Markaziy Afrika davlatlari banki

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Markaziy Afrika davlatlari banki
Banque des États de l'Afrique Centrale (BEAC) (fransuzcha)
Logo of the BEAC
Logo of the BEAC
Headquarters of the BEAC
Headquarters of the BEAC
Bosh qarorgohi Yaunde, Kamerun
Tashkil etilgan yili 1972
Rais Abbas Mahamat Tolli[1]
Markaziy banki Markaziy Afrika iqtisodiy va monetar hamjamiyati
Valyutasi Markaziy Afrika franki
Andoza:ISO 4217/code (ISO 4217)
Oltin-valyuta zaxiralari 9 790 million AQSh dollari[2]
Veb sayti www.beac.int
BEAC qizil rangdagi davlatlarning markaziy bankidir.

Markaziy Afrika davlatlari banki (fransuzcha: Banque des États de l'Afrique Centrale, BEAC) Markaziy Afrika iqtisodiy hamjamiyati tashkil etuvchi oltita markaziy Afrika davlatiga xizmat koʻrsatadigan markaziy bankdir: Ekvator Gvineyasi, Gabon va Kamerun, Kongo Respublikasi, Markaziy Afrika Respublikasi, Chad.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlabki tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1920-yilda fransuz hukumati Banque de l’Afrique Occidentalening banknotlarini chiqarish imtiyozini Kongo, Ubangi-Shari, Gabon, Chad va keyinchalik Kamerun kabi markaziy Afrika koloniyalariga kengaytirdi. Ushbu tartib Ikkinchi jahon urushi paytida buzildi, chunki Ozod Fransiya tomonidan nazorat qilinadigan koloniyalar Ozod Fransuz Afrikasiga aylandi[3]. Caisse Centrale de la France Libre mintaqaviy valyutani boshqarish uchun 1941-yil dekabrda Londonda tashkil etilgan va 1944-yilda Caisse centrale de la France d'outre-mer [fr] (CCFOM) deb oʻzgartirildi[4]. Mintaqaning valyutasi 1945-yil oxirida CFA franki sifatida standartlashtirildi[3].

1955-yilda Fransiya hukumati CCFOMning Fransiya Ekvatorial Afrikasi koloniyalaridagi monetar rolini yangi tashkilotga, Institut d'Émission de l’Afrique Équatoriale Française et du Camerounga oʻtkazdi, mustamlakalarning tez orada mustaqil davlatlarga aylanishi aniq boʻlgandan keyin u 1959-yilda Banque Centrale des États 'Afrique Équatoriale et du Cameroun (BCEAEC) deb nomlandi[3]. Shtab-kvartirasi Parijda joylashgan BCEAEC[5] 1960-yillar va 1970-yillarning boshlarida yangi mamlakatlarning qoʻshma markaziy banki vazifasini bajaragan, xuddi oʻzining qardosh tashkiloti boʻlgan BCEAO Fransiya Gʻarbiy Afrikasining sobiq mustamlakalari uchun faoliyat koʻrsatgani kabi.

Tashkil etilishi va rivojlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1972-yil 22-noyabrda Brazzavilda yigʻilgan beshta davlat oʻzlari va Fransiya oʻrtasida moliyaviy hamkorlik toʻgʻrisidagi konventsiyalarni imzoladilar, ular CFA frankidan foydalanishda davom etishlari uchun asos boʻlib, „Communauté française d’Afriqueʼ“ oʻrniga „Coopération Financière en Afrique“ nomini oldi. Ushbu kelishuvlarga koʻra, BEAC BCEAECning oʻrnini egallash va qoʻshma valyutani boshqarish uchun Fransiya Gʻaznachiligi tomonidan konvertatsiya qilish kafolati bilan tashkil etilgan[3]. 1973-yil 1-fevralda aʼzo davlatlar Fort-Lamida yigʻilishdi va yangi muassasani Kamerunda joylashtirishga qaror qilishdi. BEAC oʻzining birinchi boshqaruv yigʻilishini 1973-yil 13-martda oʻtkazdi va 1973-yil 2-apreldan oʻz faoliyatini boshladi. Bosh ofisning Parijdan Yaundega toʻliq oʻtkazilishi 1977-yil boshida yakunlandi[6].

Ekvatorial Gvineya 1985-yil 1-yanvarda valyuta kelishuviga va BEACga qoʻshildi[6].

1990-yil 16-oktyabrda, oʻsha yilning boshida BCEAO tomonidan boshlangan shunga oʻxshash islohotdan soʻng, aʼzo davlatlar oʻzlarining bank nazoratini birlashtirishga qaror qilishdi va shu maqsadda BEAC tarkibida Markaziy Afrika bank komissiyasini (COBAC) tuzdilar. 1992-yil 17-yanvarda keyingi kelishuv mintaqada bank faoliyatini tartibga solishni uygʻunlashtirib, 1993-yil yanvarida COBACni samarali tashkil etish uchun yoʻl ochdi[7].

1999-yil oxirida koʻproq mustaqillikni taʼminlash uchun yangi nizom bilan BEAC boshqaruvi isloh qilindi[6].

Tashkiliy tuzilmasi va boshqaruvi[tahrir | manbasini tahrirlash]

BEAC har bir aʼzo davlatning poytaxtida yoki eng yirik shahrida Milliy Direksiyalar (fransuzcha: direction nationale) deb nomlanuvchi asosiy filiallarga ega. BEAC, shuningdek, Bafussam va Garua (Kamerun), Berberati (CAR), Abeche va Mundu (Chad), Uesso va Ponte-Nure (Kongo), Bata (Ekvatorial Gvineya), Fransavil, Oyem va Port-jantil (Gabon) da filiallariga ega[6].

2019-yildan boshlab BEAC direktorlar kengashi (fransuzcha: Conseil d'administration) tomonidan boshqariladi. Pul-kredit siyosatini ishlab chiqaruvchi eng yuqori organi Pul-kredit siyosati qoʻmitasidir (MPC, fransuzcha: Comité de politique monétaire). MPC rais, Fransiya hukumatining ikkita vakili va oltita CEMAC aʼzo davlatlarining har biridan ikkita vakildan iborat boʻlib, ulardan biri mamlakat boʻyicha BEAC milliy direktori hisoblanadi[8].

Binolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Milliy direksiyalar binolari odatda mahalliy siluetda ustunlik qiladi[9]; mos ravishda Bangi (1979), Librevil (1981), Yaunde (1982) va Njamena (1994) da ochilgan. Malaboda BEAC 1985-yil iyul oyida Ekvatorial Gvineya bankining sobiq binosini egallab oldi. BEACning Yaunde shahridagi hozirgi bosh ofis minorasi 1988-yilda ochilgan[6]. Parijda BEAC BCEAO bilan birga 29, rue du Colisée da joylashgan edi[10], biroq BEAC 2007-yilda oʻz vakolatxonasini boshqa joyga koʻchirdi[6].

  • Building at 29, rue du Colisée in Paris, seat of the BCEAEC then BEAC in the 1960s and 1970s
    Parijdagi du Colisée ko'chasi, 29-uyda joylashgan bino, 1960 va 1970-yillarda BCEAEC, keyin BEAC uchun bosh ofis.
  • BEAC Tower in Yaounde
    Yaunde shahridagi BEAC minorasi
  • BEAC tower in Brazzaville
    Brazzavildagi BEAC minorasi
  • 48, avenue Raymond-Poincaré, the Paris office of BEAC
    48, avenyu Raymond-Puankare, BEACningParijdagi ofisi

Raislari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kristian Joudiu, fransuz fuqarosi, 1973-yildan 1978-yilgacha BEACning bosh direktori boʻlgan[11].

Munozara[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gabonlik Philibert Andzembe 2007-yilning iyulidan 2009-yilning oktyabrigacha BEAC raisi boʻlib ishlagan, oʻshanda u bankning Parijdagi filialidan 28,3 million dollar yoʻqolib ketgan bank mojarosiga javoban Gabonning yangi prezidenti Ali Bongo tomonidan ishdan boʻshatilgan. 2010-yil dekabrida, 2005-yil 3-iyundagi sizib chiqqan diplomatik telegrammada aytilishicha, Markaziy Afrika davlatlari bankida ishlagan Gabon rasmiylari besh yil davomida yigʻilgan zaxiralardan 36 million AQSh dollarini oʻgʻirlab, pulning katta qismini Fransiyaning ikkita asosiy siyosiy partiyasi aʼzolariga bergan[12].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Bloomberg Politics - Bloomberg“. Bloomberg News.
  2. ↑ Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Histoire de l’Emission Monétaire en Afrique Centrale“. beac.int. „Histoire de l’Emission Monétaire en Afrique Centrale“.
  4. ↑ „Caisse centrale de la France libre“. Bibliothèque nationale de France.
  5. ↑ „Banque centrale des états de l'Afrique équatoriale et du Cameroun“. Bibliothèque nationale de France.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 „1972-2012 : 40 ans d’histoire de la BEAC“. beac.int. „1972-2012 : 40 ans d’histoire de la BEAC“.
  7. ↑ „La Commission Bancaire de l’Afrique Centrale“. beac.int.
  8. ↑ „La BEAC : Un organisme de conception et de gestion de la politique monétaire dans la CEMAC“. christattouh blog (2019/03/22.04.2024).
  9. ↑ René Boer. „Two Banks Shaping the African Skyline“. FA Failed Architecture (2014/01/10.04.2024).
  10. ↑ „Records of the Office of the Chief Economist“. World Bank.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 „L'INSTITUT D'ÉMISSION DE L'AFRIQUE CENTRALE À TRAVERS LE XXE SIECLE“. Banque des États de l'Afrique Centrale (2008-yil 25-iyun). 2010-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 31-yanvar. .
  12. ↑ Gabon 'siphoned funds' to France Al Jazeera

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:Mamlakatlar boʻyicha Markaziy banklar

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Markaziy_Afrika_davlatlari_banki&oldid=4101377" dan olindi