья i Амударья (zimovka).
LC
[13]
Otryad Рябкообразные (Pteroclidiformes)
Semeystvo Рябковые (Pteroclididae)
200x200px
Belobryuxiy ryabok vostochniy
(Pterocles alchata caudacutus)
2. Zaif
Gnezdovoy, perelyotniy podvid.
Soni: V proshlom bil obichen. V 1960—1970-x godax v lokalnix populyatsiyax uchitivalos 0,4-3 osobi na 1 ga, do 200 ptits za chas na vodopoe; s 1970-x godov Soni rezko sokratilas, v nastoyaщee vremya – ne bolee neskolkix desyatkov tisyach na gnezdovanii i prolyote.
Tarqalishi : pustinya Кызылкум (gnezdovanie, v proshlom zimovki); Каршинская степь, peski Сундукли, predgorya xrebta Нуратау, dolini rek Амударья, Сурхандарья, Зеравшан (gnezdovanie); ravninnie rayoni (prolyot).
LC
[13]
Otryad Соколообразные (Falconiformes)
Semeystvo Соколиные (Falconidae)
200px
Балобан
(Falco cherrug)
3. Zaifga yaqin
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: S 1990-x godov lokalno sokraщaetsya. Vsego, veroyatno, gnezditsya 120—150 par; migriruyut – 500—700 osobey; na zimovke v yujnix rayonax – 100—150, v ostalnix – edinichnie osobi.
Tarqalishi : ravninnie i nizkogornie rayoni (gnezdovanie, kochyovki).
EN
[13]
200px
Сапсан
(Falco peregrinus)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislen. Na prolyote i zimovke – ot neskolkix desyatkov do 200—300 (neravnomerno po godam), edinichno i gruppami po 2-5 osobey.
Tarqalishi : ravninnie i predgornie rayoni (prolyot, zimovka).
LC
[13]
200px
Степная пустельга
(Falco naumanni)
3. Zaifga yaqin
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Do 1970-x godov bil obichen na gnezdovanii i prolyote. V 1970—1980-x godax v yujnix rayonax uchitivalos 50-300 gnezdovix par, v severnix – otdelnie pari; vsego, veroyatno, gnezdilos okolo 500 par. V nastoyaщee vremya Soni postepenno snijaetsya.
Tarqalishi : Zapadniy Тянь-Шань, Zapadniy Памиро-Алай, ostansovie gori Кызылкумov, nizovya reki Амударья, dolina reki Зеравшан (gnezdovanie); vse rayoni – prolyot.
LC
[13]
200px
Шахин
(Falco pelegrinoides)
2. Zaif
Poluosedliy vid.
Soni: Vsegda bil malochislen. S 1990-x godov populyatsiya lokalno sokraщaetsya. Vsego, veroyatno, gnezditsya 15-20 par; na zimovke v yujnix rayonax – edinichnie osobi.
Tarqalishi : Zapadniy Тянь-Шань, Zapadniy Памиро-Алай, ostansovie gori pustini Кызылкум (gnezdovanie); vse rayoni (kochyovki).
LC
[13]
Otryad Фламингообразные (Phoenicopteriformes)
Semeystvo Фламинговые (Phoenicopteridae)
200px
Обыкновенный фламинго
(Phoenicopterus roseus)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislenen. Na prolyote ot neskolkix desyatkov do neskolkix soten osobey, obichno stayami po 10-15 ptits.
Tarqalishi : yujnoe pobereje Aralskogo morya (regulyarniy prolyot), basseyni rek Сырдарья i Амударья (otdelnie vstrechi).
LC
[13]
Otryad Ястребообразные (Accipitriformes)
Semeystvo Скопиные (Pandionidae)
200px
Скопа
(Pandion haliaetus)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislen. Na prolyote – neskolko soten osobey odinochkami i nebolshimi gruppami; gnezdovanie – v nizovyax Amudari – edinichno i neregulyarno.
Tarqalishi : Хорезмская область (gnezdovanie); prolyot – pochti povsemestno.
LC
[13]
Semeystvo Ястребиные (Accipitridae)
200px
Белоголовый сип
(Gyps fulvus)
3. Zaifga yaqin
Osedliy vid.
Soni: V 1980-x godax uchitivalos okolo 140 gnezdovix par (xrebet Нуратау – 45-70, Aktau – 6-8, Turkestanskiy – 20, Chatkalskiy – 7, Gissarskiy – 29 par i 40-58 osobey); vsego s ptensami – neskolko soten osobey. Soni postepenno snijaetsya.
Tarqalishi : Zapadniy Тянь-Шань, Zapadniy Памиро-Алай (gnezdovanie); pochti povsemestno kochyovki.
LC
[13]
200px
Berkut sentralnoaziatskiy
(Aquila chrysaetos daphanea)
2. Zaif
Osedliy podvid.
Soni: Vsegda bil malochislen. V 1970—1980-x godax uchitivalos 70-80 gnezdovix par (xrebti Букантау – 7-8, Тамдытау – 7, Andoza:Нп3 – 3, Писталитау – 2, Нуратау – 10, Gissarskiy – 12-16, Turkestanskiy – 4-5, Zeravshanskiy – 2, Chatkalskiy – 10).
Tarqalishi : Zapadniy Тянь-Шань, Zapadniy Памиро-Алай.
LC
[13]
200px
Berkut yujnoevropeyskiy
(Aquila chrysaetos fulva)
2. Zaif
Osedliy podvid.
Soni: Vsegda bil malochislen. V 1970—1980-x godax uchitivalos 10-20 gnezdovix par (Устюрт – 2, Кызылкум – 10).
Tarqalishi : plato Устюрт, yujnoe Приаралье, Кызылкум.
LC
[13]
200px
Большой подорлик
(Aquila clanga)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislen. Na prolyote – edinichno i gruppami po 2-3 osobi.
Tarqalishi : Ravninnie i nizkogornie rayoni (prolyot).
VU
[13]
200px
Бородач
(Gypaetus barbatus)
2. Zaif
Osedliy vid.
Soni: Gnezditsya 50-70 par (xrebet Kugitang – 5-6; Бабатаг – 5; Gissarskiy – 15-20; Zeravshanskiy, Turkestanskiy, Нуратау, Chatkalskiy – po 5-6, Kuraminskiy, Pskemskiy, Ugamskiy – po 2-3); vsego s ptensami okolo 200 osobey.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье (gnezdovanie); prolyot i zimovka – pochti povsemestno, isklyuchaya visokogorya i Ferganskuyu dolinu.
LC
[13]
200px
Змееяд
(Circaetus gallicus)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: V 1970—1980-x godax uchitivalos okolo 20 gnezdovix par (Tsentralniy Кызылкум – 8, zapovednik Арал-Пайгамбар – 1, nizovya reki Амударья – 2, xrebet Нуратау – 2, Чаткальский хребет – 4-5); okolo 50 odinochnix osobey – v gnezdovoy period); vsego, veroyatno, do 30-40 gnezdovix par. V nastoyaщee vremya Soni silno sokratilas.
Tarqalishi : po vsey territorii Uzbekistana, isklyuchaya gnezdovanie na visokogoryax i vozdelivaemix zemlyax.
LC
[13]
200px
Kamenniy oryol vostochniy
(Aquila rapax orientalis)
3. Zaifga yaqin
Gnezdovoy, perelyotniy podvid.
Soni: Yedinichnoe gnezdovanie otmecheno v 1948 godu. Na prolyote – edinichno i gruppami po 2-3 osobi.
Tarqalishi : Plato Устюрт (gnezdovanie, prolyot, kochyovki), ravninnie i nizkogornie rayoni (kochevki).
LC
[13]
200px
Mogilnik
(Aquila heliaca heliaca)
2. Zaif
Gnezdovoy, perelyotniy podvid.
Soni: Vsegda bil malochislen. V 1970—1980-x godax plotnost gnezdovaniy v ostansax Букантау i Severnom Кызылкумe sostavlyala 0,4-0,8 pari na 100 kv. km; na prolyote – edinichno i gruppami do 15 ptits. V nastoyaщee vremya Soni silno sokratilas.
Tarqalishi : plato Устюрт, Severniy Кызылкум (gnezdovanie); ravninnie rayoni (prolyot, kochyovki).
VU
[13]
200px
Орёл-карлик
(Hieraaetus pennatus)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Do 1950-x godov bil obichen. V 1980-x godax uchitivalos 20 gnezdovix par (xrebti Нуратау – 14, Turkestanskiy – 2, Zeravshanskiy – 2, Chatkalskiy – 2). V nastoyaщee vremya Soni silno sokratilas.
Tarqalishi : Zapadniy Тянь-Шань, Zapadniy Памиро-Алай, basseyn reki Сырдарья (gnezdovanie); vse rayoni (prolyot).
LC
[13]
200px
Орлан-белохвост
(Haliaeetus albicilla)
2. Zaif
Gnezdovoy, Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislenen. Na prolyote odinochkami, parami i gruppami; gnezdovanie – edinichno i neregulyarno; zimuet okolo 300—400 ptits.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье (gnezdovanie); prolyot i zimovka – pochti povsemestno, isklyuchaya visokogorya i Ferganskuyu dolinu.
LC
[13]
200px
Орлан-долгохвост
(Haliaeetus leucoryphus)
2. Zaif
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Do 1960-x godov uchitivalos do neskolkix desyatkov ptits, v nastoyaщee vremya – edinichnie, preimuщestvenno proletnie i zimuyuщie osobi.
Tarqalishi : yujnoe Приаралье (kochyovki); basseyn reki Амударья ot Термезa do Ургенчa (kochyovki, zimovka); pustinya Кызылкум (prolyot).
VU
[13]
200px
Снежный гриф
(Gyps himalayensis)
'2. Zaif
Osedliy vid.
Soni: Vsegda bil malochislenen. V Gissarskom xrebte otmecheni edinichnie gnezdovaniya (staya iz 16 ptits); v drugix mestax – edinichnie vstrechi. Vsego, veroyatno, ne bolee 20 osobey.
Tarqalishi : Гиссарский хребет (gnezdovanie); Zapadniy Тянь-Шань, Туркестанский хребет (kochyovki).
LC
[13]
200px
Степной лунь
(Circus macrourus)
3. Zaifga yaqin
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: V 1970—1980-x godax bil obichen, mestami mnogochislen; v nastoyaщee vremya na prolyote —neskolko soten: odinochkami i nebolshimi gruppami.
Tarqalishi : Кызылкум, dolini rek Амударья, Сырдарья, Зеравшан, Сурхандарья (prolyot).
NT
[13]
200px
Степной орёл
(Aquila nipalensis)
v knige ukazan kak podvid Aquila rapax nipalensis
3. Zaifga yaqin
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Na prolyote – edinichno i gruppami po 2-3, inogda do neskolkix soten v den; kochuyut neskolko desyatkov; neregulyarno zimuyut edinichnie osobi.
Tarqalishi : ravninnie i nizkogornie rayoni (prolyot, zimovka).
LC
[13]
200px
Чёрный гриф
(Aegypius monachus)
3. Zaifga yaqin
Osedliy vid.
Soni: V 1980-x gg. uchitivalos okolo 80 gnezdovix par (xrebti Нуратау – 40-50, Букантау – 5-6, Байсунтау – 1, Turkestanskiy – 6, Chatkalskiy – 10-13, Гиссарский хребет – 75-80 osobey). V nastoyaщee vremya Soni postepenno snijaetsya.
Tarqalishi : Zapadniy Тянь-Шань, Zapadniy Памиро-Алай, ostansovie gori Букантау, Тамдытау.
NT
[13]
200px
Ястребиный орёл
(Hieraaetus fasciatus)
1. Na grani polnogo ischeznoveniya
Uchib oʻtuvchi tur.
Soni: Vsegda bil malochislen. Bili izvestni edinichnie gnezdovaniya v ostansovix gorax Кызылкумa, vozmojnie – v okrestnostyax Каттакурганa i Шерабадa. S nachala XX veka i do 1960-x godov otmecheno ne bolee 20 migriruyuщix osobey. V nastoyaщee vremya na gnezdovanii ischez; v 1980—1990 godax v Yugo-Zapadnom Кызылкумe uchteno 4 edinichno kochuyuщix osobi (Ekotsentr „Djeyran“, step Andoza:Нп3).
Tarqalishi : Кызылкум (kochyovki, v proshlom – gnezdovanie); Gissarskiy, Нуратау, Alayskiy xrebti, poyma reki Зеравшан, okrestnosti goroda Ташкентa (v proshlom, vozmojno, gnezdovanie; kochyovki).
LC
[13]
  1. „Красная книга Узбекистана в новом издании“ (deadlink). www.anons.uz (2011-yil 5-noyabr). 2015-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-dekabr.
  2. Красная книга Республики Узбекистан, том 2 (2-е изд.) 2003, s. 10.
  3. Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 15.
  4. Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 211.
  5. 5,0 5,1 Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 134.
  6. 6,0 6,1 Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 136.
  7. Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 138.
  8. Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 132.
  9. Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 172.
  10. 10,0 10,1 Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 144.
  11. 11,0 11,1 Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 142.
  12. 12,0 12,1 12,2 Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009, s. 140.
  13. 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 13,13 13,14 13,15 13,16 13,17 13,18 13,19 13,20 13,21 13,22 13,23 13,24 13,25 13,26 13,27 13,28 13,29 13,30 13,31 13,32 13,33 13,34 13,35 Красная книга Республики Узбекистан, том 2 2009.