Ispaniya madaniyati: Versiyalar orasidagi farq
ShHamrayev (munozara | hissa) „Culture of Spain“ sahifasi tarjima qilib yaratildi Teglar: [tarjimon] [tarjimon 2] |
(Farq yoʻq)
|
3-Sentyabr 2022, 06:20 dagi koʻrinishi
Ispaniya madaniyati turli xil tarixiy ta'sirlar asosida yuzaga kelgan. Birinchi navbatda qadimgi Rim madaniyatiga asoslanadi. Ispaniya asrlar davomida yunon-rim dunyosining taniqli qismi bo'lib kelgan, Ispaniyaning nomi rimliklar bergan Hispaniya nomidan kelib chiqqan. Yunonlar, tarteslar, keltlar, iberiyaliklar, keltiberlar, finikiyaliklar va karfageniyaliklar kabi boshqa qadimgi xalqlar ham ma'lum ta'sir ko'rsatgan. Til va din sohasida qadimgi rimliklar ispan madaniyatiga katta hissa qo‘shgan. Chunki Rim Hispaniyani siyosiy, huquqiy va ma'muriy birlik sifatida tashkil etgan[1] Ispaniya tarixining keyingi yo'nalishi mamlakat madaniyati va an'analariga boshqa elementlarni ham qo'shdi.
Vestgot qirolligiga asos solgan vandallar Hispaniyaga kelib o‘rnashgan. Vestgotlar Rim imperiyasining qulashi va ilk o'rta asrlar oralig'ida Ispaniyada Rim merosini saqlab qolishgan[2]. Umaviylar tomonidan bosib olingan hududlarda oʻrta asrlarda musulmon taʼsiri saqlanib qolgan, biroq bu taʼsirlar ispan madaniyatiga toʻliq singib ketmagan. Musulmonlar kelishidan oldin va keyin ispan madaniyati asosan Rim merosiga asoslangan va asosiy din katolik bo‘lgan.
Musulmonlar hukmronligidan oldin Rim imperiyasi hukmronligi ostida yashagan Shimoliy Afrika xalqlari bilan taqqoslash mumkin. Biroq, Shimoliy Afrika tarixida rimliklarning mavjudligi to'g'risida juda kam eslatma mavjud, chunki bugungi kunda asosiy madaniyat arab tilida[3]
Zamonaviy ispan tilining taxminan 75% lotin tilidan olingan. Qadimgi yunon tili ham ispan lug'atiga katta hissa qo'shgan, ayniqsa lotin tili orqali katta ta'sir ko'rsatgan[4]. Ispan lug'ati arab tili bilan ilk davrdan aloqa qilib, Pireney yarim orolida Al-Andalus davrida rivojlangan.
718-1492-yillar oralig'idagi xristianlarning Reconquista ("Qayta bosib olish") davrida musulmonlar mag'lubiyatga uchragach, Ispaniya butunlay Rim-katolik davlatiga aylandi. Bundan tashqari, xalqning tarixi, O'rta yer dengizi va Atlantika muhiti uning madaniyatini shakllantirishda, shuningdek, Amerikani mustamlaka qilish orqali Lotin Amerikasi madaniyati kabi boshqa madaniyatlarni shakllantirishda muhim rol o'ynagan.
Ispaniya YuNESKOning Jahon merosi obʼyektlari soni boʻyicha Italiya va Xitoydan keyin dunyoda uchinchi oʻrinda turadi, jami 47 ta obyekt ro‘yxatga olingan [5]
Adabiyot
Andoza:Literature of Spain"Ispan adabiyoti" atamasi ispan tilida yozilgan adabiyotga, jumladan, ispan va Lotin Amerikasi yozuvchilari tomonidan yaratilgan adabiyotlarga ishora qiladi. U ispan she'riyati, nasri va romanlarini o'z ichiga oladi.
Ispan adabiyoti - bu Ispaniyada va butun dunyo bo'ylab ispan mualliflari tomonidan yozilgan adabiy asarlarga berilgan nom. Tarixiy, geografik va avlodlar xilma-xilligi tufayli ispan adabiyoti juda ko'p tashqi ta‘sirlarni boshdan kechirgan va juda xilma-xildir.
Diqqatga sazovor joylar Cantar de Mio Cid o'z ichiga oladi, eng qadimiy saqlanib ispan cantar de gestasi. U zamonaviy ispan tilining ajdodi bo'lgan o'rta asr ispan tilida yozilgan.
La Selestina - Fernando de Roxas tomonidan 1499-yilda nashr etilgan kitob. Ushbu kitob ispan adabiyotidagi eng buyuk kitoblardan biri hisoblanadi va an'anaviy ravishda o'rta asr adabiyotining tugashi va Ispaniyada adabiy uyg'onish davrining boshlanishini aks ettiradi.
Oltin asrlar ispan adabiyotidagi ahamiyatiga qo'shimcha ravishda, Lazarillo de Tormes adabiy janrga asos solgan, ya'ni ispan tilidan tarjima qilingan pikaresk romani, ya'ni "qasdoq" yoki "qopchi" degan ma'noni anglatadi. Ushbu romanlarda pikaroning sarguzashtlari hikoya qilingan bo‘lib, asarda adolatsizlik fosh qilinadi.
Migel de Servantes tomonidan o'n yil oralig'ida ikki jildda nashr etilgan " Don Kixot " Ispaniyaning oltin davridagi eng ta'sirli adabiyot asaridir. Zamonaviy G'arb adabiyotining asoschisi sifatida u muntazam ravishda nashr etilgan eng buyuk badiiy asarlar ro'yxatining oldingi qatorida turadi.
Rassomlik va haykaltaroshlik
Ispaniyaning Oltin Asri davrida ijod qilgan Ispaniyaning eng buyuk rassomlari qatoriga El Greko, Bartolome Esteban Murillo, Diego Velaskes va Fransisko Goya kiradi. ular 17-asrdan 19-asrgacha, shuningdek, 20-asrning boshlarida ham dunyoga mashhur rassomlarga aylanganlar. Biroq, Ispaniyaning 20-asrdan beri eng mashhur rassomi Pablo Pikasso bo'lib, u o'zining rasmlariga qo'shimcha ravishda mavhum haykallar, chizmalar, grafikalar va kulolchilik ishlari bilan mashhur. Boshqa yetakchi rassomlar orasida Salvador Dali, Xuan Gris, Joan Miro va Antoni Tapies bor.
Arxitektura
Miloddan avvalgi davrlarda megalitik Iberiya va Keltlar arxitekturasi rivojlangan. Rim davrida shaharsozlik (masalan, Emerita Augusta) va qurilish loyihalari (Segoviya akveduki) rivojlandi. Romaneskgacha bo'lgan davrdan keyin Al-Andalus me'morchiligiga Kordova xalifaligi (Kordovadagi Buyuk masjid), Taifalar (Aljaferia, Saragosa), Almoravidlar va Almohadlar (La Giralda, Sevilya) muhim hissa qo'shgan.
Keyinchalik arxitekturada bir nechta yo'nalishlar paydo bo'ladi: Mudejar (Sevilya Alkazari), Romanesk davri (Santyago de Kompostela sobori), Gotika davri (Burgos, Leon va Toledo soborlari), Uyg'onish davri (Granadadagi Karl V saroyi), barokko davri (Granada sobori), ispan mustamlakachilik arxitekturasi va neoklassik uslub (masalan, Museo del Prado) eng muhimi hisoblanadi. XIX asrda eklektizm va regionalizmda Neo-Mudéjar uslubi va oynali me'morchilik gullab-yashnamoqda. XX asrda Kataloniya modernizmi (Gaudi tomonidan La Sagrada Família), modernistik arxitektura va zamonaviy me'morchilik rivojlangan.
Kino
Ispaniya kinosi, Ispaniyaning o'zida, shu jumladan, ispan kinoijodkorlari xorijda, o'zining ijodiy va texnik mukammalligi natijasida yuqori e'tirofga erishdi. Ispaniya kinosining uzoq tarixida birinchi bo'lib buyuk kinorejissyor Luis Bunyuel umumjahon e'tirofiga erishgan, undan keyin 1980-yillarda Pedro Almodovar shuhrat qozondi. Ispaniya kinosi ham yillar davomida Segundo de Chomon, Florian Rey, Luis Garsiya Berlanga, Karlos Saura, Xulio Medem va Alexandro Amenabar kabi rejissyorlarning filmlari bilan xalqaro muvaffaqiyatlarga erishdi. Vudi Allen 2002-yilda Ovyedoda Asturiya shahzodasi mukofotini olganida shunday dedi: "Men Nyu Yorkni tark etganimda, o'sha paytdagi shahardagi eng hayajonli film ispan filmi, Pedro Almodovarning filmi edi. Umid qilamanki, yevropaliklar kino ijodida yetakchilik qilishda davom etadilar, chunki hozirda Qo‘shma Shtatlardan bizga ko‘p narsa kelmaydi”.
Rejissyor bo'lmaganlar kamroq xalqaro mashhurlikka erishganlar. Ispaniyadan tashqarida faqat kinematograf Nestor Almendros, aktrisa Penelopa Cruz va aktyorlar Fernando Rey, Antonio Banderas, Xaver Bardem va Fernando Fernan Gomeslargina tan olingan. Meksikalik aktyor Gael Garsiya Bernal ham so'nggi paytlarda ispan rejissyorlarining filmlarida xalqaro e'tibor qozondi.
Bugungi kunda Ispaniyada kassa tushumlarining atigi 10-20 foizi mahalliy filmlar hisobiga to'g'ri keladi, bu holat Yevropa va Amerikaning ko'plab mamlakatlarida takrorlanadi. Shu sababli, Ispaniya hukumati mahalliy kino ishlab chiqarish va kinoteatrlarni qo'llab-quvvatlashga qaratilgan turli chora-tadbirlarni amalga oshirmoqda. Asosiy milliy televideniye stansiyalari tomonidan moliyalashtirilishini ta'minlashga e'tibor qaratilgan. Yaqinda 30 million yevrolik "Alatriste" filmi (bosh rolni Viggo Mortensen), Akademiya mukofotiga sazovor bo'lgan "Pan labirint" (El Laberinto del Fauno), Volver (Penelopa Kruz) va Los Borgia (10 million yevro) kabi filmlarning namoyishi bilan tendensiya o'zgarib bormoqda. Ularning barchasi Ispaniyada blokbasterlarga aylangan.
Ispan kinosining keng jamoatchilikka noma'lum bo'lgan yana bir jihati - "Mashinist" (Kristian Beyl), "The others" ( Nikol Kidman), "Basic Instinct 2" (Sharon Stoun) va Miloš Formanning "Goya's Ghosts" (bosh rollarda Xaver Bardem va Natali Portman) kabi ingliz tilidagi ispan filmlarining paydo bo'lishi ispan filmlarining muxlislariortishiga sabab bo'ldi. Bu filmlarning barchasi ispan firmalari tomonidan ishlab chiqarilgan.
| Yil | Umumiy tomoshabinlar soni (million) | Ispaniya kinosi tomoshabinlari (million) | Foiz | Film | Tomoshabinlar (million) | Ispaniya kinosining umumiy soniga nisbatan ulushi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1996 yil | 96.1 | 10.4 | 10,8% | Ikki ko'p </br> ( Fernando Trueba ) |
2.1 | 20,2% |
| 1997 yil | 107.1 | 13.9 | 14,9% | Havo yostig'i </br> ( Xuanma Bajo Ulloa ) |
2.1 | 14,1% |
| 1998 yil | 119.8 | 14.1 | 13,3% | Torrente, qonunning ahmoq qo'li </br> ( Santyago Segura ) |
3 | 21,3% |
| 1999 yil | 131.3 | 18.1 | 16% | Hammasi onam haqida </br> ( Pedro Almodovar ) |
2.5 | 13,8% |
| 2000 | 135.3 | 13.4 | 11% | Hamdo'stlik </br> ( Alex de la Iglesia ) |
1.6 | 11,9% |
| 2001 yil | 146.8 | 26.2 | 17,9% | Boshqalar </br> ( Alejandro Amenábar ) |
6.2 | 23,8% |
| 2002 yil | 140.7 | 19.0 | 13,5% | To'shakning boshqa tomoni </br> ( Emilio Martines Lazaro ) |
2.7 | 14,3% |
| 2003 yil | 137.5 | 21.7 | 15,8% | Mortadelo va Filemon: Katta sarguzasht </br> ( Xaver Fesser ) |
5.0 | 22,9% |
| 2004 yil | 143.9 | 19.3 | 13,4% | Ichidagi dengiz </br> ( Alejandro Amenábar ) |
4.0 | 20,7% |
| 2005 yil | 126,0 | 21.0 | 16,7% | Torrente 3: Himoyachi </br> ( Santyago Segura ) |
3.6 | 16,9% |
| 2006 (vaqtinchalik) | 67.8 | 6.3 | 9,3% | Volver </br> ( Pedro Almodovar ) |
1.8 | 28,6% |
Tillar
Ispaniya nisbatan murakkab sotsiolingvistik yo'nalishga ega bo'lgan ko'p tilli mamlakatdir[6]. 1978-yilgi Konstitutsiyaning 3-moddasiga ko'ra, ispan tili davlatning rasmiy tilidir[7], boshqa tillar ham avtonom jamoalarda ikkinchisining mintaqaviy nizomlariga ko'ra rasmiy bo'lishi mumkin[8]. Xuddi Valensiya, Bask va Galisiya Katalan tili kabi. Roman tillari oilasidan bo'lgan ispan tili Ispaniyada gegemon tilga aylangan[9]. Shuningdek, u global tilga ham aylangan (hozirda so'zlashuvchilarning aksariyati Ispaniyadan tashqari Lotin Amerikasida joylashgan) va Birlashgan Millatlar Tashkilotining oltita rasmiy tillaridan biri hisoblanadi. Uning Ispaniyadagi hozirgi gegemonligi ta'lim tanlovi, moslashuvchanlik va raqobat bo'yicha neoliberal guruhlar tomonidan qo'llab-quvvatlanmoqda[9].
Yana bir roman tili, katalan tili Balear orollari, Kataloniya va Valensiya hamjamiyatining avtonom jamoalarida foydalaniladigan rasmiy tildir. Bu tilda shuningdek, Aragon (La Franjada) va Mursiya (El-Karche) avtonom viloyatlari so'zlashadi. Katalan tilida so'zlashuvchilarning aksariyati Ispaniyada joylashgan bo'lsa-da, bu til Andorra mikrodavlatida va Italiya (Alghero) va Fransiya (Russillon) qismlarida ham so'zlashadi. Galitsiya - bu Portugal tili bilan chambarchas bog'liq bo'lgan G'arbiy Ibero-Romantika bo'limining tili bo'lib, Galitsiya avtonom hamjamiyatida (u yerda ispan tili bilan teng ravishda hamkorlik qiladi) va qo'shni Asturiya, Kastiliya va Leondagi kichik hududlarda so'zlashadi.
Oksitan, Pyrenean Gascon tilining xilma-xilligining standartlashtirilgan shakli bo'lgan arancha Kataloniya shimoli-g'arbiy qismidagi Val d'Aranda ispan va katalon tillari bilan birgalikda ishlatiladi va rasmiy tan olinadi. Ispaniyaning boshqa romantik tillari[10] qatoriga Astur-Leone, Aragon, Ekstremaduran, Fala va Quinqui she'valari kiradi. Aralashgan rum-roman tili hisoblangan kalo tilida bir qator ispan romanlari so'zlashadi.
Yana shuningdek, bask tili, Bask avtonom hamjamiyatida va Navarraning shimoliy qismida ispan tili bilan birgalikda hind-yevropa tili bo'lmagan tildir.
Shimoliy Afrikadagi Ispaniya avtonom shaharlariga kelsak, Jbala tiliga xos bo'lgan Marokashning "Darija" arab tili asosan qishloq joylari-Seutada ispancha bilan birga foydalaniladi[11][12].
Din
Ispanlarning taxminan 68% Rim-katolik diniga mansub deb bilishadi. 2% boshqa diniy e'tiqodga mansub, taxminan 27% esa dinsizdir[13].
Bayramlar
Muhim ispan bayrami - "Semana Santa" (Muqaddas hafta), Pasxadan bir hafta oldin katta paradlar va boshqa diniy tadbirlar bilan nishonlanadi[14]. Ispanlar, shuningdek, cherkovlarda, shaharlarda, qishloqlarda o'zlarining avliyolarini sharaflash uchun homiylik bayramlarini o'tkazadilar. Odamlar ko'chalarni bezatadi, gulxanlar yoqadi va katta paradlar, korridalar va go'zallik tanlovlarini o'tkaziladi.
Ispaniyaning eng mashhur bayramlaridan biri bu "San-Fermin festivali" bo'lib, u har yili iyul oyida Pamplonada nishonlanadi. Buqalar ko'chaga qo'yib yuboriladi, odamlar esa hayvonlardan oldin buqa maydonchasiga yugurishadi.
Sport
Futbol Ispaniyadagi eng mashhur sport turidir. E'tiborli jamoalar orasida Selta de Vigo, Atletiko Madrid, FC Barselona, Sevilla FC, Atletik Bilbao, Valensiya CF, Real Madrid va Real Sosedad bor. Ispaniya milliy futbol jamoasi so'nggi o'n yil ichida UEFA Chempionlar Ligasida "Barselona", "Real Madrid" va "Atletiko Madrid"ning katta ishtiroki bilan ichki ligada katta muvaffaqiyatlarga erishgan holda, yaqinda UEFA Yevropa chempionati va FIFA Jahon chempionatida g'olib chiqdi. Ispaniya 2010-yilda Janubiy Afrikada bo'lib o'tgan futbol bo'yicha jahon chempionatida g'olib chiqqan chempionat tarixidagi sakkiz mamlakatdan biri bo'lib, shu yili birinchi marta finalga chiqqan.
Oshxonasi
Ispan oshxonasining muhim qismi Rim an'analaridan kelib chiqqan. Arablar ko'p asrlar davomida Ispaniyaning bir qismida kuchli ta'sirga ega bo'lgan. Biroq, mamlakatda cho'chqa go'shti mashhur bo'lib, asrlar davomida cho'chqa go'shtini iste'mol qilish ham nasroniy millati yoki "qonning tozaligi" ni ifodalagan, chunki uni yahudiylar va musulmonlar iste'mol qilmagan. Amerika qit'asidan bir nechta mahsulotlar Yevropaga Kolumbiya almashinuvi deb ataladigan davrda Ispaniya orqali kiritilgan va zamonaviy ispan oshpazi kartoshka, pomidor, qalampir va loviyasiz ovqat pishirolmasdi. Bular ispan oshxonasini O'rta yer dengizi oshxonasidan ajratib turuvchi asosiy ta'sirlardan ba'zilari edi.
Haqiqiy ispan taomlari uchun asosiy tarkibiy qism zaytun yog'idir, chunki Ispaniya dunyodagi zaytunning 44 foizini ishlab chiqaradi. Biroq, sariyog' yoki cho'chqa yog'i ham ayniqsa shimoliy viloyatlarda ko'p ishlatiladi.
Mamlakatning ko'plab hududlarida ispanlar tomonidan iste'mol qilinadigan kundalik taomlar hali ham an'anaviy tarzda qo'lda, har kuni mahalliy bozordan sotib olingan yangi mahsulotlardan tayyorlanadi. Bu amaliyot qishloq joylarida ko'proq tarqalgan va supermarketlar ochiq bozorlarni siqib chiqara boshlagan Barselona yoki Madrid kabi yirik shaharlarda kamroq tarqalgan. Biroq, hatto Madridda ham mahalliy do'konlardan oziq-ovqat sotib olish mumkin; "panaderia" dan non va "carniceria" dan go'sht shunday mahalliy taomlarga kiradi.
Yana bir an'anaviy sevimli narsa - churrolarni botirish uchun bir stakan qalin issiq shokolad. "Churrerias" yoki churrolarga xizmat ko'rsatadigan do'konlar juda keng tarqalgan. Madriddagi Chocolatería San Gines, ayniqsa, shahar tashqarisida bo'lgandan keyin, ko'pincha kechgacha (hatto tongda) to'xtash va churro qo'shilgan shokolad ichish joyi sifatida mashhur[1]
Ko'pgina mamlakatlarda bo'lgani kabi, Ispaniyaning oshxonalari bir mintaqadan boshqasiga o'tganda juda katta farq qiladi, garchi ularning barchasi umumiy xususiyatlarga ega bo'lsa-da, jumladan:
- Fritters kabi narsalarda pishirish moddasi sifatida zaytun moyidan foydalanish. Bundan tashqari, xom ashyo sifatida ishlatiladi.
- Ko'p taomlarni tayyorlashni boshlash uchun sofritodan foydalanish.
- Asosiy mahsulotlar sifatida sarimsoq va piyozdan foydalanish.
- Ovqatlanish paytida sharob ichish odati.
- Ovqatlarning katta qismini non bilan qilish.
- Salat iste'moli, ayniqsa yozda.
- Desert sifatida bir parcha meva yoki sut mahsulotini iste'mol qilish. Tortlar kabi shirinliklar odatda maxsus holatlar uchun ajratiladi.
Ta'lim
Ispaniya ta'lim tizimi yuqori darajada markazlashmagan[15]. Sekin-asta ta'lim siyosati bo'yicha ko'pgina vakolatlar avtonom viloyatlarga o'tkazilgan[15]. Hududiy davlat ma'muriyatlari ta'lim siyosati, moliyalashtirish va xarajatlarni taqsimlash uchun javobgardir[15].
2020-yildan boshlab, umumiy ta'lim qonunchiligi LOMCE (Ta'lim sifatini oshirish uchun organik qonun) bilan tartibga solinadi.
Yevropa mamlakatlaridagi o'rtacha ko'rsatkichga nisbatan Ispaniyada boshlang'ich (davlat markazlarida o'quvchilarning 69%) va o'rta ta'limda (68%) davlat markazlarida o'quvchilarning ulushi past[16]. Bu ko'p jihatdan "educación concertada" deb ataladigan muhim rol bilan bog'liq bo'lib, u davlat pullari tomonidan moliyalashtiriladigan xususiy markazlarga ruxsat beradi[16].
Majburiy ta'lim
| Yosh | Ism | |
|---|---|---|
| Boshlang'ich ta'lim | 5-6 | 1-sinf |
| 6-7 | 2-sinf | |
| 8-9 | 3-sinf | |
| 9-10 | 4-sinf | |
| 10-11 | 5-sinf | |
| 11-12 | 6-sinf | |
| O'rta maktab | ||
| 12-13 | 1º ESO | |
| 13-14 | 2º ESO | |
| 14-15 | 3º ESO | |
| 15-16 | 4º ESO |
Ixtiyoriy ta'lim: Bachillerato
Bachillerato odatda, agar odamlar kollejga borishni orzu qilsalar, olinadi.
- Umumiy mavzular qizil rangda
- Majburiy emas mavzular pushti rangda
- Modallik mavzulari ko'k rangda
- Technology Via sariq rangda
- Tabiiy fanlar Via yashil rangda
- Gumanitar fanlar Via zaytun ichida
- Ijtimoiy fanlar Via jigarrang rangda
- Arts Via bej rangda
| Tabiiy fanlar/texnologiya | Gumanitar va ijtimoiy fanlar | San'at |
|---|---|---|
| Fizika | Tarix / Geografiya | |
| Kimyo | Iqtisodiyot | Texnik chizma |
| Biologiya | Matematika | Rasm |
| Matematika | lotin | Haykaltaroshlik |
| Texnologiya | Qadimgi yunon | Audiovizual |
| Texnik chizma | San'at tarixi | |
| 2-chet tili frantsuz, nemis, italyan | ||
| Aloqa va axborot texnologiyalari | ||
| Psixologiya | ||
| Ispan tili | ||
| Falsafa | ||
| Birinchi chet tili | ||
| Jismoniy tarbiya faqat birinchi yil | ||
| Avtonom tillar (faqat gapiriladigan avtonomiyalarda) Katalan, Valensiya, Bask, Galisiya | ||
| Din faqat birinchi yil | ||
Madaniy diplomatiya
Ispaniyaning madaniy diplomatiyasi Yevropa integratsiyasi va Ibero-Amerika munosabatlarini o'zining asosiy maqsadlari qatoriga qo'ygan[17]. 1980-yillardan beri Ispaniya Ibero-Amerika makonining ko'p tomonlama xalqaro tashkilotlari a'zosi sifatida bir qator "gorizontal" tashabbuslarda ishtirok etdi, masalan, Ibero-Amerika Davlatlari Tashkiloti (OEI, 1985-yilda qayta tashkil etilgan) va Ibero- Amerika Bosh Kotibiyati (SEGIB)[17].
Boshqa Yevropa mamlakatlari singari, Ispaniya madaniyat instituti modelidan (Ispaniya misolida Instituto Servantes) madaniy diplomatiyaning yetakchi vositasi sifatida, umumiy maqsadlarda, masalan, mamlakat brendini tarqatish, madaniy almashinuv, hamkorlik va tilshunoslikdan foydalangan holda va ta'limni targ'ib qilishda foydalanilgan[18].
Millatchilik va mintaqaviylik
Ko'pgina avtonom viloyatlarda kuchli milliy o'ziga xoslik hissi mavjud. Bu jamoalar ispan madaniyatining ko'p jihatlariga katta hissa qo'shgan.
Mamlakatning Basklar mamlakati va Kataloniya hududlarida millatchilik kayfiyati keng tarqalgan. Ko'pgina bask va katalon millatchilari o'z hududlarini davlat bo'lishini talab qilishadi. Basklarning davlatchilikka intilishlari zo'ravonlikka sabab bo'lgan (ayniqsa, ETA tomonidan), ayni vaqtda bask millatchilarining aksariyati (deyarli barcha Kataloniya millatchilari kabi) hozirda o'z maqsadlarini tinch yo'l bilan amalga oshirishga intilishmoqda.
Bundan tashqari Galitsiya, Andalusiya, Asturiya, Navarra (Bask madaniyati bilan bog'liq), Aragon, Balear orollari va Valensiya (oxirgi ikkita tuyg'u biriktirilgan). Kataloniya madaniyatiga turli yo'llar bilan) har birida millatchilikning o'ziga xos versiyasi bor, lekin umuman olganda, Basklar mamlakati va Kataloniyaga qaraganda millatchilarning foizi kamroq.
Leon provinsiyasida Kastiliya va Leondan, ehtimol, Zamora va Salamanka provinsiyalaridan ajralishga intilayotgan munozara mavjud.
Ispaniyada markaziylik va millatchilik uzoq tarixga ega. 1978-yilgi Ispaniya Konstitutsiyasiga binoan mamlakatning avtonom viloyatlarga (federal tashkilotga o'xshash) joriy tashkil etilishi bu jamoalarni davlat tarkibiga qo'shish usuli sifatida mo'ljallangan.
- Bask, ispan, katalon va galisiya millatchiligining ifodalari
Manbalar
- ↑ Esparza, José Javier. La gesta española : historia de España en 48 estampas, para quienes han olvidado cuál era su nación, 1st, Barcelona: Áltera, 2007. ISBN 9788496840140.
- ↑ Cantera, Santiago. Hispania-Spania, el nacimiento de España : conciencia hispana en el Reino Visigodo de Toledo, 1st, Madrid: Actas, 2014. ISBN 9788497391399.
- ↑ Moa, Pío. Nueva historia de España : de la II Guerra Púnica al siglo XXI, 1st, Madrid: Esfera de los Libros, 2010. ISBN 9788497349529.
- ↑ Robles, Heriberto Camacho Becerra, Juan José Comparán Rizo, Felipe Castillo. Manual de etimologías grecolatinas, 3rd, México: Limusa, 1998. ISBN 9681855426.
- ↑ „World Heritage List“. UNESCO. Qaraldi: 2017-yil 24-yanvar.
- ↑ Revenga Sánchez, Miguel (2005). "Notas sobre oficialidad lingüística y cultura constitucional". Revista de Llengua i Dret (43): 129–142. https://libros-revistas-derecho.vlex.es/vid/notas-oficialidad-cultura-constitucional-67798902#footnote_19.
- ↑ Melero, Maite; Badia, Toni; Moreno, Asunción (2012). "The Spanish language in the digital age". White Paper Series (Springer): 47. http://www.meta-net.eu/whitepapers/e-book/spanish.pdf.
- ↑ Melero, Badia & Moreno 2012.
- ↑ 9,0 9,1 Weber, Jean-Jacques „Language and Education“,. Language Racism. Brill, 2015 — 78–93 bet. DOI:10.1057/9781137531070. ISBN 9789462091252.
- ↑ „Ethnologue report for Spain“. Ethnologue.com. Qaraldi: 2012-yil 17-noyabr.
- ↑ Rivera, Verónica (2006). "Importancia y valoración sociolingüística del Darija en el contexto de la educación secundaria pública en Ceuta". Revista Electrónica de Estudios Filológicos (Universidad de Murcia) (12). ISSN 1577-6921. https://www.um.es/tonosdigital/znum12/secciones/Estudios%20U-CEUTA.htm.
- ↑ Fernández García, Alicia. "Repensar las fronteras lingüísticas del territorio español: Melila, entre mosaico sociológico y paradigma lingüístico". ELUA. Estudios de Lingüística Universidad de Alicante (Universidad de Alicante) 29: 105. https://rua.ua.es/dspace/bitstream/10045/52911/1/ELUA_29_05.pdf.
- ↑ „Barómetro de Julio 2016“ (es) (2016-yil iyul).
- ↑ „Holy Week in Seville - a 450-year-old tradition still strong today“. Deustche Welle. Qaraldi: 2016-yil 7-yanvar.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 „Capítulo I: el sistema educativo y formativo“,Informe 01/09 Sistema Educativo y Capital Humano. Madrid: Consejo Económico y Social de España, 2009 — 20 bet. ISBN 978-84-8188-304-6.
- ↑ 16,0 16,1 Sánchez Caballero. „España, entre los países de Europa con menos escuela pública y más concertada“. eldiario.es (2017-yil 16-mart).
- ↑ 17,0 17,1 Rodríguez Morató & Martín Zamorano 2018.
- ↑ Lamo de Espinosa. „El Instituto Cervantes y la diplomacia cultural en España: una reflexión sobre el modelo“ 3–4. Real Instituto Elcano (2017-yil 1-dekabr).
Havolalar
- Rasmiy Ispaniya madaniyati veb-sayti 162 000 sahifa ma'lumot.
- Ispaniya madaniyati haqida maqolalar
- Ispaniya madaniyati haqida yangiliklar