Kontent qismiga oʻtish

Raketali granata

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Raketatar granata (chapda) va RPG-7 otish moslamasi. Foydalanish uchun raketa bilan harakatlanuvchi granataning yupqa silindrli qismi ishga tushirgichning tumshug'iga o'rnatilgan.
Sovet/Rossiya raketa tashuvchilari. Yuqoridan pastga: RPO-A Shmel, RPG-22, RPG-26, RPG-18 .

Raketali granata ( RPG ) portlovchi jangovar kallak bilan jihozlangan raketalarni uchirishga mo'ljallangan yelkadan otilgan raketa qurolidir. Ushbu qurol ko`plab muhim janglarda hal qiluvchi ro`lni o`ynagan. Aksariyat RPG-larni individual askar olib yurishi mumkin va ular ko'pincha tankga qarshi qurol sifatida ishlatiladi. Bu jangovor qurol aksariyat hollarda piyoda qo`shin tomonidan ishlatiladi.Ushbu jangovar kallaklar RPGni nishonga olib boradigan raketa dvigateliga o'rnatiladi va ular parvozda qanotlari bilan barqarorlashadi. RPGning ba'zi turlari yangi granatalar bilan qayta yuklanishi mumkin, boshqalari esa bir martalik. RPGlar odatda old tomondan yuklanadi .

Yuqori portlovchi tankga qarshi (HEAT) jangovar kallaklarga ega RPGlar zirhli transport vositalari (BTR) va zirhli mashinalar kabi engil zirhli transport vositalariga qarshi juda samarali. Biroq, zamonaviy, og'ir zirhli transport vositalari, masalan, yangilangan BTRlar va asosiy jangovar tanklar, odatda, juda yaxshi himoyalangan (qalin kompozit yoki reaktiv zirh bilan), agar transport vositasining kamroq zirhli qismlari ishlatilmasa,RPG orqali o'tish mumkin emas.Har xil jangovar kallaklar zaif tizimlarga (ayniqsa, diqqatga sazovor joylar, izlar, minoralarning orqa va tomi) va boshqa qurolsiz nishonlarga ikkilamchi zarar etkazishi mumkin. Shuningdek ushbu qurol dushmanning saf tortgan piyoda qo`shinlarini safdan chiqarish uchun hamm ishlatiladi.

"Raketali granata" atamasi ruscha RPG (Ruchnoy Protivotankovyy Granatomyot, Ruchnoy Protivotankovy Granatomyot) qisqartmasidan kelib chiqqan bo'lib,"qo'lda tankga qarshi granata otish moslamasi"degan ma'noni anglatadi, bu nom qadimgi rus dizaynlariga berilgan[1].

Avvalgi o`q otar vositalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1914-1918 yillarda bo`lib o`tgan Birinchi jahon urushidagi xandaq urushining statik tabiati standart miltiq o'q-dorilari bilan o'tib bo'lmaydigan himoyalangan himoya vositalaridan, hatto shaxsiy zirhlarni ham qo'llashni rag'batlantirdi.Bu fil qurollariga o'xshash yuqori kalibrli miltiqlar bilan zirh teshuvchi o'q-dorilar yordamida ba'zi izolyatsiya qilingan tajribalarga olib keldi.Bu esa ko`plab janglarda ijobiy natija keldirdi Eng birinchi tanklar,Buyuk Britaniya Mark I, ushbu qurollar tomonidan kerakli sharoitlarda kirib borishi mumkin edi. Mark IV tanklari biroz qalinroq zirhlarga ega edi. Bunga javoban nemislar ushbu dastlabki zirhga qarshi miltiqlarning takomillashtirilgan versiyasini,birinchi tankga qarshi miltiq Tankgewehr M1918 ni yaratishga shoshilishdi. Urushlararo yillarda tank zirhlari umumiy o'sishda davom etdi,shunda tankga qarshi miltiqlar engil tanklardan boshqa hech narsaga qarshi samarali bo'lmaydi; og'irroq tanklar uchun etarlicha kuchli bo'lgan har qanday miltiq askarning qurolni olib yurish va otish qobiliyatidan oshib ketadi. Lekin qurollar ko`plab begunoh insonlar hayotiga zomin bo`ldi.

Hatto birinchi tanklarda ham artilleriya ofitserlari ko'pincha zirhli nishonlarga to'g'ridan-to'g'ri o'q otish uchun dala qurollaridan foydalanganlar.Biroq, afsuski bu amaliyot juda qimmatli o'q-dorilarni sarfladi va tank zirhlari qalinlashgani sababli samaradorligi tobora cheklangan edi [2]. Ammo tanklar insoniyat uchun zarur edi. Bu zirhli jangovar transport vositalarini odatda statik himoya pozitsiyalaridan (ya'ni jang paytida harakatsiz) yo'q qilish uchun maxsus mo'ljallangan artilleriya shakli bo'lgan tankga qarshi qurol tushunchasiga olib keldi[3][2].

Birinchi maxsus tankga qarshi artilleriya 1920-yillarda paydo bo'la boshladi va Ikkinchi Jahon urushi paytida ko'pchilik armiyalarda doimiy ko'rinishga aylandi[4]. Zirhga kirib borish uchun ular dala qurollariga qaraganda yuqori tezlikka erishish uchun mutanosib ravishda uzunroq bochkalardan maxsus o'q-dorilarni otishdi[5]. Tanklarga qarshi qurollarning aksariyati 1930-yillarda ishlab chiqilgan,chunki tanklar yaxshilanishi qayd etilgan[1] va deyarli har bir yirik qurol ishlab chiqaruvchisi u yoki bu turdagi qurollarni ishlab chiqargan[4].

Ikkinchi Jahon urushi paytida joylashtirilgan o`qotar tanklarga qarshi qurollar artilleriya ekipajlari emas, balki maxsus piyodalar tomonidan boshqarilgan va piyoda qo'shinlarga tegishli ravishda berilgan[1].1930-yillardagi tankga qarshi qurollar kichik kalibrli edi; ularga ega bo'lgan deyarli barcha yirik qo'shinlar (0,5) foydalangan o'q-dorilar va tani ishlab chiqqan Britaniya armiyasi bundan mustasno Ordnance QF 2 funt[2].Ikkinchi Jahon urushi (1938-1945) davom etar ekan, og'irroq tanklarning paydo bo'lishi bu qurollarni eskirgan va tankga qarshi qurollar ham katta kalibrli bilan yanada samarali zirhli teshuvchi snaryadlarni otishni boshlagan[4].Harbiy texnika urush cho`zilib borgan sari, takomillashib borgan. Urush paytida eng og'ir zirhli tanklarni urib tushirishga qodir bo'lgan bir qator yirik kalibrli qurollar ishlab chiqilgan bo'lsa-da shuningdek ularni o'rnatish sekin va yashirish qiyin edi[4]. Askarlarning yelkasidan artilleriya snaryadlari o'lchamidagi snaryadlarni otish imkonini beradigan tankga qarshi kam qaytariladigan qurollarning so'nggi avlodi piyoda askarlarni qurollantirish uchun ancha maqbul variant hisoblangan[1].

Birinchi shaklli zaryad, portlatuvchi qurollar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Luftwaffe askari Panzerfaustdan foydalanadi, zamonaviy RPG o'yinlarining asoschisi
Shimoliy Vyetnam askari Sovet RPG-2 dan foydalangan

RPG o'zining ildizlarini XX-asrda portlovchi shaklidagi zaryadning dastlabki rivojlanishi bilan oldi, unda portlovchi konussimon bo'shliq bilan ishlab chiqariladi[6] shuningdek o'z kuchini zarba nuqtasiga jamlaydi. Shakllangan zaryadni qabul qilishdan oldin, tankga qarshi qurollar va tank qurollari zirhni yengish uchun birinchi navbatda metall qobiqlarning kinetik energiyasiga tayangan. O'g'illar kabi tankga qarshi miltiqlar engil zirhli tanketlarga va engil zirhli transport vositalariga qarshi ishlatilishi mumkin edi. Lekin , tank zirhlarining qalinligi va samaradorligi oshishi bilan ularni mag'lub etish uchun zarur bo'lgan tankga qarshi qurollar tobora og'ir, og'ir va qimmat bo'lib qoldi. Ikkinchi Jahon urushi paytida,tank zirhlari qalinlashgani sababli, bu qalinroq zirhni yengish uchun katta kalibrli tankga qarshi qurollar ishlab chiqildi.Bu esa yuqori mablag` talab qilgan shuning uchun juda katta mablag` sarflanganini ko`rishi,iz mumkin.

Armiyalar g'ildirakli tankga qarshi qurollar mavjud bo'lmaganda, dushman zirhlarini yengish uchun piyodalarga odam ko'chma (ya'ni, bitta askar olib yurishi mumkin) qurol berish kerakligini aniqladilar, chunki tankga qarshi miltiqlar endi samarali emas edi. Bunday qurollarni piyodalar qo'liga topshirishga bo'lgan dastlabki urinishlar Sovet RPG-40 "portlash effekti" qo'l granatasi kabi qurollarga olib keldi (bu yerda "RPG" ruchnaya protivotankovaya granata, qo'lda tutiladigan tankga qarshi granata degan ma'noni anglatadi). Biroq, qo'lda otilgan qurollar bo'lsa ham, samarali bo'lishi uchun ular hali ham o'z joniga qasd qilish uchun yaqin masofada joylashtirilishi kerak edi. Zarur bo'lgan narsa uzoqdan shaklli zaryadlangan kallakni etkazib berish vositasi edi. Ushbu maqsadga turlicha yondashuvlar tankga qarshi minomyotlar, orqaga qaytarilmaydigan miltiqlar va amaliy raketa texnikasining rivojlanishi natijasida raketa-granatalar ishlab chiqarishga olib keladi.

Ikkinchi Jahon urushi natijasida olib borilgan tadqiqotlar Amerika Bazuka, Britaniya/Ittifoqdosh PIAT va Germaniya Panzerfaust kabi qurollarni ishlab chiqardi, ular portativlikni tanklar kabi zirhli transport vositalariga qarshi samaradorlik bilan birlashtirdi. Sovet tomonidan ishlab chiqilgan RPG-7 dunyodagi eng keng tarqalgan, taniqli va ishlatiladigan RPG hisoblanadi. Ushbu RPGning asosiy dizayni Sovetlar tomonidan Ikkinchi Jahon Urushidan ko'p o'tmay RPG-2 ko'rinishida ishlab chiqilgan bo'lib, u funksiyasi bo'yicha Bazuka (qayta yuklanishi mumkinligi sababli) va Panzerfaust (o'ta katta granata tufayli) o'xshash.

Bo'limli yuqori portlovchi tankga qarshi dumaloq, ichki shakldagi zaryad ko'rinadi

Sovet RPGlari Vetnam urushi paytida ( Vyetnam xalq armiyasi va Vyetkong tomonidan)jjshuningdek,SWAPO tomonidan Angola va Namibiyada (sobiq Janubiy G'arbiy Afrika ) SSSR Afg'onistonga mujohidlar tomonidan bostirib kirishi paytida keng qo'llanilgan.Janubiy afrikaliklar Janubiy Afrika chegara urushi deb atagan paytida partizanlar. 2000-yillarda ular hali ham Checheniston, Iroq va Shri-Lanka kabi mojaro hududlarida keng qo'llanilar edi.Jangarilar vertolyotlarga qarshi ham RPG ishlatgan: Tolibon jangarilari 2005-yilning iyun oyida va 2011-yil avgust oylarida AQShning CH-47 Chinook vertolyotlarini urib tushirgan; va Somali militsionerlari 1993-yilda Mogadishu jangi paytida AQShning ikkita UH-60 Black Hawk vertolyotini urib tushirgan.

RPG raketasining yuqori portlovchi tankga qarshi (ISSIQLIK) jangovar kallagi diagrammasi (yong'ich qismi ko'rsatilmagan) 1: Aerodinamik qopqoq; 2: havo bilan to'ldirilgan bo'shliq; 3: konusli astar; 4: detonator; 5: portlovchi; 6: Piezoelektrik tetik

RPG jangarilar tomonidan Afg'onistondagi urushda (2001–2021) "yuzlab" avtomashinalarni(AFV, zirhli Humve va boshqalar)yo'q qilish uchun ishlatilgan[7].

Mo'g'ul askari RPG ishga tushirgichi bilan. E'tibor bering, u raketa / jangovar kallak bilan o'rnatilmagan.

Tanklar va boshqa zirhlarga qarshi ishlatiladigan RPG jangovar kallaklari ko'pincha shaklli portlovchi kallakka ega. Shakllangan zaryad - bu portlovchi energiya ta'sirini yo'naltirish uchun shakllangan portlovchi zaryaddir. Shakllangan zaryadlar tank zirhlarini "eritadi" degan mashhur noto'g'ri tushunchaga qaramay, shakllangan zaryad hech qanday tarzda uning samaradorligi uchun isitish yoki erishga bog'liq emas; ya'ni shakllangan zaryadning zirhga ta'siridan kelib chiqadigan superplastik metall oqimi, asosan, to'satdan va kuchli mexanik kuchlanish tufayli hosil bo'ladi va zirhdan o'tib ketmaydi, chunki uning ta'siri tabiatdagi kinetik energiyaga bog'liq.

RPG ikkita asosiy qismdan iborat: ishga tushirish moslamasi va raketa dvigateli yonishini tugatgandan so'ng ballistik traektoriya bo'ylab harakatlanadigan jangovar kallak bilan jihozlangan raketa. Jang kallaklarining eng keng tarqalgan turlari yuqori portlovchi (HE) va yuqori portlovchi tankga qarshi (HEAT) raundlaridir. HE o'qlari qo'shinlarga yoki zirhli bo'lmagan tuzilmalarga yoki transport vositalariga qarshi ishlatilishi mumkin. HEAT raundlari zirhli transport vositalariga qarshi ishlatilishi mumkin.Ushbu jangovar kallaklar raketa dvigateliga o'rnatiladi va parvoz paytida qanotlari bilan barqarorlashtiriladi. RPG-ning ba'zi turlari bir martalik ishlatiladigan bir martalik birliklardir, masalan, RPG-22 va M72 LAW ; bu birliklar bilan, raketa uchirilgandan so'ng,butun ishga tushirish moslamasi yo'q qilinadi. .

Nemis Panzerschreck kabi eng qadimgi RPG qurol tizimlariga effect bo`lgan muammo raketa dvigatelining yoqilg'isi operatorga zarar etkazishi mumkin edi. Shuningdek qurolda operatorning yuzini portlashdan himoya qilish uchun uchirish trubasiga biriktirilgan metall qalqon mavjud edi.RPG-7 kabi keyingi dizaynlarda raketa kam quvvatli porox zaryadi bilan ishga tushirgichdan chiqadi va asosiy raketa dvigateli raketa 10 m (33 ft) masofani bosib o'tgandan keyin yonadi. .

RPG - bu piyoda askar uchun portlovchi yuk yoki jangovar kallakni qisqa masofaga o'rtacha aniqlik bilan xavfsiz etkazib berishning arzon usuli. Aniqlik yoki tepadan yuqoridan hujum qilish muhim bo'lganida, ancha qimmatroq boshqariladigan tankga qarshi raketalar katta masofalarda qo'llaniladi. " Malyutka" kabi tankga qarshi raketalarni ko'rish, issiqlik sensorlari yoki IR imzolari bilan otishdan keyin operator boshqarishi mumkin; Biroq, RPG nishonga yo'naltirilmaydi. Shuningdek, RPG raketalarini nishonga olish va uchirishdan keyin parvozda boshqarish mumkin emas. Faol nishonga olish texnologiyalarining yo'qligi yoki otishdan keyingi yo'l-yo'riq ko'rsatilishi zaiflik sifatida qaralishi mumkin bo'lsa-da, bu RPG-larni arzon va elektron qarshi choralar yoki hiyla-nayranglardan himoya qilishni qiyinlashtiradi. .

Jang kallaklari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gruziya askarlari granatadan otish uchun tayyorlanmoqda.
Markaziy Afrika Respublikasi shimolidagi isyonchilar
Portugaliyaga qarshi PAIGC qarshilik harakatining partizanlari o'zining RPGni ko'rsatmoqda, Gvineya-Bisau, 1974 yil

HEAT ( yuqori portlovchi tankga qarshi ) raund - bu standart shakldagi zaryadlovchi kallak bo'lib, kontseptsiyasi jihatidan ko'plab tank to'plari o'qlarida ishlatiladiganlarga o'xshaydi. Ushbu turdagi jangovar kallaklarda, jangovar kallak ichidagi portlovchi moddaning shakli portlovchi energiyani mis (yoki shunga o'xshash metall) astarga qaratadi. Bu metall qoplamani isitadi va uning bir qismini juda yuqori tezlikda yuqori plastik holatda oldinga siljitadi. Natijada paydo bo'lgan tor metall oqimi engil va o'rta zirhli transport vositalarida ishlatiladigan bir necha yuz millimetr RHAga teng bo'lgan zirhlarni yengishi mumkin. Biroq, asosiy jangovar tanklar kabi og'ir zirhli transport vositalari, agar zirhning zaif qismlari ishlatilmasa, RPG tomonidan o'tish uchun juda yaxshi zirhlangan.

Yoritish,tutun,ko'zdan yosh oqizuvchi gaz va oq fosfor uchun maxsus jangovar kallaklar mavjud. Rossiya,Xitoy va ko'plab sobiq Varshava shartnomasi davlatlari ham yoqilg'i-havo portlovchi (termobarik) kallaklarini ishlab chiqdilar. Yana bir so'nggi ishlanma - bu reaktiv zirhlarni o'tkaza oladigan tandem HEAT jangovar kallagi.

PRIGlar (Propelled Recoilless Improvised Grenade)deb atalmish Muvaqqat IRA tomonidan qo'llaniladigan improvizatsiya qilingan harbiy kallaklar edi.

RPG-29 portlovchi reaktiv zirhni (ERA) va uning orqasida joylashgan kompozit zirhni o'tkazish uchun tandem zaryadli yuqori portlovchi tankga qarshi jangovar kallakdan foydalanadi. Ushbu quroldan foydalanish uchun bir necha askarlar kerak bo`ladi.

2006-yilning avgust oyida Iroqning al-Amara shahrida Sovet RPG-29 Challenger 2 tankining old tomoniga shikast etkazdi va ERA haydovchi kabinasi hududida portladi. Haydovchi oyog'ining bir qismini yo'qotdi va ekipajning yana ikkita a'zosi jarohat oldi, ammo haydovchi 2.4 km (1.5 mi) orqaga qaytarishga muvaffaq bo'ldi. yordam punktiga. Hodisa 2007-yilning mayigacha oshkor etilmagan; Ayblovlarga javoban MoD "Biz hech qachon Challenger 2 o'tib bo'lmas deb da'vo qilmaganmiz", dedi. O'shandan beri ERA "Streetfighter" yangilanishi doirasida Dorchester bloki va zirh bilan qoplangan po'latdan yasalgan po'lat bilan almashtirildi, bu voqeaga bevosita javob bo'ldi. 2008-yilning may oyida The New York Times gazetasi Iroqda RPG-29 tomonidan Amerikaning M1 tanki ham shikastlanganini oshkor qildi.

Turli qo'shinlar va ishlab chiqaruvchilar shahar janglari uchun qo'shimcha tank zirhlari va boshqa tizimlarni ishlab chiqdilar, masalan, M1 Abrams uchun Tank Urban Survival Kit (TUSK),Stryker uchun slat zirh, FV432 uchun (ERA),to'plami, Leclerc uchun AZUR va boshqalar.Shunga o'xshash echimlar faol himoya tizimlari (APS),Rossiya Drozd va Arena kabi yopiladigan snaryadlarni jalb qilish va yo'q qilish,yaqinda Isroilning TROPHY faol himoya qilish tizimidir.

RPG-30 APSni aldash uchun noto'g'ri nishondan foydalangan holda tanklarni faol himoya qilish tizimlari tahdidini bartaraf etish uchun mo'ljallangan. RPG-30 RPG-27 bilan juda o'xshashdir, chunki u bir martalik o'q otish quvvatiga ega bo'lgan odam tomonidan ko'chma, bir marta ishlatiladigan tankga qarshi raketadir. Biroq, RPG-27 dan farqli o'laroq, asosiy trubkadagi asosiy turga qo'shimcha ravishda kichikroq yon barrel trubkasida kichikroq diametrli prekursor dumaloq mavjud.

PG-30 RPG-30 ning asosiy bosqichidir. Tur 105 mm (4.1 in) og'irligi 10.3 kg (23 lb) bo'lgan tandem shaklidagi zaryad va 200 m (660 ft) diapazoniga ega va belgilangan kirish qobiliyati 600 mm (24 in) dan ortiq prokatlangan bir hil zirh (RHA) (ERAdan keyin), 1,500 mm (59 in) temir-beton, 2,000 mm (79 in) va 3,700 mm (150 in) tuproqdan.

Ikkinchi jahon urushi davrida ishlab chiqilgan shaklli zaryadlarni o'chirishning dastlabki usuli bu tankning korpusi va minorasi atrofidagi masofada yupqa yubka zirh yoki to'r simini qo'llash edi.Yubka yoki to'rli zirh (qafasli zirh) kontaktda RPG ni ishga tushiradi va shakllangan zaryad ishlab chiqaradigan energiyaning katta qismi avtomobilning asosiy zirhi bilan aloqa qilishdan oldin tarqaladi.Yaxshi nishabli zirh ham bir oz himoya qiladi, chunki shakllangan zaryad qiya burchak tufayli ko'proq zirhga kirishga majbur bo'ladi.Qafasli zirhlarning afzalliklari Yaqin Sharqdagi zamonaviy jang maydonlarida hamon katta deb hisoblanadi,yoki keyinroq o'rnatilgan zirh sifatida oraliq zirhlar yordamida olish mumkin bo'lsa-da, qafasli zirhlar afzalroqdir.

Bugungi kunda texnologik jihatdan rivojlangan qo'shinlar po'latdan yuqori himoyani ta'minlaydigan Chobham zirhi kabi kompozit zirhlarni qo'lladilar. Qo'shimcha himoya qilish uchun transport vositalari reaktiv zirh bilan jihozlanishi mumkin; zarbada reaktiv plitkalar portlaydi yoki deformatsiyalanadi, shakllangan zaryadning normal funktsiyasini buzadi. Rossiya va Isroil avtomobillari Drozd, Arena APS yoki Trophy kabi faol himoya tizimlaridan ham foydalanadilar. Bunday tizim kiruvchi raketalarni transport vositasiga yetib borishidan oldin aniqlaydi va uradi. Barcha qurollanish poygalarida bo'lgani kabi, zirhga qarshi kurashdagi bu o'zgarishlar ularni mag'lub qilish uchun maxsus ishlab chiqilgan RPG raundlarining rivojlanishiga olib keldi.

Mamlakat bo'yicha qurollar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sovet Ittifoqi va Rossiya Federatsiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

RPG-ning o'ziga xos turlari (ishlab chiqarilayotgan va hozirgi , o`tmishdagi ) quyidagilarni o'z ichiga oladi :

  • Anti-personnel explosives
    • RPG-7: Reloadable RPG launcher, TBG-7V thermobaric rocket and OG-7V fragmentation grenade
    • RPG-27 "Tavolga": One-shot disposable RPG launcher, RShG-1 thermobaric rockets
    • RShG-1
    • RShG-2
    • RPG-29 "Vampir": Reloadable RPG launcher, TBG-29 thermobaric rockets
    • RPO Rys
    • RPO-A Shmel
    • MGK Bur
    • MRO-A
  • Anti-tank explosives
    • RPG-1
    • RPG-2
    • RPG-7: Reloadable RPG launcher, PG-7VL with ≈500 mm (20 in) RHA penetration, PG-7VR with ≈600 mm (24 in) RHA penetration after ERA
    • RPG-16: Reloadable RPG launcher, PG-16 with ≈300 mm (12 in) RHA penetration, higher accuracy and four times the range of the RPG-7
    • RPG-18 "Muha (Fly)": One-shot disposable RPG launcher, PG-18 with ≈375 mm (14.8 in) RHA penetration
    • RPG-22 "Netto (Nett)": One-shot disposable RPG launcher, PG-22 with ≈400 mm (16 in) RHA penetration
    • RPG-26 "Aglen": One-shot disposable RPG launcher, PG-26 with ≈500 mm (20 in) RHA penetration
    • RPG-27 "Tavolga": One-shot disposable RPG launcher, PG-27 with ≈750 mm (30 in) RHA penetration after ERA
    • RPG-28 "Klyukva": One-shot disposable RPG launcher, with ≈1,000 mm (39 in) RHA penetration after ERA
    • RPG-29 "Vampir": Reloadable RPG launcher, PG-29V with ≈750 mm (30 in) RHA penetration after ERA
    • RPG-30 One-shot disposable RPG launcher, with a 'precursor' forerunner additional sub-munition, intended to defeat Active Defense Systems like Trophy. ≈650 mm (26 in) RHA penetration after active protection.
    • RPG-32 "Barkas": Latest variant of RPG 105 mm (4.1 in) Caliber, PG-32V with ≈650 mm (26 in) RHA penetration
  • Bunker buster explosives
    • RMG One-shot disposable RPG launcher of 105 mm (4.1 in) Caliber, PG-27V with ≈120 mm (4.7 in) RHA penetration[8][9]

Amerika Qo'shma Shtatlari armiyasi 1950-yillarning o'rtalarida engil tankga qarshi qurolni (LAW) ishlab chiqdi. 1961-yilga kelib M72 LAW ishlatila boshlandi. Bu HEAT jangovar kallagi bilan yelkadan otilgan, bir martalik raketa tashuvchisi. Bu orqaga qaytarilmaydigan qurol bo'lib, uni ishlatish oson va zirhli transport vositalariga qarshi samarali. Qalinroq zirh tahdidiga javoban, bu qurol kattaroq va buzilmaydigan AT4 teskari miltiq bilan almashtirildi. - hali ham bir martalik qurol.

Qo'shma Shtatlar armiyasi va dengiz piyodalari va qayta yuklanadigan boshqa ishga tushirish moslamasidan foydalanadi 84 mm Karl Gustavdan olingan M3 ko'p rolli zirhga qarshi tankga qarshi qurol tizimi(MAAW) bilanIsroil B-300 dan olingan 83mm elkali ko'p maqsadli hujum quroli(SMAW).RPGdan farqli o'laroq shuningdek ularning ikkalasi ham tumshug'idan emas, balki pastki qismidan qayta yuklanadi.

  • Bazuka
  • M72 QONUNI
  • M3 ko'p rolli zirhga qarshi tankga qarshi qurol tizimi (MAAWS)
  • Mk 153 ko'p maqsadli yelkali hujum quroli (SMAW)
  • M141 Bunker mag'lubiyatga uchragan o'q-dorilar
  • PSRL-1 [10] [11] [12]
  • LRAC F1
  • RAC 112 (Apilas)
  • Raketenpanzerbüchse Panzerschreck
  • Panzerfaust 2
  • Panzerfaust 3

Chexoslovakiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • RPG-75
  • RPG-76 Komar
  • M90 Stršljen
  • M79 Osa
  • M80 Zolja
  • 69 RPG turini yozing
  • PF-89
  • Al-Bana
  • Batar
  • Yasin
Bolgar askari RPGni nishonga oldi.

Jangarilar tomonidan qurol qo'llanilgan birinchi holatlardan biri 1975 yil 13 yanvarda Fransiyaning Orli aeroportida, Karlos Shoqol PFLPning boshqa a'zosi bilan birgalikda Isroilning El Al samolyotiga hujum qilish uchun ikkita Sovet RPG-7 granatalaridan foydalangan.

Afg'onistonda mujohid partizanlari sovet mashinalarini yo'q qilish uchun RPG-7 lardan foydalangan. O'ldirishni ta'minlash uchun har bir avtomobilga ikki-to'rtta RPG operatori tayinlanadi. Har bir zirhli mashina ovchi-qotil jamoasi 15 tagacha RPGga ega bo'lishi mumkin. Avtotransport vositalari bitta yo'lda (tog' yo'li, botqoq, qor, shahar joylari) cheklangan joylarda RPG guruhlari navbatdagi birinchi va oxirgi transport vositalarini yo'q qilib, boshqa transport vositalarining harakatlanishiga to'sqinlik qilib, konvoylarni tuzoqqa oldilar. Bu taktika ayniqsa shaharlarda samarali bo'ldi.

Bir nechta otishmalar reaktiv zirhli og'ir tanklarga qarshi ham samarali bo'ldi:birinchi o'q haydovchining ko'rish prizmalariga qarshi bo'ladi. Keyingi o'qlar juft bo'lib,biri reaktiv zirhni ishga tushirish uchun,ikkinchisi esa tank zirhiga kirib boradi.Maqbul zaif nuqtalar minoraning yuqori va orqa qismi edi[13].

Afg'onistonliklar ba'zan RPG-7-larni o'ta uzoq masofada ishlatishgan, ular 4,5 soniyali o'z-o'zini yo'q qilish taymerlari tomonidan portlatilgan,bu taxminan 950 m (3,120 ft) ga teng.Piyoda va razvedka uchun uzoq masofaga yaqinlashishni rad etish usuli sifatida parvoz masofasi.Afg'onistonda samolyotlarga qarshi RPGlarning eng diqqatga sazovor qo'llanilishi 2011-yil 6-avgustda Tolibon jangarilari AQShning CH-47 Chinook vertolyotini urib tushirganida sodir bo'ldi va bortdagi barcha 38 xodim, shu jumladan 220 m (720 ft) masofadan (SEAL Team 6) ham halok bo'ldi[14]. Avvalroq Tolibon tomonidan zenit hujumi “Qizil qanotlar” operatsiyasi chog‘ida,2005-yil 28-iyun kuni Chinook vertolyoti boshqarilmaydigan granatalar bilan yo‘q qilinganida sodir bo‘lgan edi.

2003-yilda Iroqqa bostirib kirishdan keyingi davrda RPG-7 AQSh qo'shinlariga qarshi kurashayotgan isyonchi kuchlarning sevimli quroliga aylandi. Oson bo'lgan RPG-7 raundlarining aksariyati M1 Abrams tank zirhlariga deyarli har qanday burchakdan kira olmaganligi sababli, u birinchi navbatda yumshoq yoki engil zirhli transport vositalariga va piyodalarga qarshi samarali bo'ladi. Yangi RPG-7 raundlari ko'proq qobiliyatga ega va 2006-yilning avgust oyida Iroqning Al-Amara shahrida jang paytida RPG-29 raund Challenger 2 tankining old ERAsiga kirib ketdi va bir nechta ekipaj a'zolarini yaraladi.

RPG'ler Salvador fuqarolik urushida FMLN'nin partizan kuchlari tomonidan ishlatiladigan asosiy vosita edi. Masalan, 1986-yil 19-iyunda San-Migel armiyasi bazasini bosib olish paytida FMLN sapyorlari faqat qora shortilarda kiyingan, yuzlari yog 'bilan qoraygan, tunda tikanli simlardan o'tib, projektorlardan qochib, o'q otish masofasiga etib borishgan. tashqi devordan. Ular raketalar bilan eng chetdagi soqchilar va svetoforlarni yo'q qilishdi, so'ng uni ichki devorga o'tkazishdi va uni ham teshib o'tishdi. Keyin ular o'rtoqlari tashqaridan hujum qilganda tartibsizlik yaratishga muvaffaq bo'lishdi.

Birinchi (1994-1996) va Ikkinchi Chechen urushlari (1999-2009) paytida chechen isyonchilari rus tanklariga podvallar va baland tomlardan hujum qilish uchun RPG ishlatgan. Ushbu taktika samarali bo'ldi, chunki tankning asosiy qurollarini bostirib bo'lmaydi yoki o't qaytarish uchun etarlicha uzoqqa ko'tarilmaydi, bundan tashqari, tanklarning eng yuqori va pastki qismidagi zirhlar odatda eng zaifdir. Rossiya kuchlari bunday hujumlarning oldini olish uchun artilleriyani bostirish,yaxshi ekipaj otishmalari va piyodalar ekranlariga tayanishi kerak edi. Oxir oqibat, tank ustunlari chechen pistirmalarini bostirish va yo'q qilish uchun quruqlik rolida ishlatiladigan o'ziyurar zenit qurollari ( ZSU-23-4 Shilka, 9K22 Tunguska ) bilan himoyalangan. Chechen jangchilari Rossiyaning ma'lum bir zirhli nishonini yo'q qilish uchun birgalikda ishlaydigan mustaqil "hujayralar" ni tashkil qildilar. Har bir hujayrada o'q o'qotar qurollar va RPGning ba'zi shakllari mavjud edi (masalan, RPG-7 V yoki RPG-18 ).O'q otish qurollari tankni bosish va har qanday piyoda askarni ishg'ol qilish uchun ishlatilgan,RPG qurolchisi esa tankga zarba bergan. Shunday qilib, boshqa jamoalar ruslarning hujumga samarali qarshi turish qobiliyatini yo'qotish uchun nishonga o'q uzishga harakat qilishdi. Muvaffaqiyatga erishish imkoniyatini yanada oshirish uchun jamoalar imkon qadar turli balandliklarda pozitsiyalarni egallashdi.

Somali, Afg'oniston va Chechenistonda zenit batareyalari sifatida RPGlardan foydalanish muvaffaqiyatli bo'ldi. Vertolyotlar, odatda, qo'nish, uchish yoki uchish paytida pistirmaga tushadilar. Afg'onistonda mujohidlar ko'pincha sovet vertolyotlariga qarshi ishlatish uchun RPG-ni o'zgartirib, uchiruvchi trubaning orqa qismiga egri trubka qo'shdilar, bu esa orqa portlashni yo'naltirdi va RPGni samolyotga moyil holatdan yuqoriga qarab otish imkonini berdi. Mujohidlar, shuningdek, RPG raundlarida 4,5 soniyali taymerdan qurolni zaryadsiz batareyaning bir qismi sifatida ishlatishgan va zarba ehtimolini oshirish uchun bir nechta ishga tushirish moslamalaridan foydalanganlar.O'sha paytda sovet vertolyotlari qo'nish zonalarida RPG tahdidiga qarshi ularni piyodalarga qarshi to'yingan o't bilan tozalashgan. Bunga javoban mujohidlar ustki qopqoqli o'q otish joylarini tayyorladilar va yana Sovet qo'shinlari bunday qo'nish zonalarida havoga tashlangan termobarik yonilg'i-havo bombalarini qo'llash orqali o'zlarining taktikasini o'zgartirdilar. AQSh tomonidan yetkazib berilgan Stinger yer-havo raketalari ular uchun mavjud bo'lganda, afg'onlar RPG hujumlaridan voz kechishdi, chunki aqlli raketalar Mil Mi-17 kabi qurolsiz Sovet transport vertolyotlarini yo'q qilishda ayniqsa samarali bo'ldi. Somalida 1993-yilda Mogadishu jangida AQSh kuchlari tomonidan yo'qotilgan UH-60 Black Hawk vertolyotlarining ikkalasi ham RPG-7 tomonidan urib tushirilgan.

Shuningdek qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Bazuka
  • Grenada otuvchi
  • MANPATS
  • Panzerfaust 3
  • Miltiq granatasi
  • Yelkadan otilgan raketa
  • Raketa yordamida snaryad

Ma'lumotnomalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Rottman, Gordon. World War II Infantry Anti-Tank Tactics. Oxford: Osprey Publishing, 2005 — 15–17-bet. ISBN 978-1841768427. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Norris, John. Brassey's Modern Military Equipment: Anti-tank weapons. London: Brasseys UK Ltd, 1997 — 7–21-bet. ISBN 978-1857531770. 
  3. Oxford Advanced Lerner's Dictionary of Current English, New Edition, Cornelsen & Oxford, A S Hornby, 5th edition, p. 42.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Gander, Terry. World War II Fact Files: Anti-tank Weapons. New York: Arco Publishing Company, Incorporated, 1974 — 1–6-bet. ISBN 978-0668036078. 
  5. Militärisches Studienglosar Englisch Teil II/ Teil III, Deutsch – Englisch, Abkürzung Begriff, Bundessprachenamt (Stand Januar 2001), p. 283, anti-tank ammunition.
  6. Connor 1987.
  7. Rottman 2010.
  8. „RMG - Modern Firearms“ (2010-yil 28-oktyabr). 2018-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-fevral.
  9. „RPG-27 - Weaponsystems.net“. weaponsystems.net. 2017-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-mart.
  10. „AirTronic PSRL-1 (RPG-7USA) Anti-Armor / Anti-Personnel Shoulder-Fired Rocket Launcher“. 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 27-noyabr.
  11. „AirTronic USA - AirTronic PSRL-1 USA“. 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 27-noyabr.
  12. „Archived copy“. 2018-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 27-noyabr.
  13. Grau 1998.
  14. Darack. „The Final Flight of Extortion 17“ (en). Air & Space Magazine. Qaraldi: 2021-yil 20-yanvar.
  • Rottman, Gordon L.. The Rocket Propelled Grenade, Weapon 2. Osprey Publishing, 2010. ISBN 978-1-84908-153-5. 
  • Connor, Steve (23 July 1987). „Ground wars“. New Scientist. Reed Business Information. ISSN 0262-4079.[sayt ishlamaydi]
  • Grau, Lester W. (May–August 1998). „The RPG-7 on the Battlefields of Today and Tomorrow“ (PDF). Infantry. Building 4, Fort Benning, GA: U.S. Army Infantry School. ISSN 0019-9532.{{cite magazine}}: CS1 maint: location ()

Tashqi havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]