Ota darvoza: Versiyalar orasidagi farq

Ota darvoza
Ota darvoza
	oʻzbekcha: آته‌ دروازه‌
	; Ota darvoza va Kaltaminor
Muqobil nom(lar)i	Shermuhammad ota darvozasi
Joylashuvi
Manzil	Xiva shahri
Hudud	Xorazm viloyati
Mamlakat	Oʻzbekiston
Koordinatalar	41°22′43″N 60°21′26″E / 41.37859824937195°N 60.357101639944915°E G OKoordinatalari: 41°22′43″N 60°21′26″E / 41.37859824937195°N 60.357101639944915°E G O
Umumiy maʼlumotlar
Qurdirgan hukmdor	Olloqulixon
Qurilishi boshlangan	1828-yil
Qurib bitkazilgan	1829-yil
Buzilgan yili	1920-yil buzilgan, 1975-yil qayta tiklangan
Qalʼa (shahar)	Ichan qal’a
Arxitekturasi
Qurilish materiali	pishgan gʻisht
Gumbazlar soni	2 ta
	Ota darvoza xaritada
	Ota darvoza

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

← Avvalgi tahrir Keyingi tahrir →

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

VizualVikimatn

Inline

14-Oktyabr 2023, 16:58 dagi koʻrinishi

Ota darvoza – Ichan qalʼaning gʻarbiy darvozasi. Olloqulixon hukmronligi davrida qurilgan (1828—29). Shermuhammad ota nomi bilan ham atalgan. Ota darvoza O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan "Moddiy madaniy merosning ko'chmas mulk obyektlari ro'txati"ga kiritilgan^[1].

Tarixis

holda darvoza arklarining shakli amalga oshirildi va taxlangan gʻishtlar qatoriga yogʻoch toʻsinlar kiritildi. Kichik gumbazlarni qurishning bu usulida „davra“ va „balxa“ shaklida gʻisht qoʻyiladi. Shu bilan birga, binoning ichki qismi suvoq qilingan^[2].

Ota darvozaning asl qiyofasi saqlanib qolmagan, darvozalari 1920-yilda vayron qilingan. Ota darvoza 1974—1978-yillarda arxiv materiallari asosida qayta tiklandi.

Darvoza barglari oʻyilgan gul naqshlari („islimi“) va geometrik naqshlar bilan bezatilgan. Markaziy qismdagi ikkala darvozaning barglari bir xil nisbat va oʻlchamdagi teng qirrali toʻrtburchaklar bilan bezatilgan boʻlib, ularda sakkiz burchakli yulduzlar tasviri bilan doiralar yozilgan. Oʻng qanotdagi doira ichida arab tilida Qur’onning „Ixlos“ surasi, chap qanotida „Kalimai shahodat“ „La ilaha illallohu Muhammadur Rasululloh“ soʻzlari yozilgan. Biroq, bu eshiklar binoning haqiqiy eshiklari emas, ular ilgari Muhammad Amin Xonning saroyida joylashgan edi.

Meʼmorchiligi

Darvozaxona toʻgʻri toʻrtburchak tarhli (17,50×15,40 m), ichkarisi uzun dalon boʻlib, usti ikki katta gumbaz (diametri – 15,07 m) bilan krplangan. Da-lonning 2 tomonida bir-biriga oʻtiladigan oldi ochiq, gumbazli xonalar darvozabonlar xonasi vazifasini oʻtagan. Xonalarning biridan hujraga oʻtiladi. Hujradagi aylanma zinadan tomga chiqiladi. Darvoza peshtogʻi baland boʻlib, ikki yon tomonini guldastalar egallagan. Peshtoqining ravokli darchalari guldastalar qafasasi bilan bir balandlikda boʻlib, kunguralar bilan yakunlangan. Ota darvoza ning dastlabki koʻrinishi saqlanmagan, arxiv materiallari asosida qayta tiklangan (1974). 1978-yildan doʻkon uchun moslashtirilgan.^[3]

Manbalar

↑ „МОДДИЙ МАДАНИЙ МЕРОСНИНГ КЎЧМАС МУЛК ОБЪЕКТЛАРИ МИЛЛИЙ РЎЙХАТИНИ ТАСДИҚЛАШ ТЎҒРИСИДА“. Qaraldi: 14-oktabr 2023-yil.
↑ „Ата Дарваза“. meros.uz. Qaraldi: 2023-yil 13-oktyabr.
↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

[1] „МОДДИЙ МАДАНИЙ МЕРОСНИНГ КЎЧМАС МУЛК ОБЪЕКТЛАРИ МИЛЛИЙ РЎЙХАТИНИ ТАСДИҚЛАШ ТЎҒРИСИДА“. Qaraldi: 14-oktabr 2023-yil.

[2] „Ата Дарваза“. meros.uz. Qaraldi: 2023-yil 13-oktyabr.

[3] OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[1]

[2]

[3]

@@ Qator 54: / Qator 54: @@
 }}
-'''Ota darvoza''' – [[Ichan qalʼa]]ning [[gʻarb]]iy [[darvoza]]si. [[Olloqulixon]] hukmronligi davrida qurilgan ([[1828]]—[[1829|29]]). Shermuhammad ota nomi bilan ham atalgan.
+'''Ota darvoza''' – [[Ichan qalʼa]]ning [[gʻarb]]iy [[darvoza]]si. [[Olloqulixon]] hukmronligi davrida qurilgan ([[1828]]—[[1829|29]]). Shermuhammad ota nomi bilan ham atalgan. Ota darvoza O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan "Moddiy madaniy merosning ko'chmas mulk obyektlari ro'txati"ga kiritilgan<ref>{{veb manbasi |title=МОДДИЙ МАДАНИЙ МЕРОСНИНГ КЎЧМАС МУЛК ОБЪЕКТЛАРИ МИЛЛИЙ РЎЙХАТИНИ ТАСДИҚЛАШ ТЎҒРИСИДА |url=https://lex.uz/ru/docs/4543266 |accessdate=14-oktabr 2023-yil}}</ref>.
-== Tarixi ==
-Ota-darvoza Xiva xoni Olloqulixon davrida 1828—1829-yillarda qurilgan. Darvozaning ichki qismida 13 ta savdo qatori va yopiq bozor chorsu<ref>" Ouzbékistan ", guide ''Le Petit Futé'', édition 2012, 260 bet</ref> boʻlgan. Darvozaning oʻng tomonida Muhammad Aminxon madrasasi, chap tomonida xon saroyi Ko'hna ark joylashgan edi.
+== Tarixis ==
-Shahar darvozalari mudofaa tizimining bir qismi edi. Ota-darvoza misolida koʻrish mumkinki, ularning arkli oʻtish joyining ikki tomonida „zarba“ minoralari, darvoza ustidagi tomosha galereyalari ham bor.
+holda darvoza arklarining shakli amalga oshirildi va taxlangan gʻishtlar qatoriga yogʻoch toʻsinlar kiritildi. Kichik gumbazlarni qurishning bu usulida „davra“ va „balxa“ shaklida gʻisht qoʻyiladi. Shu bilan birga, binoning ichki qismi suvoq qilingan<ref>{{Cite web|url=https://meros.uz/ru/object/ota-darvoza|title=Ата Дарваза|website=meros.uz|access-date=2023-10-13}}</ref>.
-Darvoza ichida bojxona va sarrafxona (pul almashish xonasi), shuningdek, darvozabon uchun xona bor edi. Binoning kattaligi va strukturaning oʻlchamlari 19-asrga toʻgʻri keladi. Strukturaning barqarorligini taʼminlash uchun gʻishtlarning ogʻirligini hisobga olgan holda darvoza arklarining shakli amalga oshirildi va taxlangan gʻishtlar qatoriga yogʻoch toʻsinlar kiritildi. Kichik gumbazlarni qurishning bu usulida „davra“ va „balxa“ shaklida gʻisht qoʻyiladi. Shu bilan birga, binoning ichki qismi suvoq qilingan<ref>{{Cite web|url=https://meros.uz/ru/object/ota-darvoza|title=Ата Дарваза|website=meros.uz|access-date=2023-10-13}}</ref>.