Sadr ash-Shari’a al-Asgʻar
Sadr al-Shari'a al-Asghar صدر الشريعة الأصغر | |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Vafoti |
1346/47-yil |
| Dini | Islom |
| Mazhab | Sunniy |
| Asosiy qiziqish(lar)i | Kalom, Fiqh Usul al-Fiqh,, Tafsir,Astronomiya, |
| Mashhur ish(lar)i | Taʼdil al-'Ulum, Sharh al-Wiqaya |
Sadr ash-Shari’a al-Asgʻar (arabcha: صدر الشريعة الأصغر), Sadr ash-Shari’a at-Tani (arabcha: صدر الشريعة الثاني nomi bilan ham tanilgan) — hanafiy — moturidiy olimi, faqih (fiqh), mutakallim (teolog), mufassir (Qur’on tafsiri), muhaddis (hadis mutaxassisi), nahoviy (grammatik), lug‘oviy (tilshunos), mantiq va astronom bo‘lgan, o‘zining zamon va fiqhi, o‘rni va islom dinini sharhlashi bilan mashhur bo‘lgan. turli islom fanlaridagi bilimlarining chuqurligi[1][2]. Uni at-Taftazoniy va Abdulhay al-Luknaviy maqtagan[3].
Ismi[tahrir | manbasini tahrirlash]
U „Sadr ash-shari’a al-asg‘ar“ deb ham ataladi. Umuman, Sadr ash-shariat deyilganda, u kishini nazarda tutadi. Al-Asgʻar atamasi (inglizcha: the younger) yoki al-Tani (inglizcha: the second) katta bobosi Ahmad b.dan farqlash uchun unvonidan keyin baʼzan qoʻshiladi. Ubayd-Alloh, u Sadr ash-shariat nomi bilan ham tanilgan, lekin al-Akbar qoʻshimchasi bilan (inglizcha: the older, the greater) yoki al-Avval (inglizcha: the first)[4][5].
Oʻqituvchilari[tahrir | manbasini tahrirlash]
U olimlar oilada tug‘ilgan. U bobosi singari otasi qo‘lida ham o‘qigan[6].
Faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uning bilimi hadis, fiqh, kalom, grammatika, ritorika, aniq va tabiiy fanlar kabi koʻplab sohalarda kengaydi. Uning bilimi juda katta va chuqur edi, bu orqali u koʻplab muhim va qiyin mavzularni qisqacha bayon qila oldi.
Hanafiy mazhabida bir qancha nufuzli asarlar muallifi. Uning at-Tanqih (arabcha: التنقيح), unga at-Tavdih (arabcha: التوضيح nomli oʻzining sharhi bilan birga. Aniqlik), „fiqhiylar yoʻli“ (yaʼni hanafiylar) va „ sxolastiklar yoʻli“ oʻrtasida qoʻshilib, hanafiy Faxrul-islom al-Bazdaviy va Molikiy ibn al-Hojib asarlarini birlashtirib, yangi sintezga aylantiruvchi usulul-fiqh asaridir. Bu asar hanafiy fiqhi nazariyasini sxolastiklashtirishdagi yangi taraqqiyotni aks ettiradi[7].
U Taʼdil al-'Ulum (arabcha: تعديل العلوم) nomi bilan mashhur (hali nashr etilmagan) asar yozgan. Fanlarning sozlanishi ), bu Xuroson va Ma Varaʼ an-Nahrda (Mavaroʻniya) moturidiy kalomining rivojlanishida muhim bosqich boʻldi[8]. Uning „Taʼdil al-Ulum“ asari XVI asrdagi Usmonli olimi va qozisi Ahmad Toshkoʻpruzoda (vaf. 1561) tomonidan mantiqda eng yuqori darajaga erishmoqchi boʻlgan har bir kishiga tavsiya etilgan[9].
Oʻlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
U hijriy 747 (milodiy 1346—1347)da vafot etgan va Buxoroda dafn etilgan.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Shamsiddin as-Samarqandiy
- Ulugʻbek
- Al-Beruniy
- Ali Qushji
- Faxriddin ar-Roziy
- Oʻrta asrlarda islomda kosmologiya
- Oʻrta asrlar islom dunyosi olimlari roʻyxati
- Hanafiylar roʻyxati
- Musulmon teologlari roʻyxati
- Ash’ariylar va moturidiylar roʻyxati
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Khaled El-Rouayheb (Professor or Arabic and of Islamic Intellectual History). Relational Syllogisms and the History of Arabic Logic, 900-1900. Brill Publishers, 2010 — 63 bet. ISBN 9789004190993.
- ↑ „Commentary on Islamic Law by Sadr Al-Shari’a (Image 3)“. UKnowledge / University of Kentucky Libraries.
- ↑ „Sadr al-Sharī’ah al-Asghar: Ubaydullah bin Mas’ūd al-Mahbūbi al-Bukhāri“. IlmGate — A Digital Archive of Islamic Knowledge.
- ↑ Elias G. Saba. Harmonizing Similarities: A History of Distinctions Literature in Islamic Law. Walter de Gruyter, 2019 — 174 bet. ISBN 9783110605792.
- ↑ „Sadr al-Sharī’ah al-Asghar: Ubaydullah bin Mas’ūd al-Mahbūbi al-Bukhāri“. IlmGate — A Digital Archive of Islamic Knowledge.
- ↑ „Sadr al-Sharī’ah al-Asghar: Ubaydullah bin Mas’ūd al-Mahbūbi al-Bukhāri“. IlmGate — A Digital Archive of Islamic Knowledge.
- ↑ Talal Al-Azem. Rule-Formulation and Binding Precedent in the Madhhab-Law Tradition: Ibn Quṭlūbughā's Commentary on the Compendium of Qudūrī (Islamicate Intellectual History). Brill Publishers, 2016 — 79 bet. ISBN 9789004323292.
- ↑ „Sadr al-Shari'a and his work Ta'dil al-'Ulum (In Arabic)“. Minbar. Islamic Studies.
- ↑ Khaled El-Rouayheb (Professor or Arabic and of Islamic Intellectual History). Relational Syllogisms and the History of Arabic Logic, 900-1900. Brill Publishers, 2010 — 63 bet. ISBN 9789004190993.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Helaine Selin. Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures. Springer Science+Business Media, 2013 — 874 bet. ISBN 9789401714167.
Arab manbalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Mu’jam al-Muallifin, Umar Rido Kahhalah .
- Hadiyat al-Orifin,[sayt ishlamaydi] Ismoil Posho al-Boboniy al-Bagʻdodiy.
- Xayriddin az-Zirikliyning Al-Olam .
- Quvayt Avqof va Islom ishlari vazirligi tomonidan Islom huquqshunosligi entsiklopediyasi[sayt ishlamaydi] .
- ktạb: mʿjm ạlạ̉ṣwlyyn — yḥty ʿly̱ ʿlmạʾ ạ̉ṣwl ạlfqh wạ̉ạb ạlạ̱rạ̉ lwd ạlsryry ạlswsy, ạlnạsẖr: dạr ạltb ạlʿlmyẗ, ạ: 330
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Sadr ash-Shari’a at-Taniyning tarjimai holi — MakGill universiteti
- Sadr ash-shari’a al-Asg‘ar (vaf. 747 hijriy). (Wayback Machine saytida 2017-10-08 sanasida arxivlangan)
- Sadr ash-Shariyaning „Prolegomena“ asariga ikkita lug‘at (arabcha) (Wayback Machine saytida 2021-09-25 sanasida arxivlangan)