Meymeh
Meymeh ميمه | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq | |
| 33°26′46″N 51°10′6″E / 33.44611°N 51.16833°E G OKoordinatalari: 33°26′46″N 51°10′6″E / 33.44611°N 51.16833°E G O | |
| Mamlakat | Eron |
| Aholisi (2016) |
5,651 [1] |
| Vaqt mintaqasi | UTC+3:30 IRST |
|
| |
Meymeh (forscha: ميمه, shuningdek, Meimeh sifatida romanizatsiya qilingan)[2] — Isfahon viloyatining Shahin Shahr va Meymeh okrugiga qarashli Meymeh tumanidagi shahar va uning markaz. 2006-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, uning aholisi 5,733 nafar, 1,790 oiladan iborat boʻlgan[3].
Tehron-Isfahon magistral yoʻli yaqinida joylashgan boʻlib, u kengash tomonidan shahar sifatida tasniflangan.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Meymeh Kargas togʻlarining gʻarbiy etaklarida baland tekislikda joylashgan. Gʻarbda choʻl joylashgan boʻlib, uning narigi tomonida Xvansar okrugi joylashgan[4].
Meymeh atrofida Vazvan shahri va Ziadobod, Azan, Vandadeh va Xosrovobod qishloqlari joylashgan. Shimoli-sharqda Chaqade joylashgan. Shimoli-gʻarbiy tomonda, Muteh qishlogʻi Golpayeganga olib boradigan qishloq yoʻlida joylashgan.
Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Meymeh sovuq va yarim quruq iqlimga ega (Köpper Bsk). Oʻrtacha harorati 13,6 °C.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Meymening ahamiyati asosan uning Isfaxon va Tehron oʻrtasidagi yoʻnalishdagi pozitsiyasidan kelib chiqqan. Savdo yoʻllarining Meyme orqali oʻtganligining eng dastlabki dalili bu hududda Saljuqiylar davriga oid ikkita rebatning mavjudligidir. Ulardan biri Meymening oʻzida, keyingi moʻgʻullar davridagi masjid yaqinida. Ikkinchisi hozirda Rebati Tork nomi bilan tanilgan Delijonga boradigan yoʻlda joylashgan. Dastlab harbiy post sifatida qurilgan Rebati Tork keyinchalik karvonsaroyga aylantirilgan[4].
Oʻsha paytdagi matn manbalarida Meymeh haqida hech qanday maʼlumot yoʻq. Lekin yaqin atrofdagi Vazvan shahri haqidagi maʼlumotlar mavjud. X asr yozuvchisi Ibn Hurdodbeh „Rebāṭ-e Vazz“ni Isfahondan Ray (oʻsha paytda Tehron hududidagi asosiy shahar) yoʻlda Borxvardan keyingi stansiya deb taʼriflagan. „Vazz“ nomi Vazvanga aniq ishora boʻlib, u dastlab mintaqadagi asosiy shahar boʻlganligini koʻrsatadi. Meymening oʻzi birinchi marta Yoqut al-Hamaviy tomonidan bir necha asrlar oʻtib tilga olingan.
Meymeh 1930-yillarda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ann Lambtonning 1936-1937 yillardagi etnografik yozuvlari 1930-yillardagi kichik shaharchalarning anʼanaviy hayoti Rizoshoh Pahlaviyning keng koʻlamli islohotlari endigina taʼsir koʻrsata boshlagan paytdagi Meymeh va Jovsheqandagi hayotning qisqacha tasvirini beradi. Meymehning aksariyat aholisi oʻz yerlariga ega boʻlgan dehqonlar edi. Shaharning qishloq xoʻjaligi hududi 2,016 habbaga boʻlingan. Oʻrtacha 2-5 habbaga ega boʻlgan, biroq habbaning katta qismi va bir necha ming qoʻy va echkilarga egalik qiladigan bitta yirik yer egasi bor edi. Meymening shuningdek, duradgor, temirchi, kulol, quruvchi, gʻishtchi, bir-ikki doʻkondori va ikkita kiyim-kechak sotuvchisi boʻlgan. Ikkita umumiy hammom va ikkita masjid bor edi.
Gubernator oʻrinbosarining asosiy mas’uliyati Meymehda yigʻilgan va asosan moliyaviy nizolar bilan shugʻullanadigan solhiya sudiga raislik qilish edi. Mullalar tomonidan olib boriladigan anʼanaviy taʼlim allaqachon tugatilgan va oʻrniga dunyoviy, davlat maktablari tashkil etilgan. Meymeh va Jovsheqonning har birida maktab bor edi va ikkalasini birgalikda raʼis-e maʼaref yoki „maʼrifat boʻlimi boshligʻi“ boshqarar edi. Har bir shaharda mahalliy aholi tavsiyasiga koʻra Koshon hokimi tomonidan tayinlanadigan kadxoʻja yoki „qishloq boshligʻi“ ham boʻlgan. Kadxodaning vazifalari asosan qishloq xoʻjaligi, ayniqsa qanotlarni tozalash bilan bogʻliq edi. Biroq bugunga kelib Meymehdagi qanotlardan foydalanish kamaydi — Meymehdagi oʻn qanotdan faqat ikkitasi (Bir va Mordobod) hali ham ishlatilmayapti. Kadxodaning uchta boʻysunuvchisi yoki pakari boʻlib, suv taqsimotiga mas’ul mirob ham boʻlgan[4].
Maʼmuriy tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kechki Qajar davrida Meymeh Jovsheqan tumanining bir qismi edi. Pahlaviylar sulolasi davrida, 1921-1922-yillarda Meymeh Koshon shahrining Jovsheqon boʻlagiga qoʻshildi. 1950-yilga kelib bu boʻlak dehistonga aylantirildi. 1954-yilga kelib esa hozir Meymeh nomini olgan baxshga aylantirildi. Keyinchalik 1957-yilda, Meymeh baxshi Koshondan Isfahon okrugiga koʻchirildi. Shunday soʻng, baxsh ikkiga bo‘linib, Meymeh Isfahonga, Jovsheqon esa Koshonga o‘tadi. 1990-yilda bu ikki tumanni birlashtirib Borxvar va Meymeh okrugi tashkil etildi. Yangi okrugning poytaxti Shahin Shahr shahri boʻldi. Ushbu yangi tartibga koʻra, Meymeh ikkita qishloq okrugi- Zarkon va Vandadani oʻz ichiga olgan holda baxsh boʻlib qoldi[4].
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Meymeh iqtisodiyoti asosan qishloq xoʻjaligi mahsulotlaridan iborat. Sugʻorish mavsumiy daryodan, shuningdek, qanotlardan olinadi. Lekin qanotlardan foydalanish 1930-yillarga kelib kamaydi. Bu davrda asosiy ekinlar don, loviya, paxta, meva va sabzavotlardan iborat edi. 1937-yilda afyun yetishtirish taqiqlangan. Ortiqcha ekinlar eski qal’ada saqlangan. Meyme mintaqasining oʻziga xos xususiyati — bumkandlarning mavjudligi. Ular qishda chorva mollarini boshpana qilish uchun ishlatiladigan sunʼiy gʻorlardir.
Meymeh tarixdan Isfahon va Koshanda sotilgan quritilgan mevalari bilan mashhur. Ular oddiy yoki jovzaqand shaklida sotiladi.
Zamonaviy Meymeh Tehron-Isfahon avtomagistralida joylashgani ham iqtisodiy ahamiyatga ega. Magistral boʻylab turli xil xizmat koʻrsatish markazlari, doʻkonlar va restoranlar joylshgani bunga misol boʻla oladi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Statistical Center of Iran > Home“.
- ↑ Meymeh can be found at GEOnet Nom Serveri, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3074829" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
- ↑ „Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)“ (Excel). Eron statistika markazi. 2011-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Borjian. „MEYMA i. The District“. Encyclopaedia Iranica. Qaraldi: 2020-yil 10-avgust.