Chust

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Chust
Chust/Чуст
City
Chust
Chust tumani.png
Chust is located in Uzbekistan
Chust
Location in Uzbekistan
Coordinates: 40°59′52″N 71°14′25″E / 40.99778°N 71.24028°E / 40.99778; 71.24028 G OKoordinatalari: 40°59′52″N 71°14′25″E / 40.99778°N 71.24028°E / 40.99778; 71.24028 G O
Country  Uzbekistan
Region Namangan Region
District Chust District
City status 1969
Evalutsiyasi
 1 100 m (3 600 ft)
Population
 (2021)[1]
 • Umumiy 100 200
Vaqt zonasi UTC+5 (UZT)
 • Yoz (DST) UTC+5 (not observed)
Postal code
161100[2]
Area code +998 6942[2]

Chust ( oʻzbekcha: Chust/Чуст  ; ruscha: Чуст ) — Sharqiy Oʻzbekistondagi shahar. Chust tumanining maʼmuriy markazi. [3] Chust shahri Fargʻona vodiysining shimoliy burchagida Chustsoy daryosi boʻyida joylashgan.

Chust Farg‘ona vodiysidagi eng qadimiy shaharlardan biridir. Shahardan Fargʻona avtomobil yoʻli oʻtadi. Bu yoʻl Chustni Namangan, Andijon, Qoʻqon va Fargʻona shaharlari bilan bogʻlaydi.

Chust sho‘rolar davrida jiddiy o‘zgarishlarga uchradi. O'sha davrda ko'plab zavod va muassasalar qurildi. Hozirda shahar paxtani qayta ishlashning muhim markazi hisoblanadi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chust Farg'ona vodiysidagi eng qadimiy shaharlardan biridir. 1953, 1957, 1959 va 1961 yillarda olib borilgan arxeologik tadqiqotlarda hozirgi Chustga toʻgʻri keladigan hududda soʻnggi bronza /ilk temir davriga oid ashyolar topilgan. Chust haqidagi ilk ilmiy maʼlumotlarni A.F. Middendorning 1882-yilda Peterburgda chop etilgan “ Ocherki o Ferganskoy doline ” ( “Fargʻona vodiysi haqida ocherklar”) asarida mavjud [4] Mahalliy tilshunos olimlarning fikricha, “chust” forscha so‘z bo‘lib, “tezkor” degan ma’noni anglatadi.

Oʻrta asrlarda Chust[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻrta asrlarda Chust qalʼaga aylangan. Boburning otasi Umar Shayx Mirzo II 1480-yilda Chustni qarorgoh qildi [4] 16-asrda shahar bir nechta kichik qal'alardan iborat edi. [5] Keyinchalik esa bu qal'alarni o'rab turgan devor qurilgan. 1882-yilda qal'a devorlari vayron bo'lib, shahar kengaya boshladi. [5] Vaqt o‘tishi bilan Chust sanoat markaziga aylanib bordi.

Rossiyaning Oʻrta Osiyoga ekspansiyasidan soʻng Chustda yangi zavodlar qurildi. 1912-yilda Chustda oltita paxta va bitta teri zavodi boʻlgan. Shahar 1926 yilda yangi tashkil etilgan Chust tumanining maʼmuriy markaziga aylantirilgan. Chust 1969 yilda shahar maqomini oldi [6]

Chust 1937 yilda shahar maqomini oldi.

Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chust 1,000 metr (3,300 ft) - 1,200 metr (3,900 ft) dengiz sathidan yuqori. Avtomobil yo'lida 41.3 kilometr (25.7 mi) Namangan shahridan gʻarbda. [7] Shahar Fargʻona vodiysining shimoliy burchagida Chustsoy daryosi boʻyida joylashgan.

Aholi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aholisi o'zbeklar, tojiklar, ruslar va oz sonli qirg'izlar va uyg'urlardan iborat . Yaqin atrofdagi Kosonsoy kabi bu shaharda ham tojiklar ozchilikni tashkil qiladi. 20-asrda juda ko'p bo'lgan ruslar Sovet Ittifoqi qulagandan so'ng, asosan, tark etishdi. Kichik bir uyg'ur va qirg'iz ozchilik ham mavjud.

Aholisi 100200 nafar (2021). [1]

Aholining oʻsishi
YilAholi±%
189713 785—    
190918 555+34.6%
197431 000+67.1%
200463 800+105.8%
201669 100+8.3%

Iqlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chust qishi sovuq va yozi issiq bo'lgan. Iyul oyining oʻrtacha harorati 27 °C (81 °F) daraja atrofida. Yanvar oyining oʻrtacha harorati. Lua xatosi in package.lua at line 80: module 'Module:Weather box/row' not found.

Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chust paxtani qayta ishlash markazidir. U hunarmandchilik mahsulotlari, jumladan cho'ntak pichoqlari va oʻzbekcha: doʻppi tikilgan paxta do'ppilari ham . ). [6] Shaharda Milliy pichoq zavodi joylashgan bo'lib, unda metall ishchilar "pichoqlarini qisqa uzunlikdagi po'lat yoki temirdan maydalab, maydalab, har bir pichoqni tafsilotlarga ehtiyotkorlik bilan kerakli shaklga aylantiradilar". [9] Egri uchli pichoqlar Chustlik hunarmandlarning savdo belgisidir. [9]

Hozirda bir nechtasi bor

Ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chustda kollej va kasb- hunar bilim yurtlari bor. Ularga quyidagilar kiradi:

  • Chust pedagogika kolleji
  • Chust tibbiyot kolleji
  • Chust qishloq xo‘jaligi kolleji
  • Chust iqtisodiyot kolleji
  • G‘ova qishlog‘idagi Chust sport kolleji
  • Chust akademik litseyi

Shaharda umumiy taʼlim maktablari (shu jumladan internat maktablari ), ikkita musiqa va sanʼat maktabi, oltita kasb-hunar maktabi va uchta bolalar sport maktabi joylashgan.

Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirda Rossiyada yashovchi rossiyalik oligarx Alisher Usmonov 1953 yilda Chustda tug‘ilgan va firibgarlik uchun O‘zbekistonda olti yil qamoqda o‘tirgan. [10] Forbes ma'lumotlariga ko'ra, u 2013 yilda 17,6 milliard dollarga baholangan boyligi bilan Rossiyaning eng badavlat odami bo'lgan va dunyoning 34-eng badavlat odami edi. [11] Ammo 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi ortidan G‘arb sanksiyalar joriy qilgani sababli, Usmonovning boyligi 2022-yilning 22-fevralidan 15-martigacha qariyb chorak qismga kamaydi. [12]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Soliyev, A.S.. Shaharlar geografiyasi (uz) — 144 bet. 
  2. ↑ 2,0 2,1 „Chust“ (Russian). SPR. 3-fevral 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 29-yanvar 2014-yil.
  3. ↑ „Classification system of territorial units of the Republic of Uzbekistan“ (uz, ru). The State Committee of the Republic of Uzbekistan on statistics (iyul 2020).
  4. ↑ 4,0 4,1 "Чуст" (uz). National Encyclopedia of Uzbekistan [Chust]. Tashkent. 2000–2005. p. 170. https://n.ziyouz.com/books/uzbekiston_milliy_ensiklopediyasi/O'zbekiston%20Milliy%20Ensiklopediyasi%20-%20Ch%20harfi.pdf. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Zufarov, Komiljon, ed (1979). "Chust" (Uzbek). Oʻzbek sovet ensiklopediyasi. 12. Toshkent. 593–594 b. 
  6. ↑ 6,0 6,1 "Chust" (Uzbek). Ensiklopedik lugʻat. 2. Toshkent: Oʻzbek sovet ensiklopediyasi. 1990. p. 397. 5-89890-018-7. 
  7. ↑ „Chust“. Google Maps. Qaraldi: 21-yanvar 2015-yil.
  8. ↑ „Average high/low temperature for Chust, Uzbekistan“. World Weather Online. Qaraldi: 22-yanvar 2015-yil.
  9. ↑ 9,0 9,1 Lovell-Hoare, Sophie. Uzbekistan. Bradt Travel Guides, 8 July 2013 — 117 bet. ISBN 978-1-84162-461-7. 
  10. ↑ „Usmanov, Alisher“ (Russian). Lenta. Qaraldi: 29-yanvar 2014-yil.
  11. ↑ „Alisher Usmanov“. Forbes (mart 2013). Qaraldi: 29-yanvar 2014-yil.
  12. ↑ „Who is Alisher Usmanov, the sanctioned Russian billionaire said to be one of Putin's 'favorite oligarchs'?“. news.yahoo.com.

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Markazi: Namangan
Tumanlari
Namangan Viloyati in Uzbekistan.svg
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Chust&oldid=3566547" dan olindi