China Southern Airlines

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Xitoy Janubiy Havo Yoʻllari
China Southern Airlines
中国南方航空公司
Zhōngguó Nánfāng Hángkōng Gōngsī
IATA ICAO Identifikatori
CZ CSN CHINA SOUTHERN
Tashkil topgan 1-iyul, 1988-yil (35 yil avval) (1988-07-01)
Havo tuguni
Qoʻshimcha havo tuguni
Fokus shaharlari
Tez uchish dasturlari Sky Pearl Club
Shoʻba korxonalari
Park hududi 650 (kargo bilan birga)
Parvoz yoʻnalishlari 216
Egasi China Southern Air Holding
Tijoriy ramzi NYSE: ZNH
SSE: 600029
SEHK: 1055
Bosh qarorgohi Guanchjou, Guandun Xitoy
Muhim shaxslar Tan Wangeng (Rais oʻrinbosari/prezidenti)
Yillik daromadi ¥127,806 mln. RMB (2017)[1]
Operativ foyda ¥8,798 mln. RMB (2017)[1]
Kirim ¥9,156 mln. RMB (2017)[1]
Aktivlari ¥149,14 mln. RMB (2017)[1]
Majburiyatlari ¥62,543 mln. RMB (2017)[1]
Xodimlar soni 100,000 (2015-2016)[2]
Sayti http://www.csair.com/en/index.shtml(English)
csair.com (xitoycha)

China Southern Airlines ― (xitoycha: 中國南方航空股份有限公司 , pinyin Zhōngguó Nánfāng Hángkōng Gōngsi ;inglizcha: China Southern Airlines) (SSE , SEHK , NYSE) Guanchjou shahrida joylashgan aviakompaniya, (Guangdong provinsiyasi Xitoy), mahalliy, mintaqaviy va xalqaro reyslarni amalga oshiradi[3]. China Southern Airlines aviakompaniyasi parkining hajmi boʻyicha Osiyodagi eng yirik aviakompaniya, Osiyodagi eng yirik aviatashuvchi, dunyoda 7-chi mahalliy aviakompaniya va rejalashtirilgan yoʻlovchi-kilometrlar boʻyicha dunyoda 7-chi aviakompaniyadir. China Southern Airlines yoʻlovchilar soni boʻyicha Xitoyning eng yirik aviatashuvchisidir. China Southern Airlines boshqa aviakompaniyalarga qaraganda mahalliy yoʻnalishlarda koʻproq yuk tashadi.

China Southern Airlines kompaniyasining asosiy aeroportlari Guanchjou Bayyun xalqaro aeroporti va Pekin poytaxti xalqaro aeroportidir.

China Southern Airlines IATA IOSA (IATA Operations Safety Audit) tomonidan akkreditatsiya qilingan.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aviakompaniya 1989-yilda oʻz faoliyatini boshlagan. 1996-yilda China Southern Airlines uzoq masofali qitʼalararo yoʻnalishlarni ochishni boshladi, birinchi bunday yoʻnalish Guanchjou-Pekin-Amsterdam edi. 1997-yil mart oyida Guanchjou-Los-Anjeles yoʻnalishi ochildi va China Southern Airlines kompaniyasining eng uzun yoʻnalishi boʻldi. Bu parvoz ikki dvigatelli Boeing 777 samolyotining Tinch okeani boʻylab birinchi toʻxtovsiz parvozi sifatida tarixga kirdi. 1997-yil iyun oyida China Southern Airlines Nyu-York va Gonkong fond birjalarida 700 million dollar oldi, 2000-yil iyul oyida Sidney va Melburnga yana ikkita uzoq masofali yoʻnalish ochildi. Xitoy Fuqarolik aviatsiyasi vazirligi (CAAC) China Southern Airlines aviakompaniyasini Xitoyning havo transporti sanoatini qayta qurish boʻyicha eng yaxshi uch aviakompaniyadan biri sifatida tanladi. Natijada, China Southern Airlines 2000-yil 4-avgustda Zhongyuan Airlines bilan birlashdi. 2003-yil yanvar oyida aviakompaniya China Northern Airlines va uning shoʼba korxonalari Beiya Airlines va China Northern Swan, shuningdek China Shinjiang Airlines aviakompaniyalarini oʻz mahalliy yoʻnalishlarini egallab oldi. 2004-yil noyabr oyida Xitoy Shimoliy havo yoʻllari va Xitoy Shinjonga egalik qiluvchi xolding kompaniyasini sotib olish bilan yakunlandi[3].

2004-yilda kompaniyaning yoʻlovchi aylanmasi yiliga 40 million yoʻlovchiga yetdi va aviakompaniya dunyodagi eng yirik 10 ta aviatashuvchiga kirdi. Xitoyning boshqa aviakompaniyalari bilan taqqoslaganda, China Southern Airlines eng katta parkga, eng katta ichki yoʻnalishlar tarmogʻiga va eng yuqori parvoz chastotasiga ega. 2012-yilda aviakompaniya 86 000 000 dan ortiq yoʻlovchini tashidi va shu bilan dunyoda 3-oʻrinni egalladi.

China Southern Airlines kompaniyasining Airbus A321-200 samolyoti Shin-Chitose aeroportida.
China Southern Airlines kompaniyasining Boeing 777-200 samolyoti Kansay aeroportida, Osaka, Yaponiya
Xitoyning janubiy aviakompaniyasining bosh qarorgohi

Aviakompaniya China Southern Air Holding (50,3%), shuningdek, Gonkong va chet eldan xususiy investorlarga (H aksiyadorlari) (26,84%), shuningdek, xususiy xitoylik investorlarga (A aksiyadorlari) (22,86%) tegishli hisoblanadi. 2013-yil mart oyi holatiga koʻra, aviakompaniya 80 000 dan ortiq kishini ish bilan taʼminlagan. 2007-yilda China Southern Airlines yoʻlovchilar soni boʻyicha All Nippon Airways va Japan Airlines kompaniyalarini ortda qoldirib, Osiyoning eng yirik yoʻlovchi tashuvchisiga aylandi. Bu, shuningdek, eng yirik aviatashuvchilar (chegirmali aviakompaniyalar bundan mustasno) orasida flot hajmi boʻyicha Osiyodagi eng tez rivojlanayotgan aviakompaniya hisoblanadi. Bundan tashqari, aviakompaniya Pekin va Guanchjoudagi markazlardan xalqaro yoʻnalishlar tarmogʻini sezilarli darajada kengaytirishni rejalashtirmoqda.[4]

2004-yil 28-avgustda aviakompaniya SkyTeam alyansi bilan oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladi. 2007-yil 15-noyabrda China Southern Airlines rasmiy ravishda SkyTeam alyansining 11-toʻliq aʼzosi boʻldi va global aviatashuvchilar ittifoqiga qoʻshilgan birinchi qʼitalar ora Xitoy aviakompaniyasiga aylandi. 2019-yil 1-yanvardan boshlab SkyTeam alyansidan chiqishini eʼlon qildi[5].

2011-yilda China Southern Airines eng nufuzli SkyTrax reyting agentligi maʼlumotlariga koʻra, toʻrt yulduzli aviakompaniya unvonini oldi.

Moliyaviy koʻrsatkichlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2008-09 moliyaviy yilida kompaniya 4,8 milliard yuan (700 million dollar) miqdorida sof zarar koʻrdi[6].

Yoʻnalishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy maqola: China Southern Airlines yoʻnalishlari roʻyxati
China Southern Airlines yo'nalishlari xaritasi：
  Materik Xitoy
  Xalqaro yoʻnalishlar
China Southern Airlines aviakompaniyasi Airbus A330-200 2011-yilda Amsterdam Schiphol aeroportiga qisqa finalda
China Southern Airlines aviakompaniyasining Airbus A350-900 samolyoti 2019-yilda Shanxay Xongqiao xalqaro aeroportiga qoʻndi.
China Southern Airlines Boeing 787-8 Dreamliner Xitrou aeroportiga yetib keldi (2015)

China Southern Airlines butun dunyo boʻylab 35 mamlakatda 193 ta yoʻnalishga xizmat koʻrsatadi.[7] U ichki bozorda asosiy markazlari bilan Pekin Daxing xalqaro aeroporti va Guanchjou Bayyun xalqaro aeroporti ikkilamchi markazlari bilan Shanxay Pudong xalqaro aeroporti, Chongqing Jiangbei xalqaro aeroporti va [[Urumchi Divopu xalqaro aeroporti]], boshqa katta shaharlar Changchun, Changsha, Dalian, Shenyang, Shenzhen , Uxan va Chjenchjou dagi boshqa markaziy shaharlar bilan ichki bozorda kuchli ishtirok etadi. Aviakompaniya ichki bozor salohiyatidan foydalanish uchun Chongqing va Ürümchini markaz sifatida rivojlantirishni davom ettirishni rejalashtirmoqda.[8]

China Southern oʻzining Guanchjou markazidan kuniga 485 ta reysni va Pekin markazidan 221 ta reysni taklif qiladi.[9] Aviakompaniya 65 ta xalqaro yoʻnalishlarga xizmat koʻrsatishni taqdim etadi. Koʻpgina xalqaro reyslar Guanchjouni dunyo shaharlari bilan bogʻlaydi. Shuningdek, Pekin, Shanxay, Ürümchi (ayniqsa, Markaziy Osiyo va Yaqin Sharq) va Dalian (Yaponiya, Janubiy Koreya va Rossiya) orqali koʻplab xalqaro reyslar amalga oshiriladi. China Southern Airlines Janubi-Sharqiy Osiyoga keng qamrovli tarmoqni rivojlantirdi va Avstraliyadagi eng yirik aviakompaniyaga aylandi.[10] China Southern shuningdek, Afrika va Janubiy Amerika bozorlariga kengayishni, shuningdek, bozorlarni yanada kengaytirishni koʻrib chiqmoqda.[11]

Alyans[tahrir | manbasini tahrirlash]

2004-yil 28-avgustda China Southern Airlines kompaniyasi aviakompaniya alyansi SkyTeam bilan anglashuv memorandumini imzoladi. 2007-yil 15-noyabrda aviakompaniya SkyTeamning 11-aʼzosi sifatida rasman kutib olindi va har qanday global aviakompaniya ittifoqiga qoʻshilgan birinchi materik Xitoy aviakompaniyasi boʻldi,

ittifoqning materik Xitoydagi ishtirokini kengaytirish rejalashtirilmoqda.

2018-yil 24-dekabrda China Southern Airlines kompaniyasi SkyTeam aʼzoligini 2019-yil 1-yanvarda toʻxtatishi hamda China Eastern va [[Delta Air Lines|Delta] bilan hamkorlikni toʻxtatishi haqida rasmiy bayonot berdi. ].[12]

Parvozlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2007-yil 10-sentabrda China Southern Airlines 2008 va 2009-yillarda Yevropa va Shimoliy Amerikaga yangi kundalik reyslar ochilishini eʼlon qildi, jumladan Pekin - Nyuark (2008-yil iyulidan), Guanchjou - Moskva (2008-yil oktabr), Pekin - Detroyt (2009-yil mart).), Pekin-London (2009-yil mart), Guanchjou-Vankuver (2009-yil iyul)[13]. Norasmiy maʼlumotlarga koʻra, China Southern Airlines aviakompaniyasi ham 2008-yilning oktabr oyidan Rigaga muntazam reyslarni ochishni koʻrib chiqmoqda. China Southern Airlines ham haftasiga ikki marta Guanchjoudan Los-Anjelesga parvoz qiladi va Guanchjou-Pekin-Amsterdam reysi 11-yildan beri ishlaydi. Guanchjoudan Parijga ham reyslar mavjud. China Southern Airlines aviakompaniyasi yangi Airbus A380 va Boeing 787 Dreamliner samolyotlariga yangi yoʻnalishlarda parvoz qilish uchun buyurtma berilganini e’lon qildi. Oʻshandan beri samolyotlarni etkazib berishdagi kechikishlar haqida maʼlum boʻldi, biroq aviakompaniya yangi yoʻnalishlarni ochish rejalariga hech qanday tuzatishlar kiritilgani haqida xabar bermadi.

2010-yil noyabr oyi boshidan beri aviakompaniya Urumchidagi tranzit bekati bilan Guanchjou-Moskva yoʻnalishi boʻyicha kunlik reysni yoʻlga qoʻydi. 2010-yil oxirida Guanchjoudan Sidney va Melburnga kunlik reyslar yoʻlga qoʻyildi. 2012-yil aprel oyida China Southern Airlines Yangi Zelandiyaga toʻgʻridan-toʻgʻri aviaqatnovni yoʻlga qoʻydi va har kuni Guanchjoudan Oklendga parvoz qildi.

2012-yil 6-iyun kuni aviakompaniya Guanchjoudan Londonga yangi reysni ishga tushirdi.

2013-yil 19-iyundan boshlab China Southern Airlines Airbus A-330 samolyotida Guanchjou-Moskva yoʻnalishi boʻyicha toʻgʻridan-toʻgʻri toʻxtovsiz parvozlarni amalga oshirishni boshlaydi.


Codeshare shartnomalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

China Southern Airlines aviakompaniyasi quyidagi aviakompaniyalar bilan kodshering shartnomalariga ega:

  • Aeroflot
  • Aeromeksiko
  • Air France
  • Alitalia
  • Asia Airlines
  • China Airlines
  • CSA Czech Airlines
  • Delta havo liniyalari
  • Garuda Indoneziya
  • Japan Airlines
  • Keniya havo yo'llari
  • KLM
  • Korean Air
  • Malaysia Airlines
  • Pokiston xalqaro havo yo'llari
  • Qantas
  • Thai Airways International
  • United Airlines
  • Vyetnam havo yoʻllari
  • WestJet

Flot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janubiy Xitoyning Boeing 777-300ER
Boeing 787-9 Xitoy janubi
Boeing 787-9 Xitoy janubi

2021-yil iyul oyida China Southern Airlines floti oʻrtacha yoshi 7,9 yil boʻlgan 629 ta samolyotdan iborat edi:[14]

yuk floti[tahrir | manbasini tahrirlash]

China Southern Airlines aviakompaniyasining yuk boʻlimi, China Southern Cargo, AQSh, Yevropa va Osiyoga parvozlarni amalga oshiradi.

China Southern Cargo[tahrir | manbasini tahrirlash]

China Southern Cargo Boeing 777F samolyoti 2010-yilda Frankfurt aeroportiga qoʻndi.
China Southern Cargo Boeing 747-400F Amsterdam Schiphol aeroporti

China Southern Cargo - China Southern Airlines kompaniyasining yuk shoʼba korxonasi. Yuk aviakompaniyasi materik Xitoy va Shimoliy Amerika, Yevropa va Avstraliya o'rtasida xizmat ko'rsatadi, bu erda Amsterdam, Ankorij, Chikago, Frankfurt, Los-Anjeles, Vankuver, Vena va London Stansted kabi yoʻnalishlarga Shanxay xalqaro aeroporti Guanchjou, Pudongdagi asosiy markazidan xizmat koʻrsatiladi. Yuk boʻyicha shoʻba korxonasi SkyTeam Cargo ittifoqiga 2010-yil noyabr oyida qoʻshilgan va aviakompaniya SkyTeamdan chiqqanidan keyin 2019-yil 1-yanvarda oʻz faoliyatini tark etgan.[15]

Hodisalar va somolyot holakatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1990-yil 2-oktabrda oʻgʻirlab ketilgan Xiamen Airlines aviakompaniyasining Boeing 737 samolyoti China Southern Airlines aviakompaniyasining Boeing 757 samolyotiga qulab tushdi va ikki tomondan odamlar halok boʻldi.
  • 1992-yil 24-noyabrda 3943-reysda Boeing 737 Guilin (Guansi) yaqinidagi tepalikka qulab tushdi. Samolyotda boʻlgan 141 kishi halok boʻldi, falokatga avtotrotseldagi nosozlik sabab boʻldi[16][17].
  • 1997-yil 8-mayda 3456-reysda Boeing 737-300 Shenchjen Baoan aeroportiga yaqin joyda qulab tushdi. 35 kishi halok boʻldi, 9 kishi yaralandi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „China Southern Airlines Co. Ltd. - 2017 Annual Results“. China Southern Airlines. Qaraldi: 2018-yil 31-mart.
  2. ↑ „SkyTeam - 2015 Facts and Figures“. China Southern Airlines. 2015-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 17-may.
  3. ↑ 3,0 3,1 Directory: World Airlines. Flight International (2007-yil 3-aprel), s. 65.
  4. ↑ „China Southern Announces Large-Scale International Boost; World’s Fastest Growing Airline To Launch 10 New International Routes; Guangzhou To Serve As Hub In Major Airline Expansion. | M2 Presswire | Find Articles at BNET.com“. 2008-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 31-iyul.
  5. ↑ „China Southern Airlines покинет альянс SkyTeam - AEX.RU“. 2018-yil 14-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 11-dekabr.
  6. ↑ „Авиакомпания China Eastern за год понесла убытки на 2,2 млрд долларов“. 2017-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-may.
  7. ↑ 20figures/2012%20Nov%20Xiamen/Fact%20Sheet%202013%20June.pdf „SkyTeam - Fact Sheet - Iyun 2013“. 2013-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-iyun. [sayt ishlamaydi]
  8. ↑ „China Southern to develop Chongqing, Ürümqi hubs“. Qaraldi: 9-may 2015-yil.
  9. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named airlineroute.net
  10. ↑ com/en/aboutcsn/aboutcsn.asp „arxiv nusxasi“. www.csair.com. 2012-yil 9-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-sentabr 2018-yil. [sayt ishlamaydi]
  11. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ReferenceA
  12. ↑ {{Veb manbasi}} andozasining barcha parametrlari oʻz nomiga ega boʻlishi zarur. {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „{{{title}}}“.
  13. ↑ Bloomberg.com: Canada
  14. ↑ „China Southern Airlines Fleet Details and History“. www.planespotters.net. 2021-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 28-iyul.
  15. ↑ 2010/China-Southern-to-join-SkyTeam-Cargo China Southern SkyTeam Cargo-ga qo'shiladi / Mart 2010 / Yangiliklar / Bosh sahifa (Wayback Machine saytida 2010-07-27 sanasida arxivlangan). Havo yuklari dunyosi. 2010-yil 19-dekabrda olindi.
  16. ↑ „AirDisaster.Com Accident Database“. 2007-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 30-iyul.
  17. ↑ «Jet Crashes in China, Killing 141; 5th Serious Accident in 4 Months.» The New York Times.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=China_Southern_Airlines&oldid=3977910" dan olindi