Argentinada korrupsiya
Argentinada korrupsiya jiddiy muammo boʻlib qolmoqda. Argentina uzoq vaqtdan beri keng tarqalgan va endemik korrupsiyadan aziyat chekmoqda. Argentinada korrupsiyaga qarshi kurashning huquqiy va institutsional asoslari kuchli bo‘lsa ham korrupsiya davlat va xususiy sektorda jiddiy muammo hisoblanadi.
1996-yilda The New York Times gazetasida chop etilgan maqolada Argentinada „toʻlovlar va hukumat korrupsiyasi kundalik hayotning bir qismi hisoblanadi“ deb taʼkidlangan[1]. Xususiy sektorda poraxoʻrlik va firibgarlik ham keng tarqalgan va hukumat qoidalari va qonunlarida shaffoflikning yoʻqligi investorlar oʻrtasida noaniqlikning kuchayishiga olib kelgan[2].
Financial Action Task Force 2014-yil oktabr oyida Argentinani „kulrang ro‘yxat“dan chiqarib tashladi va mamlakat tomonidan qonunchilik va jinoiy daromadlarni legallashtirish va noqonuniy moliyalashtirishga qarshi tartiblarni takomillashtirishda sezilarli yutuqlarga erishganini qayd etdi[3].
Miqdori[tahrir | manbasini tahrirlash]
Transparency Internationalning 2021-yilgi Korrupsiyani idrok etish indeksida Argentina 0 („juda korrupsiyalashgan“) dan 100 („juda toza“) gacha boʻlgan shkala boʻyicha 38 ball oldi. Ballar boʻyicha tartiblanganda, Argentina indeksdagi 180 mamlakat orasida 96-oʻrinni egalladi. Indeksda 1-oʻrinni egallagan davlat eng halol davlat sektoriga ega deb hisoblanadi[4][5]. Transparency International 2022-yilda Amerika mintaqasi boʻyicha shunday yozgan edi: „Oʻtgan yilga nisbatan toʻrt pogʻonaga tushib ketgan Argentina (38) mintaqadagi eng koʻp pasaygan mamlakatdir. Siyosiy hokimiyatning sud-huquq tizimiga aralashuvi mamlakat mustaqilligiga rahna solib, jazosiz qolgandek taassurot uyg‘otmoqda. 2021-yil, shuningdek, pandemiya davrida hokimiyatni suiisteʼmol qilish bilan tavsiflanadi: davlat amaldorlari va ularning yaqinlari uchun ixtiyoriy emlash sxemasi (VIP emlash), noshaffof xaridlar va shartnomalar va hukumat amaldorlarining axloqsiz xatti-harakatlari“ Argentinada korrupsiyaning yoyilishiga sabab boʻlgan[6].
Argentina Jahon Iqtisodiy Forumi tomonidan eʼlon qilingan 2012—13-yillardagi Global raqobatbardoshlik hisobotida korrupsiya reytingida yanada yomonroq oʻrin oldi. Soʻrovda qatnashgan 152 mamlakat ichida Argentina 145-oʻrinni egalladi[7].
Financial Times 2013-yilda Argentinada korrupsiya keng tarqalgan deb hisoblanishini taʼkidladi va „Jinoyat qilsa ham davlat amaldorlariga tegmaslik hissi bor“. 2013-yil may oyida sotsiolog Atilio Boron „Argentinalik hukumatlar korrupsiyalashgan degan fikrga juda o‘rganib qolgan va korrupsiya harakatlaridan hayratga tushmaganga o‘xshaydi“ va shuning uchun siyosatchilarning korrupsiyasi ularning qayta saylanishiga to‘sqinlik qilmasligidan afsusda edi. „Bu soʻnggi 20 yil ichida 160 milliard dollardan ortiq qonuniy ravishda yoʻqotishga uchragan iqtisod“, — deya qoʻshimcha qildi[8]. CIPCE (Iqtisodiy jinoyatlarni tergov qilish va oldini olish markazi) tadqiqoti shuni koʻrsatdiki, davlat sektoridagi korrupsiyaning oʻzi 1980-yildan 2006-yilgacha milliy gʻaznaga taxminan 10 milliard AQSh dollari miqdorida zarar keltirgan[9].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Sims. „I.B.M. Contends With a Scandal In Argentina“. The New York Times (1996-yil 9-mart).
- ↑ Business-Anti-Corruption Portal
- ↑ „Argentina is no longer grey“. Buenos Aires Herald (2014-yil 20-oktyabr).
- ↑ „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 17-iyul.
- ↑ „Corruption Perceptions Index 2021: Argentina“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 17-iyul.
- ↑ „CPI 2021 for the Americas: A region in crisis“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 17-iyul.
- ↑ „Global Competitiveness Report“. World Economic Forum (2014-yil 2-sentyabr).
- ↑ „Atilio Borón: "El argentino está muy acostumbrado a los gobiernos corruptos"“. La Nacion (2013-yil 13-may). 2017-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-dekabr.
- ↑ Eduardo Fracchia. „La Corrupción en la Argentina: Un Diagnóstico de Situación“. CIPCE (2008). 2014-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 3-dekabr.