Fransiyada korrupsiya

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Fransiyada korrupsiya iborasi Fransiyada korrupsiyaning oldini olish va yuzaga kelishini tasvirlaydi.

Fransiya korrupsiyaga qarshi kurash boʻyicha bir qancha muhim xalqaro konventsiyalarni, jumladan, OECDning Xalqaro biznes operatsiyalarida xorijiy davlat amaldorlarining poraxoʻrligiga qarshi kurash toʻgʻrisidagi konventsiyasi va Birlashgan Millatlar Tashkilotining korrupsiyaga qarshi konventsiyasini ratifikatsiya qilgan. Umuman olganda, investorlar korrupsiyani Fransiyada biznes yuritish uchun muammo deb hisoblamaydilar va Fransiyada faoliyat yurituvchi kompaniyalar odatda korporativ ijtimoiy mas’uliyat boʻyicha yaxshi obroʻga ega[1].

Fransiya Milliy Assambleyasi soliq toʻlashdan boʻyin tovlashga qarshi kurash boʻyicha ikkita qonun loyihasini imzolagan. Biroq, soʻnggi yillarda yuqori lavozimli amaldorlar bilan bogʻliq bir nechta korrupsiya mojarolari mavjud. Jamoat ishlari va mudofaa sanoati korrupsiyadan eng koʻp zarar koʻrgan sohalar hisoblanadi[2].

Transparency Internationalning 2021-yilgi korrupsiyani idrok etish indeksi Fransiyaga 0 („juda korrupsiyalashgan“) dan 100 („juda toza“) gacha boʻlgan shkala boʻyicha 71 ball berdi. Ballar boʻyicha tartiblanganda, Fransiya indeksdagi 180 mamlakat orasida 22-oʻrinni egalladi, bu yerda birinchi oʻrinni egallagan davlat eng halol davlat sektoriga ega deb hisoblanadi[3]. Taqqoslash uchun, eng yaxshi ball 88 ball (1-o‘rin Daniya), eng yomon ball esa 11 ball (180-o‘rin Janubiy Sudan) bo‘ldi[4].

Qamrov va hislar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yilda Transparency International 2011-yil uchun yillik hisobotida Fransiya korrupsiyani to‘xtatish uchun yetarlicha harakat qilmayapti, degan xulosaga keldi[5]. 2011-yil oktyabr oyida TNS Sofres soʻrovi shuni koʻrsatdiki, Fransiya jamoatchiligining 72 foizi siyosatchilar korrupsiyaga uchragan degan fikrga ega[6].

2009 yilda Fransiyada barcha yirik xorijiy investorlar va eksportchilar hamda soʻrovda qatnashgan rahbarlarning 80 foizdan ortigʻi global biznesdagi eng muhim qonunchilik asoslaridan biri bilan „umuman tanish emasliklarini“ tan olishgan. Kartel qamoq yoki jarima bilan jazolanadigan jinoyat hisoblanadi.

Hududlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saylovlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Siyosiy korrupsiya boʻyicha tadqiqotlar orasida 2007 yilgi prezidentlik kampaniyasi moliyaviy tekshiruvi Liliane Bettencourtdan Nikolya Sarkozigacha boʻlgan 150 000 yevro sarflangani aniqlandi. Jak Shirak 1990-yillarda Parijdagi saylovoldi kampaniyasi uchun davlat mablag‘laridan foydalanganlikda ayblangan edi[7]. 2011-yil 15-dekabrda Shirak aybdor deb topilib, ikki yillik shartli qamoq jazosiga hukm qilingan[8]. Shirak davlat mablagʻlarini oʻzlashtirish, ishonchni suiisteʼmol qilish va noqonuniy manfaatlar toʻqnashuvida ayblangan.

Shartli hukm uning qamoqqa borishi shart emasligini va uning yoshi, sogʻligʻi va sobiq davlat rahbari sifatidagi mavqeini hisobga olganini bildirgan[9]. Shifokorlar uning nevrologik muammolari xotirasiga putur yetkazgan, deb hisoblagani uchun u sudda qatnashmagan[8].

Poraxoʻrlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afrikadan Fransiyaga pora berish boʻyicha tergovlar davom etmoqda, jumladan Jak Shirak, Dominik de Vilpen va Jan-Mari Le Pennga qarshi Gabonning sobiq prezidenti Omar Bongo poraxoʻrlik ayblarini da‘vo qilgan. 2011-yil sentyabr oyida Bernard Grani Provence Recyclage kompaniyasidan 300 000 pora olganlikda ayblangan[7].

Energetika sektori[tahrir | manbasini tahrirlash]

Alstom Fransiya va Shveytsariyada Braziliyaning Ita gidroelektrostansiyasi, San-Paulu metrosini kengaytirish va Venesuela, Singapur va Indoneziyadagi boshqa yirik ishlar uchun shartnomalarda 200 million AQSh dollarini noto‘g‘ri to‘laganlikda ayblanib tergov qilinmoqda. Meksika hukumati Alstomni jazoladi va 2007 yilda Yevropa Komissiyasining monopoliyaga qarshi organi Alstomni raqobatchilar bilan narxlarni belgilagani uchun 65 million yevro jarimaga tortdi[10].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Snapshot of the France Country Profile“. Business Anti-Corruption Portal. GAN Integrity Solutions. 2013-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-noyabr.
  2. „2013 Investment Climate Statement - France“. The US Department of State. The US Department of State. Qaraldi: 2013-yil 17-noyabr.
  3. „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
  4. „Corruption Perceptions Index 2021: France“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  5. „Corruption watchdog says France could do better“, Radio France Internationale, September 6, 2012.
  6. „Bad smells“, The Economist, October 1, 2011.
  7. 7,0 7,1 Korruptio mädättää Ranskaa HS 7.11.2011 B4 (fincha)
  8. 8,0 8,1 „French ex-President Jacques Chirac guilty of corruption“. BBC (2011-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2011-yil 15-dekabr.
  9. „Jacques Chirac found guilty of corruption“, Guardian, 15 December 2011.
  10. Global Corruption Report 2009 (Wayback Machine saytida 2011-03-03 sanasida arxivlangan), Corruption and the Private Sector, Transparency International August 2009

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]