Kontent qismiga oʻtish

Togʻ zarbasi operatsiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Togʻ zarbasi operatsiyasi
Afg‘onistondagi urush tarixi (2001–2021)
Sanalar 2006-yil 15-maydan 31-iyulgacha
Urush yeri Afgʻonistonning Qandahor, Helmand, Paktika, Zobul va Uruzgan viloyatlari
Natija Taktik jihatdan koalitsiya gʻalabasi
Strategik jihatdan Tolibon yengilmadi
Raqiblar
Afgʻoniston Afgʻoniston

Birlashgan Qirollik Buyuk Britaniya
Qoʻshma Shtatlar AQSh
Kanada Kanada
Avstraliya Avstraliya
Ruminiya Ruminiya
Niderlandiya Niderlandiya
Chexiya Chexiya[1][2]

Afgʻoniston Tolibon

Al-Qoida Al-Qoida

Qoʻmondonlar
Kanada David Fraser, en

Afgʻoniston Rahmatulloh Raufi, en

Afgʻoniston Axtar Usmoniy, en

Mulla Boqi Kakar Mulla Muhammad Ibrohim Giwat (taxmin)

Kuchlar
Afgʻoniston 3 500 xavfsizlik kuchlari

Birlashgan Qirollik 3 300
Qoʻshma Shtatlar 2 300
Kanada 2 200
Avstraliya 1 100
Chexiya 120
Jami: 11 000

kamida 2 000 nafar isyonchilar
Yoʻqotishlar
{flagicon|Afghanistan}} 107 qurbon, 43 asir

Birlashgan Qirollik 6 qurbon, 30 yarador
Qoʻshma Shtatlar 24 qurbon, 50 yarador
Kanada 4 qurbon, 30 yarador
Avstraliya 11 yarador
Fransiya 2 qurbon, 1 yarador
Ruminiya 1 qurbon, 4 yarador
Jami:
155 qurbon
106 yarador
43 asir

1 134 qurbon
387 asir

"Togʻ zarbasi" operatsiyasi Afgʻonistondagi urush davomida NATO va Afgʻoniston kuchlari boshchiligidagi harbiy operatsiya boʻlib, unda 3300 dan ortiq Britaniya qoʻshinlari, 2300 AQSh, 2200 Kanada askari, 3500 ga yaqin afgʻon askari va yirik miqyosdagi havo yordami ishtirok etdi. Operatsiyaning asosiy maqsadi mamlakat janubida davom etayotgan Tolibon isyonini bostirish edi.

2006-yil iyun va iyul oylarida ogʻir janglar boʻlib oʻtdi. Bu davrda Afgʻoniston Tolibon rejimi qulaganidan buyon eng qonli davrni koʻrdi. Tolibon o‘z hujumlarida katta muvofiqlik ko‘rsatdi, hatto iyul oyi oxirida Hilmand viloyatining ikki tumanini egallab oldi. Bir necha kundan keyin esa bu tumanlar qaytarib olindi. Tolibon janglarda jiddiy jabr ko‘rdi. 1100 dan ortiq kishi halok bo‘ldi va 400 ga yaqini asirga olindi. Ogʻir havo hujumlari asosiy omil boʻldi. Shunga qaramay, koalitsiya kuchlari 150 ga yaqin askarni oʻldirgan va 40 afgʻon politsiyachisi Tolibon tomonidan asirga olingan. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Afgʻonistondagi yuqori lavozimli rasmiysi Tom Koenigs Germaniyaning Der Spiegel haftalik nashriga Tolibon qurbonlari soni muvaffaqiyatni aks ettirmasligini aytdi. Koenigs jurnalga bergan intervyusida „Tolibon jangchilarining suv zahiralari deyarli cheksizdir“, dedi. „Harakatni qurbonlar sonining koʻpligi bilan yengib boʻlmaydi“, deya taʼkidlab oʻtdi.

Oxir-oqibat, operatsiya Tolibon isyonini bostirishga muvaffaq boʻlmadi. Mintaqa nazorati amerikaliklardan NATO kuchlariga oʻtkazildi. Hujumlar yanada kuchli davom ettirildi. NATO nazoratni oʻz qoʻliga olgan birinchi kuni, 1-avgust sanasida Britaniya patruli Gilmand viloyatida dushman oʻqqa tutildi; uch nafar askar halok bo‘ldi, bir nafari yaralandi. Oʻsha kuni 18 nafar Tolibon va bir nafar politsiyachi Gilmand viloyatida Tolibonga qarshi koalitsiya amaliyotida halok boʻldi, 15 nafar afgʻon politsiyasi esa Zobul viloyatida Tolibon kuchlari politsiya postiga hujum qilishga tayyorlanayotgan paytda qoʻlga olingan. Bundan tashqari, ikki kundan keyin Qandahor va uning atrofida bir qancha noxush voqealar, jumladan, 21 nafar tinch aholining hayotiga zomin boʻlgan xudkush portlashi sodir boʻldi. Qandahor va uning atrofidagi boshqa hujumlarda toʻrt kanadalik askar halok boʻldi, oʻn nafari yaralandi.

Maʼlum toʻqnashuvlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. http://www.blisty.cz/2006/11/27/art31424.html (Czech)
  2. http://www.601skss.cz/ef2006.html%20(Czech) http://www.601skss.cz/ef2006.html (Czech)