Ashxobod xalqaro aeroporti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ashxobod xalqaro aeroporti
Aşgabat halkara howa menzili
IATA kodi: ASB – ICAO kodi: UTAA
Qisqacha bayon
Aeroport turi fuqarolik
Egasi Turkmaniston hukumati
Operator Turkmenhowayollary Agency [1]
Joylashuvi Ashxobod
Havo yoʻli tuguni Turkmaniston havo yoʻllari
Dengiz sathidan balandligi 692 ft / 211 m
Koordinatalari 37°59′13″N 58°21′39″E / 37.98694°N 58.36083°E / 37.98694; 58.36083 G OKoordinatalari: 37°59′13″N 58°21′39″E / 37.98694°N 58.36083°E / 37.98694; 58.36083 G O
Vebsayti ashgabatairport.gov.tm
Xarita
ASB (Turkmaniston)
ASB
Aeroportning Turkmaniston xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
ft m
12L/30R 12,467 3,800 Beton
12R/30L 12,467 3,800 Beton
Maʻlumotlar (2016)
Yoʻlovchilar soni 1,300,000
Manba: Aeroponovtika axborot nashri Turkmaniston[2]

Ashxobod xalqaro aeroporti (turkmancha: Aşgabat halkara howa menzili) (IATA: ASB, ICAO: UTAA), sobiq Saparmurod Turkmanboshi xalqaro aeroporti, Turkmanistondagi beshta xalqaro aeroportdan biri. Ashxobod shahri yaqinida joylashgan. Havo harakatini boshqarish minorasi va 3,700-metr-long (12,000 ft) aniqlikdagi uchish-qoʻnish yoʻlagi (12L-30R) boʻlgan eski aeroport 1994-yilda ochilgan va mamlakatning birinchi prezidenti Saparmurod Niyozov nomi bilan atalgan. Yangi aeroport terminali 2016-yil sentyabrida toʻliq qayta loyihalashtirildi va qayta qurilganidan soʻng hamda janubiy uchish-qoʻnish yoʻlagi koʻchirilib, shimoliy uchish-qoʻnish yoʻlagiga parallel ravishda uzaytirilgandan soʻng ochildi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1994-yildan 2013-yilgacha xizmat qilgan eski terminal

Sovet davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turkmaniston fuqaro aviatsiyasi 1927-yilda, Chorjoʻy va Toshhovuz oʻrtasida havo aloqalari bilan boshlangan, Toʻrtkoʻl va Yangi Urganch (ikkalasi Oʻzbekiston SSRda) aholi punktlari orqali uchib oʻtgan. Ushbu yoʻnalish uchun Germaniyada toʻrt yoʻlovchiga moʻljallangan Yunkers F-13 samolyoti, shuningdek, Sovet toʻrt yoʻlovchili Kalinin K-4 samolyoti sotib olindi. Ushbu avia yoʻnalishda sakkizta samolyot xizmat koʻrsatgan. Keyinchalik, 1932-yilda yoʻlovchilarni tashish uchun yangi Sovet samolyotlari sotib olindi. Kalinin K-5 samolyoti oltita, Tupolev ANT-9 samolyotida esa oʻn ikkita oʻrindiq bor edi. Turkmaniston SSR havo flotining toʻldirilishi bilan 1932-yilda Chorjoʻy aeroportidan oraliq aerodromlarsiz Chorjoʻy — Toshhovuz yoʻnalishiga bevosita xizmat koʻrsatadigan havo boʻlinmasi tashkil etildi. Sovet davrida aeroport faqat SSSR hududida parvozlarga xizmat koʻrsatish uchun ishlatilgan. Ayni paytda aeroport mahalliy aviakompaniya parkiga qarashli samolyotlardan tashqari dunyoning bir qancha xorijiy aviakompaniyalarining samolyotlariga ham yoʻlovchi, ham yuk tashish reyslarini amalga oshiradi[manba kerak].

Mustaqillik davri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi zamonaviy aeroport terminali 1994-yilda ochilgan boʻlib, soatiga 1600 nafar yoʻlovchiga xizmat koʻrsatish quvvatiga ega. Sovet davrida aeroport faqat ichki reyslar uchun foydalanilgan[manba kerak].

Saparmurod Niyozovning Turkmanistonni „yangi Quvayt“ga aylantirishga intilishi doirasida u oʻziga xos aeroport qurishga harakat qildi. Bu gʻayrat tufayli boshqaruv minorasi uchish-qoʻnish yoʻlagining notoʻgʻri tomonida qurilgan. Endi „yaxshi yangi terminal“ uchuvchilarga yoʻl-yoʻriq koʻrsatayotgan havo harakatini nazorat qiluvchilarning koʻrinishini toʻsib qoʻydi. Quruvchilar uni bu haqda ogohlantirgan, ammo Turkmanboshi: „Bunday koʻrinish yaxshiroq“, deb javob qaytargan[3].

Bino 2013-yilda buzib tashlandi.

Yangi bino (2016)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turkmaniston hukumati 2012-yilda „O‘g‘uzxon“ nomini oladigan Ashxobod aeroportini rekonstruksiya qilish bo‘yicha xalqaro tender o‘tkazishga ruxsat berdi. Turkmanistonda 1990-yillarning oxiridan beri faoliyat yuritayotgan turk qurilish kompaniyasi Polimeks tenderda g‘olib deb topildi. Yangi aeroport 2016-yil 17-sentyabr kuni oʻsha vaqtdagi Prezident Gurbanguli Berdimuhamedov tomonidan ochildi[4]. Loyiha qiymati 2,3 milliard dollar (1,7 milliard yevro) bo‘lib, terminali lochin shaklidagi juda noodatiy dizaynga ega. Yangi aeroport yiliga 14 million, soatiga 1600 yoʻlovchiga xizmat koʻrsatish quvvatiga ega. Aeroport 350 000 m 2 maydonni egallaydi va yoʻlovchi terminali, VIP terminali yiliga 200 000 tonna yuk tashish quvvatiga ega yuk terminali, yangi havo harakatini boshqarish minorasi (ATCT), uchta tor korpusli samolyotlarga texnik xizmat koʻrsatish angari, yangi yoqilgʻi quyish tizimi, stansiyalar, ovqatlanish, yongʻin oʻchirish brigadasi, parvoz simulyatsiyasi, taʼmirlash va texnik xizmat koʻrsatish binolari, 3000 avtomobil uchun toʻxtash joyi, fuqaro aviatsiyasi maktabi, shuningdek, tibbiyot markazini oʻz ichiga oladi. Aeroportda, shuningdek , Airbus A380 va Boeing 747-8 kabi keng fyuzelyajli, ikki qavatli reaktiv laynerlarga xizmat koʻrsatish uchun 3800 metr uzunlikdagi ikkinchi uchish-qoʻnish yoʻlagi mavjud[5].

Imkoniyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ikkita sunʼiy uchish-qoʻnish yoʻlagi mavjud boʻlib, ular ikkinchi toifali ILS va platforma bilan jihozlangan boʻlib, ular barcha turdagi samolyotlarni qabul qilish imkonini beradi. Aeroportning barcha xizmatlari kecha-yu kunduz ishlaydi. Aeroportda yoʻlovchilarni kutish xonalari, immigratsiya, bojxona, chegara nazorati, 24 soatlik maʼlumotnoma xizmati, VIP va CIP xonalar, biznes klub, (Turkmaniston havo yoʻllari) chiptalari kassasi, doʻkonlar, barlar, tez ovqatlanish shoxobchalari, valyuta ayirboshlash shoxobchalari, yangi yuk tashish konveyer tizimi, xalqaro telefon, ona va bola xonasi va ofislari (Star Alliance aviatashuvchilar va Turk havo yoʻllari) mavjud[manba kerak].

2014-yil 26-mart kuni Prezident Gurbanguli Berdimuhamedov ishtirokidagi marosimda kichik yoʻlovchi terminali ochildi[6]. Terminal 2013 koʻchasida (Kosmonavtlar bulvari) eski Turkmaniston SSR aeroportida (avtovokzal orqasida) joylashgan. Asosiy yoʻlovchi terminali qurilishi davrida vaqtinchalik terminal Ashxoboddan joʻnab ketayotgan va unga yetib kelgan yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatgan. Asosiy terminal ishga tushirilgandan soʻng, bu terminal ichki yoʻnalishlar va charter reyslari uchun foydalanilmoqda[7].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yoʻlovchi tashish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aviakompaniya Manzillar
China Southern Airlines[8] Urumchi, Sian (ikkalasi ham Xitoy bayrogʻi Xitoy )[9]
flydubai[10] Dubay-Xalqaro
S7 aviakompaniyasi[11] Moskva-Domodedovo
Turkish Airlines Istanbul
Turkmaniston havo yoʻllari[12] Dehli (Hindiston bayrogʻi Hindiston )[13], Dubay-Xalqaro, Frankfurt (Olmoniya bayrogʻi Germaniya)[14], Istanbul, Karki (Turkmaniston bayrogʻi Turkmaniston ), London-Stansted (Buyuk Britaniya bayrogʻi Birlashgan Qirollik)[15], Mari (Turkmaniston bayrogʻi Turkmaniston ), Moskva-Domodedovo, Pekin—Kapital (Xitoy bayrogʻi Xitoy ),[15], Qozon, Toshoʻgʻuz, Turkmanboshi, Turkmanobod (hammasi Turkmaniston bayrogʻi Turkmaniston )
Mavsumiy: Dushanbe[16]

Yuk tashish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aviakompaniya Manzillar
Cargolux, Lyuksemburg bayrogʻi Lyuksemburg [17] Budapesht (Vengriya bayrogʻi Vengriya ), Luksemburg (Lyuksemburg bayrogʻi Lyuksemburg ), Taypey-Taoyuan (Tayvan bayrogʻi Tayvan)
Turkmenistan Airlines Cargo [18][19] Dubay-Al Maktum (BAA bayrogʻi Birlashgan Arab Amirliklari ), Frankfurt (Olmoniya bayrogʻi Germaniya), Istanbul, Mari (Turkmaniston bayrogʻi Turkmaniston ), Milan (Italiya bayrogʻi Italiya), Moskva-Sheremetyevo, Seul-Inchxon, Toshoʻgʻuz, Turkmanboshi (ikkalasi ham Turkmaniston bayrogʻi Turkmaniston ), Urumchi (Xitoy bayrogʻi Xitoy ), Xanoy (Vyetnam bayrogʻi Vyetnam)

Yer usti transporti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroport M37 avtomagistrali yaqinida joylashgan va magistralga toʻrt polosali yoʻl bilan. Aeroportda terminal toʻxtash joyi, qisqa muddatli va uzoq muddatli toʻxtash joylari mavjud.

Avtobus yoʻnalishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aeroportdan Ashxobod shahriga 1, 18, 22, 58-sonli avtobuslarda muntazam qatnov yoʻlga qoʻyilgan[20]. Mahalliy xizmatlarning toʻliq roʻyxati bilan Ashxobod yoʻlovchi avtotransport korxonasi veb-saytida tanishish mumkin.

Ashxobod aeroportida transport vositalari
Transport vositalari Operator Yoʻnalish Manzillar Eslatmalar
Bus Avtobus Ashxobod yoʻlovchi avtotransport korxonasi 1, 18, 22, 58

Taksi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ashxobod aeroportida xizmat koʻrsatadigan Awtomobil Ulag Hyzmaty kompaniyasi mavjud[21].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Общая информация“. 2021-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-iyul.
  2. ↑ „Turkmenistan“. aviadocs.net. 2013-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan.
  3. ↑ Ghost Wars, Steve Coll; pg. 303 along with the corresponding footnote on pg. 627.
  4. ↑ „The President of Turkmenistan took part in the opening of new Ashgabat International Airport“. Turkmenistan. The Golden Age (2016-yil 17-sentyabr). 2016-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 17-sentyabr.
  5. ↑ „Türk firması Türkmenistan'da 2.25 milyar dolarlık ihale kazandı – Hürriyet EKONOMİ“. Hurriyet.com.tr. Qaraldi: 2014-yil 22-aprel.
  6. ↑ „Golden Age“. Turkmenistan. 2014-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 22-aprel.
  7. ↑ „Туркменистан: золотой век“. Turkmenistan.gov.tm. 2017-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 22-aprel.
  8. ↑ „China Southern Airlines restores regular flights between Turkmenistan's Ashgabat and Chinese Urumqi“. AzerNews (2023-yil 4-mart). Qaraldi: 2023-yil 6-mart.
  9. ↑ „China launches direct flights from Xi'an to Ashgabat and Dushanbe“ (ru). Xinhua News (2023-yil 13-may). Qaraldi: 2023-yil 15-may.
  10. ↑ „Стало известно расписание рейсов FlyDubai из ОАЭ в Туркменистан и обратно | Туризм“.
  11. ↑ „S7 Airlines flight schedule“. S7 aviakompaniyasi. Qaraldi: 2023-yil 20-iyun.
  12. ↑ „Flight direction and schedule“. Turkmaniston havo yoʻllari. Qaraldi: 2023-yil 5-may.
  13. ↑ „TURKMENISTAN AIRLINES RESUMES DELHI SERVICE IN NS23“. Aeroroutes. Qaraldi: 2023-yil 3-aprel.
  14. ↑ „Авиакомпания «Туркменистан» станет реже летать из Ашхабада во Франкфурт-на-Майне | Туризм“.
  15. ↑ 15,0 15,1 „Стали известны цены на рейсы «Туркменских авиалиний» в Пекин и Лондон из Ашхабада | Туризм“.
  16. ↑ „Turkmenistan Airlines Flight T53216 (TUA3216)–Dushanbe (DYU) to Ashgabat (ASB)“. Flightradar24. Qaraldi: 2023-yil 11-may.
  17. ↑ „Cargolux Schedule Worldwide May 2023“. Cargolux. Qaraldi: 2023-yil 11-may.
  18. ↑ (2023-yil 17-mart). „A CARGO SHIP OF "AIRBUS" COMPANY HAS ARRIVED IN TURKMENISTAN“ (turkmen). Press-reliz.
  19. ↑ (2023-yil 27-aprel). „WELCOME CEREMONY OF THE SECOND CARGO AIRCRAFT AIRBUS 330-200 OF THE AGENCY "TURKMENHOVAELLARY" IN ASHGABAT INTERNATIONAL AIRPORT“ (ru). Press-reliz.
  20. ↑ „Route | Automobile ministry of Turkmenistan“.
  21. ↑ „Taksi hyzmatlaryny onlaýn usulynda sargyt etmek“.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Accident history for ASB at Aviation Safety Network
  • Aeroport haqida UTAA Great Circle Mapper'da.
  • Current weather for UTAA at NOAA/NWS
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ashxobod_xalqaro_aeroporti&oldid=3986716" dan olindi