Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki
Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest (BCEAO) (fransuzcha)
Fayl:Central Bank of West African States logo.png
Bosh qarorgohi Dakar, Senegal
Tashkil etilgan yili 1959
Rais Jean-Claude Brou
Markaziy banki Gʻarbiy Afrika iqtisodiy ittifoqi
Valyutasi Gʻarbiy Afrika franki
Andoza:ISO 4217/code (ISO 4217)
Oltin-valyuta zaxiralari 9 820 million AQSh dollari[1]
Veb sayti www.bceao.int
BCEAO yashil rangda berilgan davlatlarning markaziy bankidir

Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki (fransuzcha: Banque Centrale des États de l'Afrique de l'Ouest, BCEAO, inglizcha: Central Bank of West African States) – Afrikaning gʻarbida joylashgan, Gʻarbiy Afrika iqtisodiy va monetar ittifoqini tashkil qiluvchi sakkizta mamlakatga xizmat koʻrsatadigan, Gʻarbiy Afrika frankini emissiya qiluvchi markaziy bank.

BCEAO moliyaviy inklyuzivlik siyosatini ishlab chiqishda faol ishtirok etadi va Moliyaviy inklyuzivlik alyansining aʼzosi hisoblanadi[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Parijdagi rue du Colisée, 29-uyda joylashgan bino, 1960-yillarning boshidan 1978-yilda Dakarga koʻchirilgunga qadar BCEAO bosh ofisi.

1955-yilda Fransiya hukumati Gʻarbiy Afrikadagi mustamlakalariga banknotlarni chiqarish imtiyozini shu paytgacha Banque de l’Afrique Occidentale bankidan olib, Parijda joylashgan[3] yangi tashkil etilgan Institut d’Emission de l’Afrique Occidentale Française et du Togo (soʻzma-soʻz 'Fransiya Gʻarbiy Afrikasi va Togo banknot emissiya qilish instituti') ga oʻtkazdi. 1959-yilda muassasa nomi BCEAO ga oʻzgartirildi[4][5][6].

Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqini tashkil etish toʻgʻrisidagi shartnoma (fransuzcha: Union Monétaire Ouest-Africaine, UMOA) 1962-yil 12-mayda imzolangan va BCEAOga oʻsha paytdagi yetti aʼzo davlat – Kot-dʼIvuar, Dagomeya (keyinchalik Benin deb oʻzgartirilgan), Haute-Volta (keyinchalik Burkina Faso deb oʻzgartirildi), Mali, Mavritaniya, Niger va Senegal uchun umumiy markaziy bank sifatida valyuta chiqarishning mutlaq huquqini bergan[5][7][8]. Bank nizomi keyinchalik 1962-yil noyabr oyida tasdiqlandi va 1974-yilgacha deyarli oʻzgarmadi, bu esa BCEAO boshqaruviga Fransiyaning hukmron taʼsirini taʼminladi[3].

1962-yil 30-iyunda Mali guruhni tark etdi va Mali frankini milliy valyuta sifatida qabul qildi. 1963-yil 17-dekabrda Togo UMOAga rasman qoʻshildi. 1973-yil 30-mayda Mavritaniya ittifoqni tark etdi va uguiyani milliy valyuta sifatida qabul qildi. 1984-yil 17-fevralda Mali yana UMOAga qoʻshildi[5]. Gvineya-Bisau esa 1997-yilda guruhga qoʻshilgan.

1975-yilda BCEAO boshqaruviga ilk afrikalik rais, ivuarlik Abdulayi Fadiga keldi. 1978-yilning oʻrtalariga qadar uning bosh ofisi Dakarga koʻchirilgunga qadar shtab-kvartirasi Parijda boʻlib qoldi. Dakar shtab-kvartirasi 1979-yil 26-mayda rasman ochilgan[9].

Bank komissiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1989-yilda BCEAO raisi Alassan Uattara butun Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqi uchun yagona bank nazorati organini yaratishga yordam berdi. Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqining Bank komissiyasi keyinchalik 1990-yil 24-aprelda Uagaduguda imzolangan xalqaro konventsiya bilan tashkil etildi[10].

UMOA – Titres[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yilda Gʻarbiy Afrika valyuta ittifoqi Vazirlar kengashi BCEAOga davlat qimmatli qogʻozlarini (fransuzcha: titres) chiqarish va boshqarishni qoʻllab-quvvatlash uchun mintaqaviy agentlikni yaratishga ruxsat berdi. Agentlik rasman 2013-yil 15-martda UMOA-Titres nomi bilan tashkil etilgan. Oʻshandan beri UMOA-Titres aʼzo davlatlarning hukumat qarzlarini chiqarishning aksariyat qismini muvofiqlashtirib keladi[11].

Aʼzo davlatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Binolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

BCEAO har bir aʼzo davlatning eng yirik shahrida agentlik deb nomlanuvchi asosiy filialiga ega boʻlib, uning binosi odatda mahalliy siluetda hukmronlik qiladi[12]. Dakarda BCEAO shtab-kvartirasi Senegal agentligidan alohida koʻp qavatli binoda joylashgan. Bundan tashqari, BCEAO Parakou (Benin), Bobodiulaso (Burkina-Faso), Abengourou, Buake, Daloa, Korhogo, Man va San-Pédro (Kot-d’Ivuar), Mopti va Sikasso (Mali), Maradi va Zinder (Niger), Kaolak va Ziguinchor (Senegal), Kara (Togo) boshqa shaharlarda filiallariga ega[13]. Parijda BCEAO oʻzining sobiq shtab-kvartirasida, rue du Colisée, 29-uyda joylashgan vakolatxonasiga ega.

Yetakchilik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Robert Juliyen, Fransiya fuqarosi, 1955-yildan 1974-yilgacha Institut d’émission, keyin BCEAOning bosh direktor boʻlgan (fransuzcha: directeur général)[9], shundan soʻng bank rahbari Rais unvoniga ega boʻlgan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
  2. ↑ „AFI members“. AFI Global (2011-yil 10-oktyabr). 2012-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-fevral.
  3. ↑ 3,0 3,1 Rattan J. Bhatia (1985), „Chapter II: The Central Bank of West African States, 1962–74: Its Structure and Functions“, The West African Monetary Union An Analytical Review, Washington DC: International Monetary FundRattan J. Bhatia (1985), „Chapter II: The Central Bank of West African States, 1962–74: Its Structure and Functions“, The West African Monetary Union An Analytical Review, Washington DC: International Monetary Fund
  4. ↑ Mensah, A. (July 1979). "The Process of Monetary Decolonization in Africa". Utafiti: Journal of the Faculty of Arts and Social Science, University of Dar Es Salaam 4 (1): 48–49. http://archive.lib.msu.edu/DMC/African%20Journals/pdfs/Utafiti/vol4no1/aejp004001007.pdf. Qaraldi: July 21, 2012. Gʻarbiy Afrika davlatlari Markaziy banki]]
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 „Dates clés“ (fr). Central Bank of West African States. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul. (in French).
  6. ↑ „West African States CFA Franc Banknotes: First series of CFA banknotes issued by BCEAO 1959“. Qaraldi: 2012-yil 21-iyul. [sayt ishlamaydi]
  7. ↑ „Traité de l'Union Monétaire Ouest-Africaine“ (fr). IZF. 2013-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.
  8. ↑ „Cadre Institutionnel“ (fr). BCEAO. 2012-yil 18-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 22-iyul.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 „Chronologie des évènements marquants de l'histoire de la BCEAO et de l'UMOA“. www.bceao.int. BCEAO. „Chronologie des évènements marquants de l’histoire de la BCEAO et de l’UMOA“ (PDF).
  10. ↑ „Film institutionnel sur l'histoire de la commission bancaire de l'UMOA“. Abidjan.netTV (2015).
  11. ↑ „About Us“. UMOA-Titres.
  12. ↑ René Boer. „Two Banks Shaping the African Skyline“. FA Failed Architecture (2014/01/10.04.2024).
  13. ↑ „Presentation of BCEAO“. bceao.int.
  14. ↑ „Abdoulaye Fadiga“. bceao.int.
  15. ↑ 15,0 15,1 „Jean-Claude Kassi Brou Named Governor of Central Bank of West African States - SWFI“. www.swfinstitute.org.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gʻarbiy_Afrika_davlatlari_Markaziy_banki&oldid=4092321" dan olindi