Abdulla Oripov

Abdulla Oripov
Tavalludi	21-mart 1941-yil Qashqadaryo, Koson tumani, Nekoʻz qishlogʻi
Vafoti	5-noyabr 2016-yil(2016-11-05) (75 yoshda) Xyuston, Texas, AQSh
Fuqaroligi	SSSR Oʻzbekiston
Sohasi	sheʼriyat
Taʼlimi	Toshkent davlat universiteti, (hozirgi OʻzMU) „Oʻzbek filologiyasi“ fakulteti
Akademik rahbarlari	Abdulla Qahhor, Oybek
Mashhur ishlari	Oʻzbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi muallifi
Mashhur sovrinlari

Abdulla Oripov (21-mart 1941-yil  — 5-oktabr 2016-yil) — oʻzbek shoiri, tarjimoni va jamoat arbobi. XX asr o‘zbek adabiyoti va sheʼriyatining taniqli vakili hamda Oʻzbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi matni muallifi.

Hayoti

Abdulla Oripov 1941-yilning 21-martida Qashqadaryo viloyati, Koson tumanidagi Nekoʻz qishlogʻida tugʻildi. Qishloq Qoʻngʻirtov etagida joylashgan. Otasi Orifboy Ubaydulla oʻgʻli jamoa xoʻjaligi raisi boʻlgan. Onasi Turdixol uy bekasi boʻlgan. Oilada toʻrt oʻgʻil, toʻrt qiz boʻlib, Abdulla oʻgʻillarning kenjasi edi. 1958-yilda o‘rta maktabni oltin medal bilan tamomlagach, Toshkent Milliy universiteti oʻzbek filologiyasi fakultetining jurnalistika yoʻnalishiga o‘qishga kirib, oliygohni ham 1963-yilda imtiyozli diplom bilan yakunladi. Universitetdan soʻng 1963—1967-yillarda „Yosh gvardiya“ nashriyotida muharrir, 1974—1976-yillarda „Sharq yulduzi“ jurnali bo‘lim mudiri; 1976—1982-yillarda O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi adabiy maslahatchisi; 1982 – 1983-yillarda uyushmaning Toshkent viloyati bo‘limi mas’ul kotibi; 1983—1985-yillarda „Gulxan“ jurnali bosh muharriri; 1985—1996-yillarda Yozuvchilar uyushmasi mas’ul kotibi; 1996—2009-yillarda O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi va bir vaqtning o‘zida O‘zbekiston Respublikasi Mualliflik huquqini himoya qilish davlat agentligi raisi lavozimlarida faoliyat yuritdi. 2009-yildan umrining oxirigacha O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi faxriy raisi lavozimini egallagan. Abdulla Oripov 1990-yilda O‘zbekiston Oliy Kengashi, 1995-yilda O‘zbekiston Oliy Majlisi deputatligiga saylandi. 2005-yilda Senat a'zosi etib tayinlangan. Abdulla Oripov 2016-yilning 5-oktabrida uzoq vaqt davomidagi kasallikdan so‘ng, AQShning Texas shtatida vafot etdi.

Ijodi va faoliyati

Abdulla Oripov talaba vaqtida respublika matbuotida „Qushcha“ deb atalgan ilk sheʼri chiqqan.

Asarlari

• "Mitti yulduz" (1965)
• "Koʻzlarim yoʻlingda" (1967)
• "Onajon" (1969)
• "Ruhim" (1971)
• "Oʻzbekiston" (1972)
• "Xotirot" (1974)
• "Yurtim shamoli" (1974)
• "Jannatga yoʻl" (1978)
• "Hayrat" (1979)
• "Hakim va ajal" (1980)
• "Najot qalʼasi" (1981)
• "Yillar armoni" (1983)
• "Ranjkom" (1988)
• Haj daftari" (1992)
• "Saylanma" (1996)
• "Sohibqiron (sheʼriy drama)" (1996)
• "Tanlangan asarlar I-IV" (2000-2001)

Tarjimalari

• Dante „Ilohiy komediya“
• Aleksandr Pushkin
• Lesya Ukrainka, sheʼrlar
• Taras Shevchenko, sheʼrlar
• Nikolay Nekrasov, sheʼrlar
• Qaysin Quliyev, sheʼrlar
• Rasul Hamzatov, sheʼrlar
• Mar Bayjiyev, sheʼrlar

Mukofotlari

• 1983-yil — Oʻzbekiston xalq shoiri
• Doʻstlik ordeni
• Xalqlar doʻstligi ordeni
• 1998-yil — „Oʻzbekiston Qahramoni“ unvoni
• 2015-yil — Italiya yulduzi ordeni
• 2015-yil — Xalqaro „Oltin yulduz“ ordeni

Adabiyotlar

• Sharafiddinov O. Sheʼriyat — qalb yolqini. „Hayot bilan hamnafas“ kitobida. Toshkent. Adabiyot va sanʼat nashriyoti. 1984.
• Karimov N. va boshqalar. XX asr oʻzbek adabiyoti tarixi. -T.: „Oʻqituvchi“, 1999.
• Qoʻshjonov M., Suvon M.. Abdulla Oripov. Toshkent: „Maʼnaviyat“, 2000.