Imperiya nefriti (Fabergé tuxumi)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Imperiya nefriti Fabergé tuxumi
Yetkazib berilgan yil 1902
Mijoz Nikolay II
Qabul qiluvchi Maria Feodorovna
Amaldagi egasi
Individual yoki muassasa Xususiy kolleksiya
Sotib olish yili Oxirgi ma'lumot 1990-yillar
Dizayn va materiallari
Ish ustasi Michael Perkhin
Foydalanilgan materiallar Oltin, kumush, po'lat, emal, nefrit, marvarid,ikkita brilliant
Boʻyi 60 mm
Eni 48 mm
Oʻziga xos xususiyati Rossiya gersoginyasi Olga Alexandrovna va Oldenburg gertsogi Pyotr Alexandrovichning miniatyura portreti (asl nusxasi yoʻqolgan)

Imperiya nefriti tuxumi (baʼzan xato qilib Aleksandr III medali tuxumi deb ataladi) zeb-ziynat buyumlari bilan bezatilgan Pasxa tuxumi boʻlib, rus zargari Peter Carl Fabergé nazorati ostida 1901-1902-yillarda Nikolay II uchun tayyorlangan Fabergé tuxumlaridan biri hisoblanadi. Nikolay II 1902-yil Pasxa bayramida Imperiya nefriti tuxumini onasi qirolicha Maria Feodorovnaga sovgʻa qilgan. Imperiya nefriti tuxumining kelib chiqishi haqida baʼzi Fabergé mutaxassislari tomonidan bildirilgan eʼtirozlar mavjud .

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1990-yillarning oʻrtalarida Empire Fabergé tuxumining birinchi tasvirlaridan biri. Toj va miniatyuraning yoʻqolishi koʻrinadi.

Imperiya nefriti tuxumining nomidan tuxum nefritdan yasalganligi va imperiya uslubida ishlov berilganligi anglashiladi[1]. Fabergé hisob-fakturasining asl nusxasida shunday deyilgan: "Tuxum, „Imperiya“, nefrit, oltin, ikkita olmos va miniatyura". Imperiya nefriti tuxumi 1990-yillarning oʻrtalarida topilgan va baʼzi Fabergé tadqiqotchilari bu tuxumda Rossiya imperatori Aleksandr III portret medali bor degan notoʻgʻri fikrda edilar, lekin asl buyruq koʻrsatmasida Aleksandr III portretiga ishora qilmagan[2].

Bu xatolik Moskva qurol-yarogʻ palatasining qimmatbaho buyumlarning roʻyxatini notoʻgʻri talqin qilishi natijasida yuzaga keldi. Ushbu roʻyxatda „Nefrit tuxumi, oltin asosda va medalyonda imperator Aleksandr III portreti“ qayd etilgan[3]. Shu sababli, koʻplab tadqiqotchilar 1902-yilgi imperator tuxumida Aleksandr III portreti borligiga amin edilar, ammo buni tasdiqlovchi dalillar yoʻq.

Biroq, 2015-yilda maxsus ekspertlar guruhi tomonidan olib borilgan tadqiqotlar davomida mutaxassislar eʼtiboriga noyob tarixiy hujjat — „Gatchina saroyida saqlanadigan Dowager imperatori Maria Feodorovnaning shaxsiy mulki roʻyxati (1917-yil 28-iyul)“ taqdim etildi. Ushbu 12 sahifali bukletda kamida 150 ta narsa, jumladan Dowager imperatori Maria Feodorovnaga tegishli 7 ta Imperial Fabergé tuxumi qayd etilgan. Ushbu hujjat birinchi marta 2013-yilda nashr etilgan[4].

Ushbu hujjatning ikkinchi sahifasida, 10-raqamda, „Oltin asosida oʻrnatilgan tuxum, ikkita nefrit ustunida, Gr. Dss portretlari bilan. Olga Alexandrovna va Dyuk PA Oldenburg“ soʻzlari yozilgan. Ushbu taʼrif Fabergé tadqiqotchilarining 1902-yil tuxumiga nisbatan eng toʻgʻri boʻlib, ilgari „nefrit tuxumi, oltin asosda va medalyonda imperator Aleksandr III portreti“ bilan xato qilingan[5].

Imperiya nefriti tuxumi hozirda AQShning Nyu-York shahridagi shaxsiy kolleksiyada.

1917-yil 28-iyuldagi Gatchina saroyining buyumlari roʻyxatidagi Fabergé imperiyasining rus tilidagi taʼrifi.

Tuxumning haqiqiyligi, Imperiya nefriti tuxumi hali ham yoʻqolgan deb hisoblagan baʼzi Fabergé mutaxassislari tomonidan bahsli mavzu hisoblanadi[6][7][8]. Fabergé mutaxassisi Geza fon Habsburg, Forbes kollektsiyasining sobiq xodimi Kerol Eyken, Sothebydan Caren Cettering va Wartski direktori Kiran MacCarty (2014-yilda Uchinchi imperator tuxumi 90 yil davomida yoʻqolganidan keyin topilganida autentifikatsiya qilingan) kabi boshqa ekspertlar[9] tuxumni tekshirgan va uning haqiqiyligini tasdiqlash uchun hech qanday ochiq bayonot bermagan[10].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1902 Empire Nephrite Egg, Mieks Fabergé Eggs.
  2. Skurlov, Valentin. The Faberge Imperial Easter Eggs. Christie's, August 1997 — 183 bet. ISBN 090343248X. 
  3. Tutova, Tatiana. The Russian Imperial House court treasures destiny. The state historical-cultural museum-reserve "The Moscow Kremlin", 2015 — 7 bet. ISBN 978-5-88678-287-5. 
  4. Russian Empresses: Fashion and Style. Late 18th century - early 20th century.. Moscow: Kuchkovo Pole, 2013 — 373 bet. ISBN 978-5-9950-0291-8. 
  5. Tatiana Fabergé, Nikolai Bachmakov, Dmitry Krivoshey, Nicholas B.A. Nicholson (ed.), Valentin Skurlov, Anna Palmade, Vincent Palmade. Faberge: The Imperial "Empire" Egg of 1902.. New York: Harrison Piper & Co., 2017 — 14–15 bet. ISBN 978-1-5323-4228-8. 
  6. „Mieks Fabergé Eggs“. www.wintraecken.nl. Qaraldi: 2021-yil 23-may.
  7. „Fabergé Research Site | Newsletter 2017 Fall and Winter“ (en). Fabergé Research Site. Qaraldi: 2021-yil 23-may.
  8. Ruzhnikov. „To All Fabergé Fans of White Elephants | Ruzhnikov Fine Art News“ (en-US). Ruzhnikov (2020-yil 18-avgust). Qaraldi: 2021-yil 23-may.
  9. Susannah Cullinane. „Scrap metal find turns out to be $33 million Faberge golden egg“ (en). CNN. Qaraldi: 2021-yil 23-may.
  10. Ruzhnikov. „A Fabergé Farrago of Fakes and Impostors | Ruzhnikov Articles“ (en-US). Ruzhnikov (2020-yil 2-may). Qaraldi: 2021-yil 23-may.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]