Ritorika

Ritorika (yun. rhetorike — notiklik) — notiklik sanʼati; keng maʼnoda umuman badiiy nasr haqidagi fan. Mil. av. 5—4-asrlarda Yunonistonda yuzaga kelib, mil. av. 3—2-asrlarda tizimli fan shaklini olgan. Mil. av. 1-asrda Rimda tarqalgan. 5 qismdan iborat boʻlgan: materialni topish, joylashtirish, soʻz bilan ifodalash (3 uslub: yuqori, oʻrta, pastki hamda uslub koʻtarinkiligining 3 vositasi: soʻz tanlash, soʻzlarni biriktirish va uslubiy figuralar xaqidagi taʼlimot), yodlash, talaffuz. Qad. davrda (Sitseron, Kvintilian ijodida) ishlab chiqilgan, oʻrta asrlarda va yangi davrda (Rossiyada Lomonosov ijodida) rivojlantirilib, 19-asrda adabiyot nazariyasiga qoʻshilib ketgan. Keyinchalik "R." termini dabdabali, quruq safsatani anglatgan (qarang Voizlik sanʼati).