FIFA U-20 Jahon chempionati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
FIFA U-20 Jahon chempionati
Asos solindi 1977 (47 yil avval) (1977)
Hudud Butun dunyoda
Jamoalar soni 24 (finals)
Hozirgi chempionlar  Ukraina (1 ta)
Eng muvaffaqiyatli jamoa(lar)  Argentina (6 ta)
Vebsayt fifa.com/u20worldcup
FIFA U-20 Jahon chempionati 2023

 

FIFA U-20 Jahon chempionati — FIFA aʼzolarining erkaklar terma jamoalari oʻrtasida 20 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasida ikki yilda bir marta oʻtkaziladigan futbol boʻyicha jahon chempionati. Musobaqa 1977-yilda Tunis mezbonlik qilgan ilk turnirdan[1] 2005-yilgacha FIFA yoshlar oʻrtasidagi jahon chempionati turniri nomi ostida har ikki yilda bir marta oʻtkazib kelinmoqda. 2007-yilda nom hozirgi shakliga oʻzgartirildi. Hozirgi chempionlik sohibi 2019-yilda Polshada boʻlib oʻtgan turnirda oʻzining ilk chempionligini qoʻlga kiritgan Ukraina hisoblanadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yigirma ikki marotaba oʻtkazilgan turnirda oʻn bir xil mamlakat chempionlikni qoʻlga kiritdi. Argentina U20 oltita chempionlik unvoniga ega boʻlgan eng muvaffaqiyatli jamoa boʻlsa, beshta chempionlik unvoniga ega Braziliya U20 uchinchi oʻrinda turadi. Portugaliya U20 va Serbiya U20 ikkalasi ham ikkita chempionlikni qoʻlga kiritgan (ikkinchisi Yugoslaviya U20 sifatida bir marta gʻalaba qozongan), Gana U20, Germaniya U20, Ispaniya U20, Fransiya U20, Angliya U20, Ukraina U20 va Rossiya U20 (SSSR U20 kabi) gʻalaba qozongan.

Ayollar jamoalari uchun mos keladigan tadbir, FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi Jahon chempionati 2002-yilda „FIFA U-19 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati“ nomi va 19 yosh chegarasi bilan boshlangan. 2006-yilgi FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatidan boshlab ayollar musobaqasi uchun yosh chegarasi 20 yoshga oʻzgartirildi va musobaqa 2008-yilgi tadbirga tayyorgarlik sifatida 2007-yilda „Jahon kubogi“ deb oʻzgartirildi. Keyingi nashr 2023-yilda Indoneziyada boʻlib oʻtadi, 2021-yilda rejalashtirilgan FIFA U-20 Jahon chempionati musobaqasi COVID-19 pandemiyasi sababli bekor qilinganidan keyin.

Saralash bosqichi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Final turnirida 24 ta terma jamoa ishtirok etadi. 23 mamlakat, jumladan amaldagi chempion ham oltita konfederatsiyaning yoshlar chempionatida ishtirok etishi kerak. Mezbon mamlakat avtomatik ravishda saralanadi.

Konfederatsiya Chempionat
OFK (Osiyo) OFK U-20 Osiyo Kubogi
CAF (Afrika) Yoshlar oʻrtasidagi Afrika chempionati
KONKAKAF (Shimoliy, Markaziy Amerika va Karib dengizi) 20 yoshgacha boʻlganlar oʻrtasidagi KONKAKAF chempionati
KONMEBOL (Janubiy Amerika) Futbol boʻyicha yoshlar oʻrtasidagi Janubiy Amerika chempionati
UEFA (Yevropa) UEFA U-19 Yevropa chempionati
OFC (Okeaniya) 20 yoshgacha boʻlgan OFC saralash turniri

Natijalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1977–2005: "FIFA yoshlar o'rtasidagi jahon chempionati"
  • 2007-yildan hozirgacha: "FIFA U-20 Jahon chempionati"
  • a.e.t.: Qoʻshimcha vaqt
  • p: penaltilar seriyasida g'alaba qozondi
Ed. Year Host Final Uchinchi o‘rin o‘yin
teams
1st Chempion Hisob 2nd Ikkinchi o‘rin 3rd Uchinchi o‘rin Hisob Toʻrtinchi o‘rin
1 1977 Tunisia
Sovet Ittifoqi
2-2 (q.v)

(9-8 p)

Meksika

Braziliya
4-0
Urugvay
16
2 1979 Japan
Argentina
3-1
Sovet Ittifoqi

Urugvay
1-1 (q.v)

(5-3 p)

Polsha
16
3 1981 Australia
Gʻarbiy Germaniya
4-0
Qatar

Ruminiya
1-0
Angliya
16
4 1983 Mexico
Braziliya
1-0
Argentina

Polsha
2-1 (q.v)
Janubiy Koreya
16
5 1985 Soviet Union
Braziliya
1-0 (q.v)
Ispaniya

Nigeriya
0-0 (q.v)

(3-1 p)

Sovet Ittifoqi
16
6 1987 Chile
Yugoslaviya
1-1 (q.v)

(5-4 p)

Gʻarbiy Germaniya

Germaniya Demokratik Respublikasi
2-2 (q.v)

(3-1 p)

Chili
16
7 1989 Saudi Arabia
Portugaliya
2-0
Nigeriya

Braziliya
2-0
AQSh
16
8 1991 Portugal
Portugaliya
0-0 (q.v)

(4-2 p)

Braziliya

Sovet Ittifoqi
1-1 (q.v)

(5-4 p)

Avstraliya
16
9 1993 Australia
Braziliya
2-1
Gana

Angliya
2-1
Avstraliya
16
10 1995 Qatar
Argentina
2-0
Braziliya

Portugaliya
3-2
Ispaniya
16
11 1997 Malaysia
Argentina
2-1
Urugvay

Ireland
2-1
Gana
24
12 1999 Nigeria
Ispaniya
4-0
Yaponiya

Mali
1-0
Urugvay
24
13 2001 Argentina
Argentina
3-0
Gana

Misr
1-0
Paragvay
24
14 2003 UAE
Braziliya
1-0
Ispaniya

Kolumbiya
2-1
Argentina
24
15 2005 Netherlands
Argentina
2-1
Nigeriya

Braziliya
2-1
Marokash
24
16 2007 Canada
Argentina
2-1
Chexiya

Chili
1-0
Avstriya
24
17 2009 Egypt
Gana
0-0 (q.v)

(4-3 p)

Braziliya

Vengriya
1-1 (q.v)

(2-0 p)

Kosta Rika
24
18 2011 Colombia
Braziliya
3-2 (q.v)
Portugaliya

Meksika
3-1
Fransiya
24
19 2013 Turkey
Fransiya
0-0 (q.v)

(4-1 p)

Urugvay

Gana
3-0
Iroq
24
20 2015 New Zealand
Serbiya
2-1 (q.v)
Braziliya

Mali
3-1
Senegal
24
21 2017 South Korea
Angliya
1-0
Venesuela

Italiya
0-0 (q.v)

(4-1 p)

Urugvay
24
22 2019 Poland
Ukraina
3-1
Janubiy Koreya

Ekvador
1-0 (q.v)
Italiya
24
2021 Indonesia COVID-19 pandemic tufayli bekor qilindi[2] 24
23 2023 Indonesia

Kuchli toʻrtlikka kirgan jamoalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jamoalar Gʻoliblar Ikkinchi o‘rin Uchinchi o‘rin Toʻrtinchi o‘rin
 Argentina 6 (1979, 1995, 1997, 2001, 2005, 2007) 1 (1983) 1 (2003)
 Braziliya 5 (1983, 1985, 1993, 2003, 2011) 4 (1991, 1995, 2009, 2015) 3 (1977, 1989, 2005)
 Portugaliya 2 (1989, 1991) 1 (2011) 1 (1995)
 Serbiya1 2 (1987, 2015)
 Gana 1 (2009) 2 (1993, 2001) 1 (2013) 1 (1997)
 Ispaniya 1 (1999) 2 (1985, 2003) 1 (1995)
 Rossiya2 1 (1977) 1 (1979) 1 (1991) 1 (1985)
 Germaniya3 1 (1981) 1 (1987)
 Angliya 1 (2017) 1 (1993) 1 (1981)
 Fransiya 1 (2013) 1 (2011)
 Ukraina 1 (2019)
 Urugvay 2 (1997, 2013) 1 (1979) 3 (1977, 1999, 2017)
 Nigeriya 2 (1989, 2005) 1 (1985)
 Meksika 1 (1977) 1 (2011)
 Janubiy Koreya 1 (2019) 1 (1983)
 Qatar 1 (1981)
 Yaponiya 1 (1999)
 Chexiya 1 (2007)
 Venesuela 1 (2017)
 Mali 2 (1999, 2015)
 Polsha 1 (1983) 1 (1979)
 Chili 1 (2007) 1 (1987)
 Italiya 1 (2017) 1 (2019)
 Ruminiya 1 (1981)
 Germaniya Demokratik Respublikasi 1 (1987)
 Ireland 1 (1997)
 Misr 1 (2001)
 Kolumbiya 1 (2003)
 Vengriya 1 (2009)
 Ekvador 1 (2019)
 Avstraliya 2 (1991, 1993)
 AQSh 1 (1989)
 Paragvay 1 (2001)
 Marokash 1 (2005)
 Avstriya 1 (2007)
 Kosta Rika 1 (2009)
 Iroq 1 (2013)
 Senegal 1 (2015)
1 = Yugoslaviyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
2 = Sovet Ittifoqini ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
3 = Gʻarbiy Germaniyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi

Kontinental zonalar boʻyicha chiqishlar (2019-yil holatiga)[tahrir | manbasini tahrirlash]

Map of the best results for each country
Har bir mamlakat uchun eng yaxshi natijalar xaritasi

OFC (Okeaniya)dan tashqari barcha qitʼa konfederatsiyalari musobaqaning final uchrashuvida maydonga tushishdi. Bugungi kunga kelib, KONMEBOL (Janubiy Amerika) oʻn bir chempionlik bilan peshqadamlik qilmoqda, uchinchi oʻrinda UEFA (Yevropa) oʻnta va CAF (Afrika) bitta chempionlik unvoniga ega. OFK (Osiyo) va KONKAKAF (Shimoliy Amerika, Markaziy Amerika, Karib havzasi) jamoalari to‘rt marta turnir finaliga chiqishgan, biroq UEFAning kuchli tomonlari tomonidan mag‘lubiyatga uchragan. Hozirda OFC aʼzolaridan hech biri yarim finalga chiqmagan; Avstraliya 1991 va 1993-yillarda OFC aʼzosi sifatida yarim finalga chiqdi va har ikki holatda ham toʻrtinchi oʻrinni egalladi, mamlakat 2006-yilda OFKga qoʻshildi.

Konfederatsiya (materik) Sovrindorlar
Gʻoliblar Ikkinchi o‘rin Uchinchi o‘rin Toʻrtinchi o‘rin
KONMEBOL (Janubiy Amerika) 11 chempionlik: Argentina (6), Braziliya (5) 8 marta: Braziliya (4), Urugvay (2), Argentina (1), Venesuela (1) 7 marta: Braziliya (3), Chili (1), Kolumbiya (1), Ekvador (1), Urugvay (1) 6 marta: Urugvay (3), Argentina (1), Chili (1), Paragvay (1)
UEFA (Yevropa) 10 ta chempionlik: Portugaliya (2), Serbiya 1 (2), Angliya (1), Fransiya (1), G‘arbiy Germaniya (1), Ispaniya (1), Ukraina (1), SSSR (1) 6 marta: Ispaniya (2), Chexiya (1), Gʻarbiy Germaniya (1), Portugaliya (1), SSSR (1) 9 marta: Angliya (1), Sharqiy Germaniya (1), Vengriya (1), Irlandiya (1), Italiya (1), Polsha (1), Portugaliya (1), Ruminiya (1), SSSR (1)) 7 marta: Avstriya (1), Angliya (1), Fransiya (1), Italiya (1), Polsha (1), Ispaniya (1), SSSR (1)
CAF (Afrika) 1 nom: Gana (1) 4 marta: Gana (2), Nigeriya (2) 5 marta: Mali (2), Misr (1), Gana (1), Nigeriya (1) 3 marta: Gana (1), Marokash (1), Senegal (1)
OFK (Osiyo) Yoʻq 3 marta: Yaponiya (1), Qatar (1), Janubiy Koreya (1) Yoʻq 2 marta: Iroq (1), Janubiy Koreya (1)
KONKAKAF (Shimoliy, Markaziy Amerika va Karib dengizi) Yoʻq 1 marta: Meksika (1) 1 marta: Meksika (1) 2 marta: Kosta-Rika (1), AQSh (1)
OFC (Okeaniya) Yoʻq Yoʻq Yoʻq 2 marta: Avstraliya 2 (2)
1 = Yugoslaviya kabi (1987).
2 = OFC tarkibida (hozirda 2006-yildan beri OFKda).

Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Endi quyidagi mukofotlar taqdim etiladi:

  • "Oltin toʻp" turnirning eng qimmat oʻyinchisiga beriladi;
  • "Oltin butsa" turnirning eng yaxshi toʻpurariga beriladi;
  • "Oltin qoʻlqop" turnirning eng qimmat darvozaboniga beriladi;
  • FIFA Fair Play kubogi turnirda eng yaxshi intizomga ega boʻlgan jamoaga topshiriladi.
Turnir Oltin toʻp Oltin butsa Gol Oltin qoʻlqop FIFA Fair Play mukofoti
Tunis 1977 Tunisia Sovet Ittifoqi Vladimir Bessonov Braziliya Guina 4 Not Awarded  Braziliya
Yaponiya 1979 Japan Argentina Diego Maradona Argentina Ramón Díaz 8  Polsha
Avstraliya 1981 Australia Ruminiya Romulus Gabor Braziliya Geovani 6  Avstraliya
Meksika 1983 Mexico Braziliya Geovani Braziliya Geovani 6  Janubiy Koreya
Sovet Ittifoqi 1985 Soviet Union Braziliya Paulo Silas Ispaniya Sebastián Losada 3  Kolumbiya
Chili 1987 Chile Yugoslaviya Robert Prosinečki Gʻarbiy Germaniya Marcel Witeczek 7  Gʻarbiy Germaniya
Saudiya Arabistoni 1989 Saudi Arabia Braziliya Bismarck Sovet Ittifoqi Oleg Salenko 5  AQSh
Portugaliya 1991 Portugal Portugaliya Emílio Peixe Sovet Ittifoqi Sergei Sherbakov 5  Sovet Ittifoqi
Avstraliya 1993 Australia Braziliya Adriano Kolumbiya Henry Zambrano 3  Angliya
Qatar 1995 Qatar Braziliya Caio Ispaniya Joseba Etxeberria 7  Yaponiya
Malayziya 1997 Malaysia Urugvay Nicolás Olivera Braziliya Adaílton 10  Argentina
Nigeriya 1999 Nigeria Mali Seydou Keita Ispaniya Pablo Couñago 5  Xorvatiya
Argentina 2001 Argentina Argentina Javier Saviola Argentina Javier Saviola 11  Argentina
Birlashgan Arab Amirliklari 2003 United Arab Emirates Birlashgan Arab Amirliklari Ismail Matar Qoʻshma Shtatlar Eddie Johnson 4  Kolumbiya
Niderlandiya 2005 Netherlands Argentina Lionel Messi Argentina Lionel Messi 6  Kolumbiya
Kanada 2007 Canada Argentina Sergio Agüero Argentina Sergio Agüero 6  Yaponiya
Misr 2009 Egypt Gana Dominic Adiyiah Gana Dominic Adiyiah 8 Kosta Rika Esteban Alvarado  Braziliya
Kolumbiya 2011 Colombia Braziliya Henrique Almeida Braziliya Henrique Almeida 5 Portugaliya Mika  Nigeriya
Turkiya 2013 Turkey Fransiya Paul Pogba Gana Ebenezer Assifuah 6 Urugvay Guillermo de Amores  Ispaniya
Yangi Zelandiya 2015 New Zealand Mali Adama Traoré Ukraina Viktor Kovalenko 5 Serbiya Predrag Rajković  Ukraina
Janubiy Koreya 2017 South Korea Angliya Dominic Solanke Italiya Riccardo Orsolini 5 Angliya Freddie Woodman  Meksika
Polsha 2019 Poland Janubiy Koreya Lee Kang-in Norvegiya Erling Haaland 9 Ukraina Andriy Lunin  Yaponiya
Indoneziya 2021 Indonesia COVID-19 pandemic tufayli bekor qilindi[2]
Argentina 2023 Argentina Aniqlanishi uchun

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Assotsiatsiya futbol musobaqalari roʻyxati
  • FIFA U-17 Jahon chempionati
  • FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati
  • FIFA U-20 Jahon chempionati rekordlari va statistikasi
  • Tulon turniri
  • Granatkin yodgorligi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. CBC.ca
  2. 2,0 2,1 „Update on FIFA Women’s World Cup™ and men’s youth competitions“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (24-dekabr 2020-yil). Qaraldi: 24-dekabr 2020-yil.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]