Ozarbayjonlar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ozarbayjonlar
Azərbaycanlılar, Azərbaycan türkləri
آذربایجانلیلار ,آذربایجان تورکلری
Umumiy aholi soni

28-35 milliongacha

Katta aholiga ega mintaqalar
Eron bayrogʻi Eron 18,5 — 18 million [1]
 Ozarbayjon 10,172,800 [2]
 Rossiya 621,800 — 1,500,000
 Turkiya 800,000 — 2,500,000
 Gruziya 284,761 [3]
 AQSh 24,377 — 400,000 [4][5][6][7][8][9]
 Qozogʻiston 85,292
 Ukraina 45,176 [10]
 Oʻzbekiston 44,400 [11]
 Turkmaniston 33,365
 Niderlandiya 18,000 [12]
 Qirgʻiziston 17,823
 Germaniya 15,219 [13]
 Buyuk Britaniya 15,000 [14]
 Belarus 6,362 [15]
 Kanada 3,465 [16]
 Latviya 1,697 [17]
 Avstriya 1,000 [18]
 Estoniya 880 [19]
 Litva 788 [20]
Tillar
Ozarbayjon tili
Dinlar
Islom
Qarindosh etnik guruhlar
boshqa turkiy xalqlar

Ozarbayjonlar (ozarbayjoncha: Azərbaycanlılar) — xalq, Ozarbayjonning asosiy aholisi (8,172,800 kishi). Shuningdek, Eron (18,430 mln. kishi). Rossiya Federatsiyasi (621,800 — 1,500,000 kishi), Gruziya (307 ming kishi), Qozogʻiston (90 ming kishi), Armaniston va boshqa mamlakatlarda ham yashaydi. Umumiy soni 17,2 mln. kishi (1990-yillar oʻrtalari). Ozarbayjon tilida soʻzlashadi. Dindorlari — asosan, shia musulmonlar.

Ozarbayjonlar katta yevropeoid irqining janubiy irqiga mansub. Ozarbayjonlar etnogenezida qadim Mana (miloddan avvalgi 1-ming yillikning 1- yarmi), Kavkaz Albaniyasi (miloddan avvalgi 1-ming yillikning 2-yarmi — milodiy 10-asr), Midiya, Atropatena (miloddan avvalgi 4-asr — milodiy 7- a.) davlatlari aholisi qatnashgan. VII asrda arablar istilosidan soʻng Aderbeygon yoki Ozarbayjon nomini olgan. Miloddan avval 1-ming yillik — milodiy 1-ming yillik mobaynida eroniy va turkiyzabon qabilalar (skiflar, gunnlar, bulgʻorlar, bijanaklar va boshqalar) mahalliy aholi bilan aralashib ketganlar. Ozarbayjon etnik birligining shakllanishi, asosan, 11—13-asrlarda Ozarbayjonga yangi turkiy (oʻgʻuz) qabilalarining kirib kelishi natijasida yakunlangan.

Ozarbayjonlarning bir qismi sanoatda (ayniqsa, neft, gaz, asbobsozlik va boshqalar) va qishloq xoʻjaligida band. Qishloq aholisining anʼanaviy mash-gʻuloti — dehqonchilik, paxtachilik, bogʻdorchilik, uzumchilik, ipakchilik.[21]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Global Security. „Iranian Ethnic Groups“. Qaraldi: 2008-yil 9-oktyabr.
  2. „Population by ethnic groups“. The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan (2009). 2012-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil.
  3. „Ethnic groups by major administrative-territorial units“ (PDF). 2002 census. National Statistics Office of Georgia. 2014-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil. (Wayback Machine saytida 2018-10-04 sanasida arxivlangan)
  4. http://www.azeris.org/images/proclamations/May28_Missouri_LtGov_2008.pdf[sayt ishlamaydi]
  5. arxiv nusxasi, 2016-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2012-09-20
  6. „Azerbaijan deserves U.S. public attention“. The Daily Bruin (2006-yil 23-oktyabr). Qaraldi: 2012-yil 11-iyul. [sayt ishlamaydi]
  7. „Azerbaijani-American Council partners with U.S. Census Bureau“. News.Az (2009-yil 28-dekabr). 2014-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 11-iyul. (Wayback Machine saytida 2014-04-07 sanasida arxivlangan)
  8. http://www.azeris.org/images/proclamations/May28_BrooklynNY_2011.JPG[sayt ishlamaydi]
  9. „Obama, recognize us - St. Louis American: Letters To The Editor“. Stlamerican.com (2011-yil 9-mart). Qaraldi: 2012-yil 11-iyul.
  10. „About number and composition population of Ukraine by data All-Ukrainian census of the population 2001“. Ukraine Census 2001. State Statistics Committee of Ukraine. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil.
  11. „The National Structure of the Republic of Uzbekistan“. Umid World (1989). 2012-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil. (Wayback Machine saytida 2012-02-23 sanasida arxivlangan)
  12. „The Kingdom of the Netherlands: Bilateral relations: Diaspora“ (PDF). Republic of Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs. 2011-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil. (Wayback Machine saytida 2011-07-06 sanasida arxivlangan)
  13. „Foreign population on 31.12.2006 by citizenship and selected characteristics“. Federal Statistical Office (Destatis). 2010-yil 16-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-fevral 2012-yil.
  14. Oguz-Gassanly, Murad. „Azeri Diaspora. The Case of the United Kingdom“. Azeri Voice (2001). 2014-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil.
  15. „Population Census 1999“. National Statistical Committee of the Republic of Belarus. 2012-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-yanvar 2012-yil. (Archive.is saytida 2012-05-26 sanasida arxivlangan)
  16. „Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories – 20% sample data“. Statistics Canada (10-iyun 2010-yil). 2020-yil 11-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-yanvar 2012-yil. (Wayback Machine saytida 2020-12-11 sanasida arxivlangan) In the 2006 census, 1,480 people indicated 'Azeri'/'Azerbaijani' as a single response and 1,985 as part of multiple origins.
  17. Poleshchuk, Vadim. „Accession to the European Union and National Integration in Estonia and Latvia“ (PDF). European Center for Minority Issues (2001-yil mart). — „232 citizens“. 2011-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-yanvar 2012-yil. (Wayback Machine saytida 2011-03-02 sanasida arxivlangan)
  18. „The Republic of Austria: Bilateral relations“ (PDF). Republic of Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs. 2020-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-yanvar 2012-yil. (Wayback Machine saytida 2020-03-08 sanasida arxivlangan)
  19. „Population Census of 2000“. Statistics Estonia. Qaraldi: 19-yanvar 2012-yil. Select „Azerbaijani“ under „Ethnic nationality“.
  20. „Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence“. United Nations Statistics Division. Qaraldi: 17-yanvar 2012-yil.
  21. "Ozarbayjonlar" OʻzME. O-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil