Rey
Rey shahri[tahrir | manbasini tahrirlash]
_(14839079767).jpg)
Rey shahri — (Reyning tarixiy nomi bilan- Ava) — Eronning Tehron viloyatining markazi Rey shahri . Ray dunyodagi eng qadimiy shaharlardan biri . Shuning uchun bu hudud oʻtmishda „Shayx al-Balad“ deyilgan. Reyning yaratilish tarixi oriy qabilalari davriga borib taqaladi . Rey Midiyaning barcha shaharlaridan kattaroq edi. Rey soʻzma-soʻz qirollik shahri degan maʼnoni anglatadi. Rey aholisi Rozey deb atalgan. Rey Ziyyor va Saljuqiylar davrlarida Eronning poytaxti boʻlgan. Tarix davomida bu shahar turli nomlar bilan atalgan: Raks, Rags, Raga, Raghe, Arshakiya, Ram Ardeshir, Umm El Balad, Ray Shahr, Shayx Al Balad va Muhammadiyah Reyning nomlaridan edi . Avestoda qayd etilishicha, Rey qurilgan oʻn uchinchi shahardir. Bu shaharda joylashish tarixi miloddan avvalgi 8000 yilga borib taqaladi. Rey har doim qadimgi Eronning muhim shaharlaridan biri hisoblangan boʻlsa-da, u hech qachon qadimgi Eronning poytaxti boʻlmagan. Bu shahar hijriy 4-asrda Jabal viloyatining toʻrtta markazidan eng kattasi boʻlgan. Bag‘doddan keyin sharqda Reydan boyroq shahar yo‘q, faqat Niyshobur undan kattaroq edi. Rey shahri mustaqil shahar ham Tehron munitsipalitetining 20-okrugi hisoblanadi. Aholi bu shahar Abdul Azim Husni dafn etilganligi sababli Shoh Abdul Azim deb ham atashadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ahamoniy yozuvlarida va yunon manbalarida Rey nomi Rega va Rege shaklida uchraydi. Salavkiylar Rey va parfiyaliklar esa Arashkiya deb atashgan.
Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rey shahri hududi 2293 kvadrat kilometr boʻlgan, shimoldan Tehron, janubdan Qum shahri, sharqdan Varamin shahri va Pakdasht shahri, gʻarbdan Islomshahr, Rabot Karim va Zarandiya shaharlari bilan chegaralangan. Rey shahrining uchta qismining maydoni: markaziy qismi 174; Qahrizak uchastkasi 543 kvadrat kilometr va Feshapoyeh 1645 kvadrat kilometrni tashkil etadi. Bu shaharning balandligi dengiz sathidan 1062 metr balandlikda. Rey shahri Tehronning janubida joylashgan boʻlib, shahar bilan bogʻlangan. Reydan Tehron markazigacha bo‘lgan masofa 10 kilometrdan ortiq.