FIFA Jahon chempionati 2034

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
2034 FIFA Jahon chempionati
كأس العالم لكرة القدم 2034
Kaʾs al-ʿālam li-kurat al-qadam 2034
Umumiy maʼlumotlar
Mezbon davlat Saudiya Arabistoni
Jamoalar 48 (6 ta konfederatsiyadans)
← 2030
2038 →

2034-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionati FIFAga aʼzo assotsiatsiyalarning erkaklar terma jamoalari oʻrtasida toʻrt yilda bir marta oʻtkaziladigan 25-futbol boʻyicha jahon chempionati boʻladi. U Saudiya Arabistonida boʻlib oʻtadi, chunki u FIFA tomonidan 2023-yil 31-oktyabrgacha boʻlgan muddatda ariza topshirgan yagona davlat edi[1].

FIFA 2030-yilgi jahon chempionatini uchta qitʼada (Afrika, Yevropa va Janubiy Amerika) oʻtkazish toʻgʻrisida qaror qabul qilganidan keyin Osiyo yoki Okeaniyaga mezbonlik qilish huquqini cheklab qoʻydi. Kuzatuvchilar buni Saudiya Arabistoniga 2034-yilgi jahon chempionatiga mezbonlik qilish uchun potentsial raqobatdosh mezbonlik takliflarini sezilarli darajada kamaytirish yoʻlini ochish deb taʼrifladilar[2].

Xost tanlash[tahrir | manbasini tahrirlash]

2034-yilgi jahon chempionati uchun tender jarayoni 2023-yilning 4-oktyabrida boshlangan va 2030-yilgi jahon chempionati bilan bir xil talablardan foydalanilgan. FIFAning konfederatsiyaning rotatsiya siyosati tufayli faqat Osiyo Futbol Konfederatsiyasi va Okeaniya Futbol Konfederatsiyasiga aʼzo boʻlgan assotsiatsiyalar mezbonlik qilish huquqiga ega edi[3]. FIFA 2030-yilgi jahon chempionatini uchta qitʼada (Afrika, Yevropa va Janubiy Amerika) oʻtkazish toʻgʻrisida qaror qabul qilgan va 2026-yilgi jahon chempionati Shimoliy Amerikada oʻtkazilishi belgilangan edi, bu esa 2034-yilgi jahon chempionatini albatta Osiyo yoki Okeaniyada oʻtkazish kerakligini anglatardi. Nyu-York Tayms xabariga koʻra, kuzatuvchilar buni Saudiya Arabistoniga 2034-yilgi jahon chempionatiga mezbonlik qilish uchun potentsial takliflarni sezilarli darajada qisqartirish yoʻlini ochib berish deb bilishgan.

2023-yil 31-oktabrda FIFA prezidenti Janni Infantino Saudiya Arabistoni 2034-yilgi jahon chempionatiga mezbonlik qilishini eʼlon qildi va bu Osiyo Futbol Konfederatsiyasi 2002-yilda Yaponiya va Janubiy Koreyada boʻlib oʻtgan jahon chempionatidan soʻng uchinchi marta jahon chempionatiga mezbonlik qiladi va Qatardagi FIFA Jahon Chempionati 2022 turniridan keyin ikkinchi marta Yaqin Sharqda oʻtkaziladi[4].

Takliflar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy maqola: FIFA 2034 Jahon chempionati mezbonligiga nomzodlar

Saudiya Arabistoni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saudiya Arabistoni Gretsiya va Misr bilan birga 2030-yilgi taklifidan voz kechganidan soʻng, ular oʻz eʼtiborini 2034-yilgi yakkaxon taklifga oʻtkazdilar. Qatarda boʻlib oʻtgan 2022-yilgi futbol boʻyicha Jahon chempionatiga oʻxshash strategiyalar odatdagi yozgi jadvaldan farqli oʻlaroq, mamlakatning yozgi jaziramasini yumshatish uchun ishlatilishi mumkin, ammo Saudiya Arabistoni futbol assotsiatsiyasi yozda mezbonlik qilish rejasida turib oldi[5]. Mamlakat taklifi 2023-yil 4-oktabrda eʼlon qilingan[6]. 5-oktyabr kuni AFC prezidenti Salmon bin Ibrohim al-Xalifa Saudiya Arabistoni taklifini qoʻllab-quvvatladi[7]. 9-oktyabar kuni Saudiya Arabistoni rasmiy maktubini joʻnatganini va FIFAga 2034-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionatiga mezbonlik qilish uchun deklaratsiyani imzolagani va 70 dan ortiq turli aʼzo assotsiatsiyalar uning taklifini qoʻllab-quvvatlashga vaʼda berganligini eʼlon qildi[8].

Rad etilgan takliflar[tahrir | manbasini tahrirlash]

    •  ASEAN[9]
    •  Avstraliya,  Yangi Zelandiya,[10][11][12]  Indoneziya,  Malayziya, va  Singapur[13]
    •  Xitoy[14][15]
    •  Qozogʻiston,  Qirgʻiziston, va  Oʻzbekiston[16][17]

Janubi-Sharqiy Osiyo Millatlar Uyushmasi (ASEAN)[tahrir | manbasini tahrirlash]

2034-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionati uchun birinchi taklif Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari assotsiatsiyasi aʼzolari (oʻnta davlat: Bruney, Kambodja, Indoneziya, Laos, Malayziya, Myanma, Filippin, Singapur, Tailand, Vetnam) tomonidan jamoaviy taklif sifatida taklif qilingan edi. Birlashgan ASEAN taklifi gʻoyasi 2011-yilning yanvarida, Singapur futbol assotsiatsiyasining sobiq prezidenti Zaynudin Nordin bayonotida aytilishicha, taklif ASEAN tashqi ishlar vazirlari yigʻilishida bildirilgan edi[18] 2013-yilda Nordin va Maxsus Olimpiya oʻyinlari Malayziya prezidenti Datuk Mohamed Faysol Hassan ASEANni birgalikda Jahon kubogini oʻtkazish gʻoyasini eslatdi. 2017-yildan boshlab FIFA qoidalariga koʻra, 2030-yilgi jahon chempionati Osiyoda (AFC) oʻtkazilmaydi, chunki 2022-yilda Qatarni tanlagandan soʻng Osiyo Futbol Konfederatsiyasi aʼzolari tenderdan chiqarilgan edi[19][20]. Shu sababli, AFC aʼzosi tomonidan eng erta taklif 2034-yil uchun berilishi mumkin edi[21].

Keyinchalik Malayziya ishtirok etishdan voz kechdi, biroq Singapur va boshqa ASEAN davlatlari 2034-yilgi Jahon chempionati uchun qoʻshma ariza topshirish kampaniyasini davom ettirdilar. 2017-yil fevral oyida ASEAN FIFA prezidenti Janni Infantinoning Myanmaning Yangon shahriga tashrifi chogʻida qoʻshma taklifni boshlash boʻyicha muzokaralar olib bordi[22]. 2017-yilning 1-iyul kuni Indoneziya futbol assotsiatsiyasi bosh vitse-prezidenti Joko Driyono Indoneziya va Tailand Janubi-Sharqiy Osiyo davlatlari konsorsiumiga daʼvogarlik qilishini aytdi. Driyononing qoʻshimcha qilishicha, geografik va infratuzilma nuqtai nazaridan hamda kengaytirilgan format (48 jamoa) tufayli kamida ikki yoki uchta ASEAN davlati birlashganda oʻyinlarni oʻtkazish uchun kerakli holatda boʻladi[23].

2017-yil sentabr oyida Tailand 1-ligasi bosh direktorining oʻrinbosari Benjamin Tan ASEAN Futbol Federatsiyasi (AFF) Kengashi yigʻilishida uning Assotsiatsiyasi Indoneziya bilan birgalikda 2034-yilgi jahon chempionatiga „Mezbonlik tanlovini berish va birgalikda mezbonlik qilishdan manfaatdor“ ekanligini tasdiqladi[24]. Xuddi shunday munosabat bilan AFF bosh kotibi Dato Shri Azzuddin Ahmad Indoneziya va Tailand qoʻshma ariza taqdim etishini tasdiqladi. Indoneziya JChda qatnashgan birinchi Osiyo jamoasi va yagona Janubi-Sharqiy Osiyo davlati boʻlgan[25]. Bu hudud Gollandiya Sharqiy Hindistoni deb atalgan.

Biroq, 2018-yil iyun oyida FIFA ijroiya qoʻmitasi aʼzosi Yang di-Pertuan Agong va Paxan sultoni Tengku Abdullah, ayni paytda Malayziya futbol assotsiatsiyasining (FAM) sobiq prezidenti, ikki davlatga birgalikda mezbonlik qilish istagini bildirishdi[26]. Oʻsha yili Vyetnam baʼzi infratuzilma muammolariga qaramay, xuddi shu tanlov uchun taklifga qoʻshilish istagini bildirdi[27]. Toʻrtta davlat 2007-yilgi Osiyo kubogi vaqtida ham futbol musobaqasiga mezbonlik qilgan.

2019-yil iyun oyida Tailand Bosh vaziri Prayut Chan-o-cha ASEANning barcha 10 davlati 2034-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionatini oʻtkazish uchun qoʻshma ariza berishini[28] eʼlon qildi va birinchi boʻlib oʻnta davlat taklifini taqdim etdi. Bu FIFA Jahon chempionati tarixidagi eng katta qoʻshma taklif edi.

2019-yil 9-oktabr kuni beshta ASEAN davlati 2034-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionatini oʻtkazishni rasman taklif qildi. Tailand tashabbusni asosiy tashkilotchisi edi[29].

2022-yil 15-iyun kuni Kambodja Bosh vaziri Xun Sen ASEAN raisi sifatida Janubi-Sharqiy Osiyo yetakchilarini 2034 yoki 2038-yillarda futbol boʻyicha jahon chempionatini oʻtkazish uchun ariza berishga undashini aytdi[30].

Avstraliya va boshqa mezbonlar bilan[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionatini oʻtkazish uchun muvaffaqiyatsizlikka uchragan Avstraliyadan soʻng, Avstraliya OFC aʼzosi boʻlgan qoʻshni Yangi Zelandiya bilan 2023-yilgi FIFA ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatiga mezbonlik qilgan qoʻshma arizani koʻrib chiqdi[31][32]. Avstraliya bu niyatini 2021-yil avgustida, Brisben 2032-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilish uchun daʼvogarlik qilganidan koʻp oʻtmay qayta tikladi[33]. Yangi Zelandiya oʻrniga Indoneziya va boshqa ASEAN davlatlari bilan qoʻshma taklif ham Avstraliya Futboli tomonidan muhokama qilindi[34]. Biroq, Indoneziya Avstraliya bilan qoʻshma ariza berishdan bosh tortdi, chunki mamlakat ham xuddi shu tanlov uchun ASEAN taklifida ishtirok etmoqda[35]. Muqobil taklif esa Avstraliya va Yangi Zelandiya Indoneziya oʻrniga Malayziya va Singapur bilan hamkorlik qilishdir, garchi ikkala davlat ham ASEAN aʼzoligi taklifida ishtirok etadi[36][37].

Avstraliya Futboli bosh direktori Jeyms Jonsonning aytishicha, uning tashkiloti FIFA tomonidan 2023-yil 31-oktabrgacha takliflar topshirish muddatidan keyin „imkoniyatni oʻrganmoqda“[38] Tender oldidagi asosiy qiyinchilik koʻproq stadionlar qurish yoki hozirgi stadionlarni FIFA standartlariga muvofiq kengaytirish zarurati boʻldi. Indoneziya Avstraliya, Singapur va Malayziya bilan qoʻshma taklif bilan muzokaralar olib bordi, ammo ular 18-oktyabrda OFKning koʻp qismi kabi Saudiya Arabistoni taklifini qoʻllab-quvvatladilar.

31-oktyabr kuni Football Australia kompaniyasi Saudiya Arabistonini yagona taklif sifatida qoldirishga qaror qilganliklari haqida bayonot berdi[39].


Potentsial joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]

class=notpageimage|
2034 FIFA World Cup potential locations


Stadionlarning rasmiy roʻyxati hali tasdiqlanmagan. Ammo turnir Ar-Riyod, Jidda, Dammam, Qiddiya, Neom, Xobar, Toif va Buraydada oʻtkazilishi mumkinligi aytilmoqda. Chunki u yerdagi stadionlar 2027-yilgi Osiyo futbol boʻyicha jahon chempionati standartlariga mos ravishda ishlab chiqilmoqda yoki taʼmirlanmoqda[40].

Jamoalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saralash bosqichi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy maqola: FIFA Jahon chempionati 2034 saralash bahslari
Jamoa Method of
qualification 		Saralangan sana Ishtirok So'nggi ishtirok Ketma ket ishtirok Eng yaxshi natijasi
 Saudiya Arabistoni Mezbon 31-oktyabr 2023-yil 7[upper-alpha 1] 2022 2 Round of 16 (1994)
  1. ↑ Saudi Arabia may still qualify for the 2026 or 2030 FIFA World Cup, which could bring their prior appearances to 8 or 9.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Saudiya Arabistonida futbol

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „ФИФА Саудия Арабистони ЖЧ-2034 учун ариза топширганини ва ягона даъвогар бўлиб турганини тасдиқлади“.
  2. ↑ Panja, Tariq. „FIFA Will Host 2030 World Cup on Three Continents“. The New York Times (2023-yil 4-oktyabr).
  3. ↑ FIFA (2023-yil 4-oktyabr). „FIFA Council takes key decisions on FIFA World Cup editions in 2030 and 2034“. Press-reliz.
  4. ↑ „Saudi Arabia sole bidder to host 2034 World Cup, FIFA says“. Al Jazeera (2023-yil 31-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 1-noyabr.
  5. ↑ „Saudi Arabia switches FIFA World Cup bid from 2030 to 2034“. Inside the Games (2023-yil 1-sentyabr).
  6. ↑ „Morocco-Spain-Portugal to host 2030 World Cup, Saudi Arabia to bid for 2034“. Al Jazeera (2023-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 4-oktyabr.
  7. ↑ „AFC President welcomes FWC hosting decision, backs SAFF intent to bid for 2034 edition“. the-afc.com. Asian Football Confederation (2023-yil 5-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 5-oktyabr.
  8. ↑ „Saudi Arabian Football Federation submits official letter of intent to bid for 2034 FIFA World Cup“. saff.com.sa. Saudi Arabian Football Federation (SAFF) (2023-yil 9-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 9-oktyabr.
  9. ↑ „Asean nations to 'launch joint bid' to host 2034 FIFA World Cup“. www.aljazeera.com. 2020-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-iyun.
  10. ↑ „Australia in stunning World Cup bid“. News.com.au (2019-yil 27-iyun). 2021-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 27-iyun.
  11. ↑ Rugari, Vince „How Singapore and Malaysia could help bring a men's FIFA World Cup to Australia“. The Sydney Morning Herald (2023-yil 12-avgust).
  12. ↑ „NZ Football engaged in 2034 World Cup talks with bid deadline fast approaching“. Stuff (2023-yil 15-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 15-oktyabr.
  13. ↑ „Indonesia discussing joint bid for 2034 World Cup with Australia“. RTÉ (2023-yil 11-oktyabr).
  14. ↑ Hong Soon-do. „China to Overtake US economy and Host World Cup in 2034“. Huffington Post (2017-yil 19-iyun). 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 15-mart.
  15. ↑ Porteous, James. „China denies submitting official bid for World Cup 2034 – but it seems it's only a matter of deciding what year“. South China Morning Post (2017-yil 8-may). 2019-yil 26-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 25-iyun.
  16. ↑ „Невозможно поверить! Казахстан и Узбекистан хотят провести чемпионат мира в 2034 году“ (ru). sports.ru (2023-yil 21-iyul).
  17. ↑ „БУМ! Қозоғистон Ўзбекистон билан бирга ЖЧ-2034ни қабул қилмоқчи“ (2023-yil 21-iyul).
  18. ↑ Teng Kiat, Teo. „Singapore strong 'host' candidate for joint 2034 World Cup finals bid“. Today (2017-yil 5-iyul). 2022-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 11-aprel.
  19. ↑ Hill, Tim. „Trump travel ban could prevent United States hosting World Cup“. The Guardian (2017-yil 9-mart). 2021-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 11-aprel.
  20. ↑ Rumsby, Ben. „England's hopes of hosting 2030 World Cup given boost“. The Daily Telegraph (2016-yil 14-oktyabr). 2016-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 14-yanvar.
  21. ↑ „Indonesia ready to lead Asean bid for 2034 World Cup“. The Straits Times. AFP (2017-yil 6-iyul). 2022-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 11-aprel.
  22. ↑ „ASEAN mulling 2034 World Cup bid: Myanmar“. The Myanmar Times. AFP (2017-yil 20-fevral). 2022-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 11-aprel.
  23. ↑ „Football: Indonesia to lead South-east Asian 2034 World Cup bid“. The Straits Times. AFP (2017-yil 5-iyul). 2022-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 11-aprel.
  24. ↑ Dudley, George. „AFF Backs Indonesia-Thailand Bid for 2034 FIFA World Cup“. SportsPro (2017-yil 26-sentyabr). 2018-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 10-aprel.
  25. ↑ „1938 FIFA World Cup France“. FIFA.com. FIFA. 2022-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-iyun.
  26. ↑ „Malaysia voices support for Asean 2034 World Cup bid“. New Straits Times (2019-yil 23-iyun). 2021-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-noyabr.
  27. ↑ Low, Lin Fhoong. „Football: Singapore part of five-nation Asean bid for 2034 World Cup“. The Straits Times (2019-yil 10-oktyabr). 2021-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-noyabr.
  28. ↑ „Asean nations to 'launch joint bid' to host 2034 FIFA World Cup“. www.aljazeera.com. 2020-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-iyun.
  29. ↑ Ken Thomas. „ASEAN officially proposed to host the 2034 FIFA World Cup, including Thailand & Vietnam“. Live Sport Asia (2019-yil 10-oktyabr). 2019-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 6-mart.
  30. ↑ „PM Hun Sen Says He Will Urge ASEAN to Bid to Host 2034 World Cup“. EAC News (2022-yil 15-iyun). 2022-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-noyabr.
  31. ↑ Cleaver, Dylan. „Fifa World Cup: NZ dream to host Cup“. New Zealand Herald (2015-yil 13-aprel). 2020-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 25-iyun.
  32. ↑ Ogden, Mark. „Potential 2030 World Cup hosts include Uruguay/Argentina, England“. ESPN (2018-yil 13-iyun). 2022-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 25-iyun.
  33. ↑ „Australia plan to bid for FIFA Men's World Cup“. Sports Entertainment Network (2021-yil 12-avgust). 2022-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 12-avgust.
  34. ↑ „New Zealand or Indonesia? Australia needs co-host to get World Cup bid off ground“. Sydney Morning Herald. 2022-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-sentyabr.
  35. ↑ „Australia, Indonesia held talks for joint 2034 World Cup bid“. Reuters (2019-yil 27-iyun). 2022-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 12-noyabr.
  36. ↑ Rugari. „How Singapore and Malaysia could help bring a men's FIFA World Cup to Australia“. The Sydney Morning Herald (2023-yil 12-avgust).
  37. ↑ „NZ Football engaged in 2034 World Cup talks with bid deadline fast approaching“. Stuff (2023-yil 15-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 15-oktyabr.
  38. ↑ Snape. „Australia given 25-day deadline to challenge Saudi Arabia's 2034 World Cup bid“. The Guardian (2023-yil 5-oktyabr).
  39. ↑ „Saudi Arabia set to host 2034 World Cup“. BBC Sport. Qaraldi: 2023-yil 31-oktyabr.
  40. ↑ „Saudi Arabia poised to host 2034 World Cup as Australia withdraws from bidding race“. Saudi Gazette (2023-yil 31-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 5-noyabr.

Qoʻshimcha oʻqish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:FIFA World Cup bids

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=FIFA_Jahon_chempionati_2034&oldid=4205083" dan olindi