Imperator toji (Fabergé tuxumi)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Imperator toji Fabergé tuxumi
Yetkazib berilgan yil 1897
Mijoz Nikolay II
Qabul qiluvchi Alexandra Feodorovna
Amaldagi egasi
Individual yoki muassasa Viktor Vekselberg
Sotib olish yili 2004
Dizayn va materiallari
Ish ustasi Michael Perkhin,Henrik Wigström
Foydalanilgan materiallar oltin,olmos,emal,platina
Oʻziga xos xususiyati Aravacha

Imperator toji tuxumi 1897-yilda rus zargari Peter Carl Fabergé nazorati ostida Fabergé ustaxonasi ustalari Michael Perkhin va Henrik Wigström tomonidan ishlab chiqarilgan marvaridli Fabergé tuxumidir. Imperator toji tuxumi qirolicha Alexandra Feodorovnani xotirlash uchun tayyorlangan.

Imperator toji tuxumi Rossiyaning Sankt-Peterburg shahridagi Ermitaj muzeyida (Qishki saroyda) tez-tez koʻrgazmaga qoʻyilgan, shuningdek, butun dunyo boʻylab turli muzeylarda namoyish etilgan. Hozirda Imperator toji tuxumi rossiyalik oligarxlardan biri Viktor Vekselbergga tegishli .

Dizayni[tahrir | manbasini tahrirlash]

1902-yilda asl stendiga ega boʻlgan buyum endi yoʻqolgan.

Imperator toji tuxumi oltindan tayyorlangan.Tashqi qismiga sargʻish rangli shaffof emal surtilgan hamda yulduz portlashlariga oʻxshash shaklda ishlov berilgan. Yulduzchalar qirolichaning toj kiyish marosimida kiygan oltin libosiga ishora qiladi.

Imperator toji tuxumi oltin rangli dafna barglari chiziqlari bilan oʻralgan boʻlib, har bir chiziqlar kesishmasida noaniq qora rangdagi sirlangan oltin imperator ikki boshli burguti bilan olmos oʻrnatilgan. Bunday chizgilar imperator kiygan marosimdagi imperator libosida ham chizilgan.

Imperator Alexandra Feodorovnaning imperator monogrammasi

Katta portret olmos Imperator toji tuxumining tepasida oʻnta yorqin olmosdan iborat klaster ichida oʻrnatilgan. Ushbu toshning stoli orqali imperatorning monogrammasini koʻrish mumkin. Imperator toji tuxumining torroq uchida kichikroq portret olmos 20 ta oltin barg shakllaridan yasalgan gul naqshlari bilan oʻralgan atirgul olmoslari toʻplami ichida joylashgan.

Oʻziga xos xususiyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Imperator toji tuxumining oʻziga xos xususiyati baxmal bilan qoplangan boʻlinma ichiga oʻrnatilgan, aniq nusxasi 100 mm dan kamroq uzunlikdagi, XVIII asrda qirolicha Alexandrani Moskvadagi Uspenskiy soborida toj kiyish marosimiga olib kelgan imperator aravachasi hisoblanadi.

Asl aravachaning qizil rangi qulupnay rangli shaffof emal yordamida qayta yaratilgan va interyerning koʻk qoplamasi ham yangidan sirlangan. Aravachning tepasida olmosli imperator toji va tomida oltita ikki boshli burgut oʻrnatilgan. Aravacha billur oynalar va har ikkala eshikda oltin rangdagi olmosli panjara va olmosdagi imperator burguti bilan bezatilgan platina shinalari bilan jihozlangan. Miniatyura harakatlanuvchi gʻildiraklar, ochiladigan eshiklar, haqiqiy C amortizatorlari va mayda yigʻiladigan zinapoyalariga toʻla.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oxirgi Romanov patriarxlari oʻzlarining toj kiyish marosimida, Laurits Regner Tuxenning rasmi, 1898-yil

Imperator Nikolay II va uning turmush oʻrtogʻi qirolicha Alexandra Feodorovnaning toj kiyish marosimini nishonlash Imperator toji tuxumining yaratilishiga turtki boʻlgan. 1896-yil 14-mayda toj kiyish marosimi oʻtkazilgan.Bu marosim Romanovlar oilasida shodlik va gʻurur kuni boʻlgan. Rus zodagonlari va mehmonlari Sharqiy pravoslav Dormition kuni (Maryamning oʻlimi) Uspenskiy soborida toj kiyish marosimi uchun yigʻilishdi. Rossiyaning sobiq imperatori Mixail I taxti 870 olmos, yoqut va marvarid bilan oʻralgan edi. Qirolicha taxti ham fil suyagidan yasalgan noyob va qimmatbaho toshlarning katta toʻplamiga ega edi.

Oʻtmishdagi va hozirgi egalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlabki tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Imperator oilasi, 1913-yil; Chapdan oʻngga, oʻtirganlar: Buyuk Gertsog Maria va qirolicha Alexandra; Tsarevitch Alexei; Nikolay II; Buyuk Gertsog Anastasia; Turgan: Buyuk Gertsog Tatiana, Buyuk Gertsog Olga

Imperator toji tuxumi birinchi marta 1897-yil Pasxa kuni Rossiya qirolichasi Alexandraga berilgan. Tuxum Sankt-Peterburgda Qishki saroydagi imperatorning kvartirasida zargarlik aravasi bilan namoyish etildi. Romanovlar sulolasining qulashi bilan Imperator toji tuxumi 1917-yilda Muvaqqat hukumat tomonidan musodara qilingan va Anichkov saroyidan musodara qilingan xazinalar qatoriga kiritilgan. Keyin Imperator toji tuxumi Kremlga yuborildi va nihoyat 1922-yilda sotuv uchun Sovnarkomga topshirildi.

Keyingi tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Imperator toji tuxumi 1927-yilda Emanuel Snowman tomonidan Wartski oilasiga tegishli boʻlgan Londondagi sanʼat va antiqa buyumlar sotuvchisi uchun sotib olingan. Keyin tuxum 1934-yilda kollektor Charles Parsonsga sotilgan, ammo 1945-yilda Wartski tomonidan qayta sotib olingan va 1979-yil boshigacha kompaniyada qolgan.

XX asr oxiri[tahrir | manbasini tahrirlash]

1979-yil mart oyida Imperator toji tuxumi Malcolm Forbesga 2,16 million dollarga Fabergé Vodiy zambaklari tuxumi bilan birga sotilgan.

2004-yilda toʻqqizta Fabergé tuxumi, shu jumladan Imperator toji tuxumi Sotheby auktsion uyi tomonidan sotilishi kerak edi, ammo 2004-yil 4-fevralda Sotheby Fabergéning 180 dan ortiq sanʼat asarlari, shu jumladan 9 ta noyob Fabergé tuxumi olib tashlanganini eʼlon qildi. Bu buyumlar xususiy ravishda Viktor Vekselbergga sotilgan[1][2]. Imperator toji tuxumining Vekselbergga rasmiy sotilgan narxi Sotheby tomonidan hech qachon oshkor etilmagan, bu esa koʻplab mish-mishlarni kuchaytirgan. Biroq, CNN sotuvning ertasi kuni „…bu Forbes oilasi qabul qilgan juda jiddiy taklif edi“, deb xabar berdi.  2013-yilda BBC „Four“ hujjatli filmida Vekselberg 9 dona Fabergé tuxumini sotib olish uchun 100 million dollardan sal koʻproq pul sarflaganini aytdi[2].

Filmdagi vakillik[tahrir | manbasini tahrirlash]

James Bondning „Octopussy“ (1983) filmi Britaniya elchisining Sharqiy Berlindagi qarorgohidagi ziyofatda qalbaki toj kiyish marosimida tuxumining sirli koʻrinishini oʻz ichiga oladigan kadrlarni yaratdi.  Film syujeti Ian Flemingning 1963-yilda yozgan „The Property of a Lady“(" Xonimning mulki ") qisqa hikoyasiga moslashtirilgan.

Imperator toji tuxumining aniq modeli 2004-yilgi „ Oceanʼs Twelve“ filmida tasvirlangan. Replika Vivian Alexander dizayn studiyasi tomonidan ishlab chiqarilgan.Bu studiya mashhur zargarlik buyumlarini jamoat va xususiy maqsadlarda qayta yaratishda mashhur[3]. Replikatsiya taxminan 4000 AQSh dollariga teng. Film sahnalarida tuxum Rimdagi muzeydan katta oʻgʻirlik paytida oʻgʻirlangan[3].

Imperator toji tuxumining nusxasi kutilmaganda 2018-yilda aravacha bilan birga Amazon.com ning „The Romanoffs“ (2018) seriyasining birinchi epizodida paydo boʻladi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „BBC Four - The World's Most Beautiful Eggs: The Genius of Carl Faberge“. Bbc.co.uk. 2013-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-noyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 „BBC Four - The World's Most Beautiful Eggs: The Genius of Carl Faberge“. Bbc.co.uk. 2013-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-noyabr.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Ocean's Twelve“. Vivianalexander.com (2017-yil 12-yanvar). 2018-yil 19-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Imperator_toji_(Fabergé_tuxumi)&oldid=3770667" dan olindi