Yangi Zelandiya pasporti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Yangi Zelandiya pasportlari (Maori: Uruwhenua Aotearoa) Yangi Zelandiya fuqarolariga ichki ishlar departamenti tomonidan xalqaro sayohat qilish uchun beriladi. Yangi Zelandiya aholisining taxminan 70 % i pasportga ega va muomalada 2,9 millionga yaqin Yangi Zelandiya pasporti mavjud[1]. U dunyodagi eng kuchli pasportlardan biri hisoblanadi[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yangi Zelandiya Avstraliya, Kanada, Buyuk Britaniya va Qoʻshma Shtatlardagi pasport berish organlari oʻrtasidagi hamkorlik boʻyicha „Besh Millatlar Pasport Guruhi“da „eng yaxshi tajribalarni, amaliyotlarni almashish va pasport siyosati, mahsulotlarini ishlab chiqish bilan bogʻliq innovatsiyalarni muhokama qilish uchun“ xalqaro forumida ishtirok etadi[3].

20-asr boshlari: Pasportlar joriy etildi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi jahon urushidan oldin bir nechta mamlakatlarda pasport kerak edi va ular odatda chet elga sayohat qilish uchun talab qilinmasdi. 1900-yilga kelib, Yangi Zelandiya pasportlari uchun vaqti-vaqti bilan soʻrovlar boʻlib, ular gubernator tomonidan shaxsan imzolangan. 1905-yilda deputat Jorj Faulds otasining 100 yilligi munosabati bilan Shotlandiyaga qaytishga qaror qildi. Kemasi joʻnab ketmoqchi boʻlganida, unga pasport kerakligi aniq boʻldi; departament uchun ham, uni imzolashi kerak boʻlgan gubernator uchun ham bu noqulaylik tugʻdirdi. Yagona pasport erkak, uning xotini va bolalarini qamrab olgan, lekin fotosurat yoki yosh, boʻy yoki koʻz rangi kabi shaxsiy maʼlumotlarni oʻz ichiga olmaydi[4]. 1909-yilda birinchi qishloq xoʻjaligi kimyogari Viktor Rivs Pakxemga pasport berildi[5].

Birinchi jahon urushi paytida 1915-yilda Britaniya hukumati pasport talab qildi va Yangi Zelandiya 1915-yil noyabridan boshlab boʻlim va politsiya uchun ish yukini oshirdi. 1909-yilda 1108 ta pasport berilgan boʻlsa, 1915-yil 15-noyabrdan 1916-yil 21-avgustgacha boʻlgan 9 oy ichida 6000 ta pasport berilgan. Bu raqam urushdan keyin fuqarolik sayohatlari tufayli yuqori boʻlib turdi, 1921-yilda 4300 dan oshdi va bu raqam Depressiyagacha saqlanib qoldi. Keyin bu raqam 1930-yildagi 4722 tadan 1934-yil 31-martda tugagan yil uchun 2455 taga kamaydi[4].

1950-yillar: Yangi Zelandiya fuqaroligi joriy etildi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1948-yilda qabul qilinib, 1949-yil 1-yanvarda kuchga kirgan Britaniya fuqaroligi va Yangi Zelandiya fuqaroligi toʻgʻrisidagi qonun qabul qilinishi bilan zamonaviy Yangi Zelandiya fuqaroligi yaratilgan shundan soʻng, Yangi Zelandiyada yashovchilar endi Britaniya yoki Hamdoʻstlik fuqaroligida Yangi Zelandiya pasportiga ega boʻlmaydi va ular Yangi Zelandiya fuqaroligini olish uchun, keyin esa pasport olish uchun ariza topshirishlari kerak edi, bu bilan ichki ishlar departamentida ish koʻpaydi. 1950-yilda chiqarilgan pasportlar soni 1939-yildagidan ikki baravar koʻp, yaʼni oʻn mingdan oshdi[4]. 1948 va 1977-yillar oraligʻida Yangi Zelandiya pasportlarida „Yangi Zelandiya fuqarosi va Britaniya sub’ekti“ soʻzlari boʻlgan[6].

1981-yil 1-iyuldan boshlab Fraser hukumati Yangi Zelandiya fuqarolari Avstraliyaga pasportsiz sayohat qila olmasligini eʼlon qildi va fuqaroligi boʻlmagan Yangi Zelandiya aholisi vizaga murojaat qilishlari kerak edi[7]. Buning sababi, Avstraliyaga pasportsiz sayohat qilish huquqiga ega boʻlmagan juda koʻp odamlar oʻzlarini yangi zelandiyaliklar sifatida qabul qilishayotgani edi[8].

1990-yillar: Mashinada oʻqiladigan pasportlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1992-yilda Ichki ishlar departamenti Yangi Zelandiyada mashinada oʻqiladigan pasportlarni berishni boshladi, Yangi Zelandiyaning chet eldagi postlari esa qoʻlda pasport berishni davom ettirdi. 1992-yil 24-fevraldan boshlab ota-onalarning pasportlarida bolalarning ismlari ko‘rsatilmaydi. 1997-yil fevral oyida Londondagi Yangi Zelandiya Oliy komissiyasi mashinada oʻqiladigan pasportlarni berishni boshladi[9].

2000-yil dekabr oyida Yangi Zelandiya pasportining biomaʼlumotlar sahifasidan fransuz tili oʻchirildi va uning oʻrniga Maori tiliga almashtirildi. Bu oʻzgarish Ichki ishlar departamenti tomonidan amalga oshirildi va Te Reo Maori tili Yangi Zelandiyaning rasmiy tili sifatidagi maqomini anglatadi hamda chet elga chiqayotgan yangi zelandiyaliklarga ularning milliy oʻziga xosligini aniqroq aks ettiruvchi pasport beriladi[10].

2001-yilda Ichki ishlar departamenti Tashqi ishlar va savdo vazirligidan London pasport idorasi uchun mas’uliyatni oʻz zimmasiga oldi[11].

2000-yillar: Mashinada oʻqilmaydigan pasportlarni bosqichma-bosqich bekor qilish[tahrir | manbasini tahrirlash]

2003-yilga kelib, Yangi Zelandiya pasporti egalarining atigi 4 % i ga yaqini mashinada oʻqilmaydigan versiyaga ega edi[12].

2004-yil 26-oktabrda Yangi Zelandiya diplomatik postlari qoʻlda pasport berishni toʻxtatdi va shu kuni zudlik bilan sayohat qilishi kerak boʻlgan Yangi Zelandiya fuqarolari uchun qisqa muddatda mashinada oʻqiladigan favqulodda sayohat hujjatlarini berishni boshladi[13][14]. Muomaladagi mashinada oʻqilmaydigan pasportlar sonini kamaytirishning sabablaridan biri Yangi Zelandiya pasportlarining xavfsizligini oshirish edi; yana bir narsa shu ediki, shu kundan boshlab vizani bekor qilish dasturi boʻyicha Amerika Qoʻshma Shtatlariga sayohat qilayotgan Yangi Zelandiyaliklar mashina oʻqiydigan pasportda kirishlari kerak edi[15].

Shu kundan boshlab, chet elda pasport olish uchun ariza topshirgan barcha Yangi Zelandiya fuqarolari oʻz arizalarini Yangi Zelandiya, Sidney yoki Londondagi Pasport idorasiga yuborishlari kerak edi. Bu, shuningdek, 2004-yil 26-oktabrda yoki undan keyin chiqarilgan barcha Yangi Zelandiya pasportlari mashinada o‘qilishi mumkinligini anglatardi. Mashinada o‘qilmaydigan qolgan Yangi Zelandiya pasportlari (M seriyali) hali ham amalda edi va muddati 2014-yilning 25-oktabrigacha tugaydi (o‘sha sanaga ko‘ra Yangi Zelandiya pasporti egalarining atigi 2 foizida mashinada o‘qilmaydigan versiya mavjud edi)[16].

2005-yil: Biometrik pasportlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2005-yil 4-noyabrda Ichki ishlar departamenti Yangi Zelandiya biometrik pasportlarini (EA seriyali) berishni boshladi[17]. Biometrik pasportlarni ishlab chiqarish bilan bogʻliq yuqori xarajatlarni qoplash uchun (avvalgi mashinada oʻqiladigan pasportlar bilan solishtirganda) ariza berish narxi kattalar uchun 71 NZ$ dan 150 NZ$ gacha, bolalar uchun NZ$ 36 dan NZ$ 80 gacha koʻtarildi[18].

2005-yil 24-apreldan 2015-yil 29-noyabrgacha berilgan barcha pasportlar (kattalar va bolalar) „Pasportga oʻzgartirishlar kiritish toʻgʻrisida“gi qonun (2005) natijasida maksimal besh yil muddatga ega edi. 2005-yil 24-aprelgacha berilgan pasportlar biomaʼlumotlar sahifasida koʻrsatilganidek, amal qilish muddati tugagunga qadar amal qiladi. 2005-yil 24-apreldan boshlab Yangi Zelandiya pasportlari ism-sharifni oʻzgartirish bilan tasdiqlanmadi, yaʼni, masalan, turmush qurgan ismga oʻzgartirish yangi pasport olish uchun ariza berishni talab qiladi.

2009-yil: Yangi pasport dizayni[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yil 23-noyabrda Ichki ishlar departamenti Canadian Bank Note Company bilan shartnoma asosida besh yil davomida atigi 100 million dollardan kam mablagʻga yetkazib berilgan biometrik pasportning (LA seriyali) yangi versiyasini ishga tushirdi. Yangi pasport dizayni uchun motivlardan biri qalbaki Yangi Zelandiya pasportlarini ishlab chiqarish qiyin boʻlib qolishini taʼminlash edi[19]. Oldingi biometrik pasportdan farqli oʻlaroq, biomaʼlumotlar sahifasidagi fotosuratlar qoʻshimcha xavfsizlik uchun endi qora va oq rangda lazer bilan oʻyilgan[20].

2014-yil: Amal qilish muddati 10 yilga tiklandi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yil 29-mayda Kyle Lockwoodning petitsiyasini koʻrib chiqib, hukumat maʼmuriyati qoʻmitasi Yangi Zelandiya hukumatiga kattalar uchun oʻn yillik pasportlarni qayta tiklashni tavsiya qildi. Qo‘mita xulosasi: „Olingan dalillarga ko‘ra, biz aniqlangan soxta pasportlarning qisqarishi amal qilish muddatining qisqarishi natijasi ekanligiga ishonchimiz komil emas. Bizningcha, biometrik pasportlarning joriy etilishi firibgarlik va qalbakilikni kamaytirgandek tuyuladi. Shunga oʻxshash biometrik pasportlardan foydalanadigan Avstraliya, Fransiya, Germaniya, Buyuk Britaniya va Amerika Qoʻshma Shtatlari kabi davlatlar orasida xalqaro standart oʻn yil. Biometrik xavfsizlik xususiyatlari Xitoy, Kanada va Niderlandiya kabi davlatlarni o‘n yillik pasportlarni qaytadan joriy etishga olib keldi. Biz petitsiyaning maqsadini qoʻllab-quvvatlaymiz“[21]. 2015-yilda qonunga o‘zgartirishlar kiritildi va 2015-yil 30-noyabrdan boshlab 16 va undan katta yoshdagi Yangi Zelandiyaliklar uchun 10 yillik pasportlar yana mavjud qilindi; 16 yoshgacha boʻlgan bolalar uchun pasportlar hali ham faqat 5 yil davomida amal qiladi.

2021-yil: Pasport dizayni yangilandi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021-yil 3-maydan Ichki ishlar boshqarmasi biometrik pasportning yangilangan versiyasini (RA seriyali) ishga tushirdi. RA seriyali pasportlari yangi va takomillashtirilgan xavfsizlik funksiyalarini oʻz ichiga oladi. Shuningdek, te reo Maori birinchi boʻlib muqovada va pasport kitobida paydo boʻlgan. Koʻpincha COVID-19 pandemiyasining sayohatga taʼsiri tufayli avvalgi seriyadagi mavjud zaxiralar tugagunga qadar chiqarilishi davom etdi[22].

Pasport berish statistikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yillar boʻyicha berilgan Yangi Zelandiya pasportlari va sayohat hujjatlari soni quyidagicha[10][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32]:

Yil Pasportlar (standart xizmat) Pasportlar (shoshilinch xizmat) Favqulodda sayohat hujjatlari, qochqinning sayohat hujjatlari va shaxsini tasdiqlovchi guvohnomalar
2012–2013 570 506 45 078 1367
2011–2012 557 473 45 898 1385
2010–2011 512 017 45 073 1469
2009–2010 396 048 36 841 1255
2008–2009 352 246 34 659 1173
2007–2008 375 585 35 812 1239
2006–2007 398 040
2005–2006 385 966
2004–2005 411 986
2003–2004 390 419
2002–2003 279 810 29 741 6,212
2001–2002 289 695 28 513 6120
2000–2001 308 399 32 674 6570
1999–2000 308 691 28 733 6823
1998–1999 303 316 26 526 7664

Pasport huquqi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Faqatgina Yangi Zelandiya fuqarolari Yangi Zelandiya pasportlarini olish huquqiga ega, ammo boshqa sayohat hujjatlari Yangi Zelandiya qochqinlari yoki oʻz davlatlaridan pasport ololmaydigan, lekin sayohat qilishlari kerak boʻlgan fuqarolar uchun Ichki ishlar departamentida mavjud.

Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turi Foydalanish Old muqova rasmi Biomaʼlumotlar sahifasi tasviri
Oddiy Yangi Zelandiya fuqarolariga bayramlar va ish safarlari kabi oddiy sayohatlar uchun beriladi.
Diplomatik[33] Yangi Zelandiya diplomatlari, yuqori martabali hukumat amaldorlari va diplomatik kurerlarga beriladi.

Eslatma: Diplomatik/rasmiy pasport egalari, agar ularning sayohatlari norasmiy/diplomatik sabablarga koʻra boʻlsa, oddiy pasportlaridan foydalanishlari kerak[34].

New Zealand Diplomatic Passport cover
Yangi Zelandiya Diplomatik pasporti muqovasi
Rasmiy Rasmiy biznesda Yangi Zelandiya hukumatiga vakillik qiluvchi shaxslarga beriladi. Rasmiylarga iloji boʻlsa, standart pasportdan foydalanish tavsiya etiladi va faqat harbiy harakatlar yoki viza bilan bogʻliq muammolar mavjud boʻlsa, rasmiy pasport uchun murojaat qilish kerak[35].

Eslatma: Diplomatik/rasmiy pasport egalari, agar ularning sayohatlari norasmiy/diplomatik sabablarga koʻra boʻlsa, oddiy pasportlaridan foydalanishlari kerak[34].

New Zealand Official Passport cover
Yangi Zelandiya rasmiy pasporti muqovasi
Favqulodda sayohat hujjati Faqat shoshilinch sayohat uchun chiqarilgan.
New Zealand Emergency Travel Document cover
Yangi Zelandiya Favqulodda Sayohat Hujjati muqovasi
Shaxsni tasdiqlovchi guvohnoma Yangi Zelandiyaning milliy pasportini ololmaydigan chet el fuqarolari uchun berilgan.
New Zealand Certificate of Identity cover
Yangi Zelandiya shaxsini tasdiqlovchi sertifikat muqovasi
Qochqinlar uchun sayohat hujjati Yangi Zelandiyada tan olingan qochqinlar uchun chiqarilgan.
New Zealand Refugee Travel Document cover
Yangi Zelandiya qochqinlari uchun sayohat hujjati muqovasi

Biomaʼlumotlar sahifasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yangi Zelandiya pasporti hozirgi versiyasining biomaʼlumotlar sahifasi quyidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi:

  • Pasport egasining fotosurati (oq va qora rangda)
  • Turi (Momo): P
  • Mamlakat (Whenua): NZL
  • Pasport raqami (Tau Uruwhenua)
  • Familiya (Ingoa whānau)
  • Berilgan ismlar (Ingoa ake)
  • Millati (Iwi tūturu): YANGI ZELLANDIYA
  • Tugʻilgan sana (Rā Whanau)
  • Jinsi (Tāne-Wahine)
  • Tugʻilgan joyi (Wāhi whānau; 2005-yil dekabridan keyin berilgan pasportlar faqat tugʻilgan shaharni oʻz ichiga oladi)
  • Chiqarilgan sana (Rā tīmatanga)
  • Yaroqlilik muddati (Rā mutunga)
  • Hokimiyat (Te Mana Tuku)

Maʼlumot sahifasi mashinada oʻqiladigan zona bilan tugaydi.

Viza talablari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yangi Zelandiya fuqarolari uchun viza talablari
  Yangi Zelandiya
  Trans-Tasman sayohatini tashkil etish
  Vizasiz kirish
  Viza kelgandan keyin beriladi
  Elektron avtorizatsiya yoki onlayn to‘lov talab qilinadi/eViza
  Ham kelganda beriladigan viza ham eViza mavjud
  Viza kelishidan oldin talab qilinadi

2020-yil 1-fevral holatiga ko‘ra, Yangi Zelandiya fuqarolari 184 mamlakat va hududga kelganlarida vizasiz bo‘lishlari mumkin bo‘lib, Henley Passport Index bo‘yicha Yangi Zelandiya pasporti sayohat erkinligi bo‘yicha 8-o‘rinni egalladi[36]. Bundan tashqari, Arton Capital’s Passport Index 2018-yil 2-dekabr holatiga ko‘ra Yangi Zelandiya pasportini sayohat erkinligi bo‘yicha dunyoda 6-o‘ringa qo‘ydi, vizasiz 162 ball (Islandiya va Malta pasportlari bilan teng) toʻpladi[37].

Xorijiy sayohatlar statistikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Statistik maʼlumotlarga koʻra, bular 2015-yilda turli mamlakatlarga Yangi Zelandiyaga tashrif buyurganlar soni (agar boshqacha koʻrsatilmagan boʻlsa):

Oldingi pasportlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Online Passport Renewal Service (ORS)
  2. „Revealed: The world's most powerful passports“. The Telegraph. Qaraldi: 2016-yil 27-dekabr.
  3. „International Comparison“ (2011-yil 18-sentyabr). 2011-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  4. 4,0 4,1 4,2 Bassett 1997.
  5. „Passport for Victor Reeves Packham“. Archives NZ Archway (1909).
  6. Walker. „New Zealand issues its own passports“. teara.govt.nz.
  7. The Trans-Tasman Relationship: A New Zealand Perspective, Australian Review, University of Sydney, 2001
  8. News release by Mr I McPhee, Minister for Immigration and Ethnic Affairs on 24 April 1981.
  9. „Department of Internal Affairs Annual Report 1996-1997“.
  10. 10,0 10,1 „Department of Internal Affairs Annual Report 2000-2001“.
  11. „Department of Internal Affairs Annual Report 1999-2000“.
  12. „US offers more time for new passport rules“ (2003-yil 9-sentyabr).
  13. Trade. „Embassies“. New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade.
  14. „Archived copy“. 2012-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-oktyabr.
  15. „Archived copy“. 2011-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-oktyabr.
  16. „Archived copy“. 2012-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-oktyabr.
  17. TVNZ: Government introduces e-passport
  18. above. „Microchips in passports double price“ (2005-yil 3-noyabr).
  19. „New style ePassport released today | Scoop News“. www.scoop.co.nz.
  20. „World“. 1 NEWS.
  21. „Petition 2011/97 of Kyle Lockwood - New Zealand Parliament“. www.parliament.nz.
  22. Department of Internal Affairs (2021-yil 3-may). „New passports being phased in“. Press-reliz. 25-iyun 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2021-yil 26-iyun.
  23. „Department of Internal Affairs Annual Report 2012-2013“.
  24. „Department of Internal Affairs Annual Report 2011-2012“.
  25. Department of Internal Affairs Annual Report 2010-2011
  26. „Department of Internal Affairs Annual Report 2009-2010“.
  27. Department of Internal Affairs Annual Report 2008-2009
  28. Department of Internal Affairs Annual Report 2006-2007
  29. Department of Internal Affairs Annual Report 2004-2005
  30. „Department of Internal Affairs Annual Report 2003-2004“.
  31. „Department of Internal Affairs Annual Report 2002-2003“.
  32. Department of Internal Affairs Annual Report 1998-1999
  33. „Archived copy“. 2012-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-oktyabr.
  34. 34,0 34,1 Ministerial Office Handbook; see“. 2015-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-avgust.
  35. „Policy - Official Passports“. Internal Affairs. Qaraldi: 2022-yil 21-iyul.
  36. „Global Ranking - Visa Restriction Index 2019“. Henley & Partners. 2019-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 31-mart.
  37. „Global Passport Power Rank | Passport Index 2020“. Passport Index - All the world's passports in one place..
  38. 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 38,15 „Pacific Tourism Organisation“.
  39. „Statistical Yearbook - Department of Commerce“. 2017-yil 11-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 9-fevral.
  40. „Anuário de Estatística do Turismo“. 2017-yil 13-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 15-oktyabr.
  41. „Tourism Statistics - IAATO“. iaato.org.
  42. „Archived copy“. 2017-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-may.
  43. „Number of foreign citizens arrived to Azerbaijan by countries“.
  44. „Tourisme selon pays de provenance 2016“. 2017-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 20-avgust.
  45. „TOURISM STATISTICS Cumulative data, January – December 2016“. 2017-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 3-mart.
  46. „Service bulletin International Travel: Advance Information“. statcan.gc.ca.
  47. „Estadísticas“.
  48. „Archived copy“. 2018-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 27-noyabr.
  49. „Archived copy“. 2016-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 2-aprel.
  50. „PROVISIONAL VISITOR ARRIVALS - 2017 - Fiji Bureau of Statistics“. Statsfiji.gov.fj (2018-yil 17-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 12-aprel.
  51. „International arrivals 2017“.
  52. „Archived copy“. 2018-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-may.
  53. „Badan Pusat Statistik“. Bps.go.id. Qaraldi: 2022-yil 12-aprel.
  54. „Statistical Reports on Tourism in Laos“. 2018-yil 4-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 28-noyabr.
  55. „Archived copy“. 2017-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 5-yanvar.
  56. „TOURIST ARRIVALS TO MALAYSIA BY COUNTRY OF NATIONALITY DECEMBER 2017“. 2018-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 7-mart.
  57. „Ministry of Tourism“.
  58. „Ministry of Tourism“.
  59. „Archived copy“. 2016-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  60. „Archived copy“. 2017-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 14-oktyabr.
  61. „Visitors arrival by country of residence and year“.
  62. „Archived copy“. 2016-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 26-noyabr.
  63. „Archived copy“. 2018-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 7-mart.
  64. „Въезд иностранных граждан в РФ“. Fedstat.ru (2017-yil 18-oktyabr). 2017-yil 18-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 18-oktyabr.
  65. „Archived copy“. 2017-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-may.
  66. „Archived copy“. 2018-yil 1-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 17-aprel.
  67. „Tourism Statistics“. Kto.visitkorea.or.kr. Qaraldi: 2022-yil 12-aprel.
  68. „TOURIST ARRIVALS BY COUNTRY OF RESIDENCE 2017“. 2018-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 3-fevral.
  69. „Suriname Tourism Statistics“. www.surinametourism.sr. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-iyun.
  70. „The 2016 International Visitors' Exit Survey Report. International Tourist Arrivals. p. 73-77“. nbs.go.tz/. NBS Tanzania. Qaraldi: 2017-yil 18-dekabr.
  71. „Tonga Statistics Department | The official statistics provider for Tonga“. Tonga.prism.spc.int. Qaraldi: 2022-yil 12-aprel.
  72. „Foreign citizens who visited Ukraine in 2017 year, by countries“.
  73. „Annual estimates on visits and spending in the UK by overseas residents, by purpose and region of visit“. Office of National Statistics.
  74. „Archived copy“. 2018-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-may.
  75. „Tourism Statistical Digests“. 2016-yil 1-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 23-may.
  76. „Tourism Trends and Statistics Annual Report 2015“. 2016-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 11-dekabr.